Η ΕΕ μέσα από πολιτικές προστατευτισμού, διπλωματικούς και οικονομικούς ελιγμούς, επιδιώκει να ενισχύσει την ενεργειακή, οικονομική, στρατιωτική και τεχνολογική αυτονομία της και να τονώσει την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία των μονοπωλιακών της ομίλων.

Οι επιδιώξεις της εκφράζονται και στον κλάδο του εμπορίου. Ιδιαίτερο βάρος πέφτει στο Ηλεκτρονικό Εμπόριο, το οποίο αποτελεί σημαντικό πεδίο ανταγωνισμού για την αύξηση των εξαγωγών και τη διείσδυση σε νέες αγορές δημιουργώντας το έδαφος για διαμόρφωση σφαιρών επιρροής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αποτελεσματικότητας του ηλεκτρονικού εμπορίου ως μοχλού ενίσχυσης της εμπορικής δραστηριότητας είναι η Κίνα, της οποίας ο ρυθμός ανάπτυξής του, το 2024, έφτασε το 16,9%.

Η διείσδυση αυτή στην ΕΕ, έχει γίνει ιδιαίτερα ορατή, μετά την αύξηση των δασμών από τις ΗΠΑ στα κινεζικά εμπορεύματα. Η Κίνα έστρεψε τον προσανατολισμό της σε περισσότερο προσοδοφόρες αγορές. Ηδη το 2024, στην ΕΕ εισήλθαν περί τα 4,6 δισ. πακέτα, κάτω των 150 ευρώ, τα περισσότερα εκ των οποίων ήταν από την Κίνα. Οι προβλέψεις εκτιμούν ότι ο όγκος αυτός αναμένεται να φτάσει τα 6 δισ. πακέτα το 2025.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ αυξάνει τα μέτρα προστατευτισμού στο όνομα της «ασφάλειας και της διαφάνειας» του ηλεκτρονικού της εμπορίου, της προστασίας του καταναλωτή και του περιβάλλοντος.

Την προηγούμενη βδομάδα, συζητήθηκε στην Ευρωβουλή, έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «Ασφάλεια Προϊόντων στο Ηλεκτρονικό Εμπόριο από τρίτες χώρες». Σύμφωνα με την έκθεση, επιδιώκει να αυξήσει τους τελωνειακούς ελέγχους στα εισαγόμενα εμπορεύματα, εισάγοντας ταυτόχρονα την ψηφιακή ταυτότητα εμπορεύματος (DPP), με την οποία θα ελέγχεται η συμβατότητα των εμπορευμάτων με τους ευρωπαϊκούς «κανόνες ασφάλειας των καταναλωτών, της προστασίας του περιβάλλοντος και της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεών της». Αυξάνει τα πρόστιμα για τη μη συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και αποσύρει την εξαίρεση φορολογίας για εμπορεύματα κάτω των 150 ευρώ. Τέλος, εισάγει 2 ευρώ φόρο ανά δέμα στην εξαγωγική επιχείρηση για την απευθείας αποστολή τους στον καταναλωτή ή 0,50 ευρώ ανά δέμα, αν αυτό αποστέλλεται πρώτα σε αποθήκη εντός της ΕΕ.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ βάζει στο στόχαστρο μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους της Κίνας αλλά και των ΗΠΑ. Το 2024 μπήκαν σε εφαρμογή οι κανονισμοί DSA και DMA, επιδιώκοντας την αναχαίτιση της δραστηριότητας των μεγάλων ξένων μονοπωλιακών ομίλων στην αγορά της, υπό το πρίσμα της «παραπλάνησης των καταναλωτών». Την ίδια περίοδο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνιστικότητας, έθεσε τις πλατφόρμες TEMU και SHEIN (κινεζικής προελεύσεως) στη λίστα των 25 μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων που συγκεντρώνουν 45 εκατ. χρήστες τον μήνα στην ΕΕ. Ανάμεσά τους είναι και η ΑΜΑΖΟΝ, το Tik Tok, και η Meta. Οι επιχειρήσεις αυτές μπήκαν στο μικροσκόπιο της ΕΕ για «κακή συμπεριφορά» και αποφυγή δασμών και πληρωμής ΦΠΑ.

Βάσει των παραπάνω, στην ΑΜΑΖΟΝ έχει επιβληθεί πρόστιμο για παραβίαση του κανονισμού περί προσωπικών δεδομένων (GDPR) αναφορικά με τις εξατομικευμένες διαφημίσεις, ενώ TEMU και SHEIN έχουν δεχτεί προειδοποιήσεις για «αθέμιτες πρακτικές». Χαρακτηριστικό παράδειγμα, στην Ελλάδα, είναι η απειλή επιβολής προστίμου στην Skroutz «για ενδεχόμενη κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά παροχής υπηρεσιών επιγραμμικής σύγκρισης και αναζήτησης τιμών».

Η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει και το γεγονός ότι τα κινεζικά και αμερικανικά μονοπώλια είναι περισσότερο ισχυρά από τα ευρωπαϊκά. Λόγου χάρη, για το μέγεθος της Ελλάδας, σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, οι ασιατικές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου καταλαμβάνουν κάτι λιγότερο από το 20% της ελληνικής αγοράς ηλεκτρονικού εμπορίου. Αυτό σημαίνει ότι το 1 από τα 5 ευρώ φεύγει για Κίνα και δεν μένει στην ελληνική αγορά, με αποτέλεσμα ετησίως να υπάρχουν διαφυγόντα έσοδα από τελωνειακούς δασμούς ύψους 50 εκατ. ευρώ και δημοσιονομικά έσοδα ύψους 200εκατ. ευρώ. Το δε λιανεμπόριο χάνει ποσά που αντιστοιχούν όσο 4 φορές το τεκμαρτό εισόδημά του.

Την ίδια ώρα, όμως, που η ΕΕ προσπαθεί να βάλει «φρένο» στο κινεζικά μονοπώλια φθηνών εμπορευμάτων, της είναι και αναγκαία. Σύμφωνα με δική της έρευνα, η φτώχεια και οι ανισότητες στο εσωτερικό της έχουν διογκωθεί τα τελευταία χρόνια. Αυτό καθιστά αναγκαία την ύπαρξη φθηνών εισαγόμενων εμπορευμάτων για την ικανοποίηση αναγκών της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, χωρίς μεγάλες αυξήσεις μισθών.

Εν ολίγοις, η ΕΕ προσπαθεί να λύσει μια δύσκολη εξίσωση. Να μειώσει το εμπορικό της έλλειμμα με την Κίνα και παράλληλα να αντεπεξέλθει στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, με τους ευρωπαϊκούς μονοπωλιακούς της ομίλους να στερούνται το μέγεθος και την ανταγωνιστικότητα των αντιπάλων τους. Βρίσκεται υπό την πίεση της δασμολογικής πολιτικής του Τραμπ, για να γυρίσει την πλάτη στα κινεζικά μονοπώλια, πράγμα που όμως αδυνατεί οικονομικά να πράξει, δεδομένου ότι έχει ανάγκη από εμπορεύματα για τη λειτουργία της κοινωνίας (;) της αλλά και της βιομηχανίας της. Αυτό δεν μπορεί να αλλάξει εύκολα, όσο και αν προσπαθεί να προσπεράσει την Κίνα με διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις με άλλες χώρες, όπως Ινδία και Ιαπωνία.

Από την πλευρά της, η Κίνα αξιοποιώντας την μεταξύ τους αλληλεξάρτηση πιέζει και αυτή με την επιβολή δασμών. Παράλληλα, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί και να τονώσει τις εσωτερικές αντιθέσεις της ΕΕ προς όφελός της. Στην προαναφερόμενη συζήτηση στην Ευρωβουλή, η ψηφοφορία συγκέντρωσε 26 «ΟΧΙ» και 46 «Λευκά», τα οποία προέρχονται κατά κύριο λόγο από τις ομάδες που αντιτίθενται στην συγκεκριμένη πολιτική της ΕΕ για την Κίνα.

Η δήθεν προστασία του περιβάλλοντος και του καταναλωτή, είναι ο μανδύας προώθησης της στρατηγικής προστατευτισμού της ΕΕ για την κερδοφορία του δικού της κεφαλαίου.

Την ίδια ώρα που την πιάνει ο πόνος για τους «καταναλωτές», ως εργαζόμενους, τους επιβάλλει 13 ώρες εργασία, αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης. Η αύξηση των τελωνειακών δασμών και ελέγχων και η επιβολή επιπλέον τελών, που τελικά θα επιβαρύνουν τον τελικό καταναλωτή, δηλαδή τον εργαζόμενο, αλλά και η γενικότερη στροφή στην πολεμική οικονομία αποδεικνύει πόσο υποκριτικές είναι οι διακηρύξεις για την προστασία του περιβάλλοντος.

Καμία εμπιστοσύνη δεν πρέπει να έχουν οι εργαζόμενοι στην ΕΕ, στις αστικές κυβερνήσεις και στα αστικά πολιτικά φερέφωνα, που προσπαθούν να θολώσουν την εγκληματική της πολιτική ενάντια στην εργατική τάξη και τον λαό. Η επιδίωξή τους είναι η αύξηση του καπιταλιστικού κέρδους, χειραγωγώντας τον φτωχό λαό με πομφόλυγες και φληναφήματα περί «δικαιοσύνης» και «ασφάλειας». Τόσο τα μέτρα προστατευτισμού, όσο και τα μέτρα τόνωσης των εμπορικών συναλλαγών που λαμβάνουν οι αστικές κυβερνήσεις, λαμβάνονται με γνώμονα την κερδοφορία του κεφαλαίου.

Γι' αυτό, οι εργαζόμενοι πρέπει να αξιοποιήσουν την εμπειρία τους, να οργανωθούν και να παλέψουν προτάσσοντας τις δικές τους ανάγκες, να βαδίσουν αποφασιστικά στο δρόμο της ανατροπής.