Τέλος Σεπτέμβρη πραγματοποιήθηκε η 43η διοργάνωση του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, τόσο στις κινηματογραφικές αίθουσες της Δράμας όσο και διαδικτυακά στην ειδική πλατφόρμα που στήθηκε για τις μέρες του φεστιβάλ, λόγω της πανδημίας. Το φεστιβάλ φιλοξένησε 141 ταινίες από 37 χώρες σε όλα τα προγράμματά του, με κυρίαρχες εκείνες των διαγωνιστικών τμημάτων του (Ελληνικό 34 ταινίες, Διεθνές 36 ταινίες από 30 χώρες και Διεθνές Σπουδαστικό 22 ταινίες από 16 χώρες).

Το φετινό φεστιβάλ είχε έναν πιο κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, θα λέγαμε. Ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής, Γιάννης Σακαρίδης, μας προσκάλεσε, σε μια «νέα εποχή» που εγκαινιάστηκε για το φεστιβάλ, με άριστους κινηματογραφιστές στις επιτροπές και καινοτομίες, να σκεφτούμε «έξω από τα τείχη» που σκεφτόμασταν για χρόνια. Τόνισε ακόμα ότι οι ταινίες του φετινού διαγωνιστικού θα μπορούσαν να σταθούν σε οποιοδήποτε διεθνές φεστιβάλ ακολουθώντας την επιτυχία των ελληνικών ταινιών των περασμένων ετών στα φεστιβάλ του εξωτερικού.

Κατά τη γνώμη μας, ο έμμεσος σχολιασμός σχετικά με τα προηγούμενα φεστιβάλ είναι τουλάχιστον ατυχής, τόσο ως προς το όραμα του εκλιπόντος καλλιτεχνικού διευθυντή, Αντώνη Παπαδόπουλου, όσο και ως προς τις επιτροπές των περασμένων ετών. Το μικρό πρόγραμμα του εθνικού διαγωνιστικού άφησε, δυστυχώς, εκτός προβολής την πλειοψηφία της εγχώριας παραγωγής και την προσπάθεια των νέων δημιουργών, ιδιαίτερα μέσα στην πανδημία. Ευελπιστούμε το εθνικό διαγωνιστικό να μη μετατραπεί σε «κούρσα αγώνων» αλλά να συνεχίσει να είναι ο τόπος συνάντησης, προβολής και επικοινωνίας της εγχώριας παραγωγής με το κοινό της και των δημιουργών μεταξύ τους, στηρίζοντας έμπρακτα την κινηματογραφική κοινότητα.

Η θεματική βεντάλια του 43ου Φεστιβάλ τόσο στο ελληνικό όσο και στο διεθνές δεν είχε την ποικιλομορφία των προηγούμενων ετών. Γεγονός που προβλημάτισε και την κριτική επιτροπή του διεθνούς διαγωνιστικού, η οποία ανέφερε ως διακριτές τάσεις των φετινών ταινιών τη μοναξιά και τη φυγή από την πραγματικότητα, τονίζοντας ως «ανησυχητική την παντελή έλλειψη ουσιαστικά πολιτικών ταινιών, σε μια εποχή που έχει απόλυτη ανάγκη την πραγματική πολιτική σκέψη». Χαρακτηριστική επίσης ήταν και η έλλειψη ταινιών τεκμηρίωσης (ντοκιμαντέρ) από το φετινό φεστιβάλ, γεγονός που ανέφερε και η κριτική επιτροπή του ελληνικού τμήματος.

Σε ό,τι αφορά τα βραβεία, σημειώθηκαν αρκετές αλλαγές στις κατηγορίες τους κι έτσι εκτός από τα βραβεία κοινού, απότοκο της διαδικτυακής πλατφόρμας, αλλαγή αποτελεί η σύμπτυξη του «βραβείου σκηνοθεσίας» με το «βραβείο "Τώνια Μαρκετάκη" για την καλύτερη γυναικεία σκηνοθετική παρουσία», σε βραβείο σκηνοθεσίας «Τώνια Μαρκετάκη», στερώντας την ιδιαίτερη βράβευση στις γυναίκες δημιουργούς. Παράλληλα, θεσπίστηκε το βραβείο Drama Queer.

Οπως αναφέρθηκε και στο σκεπτικό της κριτικής επιτροπής για το ελληνικό διαγωνιστικό, «το να κάνεις ταινίες είναι δύσκολο. Το να κάνεις ταινίες στην Ελλάδα, είναι ακόμη πιο δύσκολο». Απέναντι σε αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη συνθήκη που επικρατεί στη χώρα μας, ο γγ σύγχρονου Πολιτισμού του ΥΠΠΟΑ, Νικόλας Γιατρομανωλάκης, στην ομιλία του στην τελετή λήξης δεν ανέφερε κανένα συγκεκριμένο μέτρο στήριξης της ταινίας μικρού μήκους. Αντίθετα, περιορίστηκε σε γενικολογίες και ευχολόγια υπερθεματίζοντας για την «αναπτυξιακή» κατεύθυνση που χρειάζεται να πάρει ο ελληνικός κινηματογράφος και μίλησε για στρατηγικές εξελίξεις σε θεσμικό επίπεδο. Η ουσία είναι ότι οι δημιουργοί, χωρίς κανενός είδους έμπρακτη στήριξη, παραμένουν στην κόψη του ξυραφιού και ειδικά σε αυτές τις συνθήκες καθίσταται ακόμα πιο δύσκολο το να κάνεις ταινίες στην Ελλάδα.

• Ελληνικό Διαγωνιστικό Τμήμα:

«Bella» της Θέλγιας Πετράκη.Η αλληλογραφία ενός ζευγαριού σε μια εποχή που πολλοί βιάστηκαν να την κρίνουν ως το «τέλος της Ιστορίας»...

Με όχημα την αλληλογραφία ενός ζευγαριού, η Θ. Πετράκη, με βαθιά ανθρωπιά, τρυφερότητα, αλλά και έκδηλα στοιχεία απογοήτευσης, μας παρουσιάζει τις σκέψεις και την καθημερινότητα της Ανθής. Η ερωτική αλληλογραφία εναλλάσσεται με την περιγραφή των δυσκολιών που αντιμετωπίζει η νεαρή γυναίκα στην καπιταλιστική Ελλάδα αλλά και τους προβληματισμούς της για την ΕΣΣΔ της δεκαετίας του '80, που ζει ο άνδρας της. Η ταινία εκτός από τον Χρυσό Διόνυσo απέσπασε τέσσερις τιμητικές διακρίσεις, φωτογραφίας, γυναικείας ερμηνείας για την Ελενα Τοπαλίδου, κοστουμιών και μακιγιάζ, καθώς και το βραβείο των κινηματογραφικών λεσχών.

«Βούτα» του Δημήτρη Ζάχου.Η βούτα είναι ένα είδος περιστεριού που πετάει μέχρι τα σύννεφα, μετά πέφτει με ταχύτητες που φτάνουν τα 230 χλμ./ώρα και επιβραδύνει λίγα μέτρα πριν ακουμπήσει στο έδαφος.

Ρεαλιστική προσέγγιση και αποτύπωση της καθημερινότητας ενός νέου εργάτη που καταφέρνει να αντιμετωπίσει κατάματα και θαρρετά τη ζωή και τις σχέσεις του τόσο στην οικογένεια όσο και στη δουλειά του. Η ταινία τιμήθηκε με το Βραβείο Σεναρίου, την τιμητική διάκριση σκηνικών και το ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής.

«Στα βήματά της» της Αναστασίας Κρατίδη.Η Λένα μπαίνει ως συλλέκτης γάλακτος στις αγροτικές φυλακές για να επαναπροσεγγίσει έναν από τους κρατούμενους (τον γιο της) μετά από χρόνια απουσίας της από τη ζωή του.

Κοινωνικός ρεαλισμός. Σκληρή και συγκινητική η σχέση μάνας και γιου που δεν αποκαλύπτεται παρά μόνο στο τέλος. Ο σκηνοθετικός χειρισμός ενός τέτοιου θέματος αφοπλίζει. Η ταινία τιμήθηκε με το βραβείο «Ανθρώπινες αξίες» της Βουλής.

«Το νόημα του Αυγούστου» του Μάνου Παπαδάκη.Ο Αντρέας πρέπει να προσέχει το σπίτι και τον σκύλο του αφεντικού. Το σκυλί είναι άγριο. Το σπίτι ακριβό.

Ο Αντρέας φτάνοντας σε αδιέξοδο από την πίεση που αντιμετωπίζει, δραπετεύει με τον «σύντροφό» του. Μια ταινία για τη συντροφικότητα και την αλληλεγγύη. Ο Παύλος Ιορδανόπουλος κρατάει πάνω του όλη την ταινία. Η ταινία έλαβε την Τιμητική Διάκριση Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας και την Τιμητική Διάκριση Ηχου.

«Antivirus» της Αναστασίας Σίμα.Αθήνα 2020. Μέρες καραντίνας. Η Δάφνη αποφασίζει να γκρεμίσει τον τοίχο που την χωρίζει από τον ενοχλητικό γείτονά της.

Κατευθείαν στην καρδιά του ρατσισμού, χωρίς λυρισμούς και περιττά λόγια. Η ταινία πήρε το Βραβείο κοινού στο ελληνικό διαγωνιστικό τμήμα.

«Pashka» του Oltjon Lipe.Πατέρας και γιος οδηγούν προς τα σύνορα. Είναι Πάσχα και γυρίζουν στην πατρίδα τους.

Η μετανάστευση, η εκμετάλλευση, ο νόστος. Εάν υπήρχε πρόταση να περιγράψει αυτήν τη συγκλονιστική διαδρομή θα ήταν Ρέκβιεμ για ένα όνειρο. Η ταινία τιμήθηκε με Εύφημο Μνεία.

«Τέρμα» του Δημήτρη Μουτσιάκα.Ο Ανέστης, σε μια επαρχιακή στάση, περιμένει το λεωφορείο. Οταν επιβιβαστεί, θα βιώσει μία παράδοξη διαδρομή μέχρι το τέρμα.

Η ταινία αναφέρεται σε ένα όνειρο που περιγράφεται στις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» του Στρατή Τσίρκα. Παρότι είναι γυρισμένη με στοιχεία θρίλερ μιλά απλά και συμβολικά για την πορεία της ζωής.

«Φυσαρμόνικα Μαν» του Αλέξανδρου Σκούρα. Ενας πατέρας έχει απαγάγει την κόρη του. Χωρίς λεφτά, ταξιδεύουν με το αυτοκίνητο προσπαθώντας να φτάσουν όσο πιο μακριά γίνεται.

Η απόγνωση της πατρικής αγάπης που θέλει να προσφέρει τα πάντα αλλά δεν μπορεί... Εξαιρετικός ο Μάκης Παπαδημητρίου. Η ταινία τιμήθηκε με το Βραβείο σκηνοθεσίας «Τώνια Μαρκετάκη».

«Dear Joel» του Θανάση Τρομπούκη.Δύο αδέρφια χωρίζονται κατά τη φυγή τους από την Αφρική στην Ευρώπη.

Στηριγμένη στην αλληλογραφία δυο αδερφών που εκ των συνθηκών δεν μπορούν να συναντηθούν. Πόσες φορές δεν έχουμε αναρωτηθεί τι κοιτάζουν τα μάτια του αγαπημένου μας που βρίσκεται μακριά; Μείξη ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας.

• Διεθνές και Σπουδαστικό Διαγωνιστικό Τμήμα:

«Chen Chen» του Kargo Chen.Ο Τσεν πρέπει να φροντίσει για λίγες μέρες τον αδελφό του που πάσχει από εγκεφαλική παράλυση και αποφασίζει να τον βγάλει έξω στον κόσμο, να κάνει παρέα μαζί του και να περάσουν μαζί όμορφες στιγμές.

Τρυφερή, άμεση, αστεία, συγκινητική ταινία. Ολοκληρωμένο σινεμά. Τιμήθηκε με το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Διεθνές διαγωνιστικό τμήμα.

«Song Sparrow» της Farzaneh Omidvarnia.Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα που συνέβησαν στην Αυστρία και στην Ιρλανδία. Μια ομάδα προσφύγων πληρώνει έναν διακινητή για να τους περάσει από τα σύνορα, μέσα σ' ένα φορτηγό - ψυγείο...

Μια χειροποίητη ταινία με μαριονέτες. Μια συνταρακτική κραυγή για τη μετανάστευση. Η πιο άρτια ταινία του Διεθνούς διαγωνιστικού.

«Manus» του Angus McDonald.Μια ταινία που ρίχνει φως στα δεινά εκατοντάδων αιτούντων άσυλο που τελούν υπό κράτηση, πλέον των έξι ετών, από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αυστραλίας στη νήσο Μάνους της Παπούας - Νέας Γουινέας.

Το μόνο καθαρόαιμο ντοκιμαντέρ του φεστιβάλ. Εξαιρετικό θέμα, δοσμένο μέσα από τα μάτια των κρατουμένων. Ιδιαίτερα δύσκολη η πρόσβαση σε ένα τέτοιο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αληθινό ντοκουμέντο.

«The best orchestra in the world» του Henning Backhaus.Η Ινγκμπερτ η κάλτσα υποβάλλει αίτηση για τη θέση του μουσικού στο κοντραμπάσο στην Κρατική Ορχήστρα της Βιέννης.

Αφοπλιστικά πρωτότυπη, έξυπνη, χιουμοριστική απεικόνιση του ρατσισμού που είναι πρωτίστως θέμα ταξικό. Εκπληκτική αποτύπωση και σύλληψη. Η ταινία τιμήθηκε με το Grand Prix Student «Almost Famous».

«Portrait of Suzanne» της Izabela Plucinska.Σε ένα μικρό ξενοδοχείο στη Γαλλία, ένας άνδρας προσπαθεί να μετριάσει την πείνα του για αγάπη τρώγοντας υπερβολικά...

Εμπνευσμένο και χιουμοριστικό σενάριο. Εξαιρετική καλλιτεχνική εκτέλεση με πλαστελίνη. Η ταινία τιμήθηκε με Βραβείο Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων.

«The parrot lady» του Μιχάλη Καλοπαίδη.Μια γυναίκα ζει στον δρόμο με τους παπαγάλους της, φοβούμενη πως θα πεθάνει μόνη της στο σπίτι.

Κινούμενο σχέδιο που καταφέρνει να δείξει με υπέροχα χρώματα την ασπρόμαυρη σκληρή μοναξιά των μεγάλων ανθρώπων. Ιδιαίτερα συγκινητική.