Η κατάσταση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν παραμένει τεταμένη, με τα δύο πυρηνικά κράτη να ανταλλάσσουν σοβαρές κατηγορίες, κυρώσεις και «προειδοποιήσεις», αφού η πολύνεκρη επίθεση κατά τουριστών στις 22 Απρίλη στην περιοχή Παχαλγκάμ στο Τζαμού - Κασμίρ (ινδική επαρχία - πρώην πολιτεία - με μουσουλμανική πλειοψηφία), λειτούργησε ως ο πυροκροτητής που έφερε ακόμα πιο έντονα στο προσκήνιο τις πολύχρονες αντιθέσεις τους για το διαφιλονικούμενο Κασμίρ (γεωγραφική περιοχή που τριχοτομείται σε Πακιστάν, Ινδία και Κίνα).

Η επικίνδυνη αυτή εξέλιξη μάλιστα καταγράφεται σε μια περίοδο που η περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού μετατοπίζεται όλο και περισσότερο στο επίκεντρο του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού, με τις δύο χώρες μάλιστα να αποκτούν καθοριστική σημασία για τον ανταγωνισμό ΗΠΑ - Κίνας για τη διεθνή πρωτοκαθεδρία.

Το Νέο Δελχί έσπευσε να κατηγορήσει το Ισλαμαμπάντ ότι γνώριζε για την επίθεση, την ευθύνη για την οποία ανέλαβε η οργάνωση «Μέτωπο Αντίστασης» (TRF - θεωρείται παρακλάδι της «τρομοκρατικής» για την Ινδία οργάνωσης Lashkar-e-Taiba), ενώ απάντησε απειλώντας με αναστολή της κρίσιμης Συνθήκης Υδάτων του Ινδού, που από την υπογραφή της το 1960 δεν έχει «παγώσει» ποτέ, καθώς θεωρείται καθοριστική για την ύδρευση και άρδευση όλης της περιοχής. Καθόλου τυχαία το Πακιστάν απάντησε ότι οποιοσδήποτε περιορισμός των δικαιωμάτων του στο νερό θα ισοδυναμούσε με «κήρυξη πολέμου»...

Το δε Ισλαμαμπάντ επανέφερε τις κατηγορίες για «εκκαθαρίσεις» και «τρομοκρατία» που υφίσταται «ο λαός του Κασμίρ» από τις ινδικές αρχές, επιμένοντας ότι ο συντριπτικά μουσουλμανικός πληθυσμός (και) στο ινδικό τμήμα της περιοχής δέχεται έντονο εκφοβισμό από τις αρχές και οργανώσεις ινδουιστών, ειδικά μετά την αναστολή του ειδικού καθεστώτος αυτονομίας που είχε η πολιτεία Τζαμού Κασμίρ το 2019. Απείλησε δε με αναστολή της Συμφωνίας της Σίμλα (1972), καθοριστικής για τη χάραξη της Γραμμής Ελέγχου (LoC), των ντε φάκτο συνόρων των δύο χωρών.

Τη βδομάδα που πέρασε, ο Ινδός πρωθυπουργός Ν. Μόντι έδωσε «πλήρη επιχειρησιακή ελευθερία» στις Ενοπλες Δυνάμεις να καθορίσουν «τον τρόπο, τους στόχους και την ώρα» της αντίδρασής τους στην κατάσταση που διαμορφώνεται στα σύνορα. Στο Τζαμού Κασμίρ έχουν γίνει πάνω από 2.000 προσαγωγές υπόπτων για σχέση με αυτονομιστικές - «τρομοκρατικές» οργανώσεις, έλεγχοι και στρατιωτικές επιχειρήσεις σε σπίτια, αλλά και σε τοπικούς αξιωματούχους, ανάμεσά τους αρκετά πρώην μέλη οργανώσεων κατά της ινδικής εξουσίας.

Η δε πακιστανική κυβέρνηση διαμήνυσε μέσω του υπουργού Αμυνας, Καγουάτζα Μοχάμαντ Ασίφ, ότι «πρέπει να είμαστε ψυχολογικά προετοιμασμένοι, στον ορίζοντα διαφαίνεται πόλεμος».

Ο ΥΠΕΞ, Ισχάκ Νταρ, δήλωσε ότι «στην περίπτωση που η ινδική πλευρά προχωρήσει σε κίνηση κλιμάκωσης, θα απαντήσουμε σθεναρά» και ο επικεφαλής των πακιστανικών Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Ασίμ Μουνίρ, επιθεωρώντας στα σύνορα με την Ινδία, είπε ότι «οι Ενοπλες Δυνάμεις μας είναι έτοιμες να υπερασπιστούν την εθνική κυριαρχία και την εδαφική μας ακεραιότητα με κάθε κόστος».

Μόλις έξι μέρες πριν την επίθεση της 22ας Απρίλη, μιλώντας σε ομογενείς που βρίσκονταν στο Ισλαμαμπάντ, ο Μουνίρ είχε καλέσει τους κατοίκους του Κασμίρ να συνεχίσουν τον «αγώνα ενάντια στην ινδική κατοχή», αποκαλώντας τη διαφιλονικούμενη περιοχή «κεντρική μας φλέβα, που δεν θα λησμονήσουμε ποτέ».

Οι δηλώσεις του είχαν προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Ινδίας, με πολλά ινδικά ΜΜΕ να σχολιάζουν ότι τέτοιες διατυπώσεις ενθαρρύνουν τη δράση αυτονομιστών. Ο εκπρόσωπος του ινδικού ΥΠΕΞ, Ρ. Τζαϊσγουάλ, κληθείς να σχολιάσει, αναρωτήθηκε «πώς γίνεται κάτι που είναι ξένο να αποτελεί κεντρική φλέβα (...) πρόκειται για τμήμα της ενιαίας επικράτειας της Ινδίας. Η μόνη της σχέση με το Πακιστάν είναι η (ανάγκη για) εγκατάλειψη των εδαφών που παράνομα κατέχει η συγκεκριμένη χώρα»...

Τον περασμένο Φλεβάρη, μιλώντας στη Μουτζαφαραμπάντ, πρωτεύουσα της πακιστανικής περιοχής Αζάντ Τζαμού - Κασμίρ, ο Πακιστανός στρατηγός, Ασίμ Μουνίρ, αναφερόμενος ξανά στο Κασμίρ ως «κεντρική φλέβα» της χώρας του, είχε επιλέξει διατυπώσεις εξίσου «φορτισμένες», τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι «η φλόγα της ελευθερίας έχει περάσει από τη μία γενιά των κατοίκων του Κασμίρ στην άλλη. Αν παραμείνουμε ενωμένοι και ισχυροί, θα ξεπεράσουμε κάθε πρόκληση».

Απευθυνόμενος δε, εμμέσως πλην σαφώς, στην ινδική πλευρά είπε: «Σήμερα, αύριο, μεθαύριο, μπορεί να καταφύγετε σε φρικαλεότητες στο κατεχόμενο Κασμίρ, αλλά αυτό δεν θα ξεχαστεί. Η απόφαση του Κασμίρ πρέπει να είναι απόφαση του λαού του, όχι της κατοχικής δύναμης», καταλήγοντας μάλιστα ότι «τρεις πόλεμοι έχουν γίνει για το Κασμίρ και αν άλλοι δέκα χρειαστεί να γίνουν, θα τους δώσουμε, με το θέλημα του Αλλάχ (...)».

Επέμεινε ότι «μια μέρα το Κασμίρ θα είναι σίγουρα ελεύθερο (...) Ο πακιστανικός στρατός θα υπερασπιστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα (της χώρας) με πλήρη αφοσίωση και σταθερότητα».

Επιδοκίμασε την «αδιαπραγμάτευτη αφοσίωση, την επαγγελματική ακρίβεια και την επιχειρησιακή ετοιμότητα των αξιωματικών και των στρατιωτών που αναπτύσσεται στις προκλητικές επιχειρησιακά συνθήκες του Κασμίρ», καταδικάζοντας τον «ανερχόμενο ινδουιστικό εξτρεμισμό (ενάντια στους μουσουλμάνους της Ινδίας) που ενισχύει περαιτέρω τον αγώνα του λαού του Κασμίρ για την αυτοδιάθεση».

Και τόνιζε: «Το Πακιστάν θα στέκεται πάντα στο πλευρό του λαού του Κασμίρ στο έννομο και σωστό δικαίωμά του ενάντια στην κρατική καταπίεση και τυραννία. Σίγουρα, μια μέρα, το Κασμίρ θα απελευθερωθεί σύμφωνα με την ανεξάρτητη θέληση και το πεπρωμένο του λαού του και θα γίνει μέρος του Πακιστάν (...) Ο δεσμός μεταξύ του Πακιστάν και του Κασμίρ είναι αδιαίρετος. Ηταν και θα παραμείνει πάντα τμήμα του Πακιστάν».

Τον περασμένο Δεκέμβρη, η ινδική κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι στην περιοχή Ρεασί της Σαλαλ - Χαϊμανα της ινδικής επαρχίας Τζαμού - Κασμίρ υπάρχουν σημαντικά αποθέματα λιθίου και τιτανίου. Πρόκειται για ιδιαίτερα κρίσιμα ορυκτά, απαραίτητα σε βιομηχανικούς κλάδους που αφορούν την παραγωγή μπαταριών, οπλικών συστημάτων, την αεροναυπηγική βιομηχανία κ.ά.

Σημειώνεται ότι η Ινδία ιεραρχεί εδώ και χρόνια να μειώσει την εξάρτησή της από το λίθιο που εισάγει από την Κίνα: Σήμερα η Ινδία εισάγει από την Κίνα πάνω από το 80% του λιθίου που χρησιμοποιεί, ενώ αποτελεί χώρα με γοργά αναπτυσσόμενη βιομηχανία και στη μεταποίηση.

Ωστόσο, ο ενθουσιασμός που αρχικά είχε εκφραστεί το 2023, όταν πρωτοεντοπίστηκαν ενδείξεις για σημαντικά κοιτάσματα, υποχώρησε επειδή οι πρώτες μελέτες έδειξαν ότι τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του κοιτάσματος δυσχεραίνουν σημαντικά την επεξεργασία και αξιοποίησή του. Πάντως, ινδικά ΜΜΕ έχουν κάνει λόγο για επενδυτικό ενδιαφέρον που έχουν εκδηλώσει κολοσσοί όπως ο ιαπωνικός «Mitsubishi», ο αμερικανικός «Tesla», ο ινδικός «Ola Electric».

Παράλληλα, επιχειρηματικά επιτελεία παρατηρούν ότι τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν, αν αντιμετωπιστούν «διάφορες δομικές προκλήσεις στο εξορυκτικό και μεταποιητικό οικοσύστημα» της Ινδίας, όπως και οι «περιορισμένες δυνατότητες επεξεργασίας της χώρας» σε απαιτητικούς «γεωλογικούς σχηματισμούς».

Χρειάζεται κατάλληλη μελέτη και εξοπλισμός για να δοθούν απαντήσεις σε κοιτάσματα που «είναι βαθιά στο υπέδαφος, απαιτώντας επενδύσεις υψηλού ρίσκου σε τεχνολογίες έρευνας και εξόρυξης - για τα οποία έως τώρα αποθαρρυνόταν η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα λόγω απουσίας κατάλληλων κινήτρων και πολιτικής στήριξης».

Το «επενδυτικό ρίσκο» μεγαλώνει προφανώς και από την αντιπαράθεση Ινδίας - Πακιστάν για το Κασμίρ.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, μιλώντας με τον Ινδό ομόλογό του, τόνισε πως οι ΗΠΑ «στηρίζουν το δικαίωμα της Ινδίας να υπερασπίζεται τον εαυτό της», αν και η Ουάσιγκτον συνέστησε εγκράτεια και στις δύο πλευρές. Εσπευσε δε να επισημάνει και την «αφοσίωση για συνεργασία στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας» μεταξύ ΗΠΑ και Ινδίας.

Η δε Τουρκία ήταν από τις πρώτες χώρες που εξέφρασαν τη στήριξή τους στο Πακιστάν.

Το τουρκικό υπουργείο Αμυνας επιβεβαίωσε πως η τουρκική κορβέτα «TCG Buyukada» θα βρεθεί κανονικά στο πακιστανικό λιμάνι Καράτσι, από την Κυριακή έως τις 7 Μάη, σημειώνοντας ότι η Αγκυρα θα συνεχίσει «ανεμπόδιστα τις προγραμματισμένες ασκήσεις με τις πακιστανικές ένοπλες δυνάμεις» παρά την ένταση στην περιοχή. Αν και η Αγκυρα τα διέψευσε, δημοσιεύματα έκαναν λόγο για «έξι τουρκικά πολεμικά αεροσκάφη που μετέφεραν πολεμικό υλικό στο Πακιστάν».

Από την άλλη πλευρά, ελληνικά ΜΜΕ θύμιζαν ότι πριν έναν χρόνο, τον Απρίλη του 2024, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ υπέγραψε το πρώτο πρόγραμμα στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας - Ινδίας, ενώ ο υπουργός Αμυνας, Ν. Δένδιας, δήλωνε ότι «θα θέλαμε να δούμε την Ινδία παρούσα στην Ερυθρά Θάλασσα, τη Μεσόγειο και να αποδέχεται τον ρόλο μιας σημαντικής δύναμης, όπως είναι»...