"Χρυσοφόρος" και με συνεχώς αυξανόμενη κερδοφορία εμφανίζεται ο "τζόγος" στη χώρα μας, αφού κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών οι ακαθάριστες εισπράξεις των κρατικών τυχερών παιχνιδιών και λαχείων έχουν υπερδιπλασιαστεί! Το παραπάνω - κοινώς αποδεκτό - συμπέρασμα προκύπτει και επίσημα πλέον από μελέτη με θέμα "Τα οικονομικά των κρατικών τυχερών παιχνιδιών στην Ελλάδα", που πραγματοποίησε μελετητική ομάδα του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) και δόθηκε χτες στη δημοσιότητα.

Στην Ελλάδα η αγορά τυχερών παιχνιδιών περιλαμβάνει τέσσερα παιχνίδια του Οργανισμού Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου ή ΟΠΑΠ (ΠΡΟ-ΠΟ, ΠΡΟΤΟ, ΛΟΤΤΟ, ΠΡΟΠΟΓΚΟΛ), τέσσερα λαχεία της Διεύθυνσης Κρατικών Λαχείων (Λαϊκό, Εθνικό, Κοινωνικής Αντίληψης, Στιγμιαίο) και το αμοιβαίο ιπποδρομιακό στοίχημα του ΟΔΙΕ.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στη μελέτη, σημαντικό ρόλο στην αύξηση της κερδοφορίας, που παρουσίασε ο συγκεκριμένος χώρος την τελευταία πενταετία, έπαιξε η εισαγωγή νέων παιχνιδιών (προϊόντων) εκ μέρους του ΟΠΑΠ και της διεύθυνσης κρατικών λαχείων, που αποδείχτηκαν ιδιαίτερα δημοφιλή στους καταναλωτές. Ειδικότερα, με την εισαγωγή του ΛΟΤΤΟ το 1991 και του στιγμιαίου λαχείου (ξυστό) το 1993 οι συνολικές πωλήσεις των τυχερών παιχνιδιών αυξήθηκαν από 205,6 δισ. δρχ. το 1990 σε 390,1 δισ. δρχ.το 1994 σε τρέχουσες τιμές (δηλαδή αυξήθηκαν σχεδόν κατά 90%). Παράλληλα, αυξήθηκε η απόδοση (έσοδα) προς το δημόσιο από 44,7 δισ. δρχ. το 1990 σε περίπου 115 δισ. δρχ. το 1994, χωρίς να υπολογίζονται τα έσοδα από τη φορολόγηση των κερδών των παικτών και οι παραγραφές (περίπου 6,5 δισ. δρχ.). Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για το 1995, ο συνολικός τζίρος προσεγγίζει τα 430 δισ. δρχ., ενώ ανάλογη αναμένεται να είναι η αύξηση των εσόδων του δημοσίου. Δηλαδή στο διάστημα 1990-1995 ο συνολικός τζίρος αυξήθηκε κατά 109%! Τα ποσά αυξάνονται περισσότερο, αν ληφθεί υπόψη ο τζίρος των καζίνο, ιδιαίτερα των ιδιωτικών που λειτούργησαν πρόσφατα.

Το 1994 οι καθαρές εισπράξεις των νέων λαχείων - ΛΟΤΤΟ, ΠΡΟΤΟ, ΞΥΣΤΟ - έφτασαν τα 107 δισ. δρχ., 16 δισ. δρχ., 28 δισ. δρχ. αντίστοιχα, όταν την ίδια περίοδο τα τρία παραδοσιακά λαχεία (λαϊκό, εθνικό, ειδικό) είχαν καθαρές εισπράξεις περίπου 20,3 δισ. δρχ. και το ΠΡΟ-ΠΟ περίπου 37 δισ. δρχ. ή 30% μείωση σε σχέση με το 1990. Οι δυσμενείς εξελίξεις για τα παραδοσιακά παιχνίδια θα ήταν μεγαλύτερες, αν δε γινόταν μεγάλη προβολή και διαφήμιση τα τελευταία 4 χρόνια. Το 1995 η διαφημιστική δαπάνη για το σύνολο των παιχνιδιών ανήλθε σε περίπου 5,5 δισ. δρχ.

Σε ό,τι αφορά τα μερίδια αγοράς που κατείχαν τα διάφορα τυχερά παιχνίδια το 1995, σύμφωνα με τη μελέτη ήταν τα εξής; ΛΟΤΤΟ 28%. Στιγμιαίο λαχείο (ξυστό) 24%, Αμοιβαίο Ιπποδρομιακό Στοίχημα 14%, Λαϊκό λαχείο 13%, ΠΡΟ-ΠΟ 8%, Εθνικό λαχείο 7% και ΠΡΟΤΟ 6%.

Τα προσωρινά στοιχεία των εισπράξεων του ΛΟΤΤΟ και του ΠΡΟΤΟ για το πρώτο εξάμηνο του 1996 εμφανίζουν μείωση περίπου 13% σε σχέση με το 1995, ενώ το ΠΡΟ-ΠΟ εμφανίζει πολύ μικρή αύξηση 1%.

Οι έμποροι - πωλητές και οι απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών αποτελούν τους φανατικούς του συγκεκριμένου χώρου. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι παραπάνω κατηγορίες επαγγελματιών παρουσιάζουν αυξημένη συγκριτικά δαπάνη σε σχέση με τη μέση μηνιαία καταναλωτική τους δαπάνη, ενώ από τη μελέτη επιβεβαιώνεται η χαμηλή συμμετοχή των μη εργαζομένων. Τα νοικοκυριά με αρχηγό ηλικίας 25-54 ετών παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη συγκριτικά δαπάνη για τυχερά παιχνίδια, ενώ το 1994 αυξημένη εμφανίζεται η δαπάνη των νοικοκυριών με αρχηγό ηλικίας 55-64 ετών.

Τα νοικοκυριά με τα υψηλότερα επίπεδα μέσης μηνιαίας συνολικής κατανάλωσης παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη δαπάνη για τυχερά παιχνίδια, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει θετική σχέση μεταξύ υψηλών εισοδηματικών κλιμακίων και δαπάνης για τυχερά παιχνίδια.

Το χρονοδιάγραμμα και ο τρόπος ξεπουλήματος τεσσάρων από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις, που βρίσκονται υπό τον έλεγχο και τη διαχείριση του δημοσίου, καθώς και η τύχη της λιπασματοβιομηχανίας ΑΕΒΑΛ και τα τελευταία διαδικαστικά για την οριστική παράδοση των Ναυπηγείων Ελευσίνας στον επιχειρηματία Ταβουλάρη θα απασχολήσουν, σύμφωνα με πληροφορίες, τη σύσκεψη κυβερνητικών παραγόντων που έχει προγραμματιστεί για σήμερα στο υπουργείο Ανάπτυξης, υπό την προεδρία της αρμόδιας υπουργού Β. Παπανδρέου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, σήμερα πρόκειται να απασχολήσει την πολιτική ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου η παράδοση σε ιδιώτες τεσσάρων από τις επιχειρήσεις που σήμερα ανήκουν στον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων (ΟΑΕ) ΚΕΡΑΦΙΝΑ, SOFTEX, Βωξίτες Ελευσίνας και ΜΕΛ. Πρόκειται για επιχειρήσεις, τις οποίες το δημόσιο παρέλαβε, από τους ιδιώτες που τις διαχειρίζονταν, σε κακό χάλι, τις έβαλε μεταξύ των πιο κερδοφόρων των κλάδων τους και σήμερα τις θυσιάζει για άλλη μια φορά στο βωμό της κερδοσκοπίας του ιδιωτικού κεφαλαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή τη στιγμή η "Σόφτεξ" είναι η πρώτη χαρτοβιομηχανία στη χώρα που απασχολεί 2.500 προσωπικό σε τρία εργοστάσια, κατέχει το 60% της εξαγωγής χάρτου της χώρας και το 40% της ελληνικής αγοράς. Η ΜΕΛ, επίσης, κερδοφόρα χαρτοβιομηχανία, έχει επιχειρηθεί και επί ΝΔ η παράδοσή της στους αδελφούς Σκουλούδη, με όρους τους οποίους ποτέ δεν τήρησαν και με μόλις μία εγγυητική επιστολή των 600 εκατ. δρχ. Το 1994 την παρέλαβε ο ΟΑΕ και σήμερα κάτω από τη διαχείριση του δημοσίου έχει καθαρά κέρδη 300 εκατ. δρχ. το χρόνο. Η ΚΕΡΑΦΙΝΑ κατέχει το 20% της ελληνικής αγοράς και πραγματοποιεί εξαγωγές, ενώ το 1995 πραγματοποίησε τζίρο 1,5 δισ. δρχ. Τέλος, οι "Βωξίτες Ελευσίνας" (συγκρότημα Σκαλιστήρη) αποτελούν μια κερδοφόρα και βιώσιμη επιχείρηση, εξάγει το 50% της παραγωγής της και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εξαγωγική επιχείρηση βωξίτη.

Στη σημερινή σύσκεψη, σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται να συζητηθούν οι τελευταίες λεπτομέρειες για την παράδοση των Ναυπηγείων Ελευσίνας στον Ταβουλάρη με κάποιες επουσιώδεις μετατροπές στους όρους, που δε θα αλλάζουν σε καμία περίπτωση τη σκανδαλώδη παράδοσή τους, την οποία οι ίδιες πληροφορίες φέρουν προαποφασισμένη από την κυβέρνηση. Τέλος, μεταξύ των θεμάτων που θα συζητηθούν σήμερα, θα είναι και η τύχη της λιπασματοβιομηχανίας ΑΕΒΑΛ που σήμερα ανήκει στην ΕΤΒΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες, για την ΑΕΒΑΛ έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον η ΣΥΝΕΛ (Συνεταιριστική Εταιρία Λιπασμάτων).

Ούτε οι εκπτώσεις συγκινούν τους καταναλωτές, οι οποίοι βλέπουν συνεχώς την τσέπη τους να αδειάζει στα τελείως απαραίτητα και τις βιτρίνες των καταστημάτων να απομακρύνονται από τις δυνατότητές τους. Αυτό προκύπτει από τη χτεσινή πρώτη επίσημη μέρα των χειμερινών εκπτώσεων, που, όπως υπογραμμίζουν και οι έμποροι, χαρακτηρίστηκε από την ίδια ακινησία όλου του υπόλοιπου διαστήματος, ενώ και εκείνοι οι καταναλωτές που κατέβηκαν στην αγορά περιορίστηκαν απλώς σε μια διερευνητική βόλτα.

Πάντως, οι εμπορικοί σύλλογοι αναγκάστηκαν, για άλλη μια χρονιά φέτος, να προχωρήσουν νωρίς στην έναρξη των χειμερινών εκπτώσεων, πριν καλά καλά τελειώσουν οι γιορτές, κάτω από την ασφυκτική πίεση της πτώσης του τζίρου που ακόμα και στην περίοδο των γιορτών δεν ανακόπηκε, αφού παρουσίασε πτώση σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο από 25% μέχρι 50%, καθώς ο 13ος μισθός εξανεμίστηκε στα τελείως απαραίτητα από τις πρώτες μέρες της γιορταστικής περιόδου. Από την άλλη, τα μικρά και μεσαία εμπορικά καταστήματα, για άλλη μια φορά, βρέθηκαν αντιμέτωπα με τον αθέμιτο ανταγωνισμό των επώνυμων καταστημάτων και των πολυεθνικών αλυσίδων που έσπευσαν από τις γιορτές να διαφημίζουν μεγάλα ποσοστά εκπτώσεων πριν υπάρξει οποιαδήποτε σχετική απόφαση από τους εμπορικούς συλλόγους.

Ωστόσο, τα μηνύματα για την πορεία των εκπτώσεων, που επίσημα θα λήξουν στις 28 Φλεβάρη, κάθε άλλο παρά αισιόδοξα είναι. Οπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου της Αθήνας Αλ. Δρακάτος: "δε θα πρέπει να έχουμε αυταπάτες ότι θα υπάρξει ουσιαστική αναθέρμανση του τζίρου στις εκπτώσεις μετά τις πρώτες δεκαπέντε μέρες, όσο δεν αλλάζει η οικονομική κατάσταση των εργαζόμενων που είναι η κύρια πηγή εισοδήματος των καταστημάτων".

Ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου της Ν. Ιωνίας Δ. Καψαμπέλης δήλωσε στο "Ρ" ότι "οι έμποροι αναγκάστηκαν να προχωρήσουν σε εκπτώσεις κάτω από την πίεση της δραματικής πτώσης του τζίρου που συνεχίστηκε αμείωτα και μέσα στις γιορτές και την προκλητική και ανεξέλεγκτη συμπεριφορά των καταστημάτων, που με την ανοχή της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης πραγματοποιούν εκπτώσεις όλο το χρόνο με τον ένα ή τον άλλο τρόπο". Ωστόσο, τόνισε και ο ίδιος ότι όσο δεν αλλάζει η πραγματικότητα που καθηλώνει τους μισθούς των εργαζόμενων και συρρικνώνει την αγοραστική τους δύναμη δεν μπορούν παρά οι ελπίδες των εμπόρων να αποδεικνύονται κάθε χρόνο, και στις εκπτώσεις, φρούδες. Επίσης, τόνισε ότι οι εκπτώσεις που πραγματοποιούν τα μικρά εμπορικά καταστήματα είναι πραγματικές και ουσιαστικές και επέστησε την προσοχή των καταναλωτών στις εικονικές εκπτώσεις, που, όπως κατήγγειλε, πραγματοποιούν αποδεδειγμένα διάφορα πολυκαταστήματα, παραπλανώντας το καταναλωτικό κοινό.