Σάββατο 27 Φλεβάρη 2021 - Κυριακή 28 Φλεβάρη 2021
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 25
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ ΑΡΕΣΙΜΠΟ
Η παραμέληση οδήγησε στην κατάρρευση

Οι πυλώνες και ο δέκτης του ραδιοτηλεσκοπίου Αρεσίμπο την εποχή της δόξας του, με τον Γαλαξία να δεσπόζει στον νυχτερινό ουρανό από πάνω του
Οι πυλώνες και ο δέκτης του ραδιοτηλεσκοπίου Αρεσίμπο την εποχή της δόξας του, με τον Γαλαξία να δεσπόζει στον νυχτερινό ουρανό από πάνω του
Στα 57 χρόνια της ζωής του, το περίφημο ραδιοτηλεσκόπιο Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο άντεξε καταιγίδες και σεισμούς, αλλά και την επανειλημμένη εγκατάλειψη χρηματοδότησής του από τον προϋπολογισμό των ΗΠΑ. Μέχρι τον περασμένο Δεκέμβρη, όταν το ταυτόχρονο σπάσιμο πολλών από τα συρματόσχοινα που απέμεναν να συγκρατούν στον αέρα τον δέκτη του τηλεσκοπίου, έκαναν τη βάρους 817 τόνων πλατφόρμα να συντριβεί πάνω στο διαμέτρου 305 μέτρων «πιάτο», καταστρέφοντας το ραδιοτηλεσκόπιο με τρόπο μη επιδιορθώσιμο. Οι αστρονόμοι σε όλο τον κόσμο θρήνησαν την καταστροφή σαν να έχαναν έναν παλιό φίλο.

Το ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεσίμπο κατασκευάστηκε το 1963 μέσα σε ένα φυσικό κοίλωμα, στο τροπικό δάσος αυτής της υπερπόντιας κτήσης των ΗΠΑ στην Κεντρική Αμερική (τώρα συνδεδεμένη Πολιτεία) και χρησιμοποιήθηκε σε πάρα πολλές ερευνητικές εργασίες, καθώς μέχρι το 2016, όταν ολοκληρώθηκε το κινεζικό Σφαιρικό Ραδιοτηλεσκόπιο Διαμέτρου Πεντακοσίων Μέτρων, το Αρεσίμπο διέθετε το μεγαλύτερο «πιάτο» ραδιοτηλεσκοπίου σε όλο τον κόσμο. Αυτό του επέτρεπε να συλλαμβάνει ακόμα και ανεπαίσθητους ραδιοψιθύρους, από κάθε ουράνιο σώμα του νυχτερινού ουρανού. Επιπλέον, σε αντίθεση με σχεδόν οποιοδήποτε άλλο ραδιοτηλεσκόπιο στις ΗΠΑ, το Αρεσίμπο μπορούσε και να εκπέμπει ραδιοκύματα προς μακρινούς αστρικούς προορισμούς. Ετσι είχε τη σπάνια δυνατότητα να ανακλά κύματα ραντάρ σε πλανήτες, φεγγάρια και αστεροειδείς, κάνοντας εξαιρετικής ανάλυσης μετρήσεις του σχήματός τους και της επιφάνειάς τους.

Με αρκετά συρματόσχοινα κομμένα και ζημιές στο «πιάτο», το Αρεσίμπο λίγο καιρό πριν από την καταστροφή
Με αρκετά συρματόσχοινα κομμένα και ζημιές στο «πιάτο», το Αρεσίμπο λίγο καιρό πριν από την καταστροφή
Το Αρεσίμπο έδωσε τις πρώτες ενδείξεις για την ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων και ανίχνευσε την πρώτη επαναλαμβανόμενη γρήγορη ραδιοριπή. Επαιξε ρόλο - κλειδί στην επιβεβαίωση ενός από τους πρώτους εξωπλανήτες που ανακαλύφθηκαν και ήταν η πηγή του ομώνυμου μηνύματος, που στάλθηκε στον διαγαλαξιακό χώρο το 1974, με τέτοια ένταση, που στη συγκεκριμένη ραδιοσυχνότητα ήταν λαμπρότερο και από τον Ηλιο.

Καθώς ο χρόνος περνούσε και η τεχνολογία εξελισσόταν, το νομικό πρόσωπο που διηύθυνε το ραδιοτηλεσκόπιο, με τη δεδομένη μικρή χρηματοδότηση από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, έβλεπε όλο και μικρότερη επιστημονική αξία σε αυτό και ήδη από το 2006 προειδοποιούσε ότι το 2011 θα το έβγαζε εκτός λειτουργίας. Η πίεση από την επιστημονική κοινότητα, αλλά και από τους ντόπιους, για τους οποίους το ραδιοτηλεσκόπιο αποτελούσε σύμβολο, το διέσωσε προσωρινά, αλλά η στρόφιγγα των κονδυλίων για τη συντήρησή του έκλεινε όλο και περισσότερο.

Τώρα, πάλι κάτω από την πίεση αστρονόμων έχει ανοίξει συζήτηση για το αν πρέπει να ανακατασκευαστεί. Θεωρούν ότι παραμένει χρήσιμο για τη μελέτη των βαρυτικών κυμάτων, που αλλοιώνουν ελαφρώς τα εκπεμπόμενα από τα πάλσαρ ραδιοκύματα, των οποίων το Αρεσίμπο ήταν πολύ καλός συλλέκτης. Σήμερα υπάρχουν και άλλα ραδιοτηλεσκόπια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν γι' αυτόν τον σκοπό, αλλά για διάφορους λόγους όχι με την ίδια αποτελεσματικότητα συγκριτικά με το Αρεσίμπο. Αλλοι ερευνητές υπογραμμίζουν την ικανότητα του Αρεσίμπο να συλλάβει πιθανές ραδιοεκπομπές από τεχνολογικούς πολιτισμούς στη γύρω από το ηλιακό σύστημα περιοχή του Γαλαξία. Το συγκεκριμένο ραδιοτηλεσκόπιο ήταν πολύ καλό και στην αναγνώριση των χαρακτηριστικών των διαστημικών βράχων που εντοπίζονταν από άλλα τηλεσκόπια σε τροχιά επικίνδυνη για ενδεχόμενη σύγκρουση με τη Γη.

Ο,τι απέμεινε από το περίφημο ραδιοτηλεσκόπιο μετά την πτώση του δέκτη πάνω στο «πιάτο»
Ο,τι απέμεινε από το περίφημο ραδιοτηλεσκόπιο μετά την πτώση του δέκτη πάνω στο «πιάτο»
Σύμφωνα με τους αρμόδιους του Εθνικού Ιδρύματος Επιστήμης των ΗΠΑ (NSF), η πιθανότητα να χρηματοδοτηθεί η ανακατασκευή του Αρεσίμπο είναι εξαιρετικά μικρή. Η νέα δεκαετία βρίσκει την Κίνα όχι μόνο να έχει το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο στον κόσμο, αλλά και τις ΗΠΑ να χάνουν το δεύτερο μεγαλύτερο.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: «Scientific American», www.nasa.gov

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Διαμόρφωση νέων μηνυμάτων με στόχο την «πρώτη επαφή» (2022-04-09 00:00:00.0)
Κοσμικοί αγγελιοφόροι (2018-02-24 00:00:00.0)
Σημαντικές ανακαλύψεις πολύ πριν την πλήρη ανάπτυξη (2013-04-21 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ