Σάββατο 31 Οχτώβρη 2020 - Κυριακή 1 Νοέμβρη 2020
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 23
ΝΕΟΛΑΙΑ
Ενα μπόι ψηλότερα!

Σκέψεις με αφορμή τους αγώνες των μαθητών

Σε λίγο θα κλείσουν δύο μήνες λειτουργίας των σχολείων και τα προβλήματα είναι εδώ και ενισχύονται. Τροφοδοτούνται από την αντιλαϊκή διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση της ΝΔ, που με το σταγονόμετρο προσλαμβάνει εκπαιδευτικούς, τόσους όσους αντέχει η καπιταλιστική οικονομία που λειτουργεί με κριτήριο το κέρδος. Που δεν έκανε τίποτα, ενώ είχε μπροστά της ένα εξάμηνο να οργανώσει και να σχεδιάσει τους όρους ανοίγματος των σχολείων, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφάλεια αλλά και η ουσιαστική συνέχεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, να βρεθούν επιπλέον σχολικές αίθουσες, να γίνονται μαζικά τεστ στους μαθητές για να δημιουργηθεί επιτέλους ουσιαστικό τείχος στη διασπορά του ιού. Γι' αυτά δεν λέει κουβέντα η κυβέρνηση. `Η μάλλον, για να είμαστε αντικειμενικοί, κοροϊδεύει μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, λέγοντας ότι τα σχολεία είναι ασφαλή, ξεχνώντας να μιλήσει για την ανυπαρξία τεστ, να μιλήσει για τα 1.000 και βάλε σχολεία και τμήματα που κλείνουν λόγω Covid-19.

Αυτή είναι η εικόνα του σχολείου σήμερα. Και αυτή ήταν και πριν από έναν περίπου μήνα, όταν ξεκίνησαν οι μαθητικές κινητοποιήσεις.

Κανένα καλά δομημένο επιχείρημα, καμία «πιασάρικη» ανακοίνωση δεν έπεισε τους μαθητές τόσο καλά όσο η ίδια η πείρα της ζωής στο σχολείο, η εμπειρία της καταστολής, της συκοφάντησης.


Και ακριβώς επειδή έχει γίνει βίωμα χιλιάδων μαθητών, πυροδότησε και πυροδοτεί αφοβία, δημιουργικότητα, ταρακουνά - με τον μοναδικό μαθητικό τρόπο - συνήθειες και ξεπερασμένες αντιλήψεις. Ξεχωρίζει πραγματικά τους «φίλους των μαθητών». Οχι μόνο σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο, αλλά και σε κάθε σχολείο.

Αυτή η πείρα είναι ένας πολύ καλός δάσκαλος - αν και όχι ο μόνος.

Σήμερα, λοιπόν, έχει μια ουσιαστική σημασία να σκεφτούμε ορισμένα πρώτα συμπεράσματα που προκύπτουν από την προσπάθεια του Κόμματος και της ΚΝΕ να συμβάλουν ουσιαστικά στην οργάνωση των αγώνων, στον προσανατολισμό τους, στα συνθήματά τους.

Η σημασία στο να σκεφτούμε και να βγάλουμε κάποια πρώτα συμπεράσματα δεν έχει χαρακτήρα αποτίμησης ενός αγώνα που «κλείνει» γιατί πολύ απλά δεν κλείνει. Οσο η πανδημία εξελίσσεται, θα συνεχίσουν να υπάρχουν οι αιτίες τοπικών αλλά και πιο γενικευμένων κινητοποιήσεων. Με διεκδικήσεις που μπορούν να συγκεκριμενοποιούνται ακόμα και στο επίπεδο του κάθε σχολείου, σε δήμους, σε Διευθύνσεις Εκπαίδευσης. Επιδιώκοντας έτσι και να γίνεται πραγματικότητα η κοινή δράση και διεκδίκηση μαθητών, γονιών και εκπαιδευτικών, αλλά και για να ενισχύεται η αυτοπεποίθηση ότι μπορούν να μπουν εμπόδια ή και να αποσπαστούν κατακτήσεις σε αυτές τις συνθήκες.

Το βασικό: Η κυβέρνηση στριμώχτηκε

Και αυτό δεν ήταν δεδομένο από το ξεκίνημα αυτών των αγώνων. Ομως έγινε. Και μάλιστα, χωρίς καμία διάθεση υπερβολής, μπορούμε να πούμε ότι ίσως πρόκειται για το πρώτο σοβαρό επικοινωνιακό στρίμωγμα της κυβέρνησης. Και αυτό αποδεικνύεται: Πρώτον, από το γεγονός ότι τα κυβερνητικά επιτελεία άλλαξαν μια και δυο και τρεις φορές την τακτική αντιμετώπισης των μαθητών, γιατί δεν τους «έβγαινε». Τους χαρακτήρισαν αρνητές της μάσκας. Αποδείχτηκε ψέματα. Ειπώθηκε από την υπουργό Παιδείας ότι θα συζητήσει μόνο με ανοιχτά σχολεία. Τελικά συναντήθηκε με μαθητές από τη Συντονιστική Επιτροπή Μαθητών Αθήνας, που με αποφάσεις είχαν κλείσει τα σχολεία τους. Τους χαρακτήρισαν υποκινούμενους. Η «τάπα» των μαθητών ότι τους υποκινεί η κυβέρνηση, ακόμα τους πονάει. Χρησιμοποίησε την καταστολή. Με αφετηρία την κινητοποίηση στο υπουργείο, ξεδιπλώθηκε ένα σχέδιο τρομοκράτησης, με χημικά, συλλήψεις, προσαγωγές, ελέγχους στον δρόμο σε προσωπικά αντικείμενα. Ούτε κι αυτό δούλεψε.

Και το ερώτημα παραμένει όμως: Γιατί στριμώχτηκε η κυβέρνηση; Προφανώς έχει να κάνει με τα αιτήματα των μαθητών. Ηταν σωστά και δίκαια. Καθένας τα καταλάβαινε. Πίεζαν ακόμα και γνωστούς καλοθελητές να πουν «έχετε δίκιο, αλλά μην αγωνίζεστε με τον τρόπο που επιλέγετε»... Επί της ουσίας, εννοούσαν «σταματήστε τους αγώνες σας».

Υπάρχουν όμως και άλλες δύο πλευρές.

Ηταν σωστή η κλιμάκωση των συνθημάτων των μαθητών. Τα συνθήματα όχι μόνο τα καταλάβαιναν οι μαθητές, αλλά τα ένιωθαν. Εγιναν - ας το πούμε έτσι - προσωπική υπόθεση στην καθημερινή τους προσπάθεια να εξασφαλίσουν ένα σχολείο ασφαλές για όλους.

Εξίσου σημαντικό είναι ότι ο αγώνας τους αγκαλιάζει ένα σημαντικό τμήμα γονιών και εκπαιδευτικών. Δεν είναι λίγο αυτό το πράγμα. Προφανώς και σημειώθηκαν υποκινούμενα κρούσματα «κοινωνικού αυτοματισμού», αλλά αυτά δεν κυριάρχησαν. Σε πολλές περιπτώσεις απομονώθηκαν.

Προφανώς αυτή η κατάκτηση δεν ήρθε αυτόματα. Η προσπάθεια πρωτοπόρων εκπαιδευτικών να σταθούν δίπλα στα παιδιά. Οι παρεμβάσεις των εκλεγμένων της ΑΣΕ στο ΔΣ της ΟΛΜΕ έδιναν τη δυνατότητα να είναι μειοψηφικές οι αντιδραστικές φωνές. Προστάτευαν μαθητές και εκπαιδευτικούς.

Παράλληλα, οι οργανωμένοι φορείς των γονιών, με πρώτη και κύρια την ΑΣΓΜΕ, στάθηκαν δίπλα στους αγώνες των μαθητών. Εγιναν και δικοί τους αγώνες. Αυτό δεν είναι λίγο. Οι πιο παλιοί μπορεί να θυμούνται ότι στις αντίστοιχα μεγαλειώδεις μαθητικές κινητοποιήσεις του '98 - '99, η κυβέρνηση αξιοποιούσε αυτοονομαζόμενους «εκπροσώπους» των γονιών που κατηγορούσαν τους μαθητές. Αυτό δεν υπάρχει σήμερα.

Να κατανοούμε το αντικειμενικό, αλλά για να το αλλάξουμε...

Οι κινητοποιήσεις των μαθητών δεν πραγματοποιήθηκαν σε άλλη ιστορική περίοδο από αυτή που συλλογικά έχουμε εκτιμήσει. Η επίδραση της αντεπανάστασης είναι εδώ. Η συντηρητικοποίηση συνειδήσεων δεν είναι θεωρητικό σχήμα. Υπάρχει.

Ομως, σε αυτό το έδαφος και κόντρα σε αυτές ακριβώς τις δυσκολίες δώσαμε τη μάχη. Και εδώ αναδεικνύονται οι σοβαρές δυνατότητες που μπορούν να ξεδιπλωθούν όταν ο υποκειμενικός παράγοντας, η πρωτοπορία του Κόμματος και της ΚΝΕ παρεμβαίνει με σχέδιο και προοπτική. Προβάλλει δηλαδή η αναντικατάστατη αξία της μαζικής οργάνωσης νεολαίας που θα διαπαιδαγωγεί νέους επαναστάτες και επαναστάτριες, της ΚΝΕ, που παρεμβαίνει μέσα στα σχολεία με όρους πρωτοπορίας και στα μαθήματα αλλά και στους αγώνες.

Από αυτήν την άποψη έχει αξία να εξετάσουμε:

Πώς δουλεύουμε σε συνθήκες κίνησης μαζών. Και μάλιστα μαζών χωρίς προηγούμενη αγωνιστική πείρα, λόγω και της ηλικίας.

Πώς «διαβάζουμε» τις δυσκολίες του αγώνα, χωρίς να υποτασσόμαστε σε αυτές, αλλά με στέρεο αίσθημα πολιτικής και ιδεολογικής αυτοπεποίθησης, διαφωτίζουμε και οργανώνουμε την πάλη.

Ας σκεφτούμε περισσότερο πάνω σε αυτά τα ζητήματα.

Φαίνεται ότι οι αγώνες των μαθητών ούτε κεραυνός εν αιθρία ήταν, ούτε μια ετήσια μόδα των καταλήψεων. Αν ήταν απλά μια μόδα, θα έφθιναν από νωρίς, δεν θα άντεχαν στις πιέσεις, δεν θα αγκαλιάζονταν από ευρύτερο κόσμο. Και προφανώς δεν ήταν κάτι ξαφνικό... Γιατί στο έδαφος μιας γενικότερης δυσαρέσκειας και κυρίως με την πρωτοπόρα παρέμβαση των κομμουνιστών, έγινε και γίνεται συζήτηση πάνω στα μεγάλα και σημαντικά μαθητικά «γιατί». Κι αυτή η συζήτηση δημιουργεί αγωνιστικά αντισώματα, γόνιμα ερωτήματα που μπορούν να συναντηθούν - και συναντιούνται - με την ανατρεπτική πολιτική πρόταση του ΚΚΕ. Αυτό το στοίχημα - ίσως ένα από τα πιο κρίσιμα διαχρονικά στοιχήματα για την πρωτοπόρα δράση - να διαμορφώνουμε διαθέσεις, μπορούμε να πούμε ότι κατανοήθηκε πιο καλά, μπήκαν οι βάσεις για να κερδίζεται.

Είναι πολύ σωστό ότι μιλάμε για κίνηση μαθητικών μαζών. Εως τώρα έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες μαθητικές κινητοποιήσεις, έχουν πάρει μέρος σ' αυτές δεκάδες χιλιάδες μαθητές. Ούτως ή άλλως ο μεγάλος αριθμός των μαθητών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, το «ειδικό τους βάρος» είναι αλήθεια ότι δημιουργεί γεγονότα. Πραγματικά, στους περίπου 500.000 μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων της χώρας, αν μια κρίσιμη πρωτοπόρα μάζα τους - που σε αυτήν τη φάση σκέφτεται ότι ο αγώνας είναι τρόπος για να επιλύσει τις υποθέσεις της - βγαίνει στους δρόμους, τότε έχουμε ένα πολιτικό γεγονός που εντάσσεται στην ατζέντα της επικαιρότητας, γίνεται πρωτοσέλιδο κ.ά. Ομως δεν είναι μόνο οι καταλήψεις και οι πορείες το μαθητικό κίνημα.

Χωρίς ωραιοποιήσεις αλλά με νηφαλιότητα, χρειάζεται να φωτίσουμε καλύτερα το τι αφήνουν αυτές οι διεργασίες στο επίπεδο του κάθε σχολείου. Εκεί που ζει καθημερινά ο μεγάλος αριθμός των μαθητών. Εκεί που η συζήτηση συνεχίζεται, που τα προβλήματα παραμένουν. Παραμένει όμως και η δίψα για δημιουργία, για αμφισβήτηση.

Οσα δεν φέρνει ο χρόνος...

...τα φέρνει η στιγμή, λέει ο λαός μας. Και πράγματι, αυτό που ξεχωρίζει από την προσπάθεια που γίνεται από τις Οργανώσεις του Κόμματος και της ΚΝΕ αυτή την περίοδο - και όχι μόνο σε σχέση με τις μαθητικές καταλήψεις - είναι ότι μια σειρά από εντοπισμένα ζητήματα προς επίλυση τέθηκαν επί τάπητος και δρομολογήθηκε η αντιμετώπισή τους.

Εγινε πιο εύκολα κατανοητή, γιατί έγινε αναγκαία από τα πράγματα, η στενή συνεργασία των κομματικών και των ΚΝίτικων δυνάμεων σε κάθε χώρο, των εκπαιδευτικών, των γονιών, των μαθητών. Και αυτή η κοινή περπατησιά δεν είναι μόνο ζήτημα σχεδιασμού, δεν είναι στενά οργανωτικό ζήτημα. Μέσα από αυτή, διαμορφώνεται η βάση για να κατανοείται το πρόβλημα της Παιδείας ως αυτό που είναι: Ταξικό - πολιτικό πρόβλημα. Να κατευθύνεται η πάλη με κοινά αιτήματα στον στόχο της ικανοποίησης των ρεαλιστικών αναγκών τού σήμερα. Ετσι, έγιναν βήματα ώστε ο προβληματισμός των εκπαιδευτικών για τις συνθήκες της εργασίας τους να φωτίζεται ακόμα καλύτερα με το κριτήριο της μόρφωσης των παιδιών του λαού. Οι αγωνίες των γονιών για τη σχολική στέγη, την άσχημη κατάσταση στα σχολεία να συμπληρώνονται από το τι μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο. Και όλοι αυτοί έτσι να συναντιούνται με τις ανησυχίες και τα αιτήματα των μαθητών.

Εγινε ακόμα πιο επιτακτική η πλήρης ιδεολογική πολιτική στήριξη των μαθητικών δυνάμεων της ΚΝΕ. Η πλούσια συζήτηση, η επίλυση αποριών, η καλή εικόνα της καθημερινής ζωής των μαθητών, των προβλημάτων, των αγωνιών τους, των ενδιαφερόντων τους. Είναι ζητούμενο, λοιπόν, η δημιουργία υποδομής, ενός σχετικά πιο στέρεου τρόπου σκέψης, που δεν θα στέκεται αμήχανος σε εξελίξεις, έτσι ώστε να μπορεί το μέλος της ΚΝΕ, με ταξικό - πολιτικό κριτήριο και με πρώτα στοιχεία διαλεκτικής υλιστικής σκέψης, να τοποθετείται σε αυτά που ακούγονται στο σχολείο, που γράφονται στα σχολικά βιβλία, σε αυτά που συζητιούνται στις παρέες, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κ.α. Είναι κι αυτό μια ουσιαστική παράμετρος του τι σημαίνει δυνατή ΚΝΕ.

Αποδεικνύεται δηλαδή από τα πράγματα ότι οι σύνθετες συνθήκες ζωής της νεολαίας, οι πολλαπλοί, πολύμορφοι και πολυθεματικοί δρόμοι μέσα από τους οποίους επιδρά η αστική τάξη στη διαμόρφωση της νεανικής συνείδησης, απαιτούν επεξεργασία για αντίστοιχες παρεμβάσεις του Κόμματος και της ΚΝΕ. Οχι με όρους άμυνας. Δηλαδή μόνο απάντησης σε αυτά που έρχονται. Αλλά και ιδεολογικής και πολιτικής αντεπίθεσης. Προφανώς η ατζέντα της επικαιρότητας δεν καθορίζεται - σε αυτές τις συνθήκες - από το ΚΚΕ και την ΚΝΕ. Ομως δεν καθορίζεται αποκλειστικά από την αστική τάξη. Και ακριβώς αυτό απέδειξαν οι μαθητικές κινητοποιήσεις.

Με αυτήν την έννοια, αν θέλουμε πράγματι να κατοχυρώσουμε στη ζωή τον τίτλο του άρθρου («Ενα μπόι ψηλότερα...»), πρέπει να ανεβάσουμε τον πήχη των απαιτήσεων. Αυτό σημαίνει εξαντλητική, διαπαιδαγωγητική συζήτηση. Κατανόηση ότι το κύριο - ειδικά σε αυτές τις ηλικίες - δεν μπορεί να είναι μόνο να «βγαίνουν» τα άμεσα καθήκοντα, αλλά να ριζώνει στη μαθητική ΟΒ η μαζική ιδεολογική και πολιτική παρέμβαση σε ευρύτερες μάζες νέων, ως κρίσιμο περιεχόμενο στην οργανωμένη ζωή.

Αυτές οι πιο υψηλές απαιτήσεις δεν έρχονται «απέξω». «Μεταφράζονται» σε μια μεγαλύτερη ενεργητικότητα των μελών της ΚΝΕ, σε δίψα για ενημέρωση, σε ανάγκη για πιο στενή επαφή, στην επιμονή που πρέπει να επιδειχτεί ώστε να προετοιμάζονται σωστά και να γίνονται τα μαθήματα στις μαθητικές ΟΒ, να αξιοποιηθεί η έκδοση «Κι όμως κινείται». Τα παιδιά της ΚΝΕ ξεχωρίζουν, μπαίνουν μπροστά στους αγώνες και ακριβώς γι' αυτό η σημασία της πλέριας στήριξής τους μεγαλώνει.

Αλλαξε τον κόσμο, το 'χει ανάγκη...

Επιβεβαιώνεται απ' όλες τις πλευρές η αναγκαιότητα της ιδεολογικής πολιτικής δουλειάς ως συστατικού στοιχείου της παρέμβασης της ΚΝΕ μέσα στο κίνημα. Γιατί, τα αιτήματα, όσο σωστά κι αν είναι, θα βρίσκονται στον «αέρα» όσο δεν αποκαλύπτεται με επιχειρήματα ο ταξικός χαρακτήρας του κράτους, του κρατικού προϋπολογισμού και οι προτεραιότητές του. Οσο δεν απαντιούνται λογικές όπως «η κρίση είναι του κορονοϊού» ή «όλοι πρέπει να βάλουμε πλάτη στην αντιμετώπιση της κρίσης» κ.ά.

Στο επίκεντρο της προσοχής μας πρέπει να είναι το γεγονός ότι σε αυτές τις ηλικίες τίθενται οι βάσεις για μια πιο κοσμοθεωρητική συγκρότηση. Οι μαθητές προσεγγίζουν την πραγματικότητα με όρους όπως «δίκαιο - άδικο», ελευθερία, αυτονομία κ.τ.λ. Εχουν μια ίσως θολή αλλά ξεκάθαρη στόχευση απέναντι σε αυτό που έχουν στο μυαλό τους ως «σύστημα». Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η αστική τάξη προβάλλει ως σύγκρουση ό,τι την βολεύει, μόνο και μόνο για να ξεμπερδέψει, να υπονομεύσει τον αληθινό ριζοσπαστισμό, την επαναστατική ανατροπή της κοινωνίας της εκμετάλλευσης. Απ' αυτήν την άποψη, καθόλου τυχαίο δεν είναι ότι ο πρωθυπουργός, στο τελευταίο διάγγελμά του και απευθυνόμενος στη νεολαία, μίλησε για «αληθινό ριζοσπαστισμό» και έκανε κριτική στον συντηρητικό ατομικισμό, όταν ο ίδιος πριν από ένα χρόνο έλεγε ότι η ανισότητα είναι στοιχείο της ανθρώπινης φύσης... δηλαδή χαραγμένη στο άτομο! Φυσικά, δεν πρόκειται για φιλοσοφική κωλοτούμπα του πρωθυπουργού, αλλά για επιδίωξη ενεργητικής στράτευσης στο κυβερνητικό αφήγημα της «ατομικής ευθύνης» για τη σωτηρία των κερδών των λίγων.

Ολα αυτά τα ζητήματα, η αστική αντίληψη για την ελευθερία, για τον ατομικό δρόμο επίλυσης των προβλημάτων, δεν είναι άλλη μια πλευρά της ιδεολογικής πολιτικής διαπάλης, αλλά η καρδιά της. Δίνουν τη δυνατότητα να μιλήσουμε για το τι συνιστά πραγματική ελευθερία για τους νέους. Δηλαδή η γνώση των αιτιών που καθορίζουν τη ζωή και η συνειδητή συλλογική δράση για την αλλαγή της, την ανατροπή. Η ιδεολογία μας «ταιριάζει» στο αίσθημα της αλληλεγγύης και συλλογικότητας που υπάρχει στις μαθητικές συνειδήσεις. Πάει κόντρα στην αστική αντίληψη ότι «ελεύθερος είμαι όταν είμαι μόνος», όταν βλέπω τον άλλον σαν εμπόδιο στα όνειρά μου. Γι' αυτό η πραγματική ελευθερία έρχεται μαζί με την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και για μια κοινωνία όπου «η ελεύθερη ανάπτυξη του καθενός είναι η προϋπόθεση για την ελεύθερη ανάπτυξη όλων», όπως γράφει και το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο». Και σε αυτή την κοινωνία αντιστοιχεί ένα σχολείο των όλων και των ίσων, των πολλών ερεθισμάτων και παραστάσεων, της πραγματικής γνώσης και δημιουργικής πράξης.

Είμαστε λοιπόν ήδη ένα μπόι ψηλότερα. Και γι' αυτό μπορούμε να δούμε πιο καθαρά τι μας έφερε ως εδώ. Να εντοπίσουμε τις δυνατότητες που μας ανοίγονται όταν δρούμε μέσα σε κόσμο που ανησυχεί, προβληματίζεται, κινητοποιείται. Να εμπνεύσουμε ακόμα περισσότερους με την ανατρεπτική ιδεολογία μας. Να γίνει κάθε Οργάνωση της ΚΝΕ πόλος έλξης πρωτοπόρων νέων. Περνάει από το χέρι μας. Γιατί «εμείς, ο καθένας από μας, κρατάμε μέσα στη γροθιά μας τους κινητήριους ιμάντες του σύμπαντος».


Του
Κυριάκου ΙΩΑΝΝΙΔΗ*
*Ο Κυριάκος Ιωαννίδης είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ