Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του «Ημερολογίου (1929-1939)» του μεγάλου ζωγράφου Βάλια Σεμερτζίδη στη σειρά της «Αρχειοθήκης» του ΜΙΕΤ, ο επιμελητής της έκδοσης Νίκος Χατζηνικολάου, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, σταχυολογεί αποσπάσματα από το ημερολόγιο και την εκτενή εισαγωγή τα οποία σκιαγραφούν την προσωπικότητα του Βάλια Σεμερτζίδη ως ανθρώπου και καλλιτέχνη.

Η δεκαετία 1929 - 1939, που αποτελεί τον πρώτο τόμο του έργου, καλύπτει τα χρόνια της μαθητείας του νεαρού Βάλια. «Μια μαθητεία», λέει ο Ν. Χατζηνικολάου, «στη ζωή και στον έρωτα, μαθητεία στο Σχολείο των Καλών Τεχνών, μαθητεία στον αγώνα για επιβίωση και στην πάλη για δημιουργία. Το παιδί των προσφύγων από τον Καύκασο, νέος πια ζωγράφος με σημαντικό έργο πίσω του, προχωράει μπροστά χωρίς να μπορεί να φανταστεί τι τον περιμένει τη δεκαετία που έρχεται. Οι μεγαλύτερες δοκιμασίες για τον τόπο και για τους ανθρώπους του θα διαδεχθούν η μία την άλλη: Πόλεμος, Κατοχή, Δοσιλογισμός, Αντίσταση, Δεκεμβριανά, Εμφύλιος. Πώς θα αντιδράσει; Με ποιους θα πορευτεί; Κι η ζωγραφική;».

Αποσπάσματα από το ημερολόγιο:

22.12.36

Νύκτα

[...] Το ζωγραφικό θέμα, η ίδια η ζωγραφική και πλατύτερα η Τέχνη είναι πράγματα που μου γεμίζουν πολύ το μυαλό τώρα τελευταία. Και γίνεται αυτό αφορμή να μην κάμνω τίποτα καινούριο. Φτιάχνω έργα, μα είναι αυτά εμπνευσμένα από πριν. [...]

Απ' εδώ και στο εξής οι πίνακές μου θα γίνονται, και ήδη γίνονται, μονάχα με περιεχόμενο που θα έχει την αποστολή να καλυτερέψει τον άνθρωπο.

Θέλω τα έργα μου να προξενούν σε κείνονε που θα τα δει ένα χαμόγελο που ταυτοχρόνως θα του υγραίνει και τα μάτια από πίκρα. [...]

Θα 'θελα ακόμα η ερχόμενη έκθεσις που θα κάνω, τα έργα να μην τα πουλώ παρά να φωνάζω όλον τον λαό να την δει, να χαρούν τα έργα αυτά και άνθρωποι που δεν μπορούν να τα αγοράσουν. Εκεί θα τείνω. Ολες οι προσπάθειές μου θα είναι τέτοιες.

Τώρα μελετώ τον Τολστόι. Το βιβλίο του για την τέχνη. Βρίσκω εκεί μέσα όλα ό,τι και εγώ συλλογιζόμουν. Είναι ένα βιβλίο που ξεσκεπάζει όλωνε την ψευτιά, όλωνε την πλαστογραφία της μέχρι σήμερα τέχνης. Θα μεταφράσω μερικά απ' αυτά. [...]