Η «Γκαζοχωρίτισσα», της Βυζαντίας Πυριόχου - Γκυ, σε σκηνοθεσία της ίδιας, με πρωταγωνίστρια την Αγγελική Ξένου και συμμετοχή της ηθοποιού Ελένης Λύρα σε πιάνο και τραγούδι, αφηγείται την ιστορία μιας νεαρής γυναίκας που έζησε πριν από πολλά χρόνια. Μια ιστορία προσωπική και ταυτόχρονα συλλογική. Μια ιστορία που μιλά για τις λάσπες του Βοτανικού, για τις πολλές οικογένειες με τα πολλά παιδιά που τις πλημμύριζαν, για τις λαχτάρες της, τις αγάπες και τους φόβους της. Κυρίως όμως μας μιλά για την ιστορία μιας μεγάλης απεργίας, εκείνης των εργατών του Εργοστασίου Φωταερίου, το οποίο τότε έδινε Ενέργεια σε όλη την πόλη και έδωσε το στίγμα του σε χιλιάδες εργάτες...
Ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με την δημιουργό και σκηνοθέτη του έργου, Βυζαντία Πυριόχου - Γκυ.
-- «Γκαζοχωρίτισσα» είναι ο τίτλος του νέου θεατρικού έργου που ανεβαίνει κάθε Παρασκευή στο «Από Κοινού» Θέατρο... Τι πραγματεύεται; Πώς σας «γεννήθηκε» η ιδέα για να το γράψετε;
-- Η Γκαζοχωρίτισσα είναι ένας ευφημισμός για τις γυναίκες που εκδίδονταν στην περιοχή του Γκαζιού την εποχή του '40 - '60. Η δική μας Γκαζοχωρίτισσα είναι λίγο διαφορετική από τις υπόλοιπες, αν και όχι λιγότερο βασανισμένη...
Πριν από δέκα περίπου χρόνια, στο πλαίσιο ενός φεστιβάλ, συμμετείχα σε μια παρουσίαση του παλιού εργοστασίου φωταερίου στο Γκάζι (σημερινή Τεχνόπολη) και είδα από κοντά όλα τα ενθύμια της δυστυχίας και της κακουχίας της εποχής... Τις συνθήκες εργασίας, τη σκληρή δουλειά, την τρομερή κατάσταση του Γκαζοχωρίου που εκτεινόταν στα γύρω παραπήγματα...
-- Και μόνο η υπόθεση προκαλεί το κοινό που καθημερινά περνά από αυτούς τους δρόμους να παρακολουθήσει την παράσταση για να γνωρίσει πλευρές αυτής της περιοχής... Εσάς ποια είναι αυτή η ιστορία που σας συγκινεί περισσότερο;
-- Αυτό που με συγκινεί περισσότερο είναι το ότι ακόμα κι όταν κάποιος ζει σε μια τέτοια κατάσταση, με φτώχεια, ανέχεια, κακουχία και αδικία, συνεχίζει να ζει μια ολόκληρη ζωή. Δεν παύουμε να ερωτευόμαστε, να γελάμε, να γιορτάζουμε και να ελπίζουμε, ακόμα και να αποφασίζουμε και να πράττουμε. Η δύναμή μας είναι μέσα στην ψυχή και στη δράση μας, και όχι στις συνθήκες και στην τύχη ή την ατυχία μας.
-- Μεγάλο κομμάτι του έργου καταπιάνεται και με τη μεγάλη απεργία του εργοστασίου Φωταερίου, το οποίο τότε έδινε Ενέργεια σε όλη την πόλη... Τι είναι αυτό που ξεχωρίζετε περισσότερο από αυτήν τη στιγμή;
-- Η όλη απεργία ήταν μια σοκαριστικά δυνατή στιγμή στην αθηναϊκή Ιστορία. Βύθισε στο σκοτάδι ολόκληρη την πόλη, αυξάνοντας δραματικά την εγκληματικότητα. Η στιγμή που ιστορικά με συγκλονίζει πάντα είναι όταν η απεργία ραγίζει απότομα και φασιστικά, καθώς το κράτος επιστρατεύει τους φαντάρους που κάνουν τη θητεία τους για να κάνουν τις δουλειές των απεργών και να λειτουργήσει το εργοστάσιο, ακυρώνοντας τις αιματηρές προσπάθειες εν μια νυκτί. Οι φαντάροι που αναγκάστηκαν να δουλέψουν τότε ήταν τα παιδιά και τα αδέρφια των απεργών που λιώνανε έξω από τα κάγκελα απεργώντας πεινασμένοι.
-- Το έργο ανεβαίνει στο «Από Κοινού». Πώς είναι η «φιλοξενία», αλλά και η συνεργασία με την Αγγελική Ξένου και την Ελένη Λύρα;
-- Δεν θα μπορούσα να ελπίζω για καλύτερη συνεργασία, ειλικρινά. Τόσο η Αγγελική όσο και η Ελένη αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή με φοβερή κεραυνοβόλο αγάπη την Γκαζοχωρίτισσά μου, δίνοντάς της πνοή, ατμόσφαιρα, χρώμα και σχήμα. Ολα έδεσαν τόσο απλά και ομαλά σε αυτήν τη συνεργασία, που ήταν σαν να την ανακαλύψαμε, κι όχι να την εφηύραμε. Το θέατρο «Από Κοινού» αποτέλεσε για μένα μια μεγάλη φιλόξενη αγκαλιά, δίνοντάς μου την ευκαιρία να κάνω ένα όνειρο ετών πραγματικότητα. Εξάλλου, δεν μπορούσα να φανταστώ καλύτερη ηθοποιό από την Αγγελική Ξένου για να ενσαρκώσει την ηρωίδα. Η Ελένη Λύρα, από την άλλη, δίνει μια ονειρική θεατρικότητα με τις τρυφερές ερμηνείες της σε φωνή και πιάνο, που την είχαμε τόση ανάγκη.
-- Εχετε γράψει και το βιβλίο «Η θεατρική Αγωγή μέσα στο Σχολείο & το Θεατρικό Εργαστήρι». Τελικά, πόσο βοηθά τα παιδιά η επαφή με την Τέχνη και δη τη θεατρική;
-- Δουλεύω πολλά χρόνια με παιδιά σε θεατρικά εργαστήρια και ομάδες. Είναι οι καλύτεροι συνεργάτες! Η επαφή με τη θεατρική τέχνη είναι ζωτικής σημασίας για τα παιδιά. Το θέατρο είναι κάτι τόσο φυσικό και λειτουργικό στην παιδική ηλικία, ενδυναμώνει την κατανόηση, την αλληλεγγύη, τη δημιουργικότητα, τη συνύπαρξη και τη φαντασία. Είναι αδιανόητο σήμερα πόσο οργανωμένη είναι η φαντασία και ο ελεύθερος χρόνος ενός παιδιού. Τα παιδιά πρέπει να αφήνονται δίχως χαλινάρι στις φαντασιακές καταστάσεις του παιχνιδιού τους, οι κανόνες αφορούν αποκλειστικά στην οργάνωση της ομάδας. Οι φιλίες και οι σχέσεις που έχουν χτιστεί σε αυτές τις ομάδες είναι εξαιρετικά δυνατές και ουσιαστικές. Λόγος, σώμα, μυαλό, ψυχή όλα ταξιδεύουν μέσα από το θέατρο και δημιουργούν τρυφερούς σκεπτόμενους ενήλικες.