«Αρα, αν αύριο η Τουρκία καλέσει -σε εφαρμογή του Ελσίνκι - την Ελλάδα σε διαπραγματεύσεις εφ' όλης της ύλης, η χώρα μας είτε τις αρνείται αποδεχόμενη μόνο διάλογο για συνυποσχετικό για την υφαλοκρηπίδα, οπότε εκτίθεται διεθνώς ως μη ανταποκρινόμενη, είτε τις αποδέχεται και η διολίσθηση αποκτά νέα ταχύτητα». «Προφητικός» ο Κ. Καραμανλής την επομένη της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στο Ελσίνκι (Δεκέμβρης 1999), από το βήμα της Βουλής περιέγραφε τις μελλοντικές εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως αβίαστα «έβγαιναν» από το κείμενο των αποφάσεων των ηγετών της ΕΕ.

Ερμηνεύοντας μάλιστα την επίμαχη παράγραφο των συμπερασμάτων του Ελσίνκι, η οποία καλούσε τις δύο χώρες «να επιλύσουν τις σημαντικές συνοριακές διαφορές τους και άλλα συναφή θέματα», ο νυν πρωθυπουργός ήταν κάτι παραπάνω από σαφής: «Τι σημαίνει αυτό;» αναρωτήθηκε και απάντησε μόνος του: «Σημαίνει πρώτα απ' όλα ότι η ΕΕ - και κατά συνέπεια η Ελλάδα - αναγνωρίζει ότι υπάρχουν "σημαντικές διασυνοριακές διαφορές". Ανάγει, δηλαδή, τις μονομερείς τουρκικές αξιώσεις σε διμερείς διαφορές, πράγμα που αποτελούσε βασικό στόχο της Τουρκίας». Μάλιστα, είχε επικρίνει σκληρά την κυβέρνηση Σημίτη τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Η παράγραφος που επισείει η κυβέρνηση σαν ικανοποίηση των όρων που έθεσε δεν αποδεικνύει παρά μόνον το αντίθετο. Δεν καλύπτει ελληνικά δίκαια. Ικανοποιεί πάγιες τουρκικές θέσεις».

Αξίζει όμως η παράθεση ενός ακόμα αποσπάσματος, που αφορά στην περιγραφή των αξιώσεων της Τουρκίας, από εκείνη την «ξεχασμένη» ομιλία του Κ. Καραμανλή στην προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση στη Βουλή (15 του Δεκέμβρη 1999). Η Τουρκία, είχε πει, «απαιτεί αναθεώρηση του στάτους κβο στο Αιγαίο. Αρνείται να δεχτεί τις Διεθνείς Συνθήκες, το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Μας απειλεί με πόλεμο. Είναι γνωστή η απόφαση της (τουρκικής) Εθνοσυνέλευσης για το casus belli». Και ακόμα: «Η Τουρκία, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν είναι μια οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα. Είναι, δυστυχώς, κατά βάση, ένα μιλιταριστικό καθεστώς που φιλοδοξεί να παίξει το ρόλο της περιφερειακής υπερδύναμης. Που κατέχει με τη βία των όπλων ένα κομμάτι της Κύπρου. Που έχει ρητά εκφρασμένες και συνεχώς επαναλαμβανόμενες βλέψεις κατά της Ελλάδας».

Παρόμοιες θέσεις είχε εκφράσει νωρίτερα όταν οι Σημίτης-Ντεμιρέλ στη γνωστή δήλωση της Μαδρίτης αναγνώριζαν «ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο.

Από τότε κύλησε πολύ νερό στο Αιγαίο... Ο Κ. Καραμανλής ολοένα και λιγότερο επαναλάμβανε τις παραπάνω εκτιμήσεις μέχρι που τις «ξέχασε» παντελώς, όπως ξέχασε να ασκεί κριτική στους κυβερνητικούς χειρισμούς... Αντίθετα, ολοένα και περισσότερο κέρδιζε έδαφος η ρητορική της «εθνικής ομοψυχίας», με κύρια αιχμή τη στήριξη της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, ως πανάκειας για τη λύση των «διαφορών» μεταξύ των δύο χωρών. Δύσκολα μπορεί να πειστεί κάποιος ότι ο πρόεδρος της ΝΔ δεν είχε ενημέρωση για τα όσα συζητούνταν στους 24 γύρους των «διερευνητικών συνομιλιών» που διεξήγαγε η κυβέρνηση του Κ. Σημίτη με τη γειτονική κυβέρνηση. Απόδειξη, όχι μόνο δε σταμάτησε τις παρασκηνιακές συνομιλίες και τη μυστική διπλωματία, αλλά διατήρησε και τους «διαπραγματευτές».

Σ' αυτό το φόντο οι δηλώσεις του υπουργού Αμυνας σε τουρκική εφημερίδα μόνο κεραυνός εν αιθρία δεν ήταν. Ο Σπ. Σπηλιωτόπουλος περιέγραψε το «στάδιο» όπου βρίσκονται οι ελληνοτουρκικές «συνομιλίες» και κυρίως τις προθέσεις της κυβέρνησης. Οι διαβεβαιώσεις του Κ. Καραμανλή που ακολούθησαν, μπορεί να εκτονώνουν τις αντιδράσεις, αλλά δεν αλλάζουν τίποτα επί της ουσίας.

Το πράγμα μιλάει από μόνο του: Η κυβέρνηση έχει προ πολλού προσχωρήσει και εργάζεται πυρετωδώς για την επίλυση των ελληνοτουρκικών «διαφορών» στη λογική του «πακέτου», αποδεχόμενη δηλαδή διαπραγματεύσεις πάνω σε τουρκικές αξιώσεις και έτοιμη για εκχωρήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αυτή ακριβώς τη λογική εξέφρασε, αφελώς ή «καθ' υπόδειξιν», ελάχιστη σημασία έχει, ο υπουργός Αμυνας. Τι είπε επί της ουσίας; Πρώτον, ότι οι συνομιλίες δεν αφορούν μόνο στην υφαλοκρηπίδα - το μόνο θέμα που είναι προς διαπραγμάτευση, σύμφωνα με τις πάγιες ελληνικές θέσεις - αλλά μπορεί να υπάρξει «πακέτο», που θα πάει στη Χάγη ή σε διμερή διευθέτηση. Δεύτερον, προσπέρασε(!) την ύπαρξη του casus belli (αιτία πολέμου) στην περίπτωση που η Ελλάδα επεκτείνει, όπως έχει το δικαίωμα από το διεθνές δίκαιο, τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Τρίτον, αποδέχτηκε ότι μπορεί να «αναθεωρηθούν» οι διεθνείς συμφωνίες, όπως αυτή της Λοζάνης.

Ακρως δημαγωγικά ακούγονται σήμερα τα ρητορικά ερωτήματα που είχε θέσει ο Κ. Καραμανλής στην παραπάνω ομιλία του ειδικά για την παραπομπή των «διαφορών» στη Χάγη: «Πώς είναι δυνατόν κυριαρχικά μας δικαιώματα να τεθούν σε νομική κρίση; Πώς είναι δυνατόν η οχύρωση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου ή η ίδια η κυριαρχία μας στα 151 νησιά και βραχονησίδες να τεθούν υπό την απόλυτη κρίση 15 ξένων δικαστών; Πώς είναι δυνατόν όλες μαζί οι μονομερείς τουρκικές αξιώσεις να τεθούν με μιας ενώπιον οιουδήποτε δικαστηρίου;»...

Τυπικά μπορεί να μην υπάρχει χρονοδιάγραμμα για τη λήξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου, αλλά είναι φανερό ότι όλα παίζονται από το αν θα πάρει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων η Τουρκία το Δεκέμβρη... Στην περίπτωση που οι «25» δώσουν το «πράσινο φως» στη γειτονική χώρα, τότε η ελληνική κυβέρνηση, θέλοντας και μη, θα προχωρήσει στη διευθέτηση των «διαφορών» στο Αιγαίο, σύμφωνα και με την απόφαση του Ελσίνκι.

Το πρόβλημα για την κυβέρνηση της ΝΔ είναι πώς θα προχωρήσει και θα γίνει αποδεκτή από τον ελληνικό λαό αυτή η «τακτοποίηση», όταν την ίδια στιγμή η Τουρκία δεν έχει αποκηρύξει καμία από τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο και συνάμα διατηρεί 40.000 στρατό στην Κύπρο.

Αυτός είναι και ο λόγος που αναζητεί απεγνωσμένα κάποιες χειρονομίες καλής θέλησης εκ μέρους της τουρκικής πλευράς, που θα της επιτρέψουν να κάνει λόγο για «συμβιβασμό», χάριν της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή. Και πάλι ο Σπ. Σπηλιωτόπουλος ανέλαβε να υποδείξει στον Τούρκο ομόλογό του ορισμένες τέτοιες κινήσεις, όπως η απόσυρση των πυραύλων από την Ιμβρο και των γεφυρών στον Εβρο ή η μείωση κατά 50% του αποβατικού στόλου που βρίσκεται στη Σμύρνη.

Σε διαφορετική περίπτωση η θέση του Κ. Καραμανλή καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη καθώς θα προχωρήσει σε εκχωρήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων, και μάλιστα δίχως «ανταλλάγματα».

Η ρίζα του κακού όμως βρίσκεται στην πολιτική της πρόσδεσης στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς στην περιοχή, των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, οι οποίες φροντίζουν εκ των προτέρων να «προσαρμόζουν» τα εθνικά συμφέροντα με τα συμφέροντα των ΗΠΑ αλλά και της ΕΕ στην ευρύτερη περιοχή. Και όσον αφορά στο Αιγαίο, οι ΗΠΑ ποτέ δεν έχουν αποκηρύξει τις τουρκικές διεκδικήσεις και τις «γκρίζες ζώνες», ενώ έχουν καταργήσει προ πολλού τα κυριαρχικά μας δικαιώματα (εναέριος χώρος, χωρικά ύδατα, κλπ.), προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες του ΝΑΤΟ, ενώ η ΕΕ έχει ήδη αποδεχτεί τις τουρκικές διεκδικήσεις βαφτίζοντάς τες «διαφορές» από τη Σύνοδο του Ελσίνκι το 1999. Επιπλέον, οι ΗΠΑ θέλουν διευθέτηση (μοιρασιά) στο Αιγαίο, κατά τρόπο που να διευκολύνει την επέλαση του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή, στον Καύκασο και στη Βόρεια Αφρική.

Δεν είναι όμως νομοτελειακό τα σχέδιά τους για το Αιγαίο να περάσουν, όπως δεν πέρασε το «σχέδιο Ανάν» στην Κύπρο...