Σάββατο 4 Μάρτη 2023 - Κυριακή 5 Μάρτη 2023
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 22
ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ
100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ
Το ΚΚΕ τιμάει τους ηρωικούς αγώνες του λαού της Κοκκινιάς, που είναι δεμένοι με την Ιστορία του

Μεγάλη πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση το Σάββατο 11 Μάρτη, με ομιλητή τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα

Χαρακτικό του Τάσσου για το Μπλόκο
Χαρακτικό του Τάσσου για το Μπλόκο
Με αφορμή την πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση που διοργανώνουν οι ΚΟ Νίκαιας - Ρέντη του ΚΚΕ για τα 100 χρόνια της Κοκκινιάς, το Σάββατο 11 Μάρτη, στις 7 μ.μ., στο Κλειστό Γυμναστήριο «Πλάτωνας» στη Νίκαια, ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει ένα μικρό αφιέρωμα στην Ιστορία της μαρτυρικής προσφυγούπολης, που συνδέθηκε με ορισμένες από τις πιο λαμπρές σελίδες του εργατικού - λαϊκού κινήματος και της ηρωικής δράσης του ΚΚΕ. Στην εκδήλωση θα μιλήσει ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας. Θα ακολουθήσει συναυλία με τον Γιώργο Νταλάρα, την Βιολέτα Ικαρη και την Ασπασία Στρατηγού.

* * *

Στις 18 Ιούνη 1923 «γεννιέται» ο προσφυγικός συνοικισμός της Νέας Κοκκινιάς (Νίκαια από το 1940). Οι Σμυρνιοί, οι Πόντιοι, οι Αρμένιοι και πρόσφυγες από άλλες περιοχές είναι οι πρώτοι που στεγάστηκαν εκεί.

Αυτοί ήταν κι η πρώτη μαγιά ανθρώπων που τα επόμενα χρόνια μέσα απ' τη δημιουργία πολιτιστικών - αθλητικών συλλόγων, φέρνοντας ο καθένας ήθη και έθιμα απ' τον τόπο τους, μέσα απ' την αλληλεγγύη, την κοινή πάλη για διαβίωση σε άθλιες συνθήκες, κατάφεραν να δημιουργήσουν την πόλη τους. Μια πόλη που από τη δεκαετία, κιόλας, του '20 είναι δεμένη ψυχή και σώματι με το ΚΚΕ.

Από την απεργία στην «ΠΙΤΣΟΣ», το 1976, που στήριξε ο λαός της Κοκκινιάς
Από την απεργία στην «ΠΙΤΣΟΣ», το 1976, που στήριξε ο λαός της Κοκκινιάς
Μέσα σε πολύ δύσκολες συνθήκες, οι πρόσφυγες έδωσαν τη μάχη για να ζήσουν ανθρώπινα οι οικογένειές τους. Διαβάζουμε σε ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» τον Ιούνη του 1933:

«Κοκκινιά/ Ο πιο μεγάλος προσφυγικός συνοικισμός της Ελλάδος. Με πληθυσμό 80 χιλ. κατοίκους, είναι ένα κομμάτι της προλεταριακής πόλης του Πειραιά (...) Παίρνουμε την Παλιά Κοκκινιά. Σ' ολόκληρη τη συνοικία δεν υπάρχει κανένας δρόμος φτιαγμένος. Οι λάσπες αρχίζουν από τον Νοέμβρη και στεγνώνουν τον Μάη, για ν' αρχίσει η σκόνη. Για να κατεβεί κανένας από τη γέφυρα, τ' αρμένικα της οδού Θηβών, μαρτυράει κυριολεκτικά.

Σ' ολόκληρη την Κοκκινιά δεν υπάρχουν υπόνομοι, εκτός του κεντρικού δρόμου, και τα νερά λιμνάζουν και σκορπάνε βρώμικες αναθυμιάσεις (...) Τα σπίτια όπου τους ακατάστησε η "πατρίδα", από την Αγ. Σωτήρα ως τ' Αρμένικα της Αγ. Ειρήνης, είναι κατά πλειοψηφία παράγκες και κοτέτσια, που δεν κάνουν ούτε για γουρούνια. Σ' αυτές κάθονται 7-8 άτομα, ο ένας πάνω στον άλλο. Οι δρόμοι είναι πολύ στενοί και τον χειμώνα γίνονται ολόκληρες λίμνες, ή μάλλον ποτάμια, που θέλουν βάρκες να τα περάσουν (...)

Χιλιάδες είναι οι άνεργοι και οι βιοπαλαιστές που δεν βρίσκουν δουλειά και γυρνάνε πεινασμένοι. Τα καφενεία είναι γεμάτα όλη μέρα από δαύτους. Ολη αυτή η κατάσταση επιδρά στην υγεία των φτωχών κατοίκων, η φθίση κι άλλες αρρώστιες θερίζουν τη φτωχολογιά, που δεν βλέπει καμιά περίθαλψη (...) Υπάρχει κάποιο αχούρι, το Αμερικάνικο Νοσοκομείο, όπου δίνουν είσοδο 3 δραχμές οι άρρωστοι και όταν μπαίνουν δεν βλέπουν πραγματική περίθαλψη. Για να μπορούν δε να μείνουν ως ότου γιατρευτούν, πρέπει νά χουν ή λεφτά ή μέσα. Αλλιώτικα τους διώχνουν (...)».

Αγώνας για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής και δουλειάς


Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες σφυρηλατήθηκε η σχέση των κατοίκων της Κοκκινιάς με το ΚΚΕ. Το ΚΚΕ μπήκε μπροστά, όπως και αλλού, ώστε οι πρόσφυγες να απεγκλωβιστούν από τις επιδιώξεις των δυο βασικών αστικών πολιτικών συνασπισμών, να κάνουν πέρα τους διάφορους προσφυγοπατέρες που έκοβαν και έραβαν στην πλάτη τους και ταυτόχρονα για να μην περάσει ο διαχωρισμός του λαού σε πρόσφυγες και γηγενείς, να δοθεί μαχητική απάντηση στον φασισμό.

Χαρακτηριστικά, όταν το 1933 φασίστες της ΕΕΕ τόλμησαν να κάνουν συγκέντρωση στην Κοκκινιά, αυτή δεν επιτράπηκε από εργάτες και τους κατοίκους της, παρότι η αστυνομία συνέδραμε τους φασίστες και μετά πραγματοποίησε εφόδους σε σπίτια, για να συλλάβει μέλη του ΚΚΕ.

Το Κόμμα ρίζωσε σε αυτόν τον τόπο και θέριεψε μέσα από τις διεκδικήσεις των προσφύγων για να μπορέσουν να ζήσουν ανθρώπινα στη νέα τους πατρίδα, στους τόπους δουλειάς, στα εργοστάσια του Πειραιά, που πάλευαν για τις συνθήκες και τους όρους εργασίας...

Πολλοί είναι οι εργατικοί αγώνες που σημάδεψαν την περιοχή. Ανάμεσά τους οι αγώνες των εργατριών το καλοκαίρι του 1933, όταν οι κλωστοϋφαντουργίνες κατέβηκαν σε απεργία, που κράτησε 27 ολόκληρες μέρες. Την 23η μέρα έδωσαν απάντηση στον απεργοσπαστικό μηχανισμό της εργοδοσίας, που αποτελούταν, όπως γράφει ο «Ριζοσπάστης», από «μοναχά καμιά 50αριά απεργοσπάστριες...».

Στις συμπλοκές με τις αστυνομικές αρχές πολλές εργάτριες και απεργοί συνελήφθησαν, για να απελευθερωθούν κάτω από την αποφασιστική παρέμβαση των συναδέλφων τους. Η απεργία έληξε νικηφόρα και αποσπώντας αύξηση 10% στους μισθούς, την εφαρμογή του 8ωρου και δεσμεύσεις για την παύση της τρομοκρατίας στα εργοστάσια.

Η δράση του Κόμματος ήταν βέβαια «καρφί στο μάτι» της αστικής τάξης. Ο «Ριζοσπάστης» στις 25/6/1936 έγραφε: «Η "φιλελευθέρα" εφημερίδα Πατρίς άρχισε μερικές μέρες τώρα μια καμπάνια για την Ν. Κοκκινιά και "κρούει τον κώδωνα του κινδύνου" που διατρέχει... από ποιους και γιατί νομίζεται; Από τους κομμουνιστές, γιατί, λέει, ενδιαφέρονται για όλα τα ζητήματα του λαού, γιατί μπαίνουν επικεφαλής και καθοδηγούν τον λαό της Κοκκινιάς στις διεκδικήσεις του, για νερό, φωτισμό, γιατρούς, φάρμακα, αντιπλημμυρικά έργα κ.τ.λ.».

Ηρωική και παλικαρίσια η στάση στο έπος της Αντίστασης

Προσφυγικές κατοικίες το 1923
Προσφυγικές κατοικίες το 1923
Σχεδόν καθολική ήταν και η συμμετοχή του λαού της Κοκκινιάς μέσα απ' τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στον απελευθερωτικό αγώνα την περίοδο της Κατοχής, με αποκορύφωμα τις ηρωικές στιγμές της Μάχης (4-8/3/1944) και του Μπλόκου της Κοκκινιάς (17/8/1944).

Τριακόσιοι δέκα πέντε αγωνιστές εκτελεσμένοι και χιλιάδες άλλοι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν ο τραγικός απολογισμός του Μπλόκου. Η Παρασκευή 17η Αυγούστου του 1944 έμεινε χαραγμένη βαθιά στη μνήμη της ηρωικής πόλης, που κυκλώθηκε από τα ξημερώματα από Γερμανούς και ταγματασφαλίτες και μάτωνε ολημερίς. Ηρωική και παλικαρίσια η στάση του λαού της Κοκκινιάς, πρωτοπόρα και ατρόμητη η δράση των κομμουνιστών στην πόλη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρωί της 17ης Αυγούστου του 1944, το Γραφείο Πόλης της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά του ΚΚΕ είχε προγραμματισμένη συνεδρίαση (με όλους τους κανόνες της συνωμοτικότητας) στο Μοσχάτο, απ' όπου τα μέλη του αντίκρισαν πυκνούς καπνούς προς το μέρος της Κοκκινιάς.

Η αντίδραση ήταν άμεση: Στέλνουν στην Κοκκινιά μαυροφορεμένες συντρόφισσες με μωρά στην αγκαλιά, για να μάθουν τι γίνεται. Το μεσημέρι ο υπεύθυνος της περιφρούρησης δίνει εικόνα στο Γραφείο Πόλης, με ό,τι στοιχεία έχει συλλέξει από τις συντρόφισσες: Μάζεμα όλων των ανδρών στην Οσία Ξένη, βασανισμοί, ομαδικές εκτελέσεις μέσα στη Μάντρα, μάχες στα Αρμένικα...


Τότε ο Γραμματέας της ΚΟΠ γράφει ένα σημείωμα και δίνεται η εντολή μια ηλικιωμένη και μαυροφορεμένη συντρόφισσα να το μεταφέρει στην Κοκκινιά, να το παραδώσει στα χέρια του Γραμματέα της Αχτίδας, διαφορετικά να το επιστρέψει πίσω. Το σημείωμα παραδόθηκε και έγραφε: «Πρώτον. Σύντροφε να χρησιμοποιήσεις όσες περισσότερες γυναίκες μπορείς, μέλη του Κόμματος, μέλη του ΕΑΜ, ΕΠΟΝίτισσες, για να βρίσκονται σε επαφή όσο γίνεται με τον κόσμο.

Δεύτερον. Να συγκεντρώσεις γρήγορα έγκυρο υλικό για ρεπορτάζ στον Ριζοσπάστη, να βρεις τρόπο να το στείλεις στην εφημερίδα. Στόχος είναι στις 18 Αυγούστου ο Ριζοσπάστης να έχει τα γεγονότα της Κοκκινιάς. Ετσι οι προδότες θα καταλάβουν ότι το μόνο που κατάφεραν ήταν να βουτηχτούν στο αίμα των πατριωτών, δεν έκαναν τίποτα, μια τρύπα στο νερό έκαναν (...) το Κόμμα όσο και αν το χτύπησαν στην Κοκκινιά, ζει και ο αγώνας συνεχίζεται (...).

Τρίτον. Μόλις τελειώσει το Μπλόκο όλη η Κομματική Οργάνωση να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις της, και μόλις μετρήσει θύματα και τραυματίες, να οργανωθεί χωρίς καθυστέρηση το σχέδιο σύμφωνα με το οποίο θα ξεχυθείτε σε όσα σπίτια έχουν νεκρούς, θα δώσετε κουράγιο στις οικογένειες, θα τις παροτρύνετε για τον αγώνα (...) Να οργανωθούν συνεργεία που θα βγουν με τον τηλεβόα, συνεργεία που θα γεμίσουν όλο το βράδυ την Κοκκινιά με συνθήματα, να γραφτεί προκήρυξη της Κομματικής Οργάνωσης Κοκκινιάς και το βράδυ να μοιραστεί, πρωί πρωί οι Κοκκινιώτες θα πρέπει ήδη να έχουν ενημέρωση από το Κόμμα, να γίνουν αφίσες με ρολόγια που θα γράφουν την ώρα 12 παρά πέντε και να κολληθούν σε όλη την Κοκκινιά».


Τα καθήκοντα που το Γραφείο Πόλης της ΚΟΠ ανέθεσε στην Κομματική Οργάνωση Κοκκινιάς είχαν όλα εκπληρωθεί μέχρι το μεσημέρι της 18ης Αυγούστου!

Και μετά τα χωνιά αντιλαλούν στους δρόμους:

«Κοκκινιώτες! Κοκκινιώτισσες! Διακόσια διαλεχτά παλληκάρια, διακόσιοι πρωτοπόροι στον καθημερινό αγώνα για ζωή και λευτεριά, διακόσια μέλη και στελέχη, οπαδοί και συμπαθούντες του Κόμματός σας του Κομμουνιστικού δεν υπάρχουν πια. Γερμανοί με τους καταραμένους τσολιαδοχωροφύλακες, τους βασάνισαν, τους χτύπησαν ανήλεα, τους βγάλαν τα μάτια και πτώματα πια τους εκτέλεσαν. Σταθήκαμε μάρτυρες στον ηρωισμό τους, στην παλληκαριά τους. (...) Χαρά στον τόπο που βγάζει τέτοια παλληκάρια, τιμή στο κόμμα που τ' ανάθρεψε με τέτοια πίστη και παλληκαριά, τιμή και δόξα στο γονιό που 'θρεψε τέτοιους λεβέντες... Το αίμα σας θα το πάρουμε πίσω. Ορκιζόμαστε να συνεχίσουμε με πιότερη ορμή το μισοτελειωμένο σας έργο για τη λευτεριά του τόπου μας. (...)

Τα διαλεχτά παλληκάρια, ο Απόστολος, ο Θόδωρος, η Διαμάντω, η Κούλα και όλα τ' άλλα πέσανε παλεύοντας την επιστράτευση για το καλό του τόπου μας... Αιώνια η μνήμη στα παλληκάρια μας που πέσαν. (...)».

Το νήμα συνεχίζει να ξετυλίγεται και φτάνει μέχρι σήμερα

Τη δεκαετία του '50 η Κοκκινιά υποδέχεται πίσω τους εξόριστους αγωνιστές της και ο αγώνας και η διεκδίκηση παίρνουν νέα πνοή. Οι κάτοικοι, με τους κομμουνιστές μπροστά, απαίτησαν να φτιαχτούν οι απαραίτητες υποδομές στην πόλη, όπως να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα, που το κράτος τελικά ολοκλήρωσε ένα κομμάτι τους μόλις το 1978 και μετά από μια πολύνεκρη τραγωδία που έπνιξε την περιοχή.

Από μαζική κινητοποίηση σωματείων στη Νίκαια το 2013, ενάντια στη ναζιστική Χρυσή Αυγή
Από μαζική κινητοποίηση σωματείων στη Νίκαια το 2013, ενάντια στη ναζιστική Χρυσή Αυγή
Πλούσια δράση πριν αλλά και μέσα στην περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας είχε και ο σύλλογος φοιτητών Νίκαιας, στην αρχή με αγώνες για υποδομή βιβλιοθήκης στην πόλη, για συγκοινωνίες, και μετά για τα δημοκρατικά δικαιώματα του λαού και των φοιτητών. Μάλιστα, κατά την επταετία επιχειρήθηκε να αναρτηθεί επισήμως αντικομμουνιστική πλακέτα στον ιερό χώρο του Μπλόκου, που όμως ο Κοκκινιώτικος λαός την έσπασε το ίδιο βράδυ.

Οι αγώνες συνεχίστηκαν και τα επόμενα χρόνια, με μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις σε χώρους δουλειάς, που ο λαός της πόλης συνέβαλε στη στήριξή τους.

Αναφέρουμε ενδεικτικά τη μεγάλη απεργία των εργαζομένων στην «ΠΙΤΣΟΣ» το 1976, όπου 1.000 εργαζόμενοι μετά από 40 μέρες σκληρού αγώνα, με χτύπημα απ' τον κρατικό μηχανισμό, επέστρεψαν στη δουλειά τους νικητές, αφού ικανοποιήθηκαν τα αιτήματά τους. Αντίστοιχα το 1980 στην ΕΛΣΑ, όπου 350 μετανάστες εργάτες που δούλευαν χωρίς χαρτιά προχώρησαν σε απεργία με τη συμπαράσταση και συμμετοχή άλλων 1.000 Ελλήνων συναδέλφων τους. Απεργία που επίσης αγκαλιάστηκε απ' τον λαό της πόλης.

Το δικό του στίγμα άφησε και το φιλειρηνικό κίνημα τόσο με τους αγώνες όσο και με τη συγκλονιστική έκφραση αλληλεγγύης προς άλλους λαούς, όπως αυτόν της Γιουγκοσλαβίας το 1999.

Μέσα από αυτούς τους αγώνες στην ευρύτερη περιοχή, που οι κομμουνιστές έπαιξαν καθοριστικό ρόλο, αναδείχτηκαν ανά καιρούς και δημοτικές αρχές που στήριξαν κι απ' αυτήν τη θέση τα δίκαια λαϊκά αιτήματα. Που έδωσαν μάχη για αναγκαίες υποδομές, αντισεισμική θωράκιση, κτίρια για σχολεία, γήπεδα και ελεύθερους χώρους, για μονιμοποίηση εργαζομένων, για να μην επιτραπούν περιβαλλοντικά εγκλήματα στον Πειραιά κ.ά.

Και μπορεί σε λίγες γραμμές να μη χωράνε η Ιστορία και οι αγωνιστικές παραδόσεις αυτού του τόπου, όμως το σίγουρο είναι ότι θα έρθουν να προστεθούν και άλλες, απ' όσους πιάνουν το νήμα στα χέρια τους, βαδίζοντας εμπρός...

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΑΤΙΤΛΟ(2023-03-14 00:00:00.0)
Αύριο η μεγάλη πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση του ΚΚΕ(2023-03-10 00:00:00.0)
Ταινία - «προσκύνημα» στο Μπλόκο της Κοκκινιάς(2011-08-14 00:00:00.0)
ΚΟΚΚΙΝΙΑ όνομα και πράγμα!!!(2002-10-21 00:00:00.0)
ΚΗΔΕΙΑ(2001-06-20 00:00:00.0)
Τίμησαν τη Μάχη της Κοκκινιάς(1995-03-10 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ