Με «ζεστό» χρήμα, προσφορά της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους, εισέρχεται το νέο έτος, αφού σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών την περασμένη βδομάδα, προωθείται η υλοποίηση του Νότιου Τμήματος του Αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας Ε-65 και παράλληλα δρομολογούνται οι διαγωνιστικές διαδικασίες για τις συμβάσεις κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Πατρών - Πύργου, αλλά και της Β' φάσης για την υλοποίηση του Ηλεκτρονικού Συστήματος Διοδίων.

Ειδικότερα, για το Νότιο Τμήμα του Ε-65, όπως ανακοίνωσε ο αρμόδιος υπουργός Χρ. Σπίρτζης, θα δοθούν στον κατασκευαστή συνολικά 305 εκατ. ευρώ, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται οι επαφές με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση του Βόρειου Τμήματος του Ε-65 από τα Τρίκαλα μέχρι την Εγνατία Οδό, το κόστος του οποίου αλλά και οι όροι χρηματοδότησης δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Τα δύο αυτά τμήματα του αυτοκινητόδρομου θα ενωθούν με τον κεντρικό άξονα Ξυνιάδα - Τρίκαλα μήκους 79 χιλιομέτρων, το οποίο έχει δοθεί στην κυκλοφορία από το 2017.

Σύμφωνα με την πρόσφατη ενημέρωση του Χρ. Σπίρτζη στη Βουλή, για το συγκεκριμένο τμήμα του αυτοκινητόδρομου το ελληνικό Δημόσιο κατέβαλε αποζημίωση στον κατασκευαστή ύψους 50 εκατ. ευρώ, επιπλέον 10 εκατ. ως δημόσια «δαπάνη αποκατάστασης καθυστέρησης», ενώ ακόμη 7,5 εκατ. ευρώ έλαβε ως αποζημίωση ο παραχωρησιούχος, η κοινοπραξία εταιρειών δηλαδή, η οποία έχει αναλάβει την εκμετάλλευση του έργου.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, συνολικά οι όμιλοι θα λάβουν 372,5 εκατ. ευρώ και την ίδια στιγμή ο υπουργός Υποδομών, αναπαράγοντας το χιλιοειπωμένο κυβερνητικό αφήγημα, δεν διστάζει να αναφέρεται σε «εξοικονόμηση υπέρ του Δημοσίου» που πέτυχε η κυβέρνηση με την «επαναδιαπραγμάτευση» των συμβάσεων και να «αραδιάζει» στη συνέχεια αρκετά εκατομμύρια ευρώ που δήθεν «γλίτωσε» ο δημόσιος κορβανάς. Θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν προκλητικό, να μιλάει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ περί «εξοικονόμησης» χρημάτων από τους κατασκευαστικούς ομίλους, όταν συνεχίζει να τους δίνει «ζεστό» χρήμα για έργα που θα τα εκμεταλλεύονται οι ίδιοι για τα επόμενα 30 χρόνια και θα συνεχίσουν να εισπράττουν από τα χαράτσια των διοδίων.

Αξίζει ωστόσο να θυμίσουμε τι έχουν εισπράξει μέχρι σήμερα οι όμιλοι για τους μεγάλους αυτοκινητοδρόμους και συγκεκριμένα:

Για την Ιόνια Οδό - που θα εκμεταλλεύεται για 30 χρόνια η εταιρεία παραχώρησης «Νέα Οδός», κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και των ισπανικών συμφερόντων «Ferrovial» και ACS - το κόστος ξεπέρασε τα 1,2 δισ. ευρώ και από αυτά περίπου 200 εκατ. φαίνεται να είναι τα ίδια κεφάλαια που κατέβαλε η εταιρεία. Το υπόλοιπο ποσό καλύφθηκε με την απευθείας συμμετοχή του Δημοσίου, ύψους 330 εκατ. ευρώ, δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου και έσοδα από τα διόδια για το διάστημα 2008 - 2015.

Ανάλογη είναι η εικόνα και για το τμήμα Μαλιακός - Κλειδί, που περιλαμβάνει τις σήραγγες Τεμπών. Το αρχικό κόστος του έργου ανέρχεται σε 1,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ίδια κεφάλαια της παραχωρησιούχου («Hochtief», AKTΩΡ, J&P ΑΒΑΞ, VINCI κ.ά.) ανέρχονται σε 121 εκατ. ευρώ, η κρατική ενίσχυση στα 296 εκατ. ευρώ, ο δανεισμός με την εγγύηση του Δημοσίου στα 583 εκατ. ευρώ και τα έσοδα από διόδια στα 300 εκατ. ευρώ.

Τέλος, το συνολικό κατασκευαστικό κόστος για τον οδικό άξονα Κόρινθος - Πάτρα έχει αναληφθεί από την «Ολυμπία Οδό» (VINCI, «Hochtief», J&P ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και ανέρχεται σε 1,834 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα ίδια κεφάλαια κάλυψαν το 9% του κόστους, το υπόλοιπο 39% καλύφθηκε από κρατικά και κοινοτικά κονδύλια, το 29% από δάνεια με την εγγύηση του Δημοσίου και το 23% από τα έσοδα των διοδίων για το διάστημα 2008 - 2015.

Στα παραπάνω ποσά δεν περιλαμβάνεται το κόστος των απαλλοτριώσεων στις συμβατικές υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τους παραχωρησιούχους, ούτε επίσης έχει γίνει γνωστό τι ποσά καρπώθηκαν οι όμιλοι την περίοδο 2011 - 2015, που εισέπρατταν διόδια όχι απλώς χωρίς να έχουν ολοκληρώσει τα έργα, αλλά έχοντας σταματήσει εντελώς τις εργασίες.

Δεν πρέπει βέβαια να παραλείψουμε το γεγονός ότι για να ξεκινήσουν εκ νέου τα κατασκευαστικά έργα εν μέσω διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, καταβλήθηκε στους επιχειρηματικούς ομίλους αποζημίωση επιπλέον 460 εκατ. ευρώ, με δεδομένη βέβαια την προειδοποίηση της ΕΕ ότι αν δεν ολοκληρωθούν οι αυτοκινητόδρομοι μέχρι τον Αύγουστο του 2017, το ελληνικό Δημόσιο θα έπρεπε να επιστρέψει στις Βρυξέλλες περί τα 5 δισ. ευρώ, τα χρήματα δηλαδή που είχαν δοθεί τα προηγούμενα χρόνια στους ομίλους.

Ταυτόχρονα με τα παραπάνω, η κυβέρνηση σπεύδει να εξασφαλίσει εγγυημένα κέρδη για τους ομίλους από την είσπραξη των διοδίων, προωθώντας τον διαγωνισμό για το «Σύστημα Ηλεκτρονικών Αναλογικών Διοδίων», στο δεύτερο και τελικό του στάδιο. Πρόκειται για την εγκατάσταση ενός ηλεκτρονικού συστήματος «αναλογικής χρέωσης» διοδίων, με τη χρήση δορυφορικής τεχνολογίας και οπτική αναγνώριση των οχημάτων που διέρχονται από τους σταθμούς των διοδίων για όλους τους αυτοκινητόδρομους της χώρας. Στο διαγωνισμό συμμετέχουν ως επικεφαλής των επενδυτικών σχημάτων η «Ιntrasoft Ιnternational SA», με έδρα το Λουξεμβούργο, η αυστριακή «Strabag AG», η γαλλική «Vinci Highways», ο όμιλος «Μυτιληναίος ΑΕ» και ο όμιλος ΟΤΕ.

Το εν λόγω σύστημα ακολουθεί όλες τις σχετικές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του «Πρώτου Πακέτου Κινητικότητας στην ΕΕ» και προβλέπει την εγκατάσταση ειδικής «Εποχούμενης Συσκευής» (On Board Unit - OBU) στα επαγγελματικής χρήσης οχήματα, που θα επιτρέπει την παρακολούθηση και καταγραφή της θέσης και της πορείας τους με τη βοήθεια δορυφόρων. Επίσης, τα ιδιωτικής χρήσεως οχήματα θα αναγνωρίζονται αυτόματα με κάμερες κυκλοφορίας από τις πινακίδες κυκλοφορίας τους κατά την είσοδο και έξοδό τους από το οδικό δίκτυο, στο οποίο χρεώνονται με τέλη διοδίων.

Από το σύστημα θα εξαιρούνται μόνο η Αττική Οδός, η Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου και η Ζεύξη Πρέβεζας - Ακτίου, αφού οι εκεί όμιλοι έχουν άλλες συμβάσεις χρέωσης με το Δημόσιο, ενώ κατά τα επίσημα λεγόμενα στα ιδιωτικής χρήσης οχήματα θα καταγράφεται μόνο η απόσταση που θα διανύουν στον αυτοκινητόδρομο κι έτσι θα... καλύπτονται «όλες οι προδιαγραφές προστασίας προσωπικών δεδομένων των χρηστών»... Ο σχεδιασμός του υπουργείου προβλέπει η σχετική σύμβαση να έχει υπογραφεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2019.

Με την ολοκλήρωση του διαγωνισμού η κυβέρνηση υλοποιεί τις σχετικές ευρωενωσιακές κατευθύνσεις και την απόφαση που έλαβε στα τέλη του περασμένου Νοέμβρη το Ευρωκοινοβούλιο, σε συνέχεια πρότασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την εγκατάσταση ενιαίου συστήματος ηλεκτρονικών διοδίων σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, η ενιαιοποίηση του συστήματος διοδίων θα επιτρέψει την κυκλοφορία των οχημάτων «από το Ταλίν μέχρι τη Λισαβόνα, δίχως τα εμπόδια που δημιουργούν διαφορετικά συστήματα διοδίων, επιτρέποντας έτσι τη μείωση του χρόνου κυκλοφορίας και επομένως την αντίστοιχη μείωση του κόστους μεταφορών, κάνοντας επίσης ευκολότερη τη συλλογή των κομίστρων».

Με απλά λόγια, στόχος του ενιαίου συστήματος ηλεκτρονικών διοδίων είναι η γενίκευσή τους και η επιβολή ψηφιακών χρεώσεων ανά χιλιόμετρο σε επιβατηγά και φορτηγά που θα αφορά και τις διακρατικές μετακινήσεις, φορτώνοντας ακόμη περισσότερα βάρη στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα, που έτσι κι αλλιώς πληρώνουν και για την κατασκευή και για τη χρήση των μεγάλων αυτοκινητόδρομων, οι οποίοι συνολικά σχεδιάζονται και υλοποιούνται με κριτήριο τις προτεραιότητες και ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων. Πρόκειται για έναν ακόμη τομέα κρίσιμου ενδιαφέροντος για τους μονοπωλιακούς ομίλους και τον στόχο της αστικής τάξης για μετατροπή της χώρας σε «κόμβο» διαμετακόμισης, στον οποίο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ καταγράφει «άριστες» επιδόσεις...