Σε εξέλιξη βρίσκονται αυτήν την περίοδο οι διαγωνιστικές διαδικασίες για την παραχώρηση της «Εγνατία Οδός ΑΕ» και την κατασκευή της ταχείας υπερυψωμένης λεωφόρου «Flyover» στη Θεσσαλονίκη. Και στις δύο περιπτώσεις επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά ότι τα λεγόμενα μεγάλα και «εμβληματικά έργα» φορτώνονται δύο και τρεις φορές στις πλάτες του ελληνικού λαού. Αποκαλύπτεται ο ρόλος του κράτους - συλλογικού καπιταλιστή, το οποίο εξασφαλίζει κερδοφόρα διέξοδο για τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια των επιχειρηματικών ομίλων.

Παράλληλα, αναδεικνύεται ότι η ολοκληρωμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, η γρήγορη και δωρεάν για το λαό κατασκευή και λειτουργία υποδομών είναι αδύνατες όσο η ιεράρχηση των όποιων έργων γίνεται με βάση το κέρδος των επιχειρηματικών ομίλων. Αντίθετα απαιτούν ριζικές αλλαγές σε επίπεδο εξουσίας και οικονομίας, που θα επιτρέψουν και αλλαγές στον τρόπο σχεδιασμού και παραγωγής των αναγκαίων μεγάλων έργων υποδομής.

Στην περίπτωση της «Εγνατία Οδός», το κράτος ανέλαβε την κατασκευή ενός πραγματικά σύνθετου και δύσκολου κατασκευαστικά έργου, του σύγχρονου αυτοκινητόδρομου, μήκους 885 χιλιομέτρων (μαζί με τους κάθετους άξονες) που κόστισε 7 - 7,5 δισ. ευρώ και τώρα το παραδίδει προς εκμετάλλευση στους επιχειρηματικούς ομίλους. Μάλιστα, φτάνει στο σημείο να κατασκευάζει ακόμα και τους σταθμούς διοδίων, οι οποίοι θα παραχωρηθούν μαζί με τα έσοδά τους στον μελλοντικό παραχωρησιούχο!

Πρόκειται για την τελευταία «πράξη του δράματος», μετά την παράδοση του αυτοκινητόδρομου στο ΤΑΙΠΕΔ, τον πολλαπλασιασμό των σταθμών διοδίων, τη σταδιακή αύξηση του αντιτίμου ανά χιλιόμετρο και την αξιοποίηση μέρους των εσόδων για την αποπληρωμή του κρατικού χρέους (περίπου το 10% - 12%), προς την πλήρη ιδιωτικοποίηση και λειτουργία της Εγνατίας Οδού με τα ίδια ακριβώς κριτήρια με τους υπόλοιπους οδικούς άξονες που λειτουργούν από τους λεγόμενους παραχωρησιούχους (βλ. κόστος διοδίων).

Συνιστά δηλαδή τη συνέχεια και κλιμάκωση της πολιτικής που ακολούθησαν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις στον τομέα των οδικών υποδομών - συγκοινωνιών, που βρίσκεται απέναντι στα συμφέροντα του ελληνικού λαού, ενώ από την κατασκευή και λειτουργία της Εγνατίας Οδού βγήκαν πολλαπλά κερδισμένοι οι επιχειρηματικοί όμιλοι (από την κατασκευή αλλά και την ανάληψη της ετήσιας συντήρησης), αλλά και οι τράπεζες μέσω της ουσιαστικής παρακράτησης των διοδίων και των αυξημένων επιτοκίων, για την αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων της «Εγνατία Οδός ΑΕ».

Χαρακτηριστικό εξάλλου είναι πως από τη λειτουργία του - ολοκληρωμένου - έργου με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια η εταιρεία έχει έσοδα άνω των 100 εκατ. ευρώ το χρόνο και επιπλέον διαθέτει αποθεματικό περίπου 300 εκατ. Σύμφωνα με τους δημοσιευμένους ισολογισμούς, τα έσοδα το 2018 ήταν 79 εκατ. (χωρίς ΦΠΑ) και το 2019 ήταν 81 εκατ. (χωρίς ΦΠΑ). Η μέση ετήσια δαπάνη λειτουργίας, συντήρησης και αναβάθμισης ανέρχεται σε 74 εκατ. (με ΦΠΑ), καλύπτεται δηλαδή από τα έσοδα, δείχνοντας βέβαια και την «αξία» των επιχειρημάτων που επιστρατεύτηκαν όλα αυτά τα χρόνια για να γίνουν κάθε φορά τα βήματα παραπέρα ιδιωτικοποίησης.

Σημειωτέον, σήμερα η χρέωση των διοδίων γίνεται με 0,03 ευρώ/χλμ. ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, στο πλαίσιο της σύμβασης παραχώρησης προβλέπεται σταδιακή αύξηση μέχρι και 0,07 ευρώ/χλμ., τιμές αντίστοιχες με τους υπόλοιπους οδικούς άξονες. Αντιλαμβάνεται ο καθένας την εκτίναξη των κερδών που θα προκύψουν και αντίστοιχα του κόστους που θα πληρώσουν τα εργατικά - λαϊκά στρώματα, τόσο για τις μετακινήσεις τους όσο και με το κόστος που θα φορτωθεί έμμεσα στις πλάτες τους από τις αυξήσεις.

Με βάση όλα τα παραπάνω, σήμερα, Παρασκευή 11 Δεκέμβρη, κατατίθενται οι δεσμευτικές προσφορές από τους ενδιαφερόμενους «επενδυτές» στον υπό εξέλιξη διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ, η δεύτερη φάση του οποίου, ας σημειωθεί, εξελίσσεται εν μέσω πανδημίας και με πλήρη συσκότιση σχετικά με τους όρους της σύμβασης.

Οι επενδυτές που πέρασαν από την πρώτη φάση του διαγωνισμού το 2018 είναι οι: «Roadis - Ακτωρ Παραχωρήσεις», «Vinci - Mytilineos», ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - «Egis Projects», «Ομιλος Κοπελούζου» - «Sichuan Comminications Investment Group», «Anas International Enterprise», «Freyja Holdings SARL», «ΔΙΟΛΚΟΣ Κατασκευαστική».

Οι εργαζόμενοι της «Εγνατία Οδός ΑΕ» αντιδρούν στην παραχώρηση και σήμερα πραγματοποιούν 24ωρη απεργία. Χτες παραχώρησαν συνέντευξη Τύπου, μέσα από την οποία τεκμηρίωσαν ότι η παραχώρηση του αυτοκινητόδρομου για 35 χρόνια υπονομεύει το δικαίωμα του λαού να τον χρησιμοποιεί με ασφάλεια αφού ενώ πλήρωσε για την κατασκευή του θα πρέπει να χρυσοπληρώσει και τη χρήση του, για να εξασφαλιστεί η κερδοφορία του παραχωρησιούχου.

Στο μεταξύ, με την εκδήλωση έντονου ενδιαφέροντος από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους έληξε την Τρίτη 8/12 η προθεσμία για την υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την ταχεία υπερυψωμένη λεωφόρο «Flyover», της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής της Θεσσαλονίκης, έργο προϋπολογισμού 370 εκατ. ευρώ που θα πραγματοποιηθεί με ΣΔΙΤ. Δήλωσαν το «παρών» οι ΑΒΑΞ ΑΕ, ΓΕΚ - ΤΕΡΝΑ ΑΕ, ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ΑΕ, ΙΝΤΡΑΚΑΤ, ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ «ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ ΑΕ - INTERTOLL EUROPE ZRt». Η κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών αναμένεται εντός του πρώτου εξαμήνου του 2021.

Το ενδιαφέρον των επιχειρηματικών ομίλων ήταν αναμενόμενο, αφού και μέσα από αυτό το έργο διασφαλίζεται η σίγουρη κερδοφορία τους εις βάρος του ελληνικού λαού.

Αλλωστε, το γεγονός ότι με βάση το σχέδιο δεν θα υπάρχουν διόδια, δεν αναιρεί την πολλαπλή έμμεση επιβάρυνση των λαϊκών στρωμάτων μέσω των «πληρωμών διαθεσιμότητας» προς τον ανάδοχο, και το μεγαλύτερο τελικό κόστος του έργου σε σχέση με ενδεχόμενο συμβατικό τρόπο ολοκλήρωσής του (χωρίς ΣΔΙΤ).

Παράλληλα, η επίσπευση του έργου - το οποίο γίνεται χωρίς να έχουν συζητηθεί δημόσια ενδεχόμενες εναλλακτικές για ένα πρόβλημα που υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, χωρίς να έχει δοθεί στη δημοσιότητα η κυκλοφοριακή μελέτη, χωρίς να έχει γίνει μια ολοκληρωμένη συζήτηση για τις επιπτώσεις στο περιαστικό δάσος του Σέιχ Σου που έτσι κι αλλιώς βρίσκεται σε τραγική κατάσταση - δείχνει πως σε κάθε περίπτωση η ιεράρχηση των μεγάλων έργων δεν γίνεται με βασικό κριτήριο τη συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.

Ισα ίσα η ταχύτητα προώθησης του συγκεκριμένου έργου αποκαλύπτει ακόμα περισσότερο τις διαχρονικές πολιτικές ευθύνες για τις τραγικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση άλλων απαραίτητων σημαντικών υποδομών στην περιοχή, όπως στη σχολική στέγη και στον τομέα της αντιπλημμυρικής προστασίας, στην ανακαίνιση για να επαναλειτουργήσουν, εν μέσω πανδημίας, τα Νοσοκομεία «Παναγία» και «Λοιμωδών», με τα ίδια χρήματα που δίνονται για ΣΔΙΤ.

Τα παραπάνω επισημαίνει με ανακοίνωσή της και η ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, η οποία μεταξύ άλλων τονίζει: «Το απαραίτητο έργο της αναβάθμισης της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής χρειάζεται να υλοποιηθεί χωρίς ΣΔΙΤ, με το μικρότερο δυνατό κόστος για τον ελληνικό λαό, ενώ ταυτόχρονα χρειάζεται να προχωρήσουν άμεσα έργα πνοής για την ενίσχυση των εκπαιδευτικών υποδομών, την προστασία του Πολεοδομικού Συγκροτήματος από σεισμούς και πλημμύρες, την προστασία και αναβάθμιση του περιαστικού δάσους του Σέιχ Σου, την ενίσχυση των ΜΜΜ, που χωρίς αυτά είναι άνευ σημασίας να συζητάμε για μείωση της κυκλοφορίας των ιδιωτικών ΙΧ στην πόλη. Χρειάζεται επίσης να ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο πρόκλησης σοβαρών συγκοινωνιακών προβλημάτων στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης, διότι σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, την περίοδο υλοποίησης του έργου αναβάθμισης της Περιφερειακής Οδού δεν θα έχει τεθεί καν σε λειτουργία το μετρό».

Και τονίζει: «Σε κάθε περίπτωση η ολοκληρωμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, χωρίς ιεραρχήσεις με βάση το μέγιστο κέρδος των επιχειρηματικών ομίλων, η γρήγορη και δωρεάν για το λαό κατασκευή - λειτουργία υποδομών απαιτεί ριζικές αλλαγές σε επίπεδο εξουσίας και οικονομίας, που θα επιτρέψουν και αλλαγές στον τρόπο σχεδιασμού και παραγωγής των αναγκαίων μεγάλων έργων υποδομής».