Πριν από λίγους μήνες, με αφορμή τη συζήτηση για το νέο νόμο για την Ερευνα, υποστηρίζαμε ότι οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ συμπλέουν «με τις στρατηγικές κατευθύνσεις της ΕΕ και τις στοχεύσεις του κεφαλαίου». Σημειώναμε, επίσης, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έβγαζε κιχ για το «ότι η κυβερνητική πολιτική είναι εφαρμογή των αντιδραστικών στοχεύσεων της ευρωενωσιακής στρατηγικής» καθώς και για τη «ρητή αναφορά που υπάρχει στο σχέδιο νόμου περί ενίσχυσης ερευνητικών προγραμμάτων προς όφελος του ΝΑΤΟ»².

Στις προαναφερθείσες εκτιμήσεις σημειώναμε ότι οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ συνεπάγονται «υποταγή της ανάπτυξης των ερευνητικών αντικειμένων, του ερευνητικού δυναμικού και των ερευνητικών υποδομών στα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων που έχουν να προσδοκούν από την καπιταλιστική ανάπτυξη σε βάρος των λαϊκών συμφερόντων και αναγκών».

Βεβαίως όταν είσαι στην αντιπολίτευση ακόμα και στην αξιωματική, έχεις περιθώριο με ορισμένες γενικόλογες διακηρύξεις να τοποθετείσαι σε ορισμένα ζητήματα. Οταν όμως είσαι στην κυβέρνηση, εκεί αποκαλύπτεται πιο ανάγλυφα ο χαρακτήρας της πολιτικής σου. Δεν ξέρουμε τι θα εξαγγείλει ο ΣΥΡΙΖΑ για τα ζητήματα της Ερευνας. Μπορούμε όμως και με βάση την επιλογή στελέχωσης του χαρτοφυλακίου του αναπληρωτή υπουργού Ερευνας και Καινοτομίας να προβλέψουμε ποιος είναι ο προσανατολισμός του.

Η επιλογή του κ. Φωτάκη ως αναπλ. υπουργού επιβεβαιώνει το εύστοχο αυτών των παρατηρήσεων, καθώς έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ευρωενωσιακής πολιτικής για την Ερευνα. Την περίοδο 1994 -1997 ήταν πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου (ο επί της ουσίας δραγουμάνος της εκάστοτε κυβέρνησης - τότε ΠΑΣΟΚ - στα ερευνητικά κέντρα) στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Από το 1997 έως το 2001, επί κυβέρνησης Σημίτη, είχε διοριστεί μέλος του Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Ερευνας. Από το 2010 συμμετέχει στην ομάδα της ΕΕ που αξιολογεί το Πρόγραμμα Πλαίσιο για Ερευνα και Τεχνολογία και διαμορφώνει τις ερευνητικές προτεραιότητες στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού «Ευρώπη 2020». Ακόμα, προεδρεύει στη συμβουλευτική ομάδα της ΕΕ σχετικά με τις Ερευνητικές Υποδομές (ESFRI) και προΐστατο στην ομάδα ειδικών για το ρόλο των πανεπιστημίων και των ερευνητικών φορέων στην πολιτική της «έξυπνης εξειδίκευσης» για την περιφερειακή ανάπτυξη³. Το δε ΙΤΕ (Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Ερευνας), το ερευνητικό κέντρο του οποίου μέχρι πρότινος ο κ. Φωτάκης ήταν πρόεδρος, συμμετέχει ενεργά σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από το ΝΑΤΟ και τον αμερικανικό στρατό⁴. Συνέδραμε τις προσπάθειες του πρώην πρωθυπουργού κ. Σαμαρά και του υπουργού Ανάπτυξης κ. Χατζηδάκη από διάφορες θέσεις. Μεταξύ άλλων, επελέγη το Δεκέμβρη του 2013 ως ο μόνος εκπρόσωπος ερευνητικών κέντρων στο «Συμβούλιο Καινοτομίας», ένα όργανο που αποτελεί «σημείο επαφής των επιχειρήσεων και της επιστημονικής κοινότητας με την πολιτική ηγεσία»⁵. Ακόμα, γνωμοδοτούσε για λογαριασμό της Υπηρεσίας Στρατηγικής, Σχεδιασμού και Αξιολόγησης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων του Υπουργείου Ανάπτυξης. Αξια αναφοράς είναι η συμβολή του για το «1ο Εθνικό Αναπτυξιακό Συνέδριο Προγραμματικής Περιόδου 2014 - 2020» στις 4 Απρίλη 2013. Πρόκειται για την πανηγυρική εκδήλωση όπου ο κ. Σαμαράς ανέπτυξε το αναπτυξιακό του όραμα για την Ελλάδα.

Το γεγονός ότι το ΙΤΕ που προέδρευε ο κ. Φωτάκης θεωρείται το πιο επιτυχημένο παράδειγμα προσαρμογής ελληνικού ερευνητικού φορέα στα επιχειρηματικά πρότυπα για την Ερευνα, σίγουρα κάτι λέει ως προς αυτό. Αλλωστε, ο κ. Φωτάκης επιχαίρει για το ότι «από το ΙΤΕ έχουν αναδυθεί πολλές εταιρείες που γιγαντώθηκαν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό (βλ. "Forthnet")», επιδεικνύοντας το πώς αντιλαμβάνεται το δημόσιο χαρακτήρα της Ερευνας που υποτίθεται ότι προασπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ. Σε συνθήκες ανελέητου πετσοκόμματος της κρατικής επιχορήγησης για την Ερευνα, κόμπαζε ότι «στο ΙΤΕ ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού μας προέρχεται από τα ετήσια έσοδα και εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης». Αρα, μέχρι τη «σταδιακή αύξηση των κονδυλίων για την Παιδεία και την Ερευνα από τον κρατικό προϋπολογισμό ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της χώρας» που εξαγγέλλει ο ΣΥΡΙΖΑ (δηλαδή του Αγίου ανήμερα...), όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω...

Αλλωστε, στη διαβούλευση για τον προηγούμενο νόμο για την Ερευνα (30/1/2012), ο κ. Φωτάκης ζητούσε θέσπιση κινήτρων «για την ενθάρρυνση της ουσιαστικής συμμετοχής επιχειρήσεων για τη δημιουργία ερευνητικών υποδομών ή την εκμετάλλευση των ερευνητικών δυνατοτήτων των δημόσιων ερευνητικών φορέων» και ως τέτοια πρότεινε: «α) Φορολογικά - ασφαλιστικά, όπως η απόσβεση σε μία χρήση κόστους ερευνητικής υποδομής για εγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα ή η επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών νεοπροσλαμβανόμενου ερευνητικού προσωπικού (...) β) Δημόσια χρηματοδότηση όλου του κόστους ερευνητικού προγράμματος που θα αναθέσει ιδιωτική επιχείρηση σε δημόσιο ερευνητικό φορέα (...) γ) Διάθεση κεφαλαίων "σποράς" σε νέες επιχειρήσεις τεχνολογικού χαρακτήρα που αναπτύσσουν συνέργειες με δημόσιους ερευνητικούς φορείς»⁶. Δηλαδή, μείωση του κόστους και μεγιστοποίηση του κέρδους για τον επιχειρηματία - εκμεταλλευτή της εργασίας του ερευνητικού προσωπικού, καθώς και παροχή «ζεστού» χρήματος στις επιχειρήσεις από την αφαίμαξη του λαού.

Μετά από αυτά, γιατί να μην τον φωνάξουν και στον ΣΕΒ; Ετσι, στις 6 Νοέμβρη 2012 (προαναγγέλλοντας, ίσως, 6 μήνες νωρίτερα, την... ιστορική ομιλία Τσίπρα στο ίδιο ακροατήριο) μίλησε σε εκδήλωση του ΣΕΒ με θέμα «Παραγωγική Ανασυγκρότηση και Τεχνολογικές Προτεραιότητες». Η ομιλία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και για τις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης: «Το θέμα μας είναι (...) το πώς η γνώση μπορεί να μεταφραστεί σε οικονομική ανάπτυξη (σ.σ. δηλαδή, σε κερδοφορία και ανταγωνιστικότητα των μεγάλων επιχειρήσεων). (...) Το πιο σημαντικό (...) είναι η ύπαρξη οικοσυστημάτων παραγωγής γνώσης, παραγωγής καινοτομίας, οικοσυστημάτων τα οποία τροφοδοτούν το τρίπτυχο της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας (σ.σ. με δυο λόγια, όλα να χορεύουν στα... νταούλια που χτυπά το κεφάλαιο). Και το ερώτημα είναι (...) πώς μπορεί αυτή η σύνθετη διαδικασία να διευκολυνθεί, να συντομευτεί (...) (σ.σ. δηλαδή, πώς πιο γρήγορα και ανεμπόδιστα θα αποδίδει κέρδη για τις επιχειρήσεις η εκμετάλλευση του ερευνητικού έργου); Για μένα, η απάντηση βρίσκεται κύρια σε ζητήματα τα οποία είναι θεσμικά, που ξεκινάν από την άρση διαφόρων θεσμικών στρεβλώσεων που υπάρχουν στο σύστημα, την άρση προβλημάτων που συνδέονται με τη γραφειοκρατία, κάτι που πραγματικά σκοτώνει κάθε τέτοιου τύπου πρωτοβουλία και, βέβαια, κατά κύριο λόγο, με τη δημιουργία πολιτικής (σ.σ. ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση...). (...) Το να καλλιεργούνται προσδοκίες για γρήγορες αλλαγές, αυτό μάλλον σε απογοήτευση μπορεί να οδηγήσει, παρά σε κάποιο θετικό αποτέλεσμα (σ.σ. λέτε να εννοεί κάτι για τις προσδοκίες από τη νέα κυβέρνηση; Μπα...)»⁷!

Οταν κατατέθηκε πρόσφατα ο νέος νόμος για την Ερευνα και ενώ εκδηλώνονταν κινητοποιήσεις στο χώρο ο ΣΥΡΙΖΑ τον κατήγγειλε ως απαράδεκτο και ζητούσε την απόσυρσή του, ενώ οι βουλευτές του έλεγαν ότι έχουν ήδη στο συρτάρι τους το νέο νόμο που θα προτείνει η μελλοντική - τότε - κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Φανταζόμαστε ότι κάτι θα πρέπει να ήξερε επ' αυτού και ο κ. Φωτάκης, ως μελλοντικός υπουργός, όταν, κληθείς στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, δήλωνε ότι «η κατάθεση του νέου νόμου για την Ερευνα είναι ένα ιδιαίτερα θετικό γεγονός και η άμεση εφαρμογή του είναι σοβαρή αναγκαιότητα», επισημαίνοντας ότι απαιτούνταν βελτιώσεις, «όπως αυτές που προτείνει η Σύνοδος των Προέδρων των Ερευνητικών Κέντρων». Αφού τελικά αυτές οι «βελτιώσεις» πέρασαν, πώς θα πρέπει πλέον να κρίνουμε την προεκλογική εξαγγελία του ΣΥΡΙΖΑ περί «αναστολής» του;

Αυτός ο στίχος έρχεται συχνά στο στόμα πολλών. Το παράδειγμά μας επιβεβαιώνει αυτό που έλεγε και προεκλογικά το ΚΚΕ, ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ είναι δέσμιοι των ίδιων στρατηγικών στοχεύσεων κι ας μην ταυτίζονται στον τρόπο που επιλέγουν να τις προωθήσουν. Είναι αποκαλυπτικό για το τι σημαίνει κυβέρνηση της «αριστεράς», της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων και της «υγιούς επιχειρηματικότητας». Δεν έχουμε λοιπόν τίποτα προς όφελος του λαού να περιμένουμε την πολιτική που θα ακολουθήσει η νέα κυβέρνηση και στον τομέα της Ερευνας.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

1. http://www.nature.com/news/new-greek-government-raises-hopes-for-science-1.16804

2. Βλ. «Αποκαλυπτικές πλευρές της στρατηγικής αντίληψης του ΣΥΡΙΖΑ για την Ερευνα», «Ριζοσπάστης» 23/11/2014.

3. http://www.iesl.forth.gr/downloads/people/cvgr/116.pdf

4. http://project-nanotec.com/forth.html

5. http://www.kathimerini.gr/62258/article/oikonomia/epixeirhseis/systa8hke-to-symvoylio-kainotomias-sto-ypoyrgeio-anapty3hs

6. http://www.opengov.gr/ypepth/?c=11190

7. http://www.livemedia.gr/video/32068