Σημαντικές συμφωνίες και μνημόνια κατανόησης με στόχο την ακόμη μεγαλύτερη προώθηση των οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων της τουρκικής αστικής τάξης στα Δυτικά Βαλκάνια υπέγραψε, στη διάρκεια της διήμερης επίσκεψης που πραγματοποίησε σε Σερβία και Βοσνία - Ερζεγοβίνη στην αρχή της βδομάδας (7 και 8 Οκτώβρη), ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνοδεία υπουργών και πολλών δεκάδων βιομηχάνων και άλλων επιχειρηματιών.

Η εμφάνιση του Τούρκου Προέδρου στην περιοχή γίνεται με φόντο τους σφοδρούς ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς (π.χ. μεταξύ Δύσης, Ρωσίας, Κίνας κ.ά.) που ξεδιπλώνονται τις τελευταίες δεκαετίες στην περιοχή των Βαλκανίων για αύξηση της γεωπολιτικής επιρροής ξένων ισχυρών δυνάμεων και το ξαναμοίρασμα πηγών, οδών και αγορών μεταξύ πανίσχυρων μονοπωλίων. Σε αυτό το πεδίο έντονου ανταγωνισμού, ο Ρ. Τ. Ερντογάν φαίνεται πως έχει ανοίξει σημαντικούς διαύλους για το τουρκικό μεγάλο κεφάλαιο, όπως π.χ. έχει κάνει με δύο μεγάλους «πολιορκητικούς κριούς»: Την τουρκική κατασκευαστική εταιρεία «Tasyapi» (βρίσκεται πίσω και από την ανέγερση του Πύργου Τραμπ στην Κωνσταντινούπολη, φραγμάτων, σχολείων, αεροδρομίων και μεγάλων οικιστικών έργων) που ανέλαβε τη δημιουργία του οδικού άξονα ταχείας κυκλοφορίας Βελιγραδίου - Σαράγεβο, τα εγκαίνια του οποίου έκανε τη Δευτέρα μαζί με τον Σέρβο Πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς, και την Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού, την περιβόητη ΤΙΚΑ, που είναι πανταχού παρούσα σε εκατοντάδες έργα «πολιτιστικού» περιεχομένου σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Αφρική, που προωθούν συμφέροντα των τουρκικών μονοπωλίων.

Ο Τούρκος ηγέτης εξήρε το «άριστο επίπεδο των διμερών σχέσεων» με τη Σερβία και υπέγραψε μεταξύ άλλων σύμφωνο αμυντικής συνεργασίας, με τον Σέρβο ομόλογό του, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, και συμμετείχε στα εγκαίνια έναρξης σημαντικών κατασκευαστικών έργων, μεταξύ των οποίων ο νέος οδικός άξονας που θα συνδέει το Βελιγράδι με το Σαράγεβο, έξι νέα εργοστάσια Τούρκων βιομηχάνων στη Σερβία και έργα αναστήλωσης παλιών οθωμανικών μνημείων, ενώ ανήγγειλε το άνοιγμα τουρκικού προξενείου στη σερβική πόλη Νόβι Παζάρ με φόντο την κατασκευή οδικού άξονα μήκους 22,5 χλμ. που θα τη συνδέσει με την πόλη Τούτιν.

Συνολικά, στο πλαίσιο της διήμερης επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου συνεδρίασε το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Τουρκίας - Σερβίας και υπογράφηκαν εννιά νέες συμφωνίες και μνημόνια κατανόησης, παρουσία του Σέρβου ομολόγου του: Συμφωνία Συνεργασίας σε θέματα Ασφάλειας, Μνημόνια Κατανόησης στους τομείς της Κοινωνικής Προστασίας και Οικογένειας, της Συνεργασίας σε Βιομηχανία και Τεχνολογία, της ανάπτυξης Ταχυδρομικών Υπηρεσιών, στην έναρξη κοινών αστυνομικών περιπολιών (!), αλλά και μνημόνιο ανάμεσα στον Τουρκικό Οργανισμό για την Ανάπτυξη μικρών και μεσαίων βιομηχανιών (KOSGEB) και τη Σερβική Υπηρεσία Ανάπτυξης (RAS). Επίσης υπογράφηκε διμερές σύμφωνο Στρατιωτικής Συμφωνίας, Μνημόνιο για την αναστήλωση της γέφυρας Κάσαπιτς και Πρωτόκολλο Συνεργασίας σε Επιστήμες και Τεχνολογία.

Μιλώντας στη σερβική εφημερίδα «Πολίτικα», με αφορμή την επίσκεψή του και τα 140 χρόνια από τη σύναψη διμερών διπλωματικών σχέσεων, ο Τούρκος Πρόεδρος επισήμανε ότι η Σερβία έχει κεντρική και στρατηγική θέση στα Βαλκάνια, προσθέτοντας: «Εχουμε βαθιά ριζωμένες ιστορικές και πολιτιστικές σχέσεις και τη βλέπουμε σαν γειτονική χώρα, μολονότι δεν έχουμε κοινά σύνορα». Διαβεβαίωσε ότι η Τουρκία επιθυμεί να συμβάλει σε δραστηριότητες με στόχο την «ευημερία και την ανάπτυξη» της ευρύτερης περιφέρειας, υποστηρίζοντας τις προσπάθειες του Βελιγραδίου για ένταξη στην ΕΕ αλλά και την ανάγκη διαλόγου με το Κοσσυφοπέδιο, ώστε να υπάρξει «σταθερότητα». Εξήρε τη σημαντική ανάπτυξη των διμερών εμπορικών σχέσεων, επισημαίνοντας πως ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Σερβίας - Τουρκίας αυξήθηκε στο 1,2 δισ. δολάρια με στόχο να ξεπεράσει σύντομα τα 2 δισ. δολάρια, ώστε να φτάσει μεσοπρόθεσμα στα 5 δισ. Πρόσθεσε επίσης ότι οι τουρκικές επενδύσεις από 1 εκατ. δολάρια, που ήταν το 2011, ξεπέρασαν τα 200.000.000 δολάρια το 2018. «Οι τουρκικές επιχειρήσεις δίνουν εργασία σε περίπου 8.000 άτομα στη Σερβία», τόνισε, προσθέτοντας ότι οι τουρκικές επιχειρήσεις που είχαν επενδύσεις στη Σερβία ήταν 130 το 2015 και πέρσι ξεπέρασαν τις 800, αναπτύσσοντας δραστηριότητες στους τομείς της μεταποίησης, υφαντουργίας και ένδυσης, παραγωγής ανταλλακτικών αυτοκινήτων, μηχανημάτων, των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, του τουρισμού και των κατασκευών υποδομών.

Τα εγκαίνια τουρκικών έργων στη Σερβία ήταν τόσα που ο Ερντογάν δεν προλάβαινε να παραβρεθεί σε όλα, μετατοπίζοντας μέρος της ευθύνης και στην σύζυγό του, Εμινέ Ερντογάν, η οποία παρέστη στα εγκαίνια τριών έργων αναστήλωσης της ΤΙΚΑ στη Σερβία: Στην αναστήλωση του οθωμανικού κάστρου Ραμ, του τεμένους του Σουλτάνου Βαλιντέ στη Στζένιτσα και ενός παλιού δικαστικού μεγάρου στο Νόβι Παζάρ, στα εγκαίνια της Κρήνης Σινσούλ Μεχμέτ Πασά και στις Μικρές Σκάλες στο Φρούριο του Βελιγραδίου. Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως η ΤΙΚΑ ξεκίνησε την έντονη δραστηριότητά της στη Σερβία το 2005 αναστηλώνοντας κυρίως παλιά οθωμανικά μνημεία, έχοντας αναλάβει μέσα στα πρώτα έξι χρόνια της δραστηριοποίησής της στη χώρα 15 έργα.

Τη δεύτερη μέρα της επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου την «παράσταση» έκλεψε η Σύνοδος Κορυφής Σερβίας, Τουρκίας και Βοσνίας - Ερζεγοβίνης στο Βελιγράδι, με τη συμμετοχή αντίστοιχα των Προέδρων Αλεξάνταρ Βούτσιτς, Ρ. Τ. Ερντογάν και της τριμερούς προεδρίας που απαρτίζεται από τους Ζέλικο Κόμσιτς, Σεφί Τζαφέροβιτς και Μίλοραντ Ντόντικ. Ο Τούρκος Πρόεδρος υποστήριξε ότι η τριμερής σύνοδος (που πραγματοποιήθηκε παράλληλα με την τριμερή Σύνοδο Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου στο Κάιρο...) «θα συμβάλει στις παραγωγικές εξελίξεις για να έρθουν κοντά οι λαοί» της περιοχής. Στη συνέχεια, επιχειρώντας να παίξει ρόλο στις εξελίξεις, εξέφρασε ενδιαφέρον για την ανάγκη να ξεπεραστεί το αδιέξοδο που παρατηρείται μετά τις περσινές βουλευτικές εκλογές στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, ώστε να συγκροτηθεί ομοσπονδιακή κυβέρνηση (γνωστή ως «Συμβούλιο Υπουργών»). Αναφέρθηκε σε σημαντικά έργα ανάπτυξης υποδομών, φέρνοντας ως παράδειγμα την έναρξη κατασκευής του νέου οδικού άξονα ταχείας κυκλοφορίας Βελιγραδίου - Σαράγεβο, με την επισήμανση ότι μπορεί να «βοηθήσει στην παρεμπόδιση» των μεταναστευτικών ροών...

Ο Σέρβος Πρόεδρος επέλεξε να αναφερθεί επίσης στον νέο οδικό άξονα Βελιγραδίου - Σαράγεβο ως «ευκαιρία για την οικοδόμηση σχέσεων επικοινωνίας» μεταξύ των δύο χωρών, μην παραλείποντας να ευχαριστήσει τον Τούρκο ομόλογό του για τον «σταθεροποιητικό ρόλο» που παίζει στα Βαλκάνια.

Ο εκπρόσωπος των Βόσνιων Μουσουλμάνων στην τριμερή προεδρία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, Σεφίκ Τζαφέροβιτς, διαπίστωσε πως παραμένουν «πολλά» τα ανεπίλυτα προβλήματα στις σχέσεις με τη Σερβία, προτείνοντας να επιλυθούν «το συντομότερο μέσω εντατικού διμερούς διαλόγου».

Μετά το τέλος της συνόδου ανακοινώθηκε ότι η επόμενη συνάντηση των τριών ηγετών θα γίνει τον Μάη στην Αγκυρα.

Αξίζει να επισημανθεί πάντως η χρονική συγκυρία της εμφάνισης του Τούρκου ηγέτη στη Σερβία: Επισκέφθηκε το Βελιγράδι ένα 24ωρο μετά τις βουλευτικές εκλογές στο Κοσσυφοπέδιο, που φάνηκαν να ανοίγουν το δρόμο για το σχηματισμό κυβέρνησης από δυνάμεις της έως πρότινος αντιπολίτευσης, και λίγες μέρες πριν από την πρακτική αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος ΗΠΑ και ΕΕ για την επανάληψη του «διαλόγου» μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου με υποτιθέμενο στόχο την «ομαλοποίηση» των διμερών σχέσεων. Είναι πιθανό η εμφάνισή του στο Βελιγράδι σε αυτήν τη χρονική συγκυρία να προμηνύει το ζωηρό ενδιαφέρον της Αγκυρας για συμμετοχή στις επικείμενες εξελίξεις στα Βαλκάνια όχι μόνο σε οικονομικό πεδίο, όπως είναι κυρίως σήμερα, αλλά και στο διπλωματικό, επιδιώκοντας μερίδιο από το ανακάτεμα της γεωπολιτικής «τράπουλας», που επιχειρούν εδώ και χρόνια ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ, οι μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ και η Ρωσία.