Προχθές 4 Ιούλη συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από τη μεγαλύτερη επιτυχία στην Ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου: Την κατάκτηση του τίτλου της πρωταθλήτριας Ευρώπης από την Εθνική ομάδα ανδρών, στο Euro 2004 που διεξήχθη στην Πορτογαλία. Εκείνη η ελληνική ομάδα, με σπουδαίους παίκτες στη σύνθεσή της και υπό τις οδηγίες του επιτυχημένου Γερμανού τεχνικού Οτο Ρεχάγκελ, έφτασε μέχρι τον τελικό της διοργάνωσης και εκεί, ολοκληρώνοντας την εντυπωσιακή της πορεία, αναρριχήθηκε στην κορυφή της Ευρώπης με τη νίκη 1-0 επί της Πορτογαλίας, χάρη στο γκολ του Χαριστέα στο 56'.

Η επιτυχία αυτή θεωρείται μέχρι και σήμερα μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις που έχουν γίνει στην Ιστορία του θεσμού. Το ελληνικό αντιπροσωπευτικό συγκρότημα, ανατρέποντας όλα τα προγνωστικά για το ποιος θα κατακτούσε το τρόπαιο και παίζοντας μεστό, συγκροτημένο ποδόσφαιρο, με έμφαση στην καλή αμυντική λειτουργία, πέτυχε καταπληκτικά αποτελέσματα: Διπλή νίκη επί της «οικοδέσποινας» Πορτογαλίας, και στη φάση των ομίλων και στον τελικό, ισοπαλία ...σαν νίκη με την Ισπανία, πάλι για τον όμιλο, και στα νοκ άουτ άλλες δύο μεγάλες νίκες, επί της Γαλλίας στα προημιτελικά και επί της Τσεχίας στα ημιτελικά. Η μοναδική ήττα της Ελλάδας ήταν από τη Ρωσία στον όμιλο, που κι αυτή ήταν εντελώς ανώδυνη.

Οπως συμβαίνει ...παραδοσιακά στον ελληνικό αθλητισμό, η επιτυχία της Εθνικής στο Euro 2004, το μεγαλύτερο επίτευγμα στο λαοφιλέστερο στη χώρα μας άθλημα, αυτό του ποδοσφαίρου, την επομένη κιόλας της κατάκτησης του τίτλου έδωσε την ευκαιρία στην τότε κυβέρνηση της ΝΔ, με πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή, να εκμεταλλευτεί επικοινωνιακά την επιτυχία προκειμένου να εξωραϊστεί η πραγματικότητα του ελληνικού αθλητισμού, και ειδικά του ελληνικού ποδοσφαίρου.

Με διάφορα περί «σημείου καμπής» στην Ιστορία του αθλήματος στην Ελλάδα, «αξιοποίησης των μηνυμάτων που προκύπτουν» από την επιτυχία «για την ουσιαστική αναβάθμιση του ποδοσφαίρου» και άλλες τέτοιες θριαμβολογίες, τόσο οι της τότε κυβέρνησης όσο και οι παράγοντες του ποδοσφαίρου (ΕΠΟ, Λίγκα των ΠΑΕ, επιχειρηματίες του χώρου) προσπάθησαν εναγωνίως να εμφανίσουν ότι από τις 4/7/2004 ...κάτι άλλαξε στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Δύο δεκαετίες αργότερα, όμως, έχει πια αποδειχθεί ότι δεν έγινε ποτέ κάτι τέτοιο, κι αυτό παρότι τα χρόνια που μεσολάβησαν σημειώθηκαν κι άλλες επιτυχίες σε διεθνές επίπεδο, με προκρίσεις της Εθνικής σε διοργανώσεις Euro και Μουντιάλ, αλλά και σε επίπεδο συλλόγων, με μια σειρά αξιόλογες ευρωπαϊκές πορείες και κυρίως τη φετινή κατάκτηση του Conference League από τον Ολυμπιακό.

Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην Ελλάδα σήμερα, ως μέρος του γενικότερου οικοδομήματος που διέπεται από τις λογικές της εμπορευματοποίησης και λειτουργώντας ως πρόσφορο έδαφος για μάχες συμφερόντων, ξεκάθαρα αποτελεί ένα «προϊόν», που δεν μπορεί να κρύψει τη σαπίλα του. Με την καθιέρωση του επαγγελματικού μοντέλου το 1979, το ποδόσφαιρο μετατράπηκε από παιχνίδι των πολλών σε μπίζνες των λίγων. Παίζεται για να κερδίσει όχι ο καλύτερος αλλά οι οικονομικά ισχυρότεροι, που το εκμεταλλεύονται ως μία από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις τους, όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά. Παράλληλα, με το οικοδόμημα ενταγμένο στις λογικές του καπιταλιστικού συστήματος, είναι σίγουρο ότι οι λογικές του αποδέχονται και προωθούν μόνο ό,τι πουλάει, βγάζοντας στην ...εξέδρα ό,τι του είναι άχρηστο, δηλαδή ό,τι δεν αποφέρει κέρδη.

Ενδεικτικό είναι ότι η φετινή επέτειος της κατάκτησης του Euro 2004 από την Εθνική βρίσκει το ελληνικό ποδόσφαιρο κάτω από τη βαριά σκιά της όξυνσης των ανταγωνισμών αντίπαλων συμφερόντων εντός του χώρου, είτε για την κατάκτηση των πρωτείων εντός του «προϊόντος», με ό,τι συνεπάγονται αυτά σε οικονομικά κέρδη, είτε επειδή αποτελούν τη βιτρίνα γενικότερων επιχειρηματικών αντιμαχιών που άπτονται του χώρου του ποδοσφαίρου. Αντιμαχιών οι οποίες αποτελούν τη γενεσιουργό αιτία του φαινομένου της λεγόμενης οπαδικής βίας, με το φαινόμενο επίσης να βρίσκεται σε όξυνση στα ελληνικά γήπεδα τα τελευταία χρόνια, μέσω της ...έντεχνης και συνάμα αρκετά «βολικής» τακτικής της ταύτισης των συμφερόντων ενός επιχειρηματία με το «καλό της ομάδας».

Σε όλο αυτό το σκηνικό και για τα όσα συμβαίνουν είναι βέβαια σοβαρότατες οι ευθύνες διαχρονικά όλων των κυβερνήσεων μέχρι σήμερα, που πότε λειτουργώντας ως σανίδα σωτηρίας απέναντι στα αδιέξοδα του «προϊόντος» και των ίδιων των επιχειρηματιών, πότε προσφέροντας «γην και ύδωρ» (γήπεδα, οικονομική στήριξη κ.λπ.) και πότε αναλαμβάνοντας ρόλο «διαιτητή» στις εσωτερικές έριδες, έχουν σαφή στόχο την όσο το δυνατόν καλύτερη διαχείριση των παραμέτρων του «προϊόντος». Και πάντως όχι την ουσιαστική αναβάθμιση του λαοφιλέστερου αθλήματος, του ποδοσφαίρου, ως κοινωνικού αγαθού, για την άθληση της νεολαίας, με την ουσιαστική ενίσχυση του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου, την ανάπτυξη του σωματειακού αθλητισμού, τη χρηματοδότηση με βάση τις πραγματικές ανάγκες του χώρου κ.λπ.

Φυσικά, ο παραγκωνισμός του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου από την πολιτεία ούτε κάποιο «λάθος» αποτελεί, ούτε γίνεται τυχαία. Αντίθετα, αποτελεί συνειδητή επιλογή της εκάστοτε κυβέρνησης, προκειμένου, απαλλαγμένη από την υποχρέωση της στήριξης του αθλητισμού ως δικαιώματος για όλους, να στρώσει το έδαφος ώστε να στηριχθεί ακόμα περισσότερο το «προϊόν» του επαγγελματικού αθλητισμού. Η συνειδητή υποβάθμιση του ερασιτεχνικού αθλητισμού, εν προκειμένω του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου, από μια άλλη σκοπιά λειτουργεί και ως το άνοιγμα του δρόμου προκειμένου να δημιουργηθούν νέα πεδία κερδοφορίας και επιχειρηματικής δράσης, βλέπε: Επιβολή χαρατσιών σε αθλητικές εγκαταστάσεις, παράβολα εγγραφής και συμμετοχής σε κάποια διοργάνωση, μετακύλιση των εξόδων των σωματείων στους αθλούμενους, κ.ο.κ.