Προσανατολισμένος στην ενίσχυση της επιχειρηματικής λειτουργίας των πανεπιστημίων και της σύνδεσής τους με την αγορά, που ακολουθούν όλες οι κυβερνήσεις τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς και στην ένταση των ταξικών φραγμών και αύξηση της «ευελιξίας» των σπουδών που απομακρύνει τα πτυχία από τα επαγγελματικά δικαιώματα, θα είναι ο νέος νόμος - πλαίσιο που ετοιμάζει η κυβέρνηση, όπως φαίνεται από τις πρώτες ανακοινώσεις του υπουργείου Παιδείας, μετά την έκτακτη Σύνοδο Πρυτάνεων της Πέμπτης, όπου παρουσιάστηκαν βασικοί άξονες του νομοσχεδίου. Με το ίδιο αντικείμενο ακολούθησε συνάντηση του υπουργείου με την ΠΟΣΔΕΠ (Ομοσπονδία των πανεπιστημιακών) την Παρασκευή, ενώ την ερχόμενη βδομάδα θα ακολουθήσουν συναντήσεις με τα κοινοβουλευτικά κόμματα.

Στο πνεύμα της «αυτονομίας» και της «εξωστρέφειας» προτείνονται μια σειρά ρυθμίσεις ενίσχυσης της επιχειρηματικής λειτουργίας των ιδρυμάτων και σύνδεσής τους με την αγορά από τις «τοπικές κοινωνίες» μέχρι και τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους.

Συγκεκριμένα, το υπουργείο μιλάει για «εκσυγχρονισμό του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Εταιρειών Αξιοποίησης και Διαχείρισης της περιουσίας των Πανεπιστημίων σύμφωνα με τα πρότυπα ανωνύμων εταιρειών συμφερόντων του δημοσίου τομέα» και «ενίσχυση του ρόλου των Κέντρων Διά Βίου Μάθησης των Πανεπιστημίων και ίδρυση θερινών/χειμερινών προγραμμάτων σπουδών». Με άλλα λόγια, θα διευκολύνει το πλαίσιο ώστε να σπρώξει τα ιδρύματα να εκμεταλλεύονται καλύτερα επιχειρηματικά τα κληροδοτήματα, τις υποδομές και κάθε άλλο περιουσιακό στοιχείο τους, καθώς και να τα ωθήσει να μεγαλώσουν την αγορά σεμιναρίων και προγραμμάτων πρόσκαιρης κατάρτισης, που ήδη υπάρχει βέβαια σε κάποια ιδρύματα.

Επίσης, κάνει λόγο για «απελευθέρωση του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας μεταπτυχιακών, παροχή της δυνατότητας ίδρυσης επαγγελματικών μεταπτυχιακών και απασχόλησης εμπειρογνωμόνων από την αγορά εργασίας». Ακόμα, μιλάει για επαναφορά των «ανταποδοτικών υποτροφιών» για τους φοιτητές, δηλαδή να δουλεύουν οι φοιτητές για το ίδρυμα προκειμένου να τα βγάζουν πέρα με τα δίδακτρα, που με βάση τα όσα εισηγείται το υπουργείο, θα απελευθερωθούν ακόμα περισσότερο, ενώ τα προγράμματα θα μπορεί να «παραγγέλνονται» απευθείας από την αγορά. Μιλάει επίσης για θεσμοθέτηση των βιομηχανικών διδακτορικών, που έχει ζητήσει εδώ και δυο χρόνια ο ΣΕΒ και έχει ήδη αρχίσει να υλοποιεί, αλλά και θεσμοθέτηση πλαισίου ίδρυσης start ups φοιτητών/διδακτόρων/μεταδιδακτόρων και παροχής υπηρεσιών από τα πανεπιστημιακά εργαστήρια σε πολίτες και φορείς. Πρόκειται για ρυθμίσεις που κινούνται στη λογική ότι η έρευνα έχει αξία όταν έχει εμπορική αξιοποίηση και συνεπώς πρέπει να αναπτύσσεται με αυτό το κριτήριο.

Στο πνεύμα της «αποτελεσματικότητας» επίσης, σχεδιάζεται ο έλεγχος της επίτευξης μιας σειράς μετρήσιμων στόχων ανάπτυξης των ιδρυμάτων με βάση τους οποίους θα σχεδιάζονται προγράμματα σπουδών, θα προκηρύσσονται γνωστικά αντικείμενα και νέες θέσεις, θα χρηματοδοτείται έρευνα κ.λπ. Σε αυτήν τη βάση το υπουργείο μιλάει για θεσμοθέτηση νέων αναπτυξιακών εργαλείων, όπως σύνταξη πολυετούς στρατηγικού σχεδίου (μπίζνες πλαν) και των επιμέρους ακαδημαϊκών μονάδων των ιδρυμάτων, σχέδιο ψηφιακού μετασχηματισμού, σχέδιο αειφορίας, απλοποίηση των θεμάτων οικονομικής διαχείρισης των ερευνητικών έργων κ.λπ.

Στη βάση αυτών των αναπτυξιακών σχεδίων των ΑΕΙ και των Τμημάτων τους θα γίνονται οι αναμορφώσεις των προγραμμάτων σπουδών που θα πιστοποιούνται από την ΕΘΑΑΕ, θα αναδιαρθρωθεί το σύστημα εκλογής και εξέλιξης μελών ΔΕΠ, ενώ προβλέπεται η δυνατότητα ίδρυσης περισσότερων προγραμμάτων σπουδών από ένα Τμήμα, η δυνατότητα επιλογής μαθημάτων από άλλα Τμήματα, η θέσπιση συστήματος εσωτερικής κινητικότητας φοιτητών μεταξύ των Ελληνικών Πανεπιστημίων για ένα εξάμηνο (το λεγόμενο «εσωτερικό Erasmus») κ.ά. Τα παραπάνω για τον φοιτητή σηματοδοτούν πιο ευέλικτες διαδρομές μάθησης, που απομακρύνουν περισσότερο τα επαγγελματικά δικαιώματα από τα πτυχία, με τον φοιτητή να αναλαμβάνει τελικά την ευθύνη του πτυχίου που θα συγκροτεί και την αγορά να το κρίνει.

Στις σκέψεις που παρουσίασε η υπουργός Παιδείας στους πρυτάνεις ήταν και η θεσμοθέτηση «εκτελεστικού διευθυντή» (μάνατζερ) σε κάθε ΑΕΙ, ενώ είπε ότι στο νομοσχέδιο θα ενταχθεί και το νέο μοντέλο διοίκησης των πανεπιστημίων, χωρίς να αναφέρει την επαναφορά των Συμβουλίων Διοίκησης.

Ο τελευταίος άξονας του νόμου θα αφορά αλλαγές στον ΔΟΑΤΑΠ για την ακαδημαϊκή αναγνώριση τίτλων σπουδών από Ιδρύματα της αλλοδαπής. Σύμφωνα με αυτές θα ιδρυθεί Μητρώο των ακαδημαϊκά αναγνωρισμένων πανεπιστημίων της αλλοδαπής και των αλλοδαπών προγραμμάτων σπουδών κάθε κύκλου και η αναγνώριση των τίτλων θα είναι αυτόματη για τα ιδρύματα και προγράμματα του Μητρώου, χωρίς να απαιτείται υποβολή ατομικής αίτησης για αναγνώριση στον ΔΟΑΤΑΠ. Ατομική αίτηση θα απαιτείται για τα ιδρύματα και προγράμματα που δεν θα περιλαμβάνονται στο Μητρώο. Ακόμα, γίνεται λόγος για απελευθέρωση της εισδοχής αλλοδαπών και Ελλήνων φοιτητών σε μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, χωρίς την υποχρέωση προηγούμενης αναγνώρισης του βασικού πτυχίου, κάτι που ανοίγει την πόρτα για γενικευμένη αναγνώριση των κολεγίων, χωρίς προϋποθέσεις.