Στην ίδια ρότα κινείται και η πολιτική για τον χώρο του βιβλίου, όπως εξειδικεύτηκε στον νόμο του υπουργείου Πολιτισμού, που πρόσφατα ψηφίστηκε, με τίτλο «Δημιουργική Ελλάδα: Ενίσχυση του κινηματογραφικού, οπτικοακουστικού και δημιουργικού τομέα, ίδρυση φορέα για το βιβλίο και λοιπές διατάξεις σύγχρονου πολιτισμού».

Παρά τα ευχολόγια και τις γενικολογίες, η κυβέρνηση όχι μόνο δεν απαντά στη δίψα και στην ανάγκη του λαϊκού κόσμου και της νεολαίας για την ουσιαστική επαφή με το βιβλίο, αλλά οι ρυθμίσεις που εισάγονται έρχονται να ενισχύσουν την ιδέα του Ευρωπαίου πολίτη, ότι όλοι ανήκουμε στο κοινό ευρωπαϊκό σπίτι, καθώς και τα κέρδη των μεγάλων εκδοτικών ομίλων. Στον πυρήνα του νόμου βρίσκεται η επιχειρηματική λειτουργία του χώρου στην οποία χωράνε τα πάντα: Από τον «μεταφραστικό τουρισμό» έως το διαρκές κυνήγι προγραμμάτων και χορηγιών, και την εμπορική αξιοποίηση χώρων που σχετίζονται με το βιβλίο ακόμα και με τη μορφή αναψυκτηρίων... Αλλωστε, η μεγάλη βαρύτητα που δίνεται στη μετάφραση ελληνικών βιβλίων έχει την εξήγησή της. Στο πλαίσιο του προγράμματος της ΕΕ, «Δημιουργική Ευρώπη», κριτήριο για τη μετάφραση βιβλίων, που φυσικά είναι ευπρόσδεκτη, είναι η προώθηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και συνοχής, καθώς το βιβλίο παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση κοινωνικής συνείδησης.

Με τον πρόσφατο νόμο ιδρύεται φορέας με την επωνυμία «Ελληνικό Ιδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού», ο οποίος θα λειτουργεί ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, χωρίς καν να φέρει τον προσδιορισμό «μη κερδοσκοπικός». Και μόνο το γεγονός ότι θα λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, ακυρώνει τη διακήρυξη της κυβέρνησης ότι στόχος είναι η στήριξη του βιβλίου και η διάδοσή του στον λαό, αφού η όποια στήριξη στο βιβλίο επικεντρώνεται στην εμπορική προώθηση στο όνομα της εξωστρέφειας και την ενίσχυση της κερδοφορίας των μεγάλων ομίλων. Βέβαια, αυτή η εμπορευματοποίηση του βιβλίου θα αποτυπώνεται πρώτα και κύρια στο περιεχόμενό του. Η «προώθηση βιβλίου» σημαίνει ότι «πρέπει» τα ξένα εκδοτικά μεγαθήρια να «πειστούν» ότι αξίζει, από την άποψη πρώτα - πρώτα του κέρδους τους, να «επενδύσουν» σε Ελληνες συγγραφείς. «Προώθηση» σημαίνει «πώληση πνευματικών δικαιωμάτων» προκειμένου να μεταφραστεί το βιβλίο και να μπει στην αγορά.

Την ίδια στιγμή, παρά τις βαρύγδουπες κυβερνητικές διακηρύξεις για ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας, κανένα μέτρο δεν λαμβάνεται για την καλλιέργεια από την παιδική ηλικία της αγάπης προς το βιβλίο μέσα από το σχολείο. Αντίθετα, παίρνονται μέτρα για την απαξίωσή του, όπως οι διαρκώς μειούμενες ώρες του μαθήματος της λογοτεχνίας, ή η εκμάθηση της γλώσσας από συνταγές μαγειρικής και «χρηστικά κείμενα», πρόσκληση σε πάρτι και οδηγίες χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών.

Σε αυτό το πλαίσιο της πολιτικής για το βιβλίο - εμπόρευμα που έχει χαράξει η ΕΕ, η καλλιέργεια της αγάπης στο βιβλίο και στο διάβασμα αντιμετωπίζεται σαν «επιχειρησιακό σχέδιο», σαν «άθροισμα δράσεων».

Από την πλευρά της κυβέρνησης, το περιεχόμενο, οι στόχοι και ο προσανατολισμός που εξυπηρετεί ο νέος Οργανισμός συσκοτίζονται μέσα στην αοριστολογία, με μία έκθεση ιδεών με άφθονα καλολογικά στοιχεία. Και γεννούν μία σειρά ερωτήματα:

Για ποιους λόγους πρέπει να γίνεται εκπαίδευση και κατάρτιση των συγγραφέων; Μήπως για να απαλλαγούν από «αγκυλώσεις» και «στερεότυπα» που θέλουν τον πολιτισμό αποκομμένο από την επιχειρηματικότητα, για να μαθαίνουν τα περί τζίρου, αγορών, target group και business plan, με σκοπό να γράφουν βιβλία που θα αποφέρουν κέρδη; Με τι είδους φορείς θα γίνονται οι συμπράξεις και συνέργειες για την καλλιέργεια αναγνωστικών πρακτικών σε παιδιά, εφήβους και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, για την προώθηση του βιβλίου κ.λπ.; Μήπως θα είναι τα ιδρύματα των εφοπλιστικών ομίλων, ή ιδρύματα προσκείμενα σε ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ; Τα όργανα της ΕΕ βέβαια αναφέρονται ρητά. Τι εννοεί το νομοσχέδιο όταν αναφέρεται στην καλλιέργεια και αξιοποίηση των διαπολιτισμικών και πολυπολιτισμικών σχέσεων, με στόχο την ανάπτυξη δημιουργικού διαλόγου μεταξύ των λαών για την αλληλοκατανόηση και τη δημιουργική και ειρηνική συνύπαρξή τους; Δεν υπάρχει αμφιβολία πως εννοεί ότι ο πολιτισμός και συγκεκριμένα το βιβλίο θα υπηρετούν στις διεθνείς σχέσεις τα γεωστρατηγικά συμφέροντα της εγχώριας αστικής τάξης και των συμμάχων της.

Η λογοτεχνία είναι το κατεξοχήν είδος τέχνης που έχει γνωστικό χαρακτήρα. Καλλιεργεί τη νόηση και πάνω σε αυτήν αναπτύσσει και τον συναισθηματικό κόσμο του ανθρώπου. Από αυτή τη σκοπιά η καλλιέργεια της αγάπης για το βιβλίο στον ελληνικό λαό αποτελεί κοινωνική ανάγκη.

Ομως, αυτή η ανάγκη δεν μπορεί να καλυφθεί για την πλειονότητα του λαού σε αυτό το εκμεταλλευτικό σύστημα, όπου η καλλιέργεια της αγάπης για το βιβλίο είναι ζήτημα ταξικό. Είναι καταγεγραμμένη η ανισομετρία μεταξύ φτωχών και εύπορων οικογενειών σε σχέση με το βιβλίο και γι' αυτό πρώτα - πρώτα πρέπει να στηριχτεί η λαϊκή οικογένεια, ώστε να γνωρίσει το βιβλίο και να αποκτήσει βιβλιοθήκη, γιατί σπίτι χωρίς βιβλιοθήκη είναι ένα σπίτι «γυμνό». Ταξικό ζήτημα, βέβαια, είναι και η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου χωρίς το άγχος και την ανασφάλεια για την καθημερινότητα.

Μαζί με την οικογένεια σπουδαίο ρόλο παίζει και το σχολείο, όπου υπάρχουν εκπαιδευτικοί που αφιερώνουν πολλές ώρες από τη ζωή τους, για να βοηθήσουν τα παιδιά να αγαπήσουν το διάβασμα. Αυτά όμως γίνονται σε ατομική βάση, γιατί όλα τα υπόλοιπα στο σχολείο λειτουργούν κατά του βιβλίου, όπως τα πολύ βαριά προγράμματα ενός σχολείου - εξεταστικού κέντρου, που δεν αφήνουν κανένα χρονικό περιθώριο σε μαθητές και καθηγητές, όσο και η ίδια η διδασκαλία της λογοτεχνίας. Οσον αφορά δε τις «εκστρατείες φιλαναγνωσίας», είναι μέτρο - ασπιρίνη μπροστά στα αστικά ΜΜΕ και τα περιβόητα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης που «μαθαίνουν» τα νέα παιδιά να «μιλούν» το πολύ με «100 λέξεις».

Για το ΚΚΕ η «πολιτική βιβλίου» αφορά πρώτα - πρώτα την καλλιέργεια της αγάπης για το καλό βιβλίο ιδιαίτερα στην κάθε φορά νέα γενιά από την πολύ μικρή ηλικία. Μπαίνουμε μπροστά σε κάθε διεκδίκηση που μπορεί να δώσει και την παραμικρή ανάσα ουσιαστικής μορφωτικής ανάτασης (π.χ. στήριξη των δημόσιων, δημοτικών, σχολικών βιβλιοθηκών με γενναία αποκλειστικά κρατική χρηματοδότηση και πλήρη στελέχωση από επιστημονικά εξειδικευμένο προσωπικό).

Εχουμε συνείδηση του γεγονότος πως η μύηση στην καλή λογοτεχνία, η καλλιέργεια της αγάπης για το βιβλίο αποτελεί μακρόχρονη στρατηγική και δεν μπορεί να υποταχθεί στη λογική «κόστους - οφέλους» που επιδιώκει «άμεσα» επιχειρηματικά κέρδη. Αντίστοιχα η ολόπλευρη και ελεύθερη ανάπτυξη των δημιουργικών ικανοτήτων του συγγραφέα έρχεται σε αντίθεση με τις επιχειρηματικές επιδιώξεις του εκδοτικού μονοπωλίου, στον ανταγωνισμό με βάση την «εμπορικότητα». Τα παραπάνω μπορούν να γίνουν πράξη με την οικοδόμηση ενός άλλου συστήματος, που στο επίκεντρό του θα είναι η ικανοποίηση των ολοένα και διευρυνόμενων αναγκών του ανθρώπου.

Για κάθε καλόπιστο άνθρωπο αποτελεί τεράστια παρακαταθήκη η άνθιση και του ενδιαφέροντος για το βιβλίο και όλων των τεχνών στον σοσιαλισμό του 20ού αιώνα. Για την εργατική τάξη αποτελεί τεράστια παρακαταθήκη η προσπάθεια του ΚΚΕ για τη μόρφωση του λαού μας, μια προσπάθεια που δεν εγκατέλειψε ποτέ, ούτε και στις πιο δύσκολες συνθήκες.