Τελικά, πόσο είναι το «κοινωνικό πακέτο» που θα εξαγγείλει ο Σημίτης, πιθανότατα μεθαύριο Τρίτη, μετά τη συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής; Θα είναι 1 δισ., 1,1 δισ., 1,2 δισ. ευρώ; Πόσο θα αυξηθούν οι αγροτικές συντάξεις, το ΕΚΑΣ, τα επιδόματα ανεργίας και για άτομα με ειδικές ανάγκες; Εχει ο Σημίτης «κρυφό άσο» στο μανίκι του, που αν το τραβήξει, θα ταράξει τα νερά; Ποιο είναι το όριο αντοχής, όπως συνήθως λένε, της οικονομίας; Αντέχει η οικονομία από μια παρατεταμένη περίοδο παροχολογίας; Από την πλευρά τους οι «παραγωγικές τάξεις», οι εκπρόσωποι δηλαδή του κεφαλαίου, επισημαίνουν τον κίνδυνο ότι αν κυριαρχήσει μια πολιτική παροχολογίας, θα τεθούν εν αμφιβόλω οι στόχοι της δημοσιονομικής πειθαρχίας...

Πρόκειται για θέματα που κυριαρχούν τις ημέρες αυτές στον ημερήσιο πολιτικό και οικονομικό Τύπο, καθώς η κάθε εφημερίδα από τη σκοπιά της επιχειρεί να ανιχνεύσει και να ερμηνεύσει την κυβερνητική πολιτική παροχολογίας.

Στο σημείο αυτό υπάρχουν δύο θέματα που θα πρέπει να απαντηθούν. Το πρώτο αφορά το κεντρικό στίγμα του «κοινωνικού» αυτού πακέτου και όλοι συμφωνούν ότι έχει έντονη προεκλογική χροιά. Θα χρησιμοποιηθεί, δηλαδή, από την κυβέρνηση σαν μοχλός για την υφαρπαγή της ψήφου των λαϊκών στρωμάτων, όπως έγινε και το 2000, αλλά και στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.

Το δεύτερο και πιο σοβαρό ερώτημα είναι αν τα διάφορα «κοινωνικά πακέτα», που εξαγγέλλει κατά καιρούς η κυβέρνηση, είναι ικανά να ενεργοποιήσουν αντίρροπες δυνάμεις, να βελτιώσουν το γενικότερο βιοτικό επίπεδο των λαϊκών στρωμάτων, να αμφισβητήσουν την κυρίαρχη δυναμική που διαγράφεται σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Δυναμική, η οποία περιθωριοποιεί τα λαϊκά στρώματα, διευρύνει από πολλές πλευρές τον εφεδρικό στρατό εργασίας, πυροδοτεί την ανεξέλεγκτη ακρίβεια, ενώ από την άλλη ενισχύει ποικιλόμορφα τις δυνάμεις του κεφαλαίου. Μπορούν να παίξουν έναν τέτοιο ρόλο τα «κοινωνικά πακέτα»;

Ευτυχώς, σήμερα, υπάρχει μια αρκετά μεγάλη εμπειρία από τέτοιου είδους εξαγγελίες για μέτρα «κοινωνικής πολιτικής», ώστε κανείς να μην μπορεί να ισχυριστεί ότι δε γνώριζε... Χρόνια τώρα οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ χρησιμοποιούν το μηχανισμό των «κοινωνικών πακέτων» σαν μέσο αλλοτρίωσης της συνείδησης των λαϊκών μαζών, στην κατεύθυνση της εξαπάτησής τους και της συγκάλυψης των μεγάλων και σοβαρών κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων.

Ετσι, το 1998 ο τότε υπουργός Εθνικής Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου είχε εξαγγείλει το «μεγάλο κοινωνικό πακέτο των 850 δισ. δραχμών», η υλοποίηση του οποίου πραγματοποιήθηκε τη διετία 1999-2000. Μεταξύ των μέτρων που εξαγγέλθηκαν τότε ήταν η μεγάλη μείωση της φορολογίας στο πετρέλαιο θέρμανσης, η μείωση του ΦΠΑ από 18% σε 8% για τα τιμολόγια της ΔΕΗ, μια επίσης μεγάλη μείωση της φορολογίας των αυτοκινήτων, αύξηση του αφορολόγητου ορίου της κλίμακας φυσικών προσώπων, αλλά και μέτρα μείωσης της φορολογίας των επιχειρήσεων, τα οποία συμπεριλήφθηκαν και αυτά στο κοινωνικό πακέτο... Το μυστικό των μέτρων αυτών ήταν ότι το 1999 ήταν η κρίσιμη χρονιά για την επίτευξη του κριτηρίου του πληθωρισμού για την ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ και επειδή οι «δυνάμεις της αγοράς» δε συγκινήθηκαν και δεν ευαισθητοποιήθηκαν να συμβάλουν και αυτές στην επίτευξη του «μεγάλου αυτού εθνικού ιδεώδους», μέσω της μείωσης των τιμολογίων τους και των κερδών τους, ανέλαβε η κυβέρνηση με τους μηχανισμούς που είχε στα χέρια της να μειώσει τον πληθωρισμό.

Στο κυβερνητικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ 2000-2004 έχουμε ένα δεύτερο τέτοιο «κοινωνικό πακέτο» με αυξήσεις στις συντάξεις του ΟΓΑ, του ΕΚΑΣ, αύξηση του αφορολόγητου ορίου της κλίμακας φυσικών προσώπων, έκπτωση φόρου για οικογένειες με παιδιά, αύξηση του τεκμαρτού εισοδήματος από ιδιοκατοίκηση, μέτρα για τους αγρότες, τους μικρομεσαίους κλπ. Κοντά σε αυτά πρόσθεσαν και ευνοϊκά μέτρα για τα μεγάλα εισοδήματα και τις επιχειρήσεις, τα έκαναν έναν αχταρμά και τα παρουσίασαν όλα μαζί σαν πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής... Ουδείς ψόγος...

Με δεδομένο ότι η κυβερνητική «κοινωνική πολιτική» έχει δοκιμαστεί πλέον στην πράξη, θα πρέπει να απαντηθεί και το ερώτημα τι είδους κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα έλυσε μέχρι τώρα. Και με το δεδομένο επίσης ότι τα μέτρα που πρόκειται να εξαγγείλει ο πρωθυπουργός θα είναι σε γενικές γραμμές «μια από τα ίδια» με τα προηγούμενα, θα γίνουν οι Ελληνες εργαζόμενοι πιο ευτυχισμένοι όταν και αν υλοποιηθούν στην πράξη;

Και ενώ οι Νεοέλληνες αναλώνονται να αποκρυπτογραφήσουν το «πακέτο Σημίτη», οι μηχανισμοί «μετασχηματισμού» της ελληνικής κοινωνίας στην εκσυγχρονιστική της εκδοχή δουλεύουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ένταση.

Μπροστά στα μάτια μας συντελείται μια μετατροπή των μισθωτών σε ένα στρατό εργασίας, με πλήρη προσαρμοστικότητα στις ευμετάβλητες απαιτήσεις της καπιταλιστικής παραγωγής. Ενα στρατό, ο οποίος ενισχύεται από διάφορες πηγές. Σε αυτόν εντάσσονται δικαιωματικά οι απασχολούμενοι με καθεστώς μερικής απασχόλησης, οι αγρότες και οι μικρομεσαίοι, που γίνονται μισθωτοί εργάτες μετά την απαλλοτρίωσή τους από το μεγάλο κεφάλαιο. Εκατοντάδες χιλιάδες «εργαζόμενοι» δουλεύουν σήμερα με μισθούς πείνας, χωρίς δικαιώματα, όπου η εξουσία του αφεντικού - κεφαλαιοκράτη είναι απόλυτη και καταλυτική.

Η επιτάχυνση της καπιταλιστικοποίησης του αγροτικού τομέα της οικονομίας οδηγεί μοιραία στην απαλλοτρίωση της μικρής αγροτικής ιδιοκτησίας, της κυρίαρχης μορφής αγροτικής ιδιοκτησίας τον 20ό αιώνα και της σταδιακής της υποταγής στο μεγάλο κεφάλαιο, εξέλιξη η οποία στην υπόλοιπη καπιταλιστική Ευρώπη είχε συντελεστεί αρκετές δεκαετίες πριν. Σε αυτό συμβάλλει και η πληθώρα των οικονομικών μεταναστών που εργάζονται σήμερα στην αγροτική ύπαιθρο, το αγροτικό προλεταριάτο, η ευρεία χρησιμοποίηση των οποίων αναπαράγει και ενισχύει τις κεφαλαιοκρατικές σχέσεις της υπαίθρου.

Τα τελευταία χρόνια συντελείται μια πρωτοφανής για τα ελληνικά δεδομένα συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, με την καθοριστική συμβολή του ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας, η οποία περνά σε ιδιωτικά χέρια. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι τη στιγμή που οι κυβερνητικοί μηχανισμοί προπαγάνδας μάς βομβαρδίζουν με κοινωνικά πακέτα, η κυβέρνηση προωθεί ευρύ πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, η εφαρμογή του οποίου θα ανατρέψει περαιτέρω τις ισορροπίες στον τραπεζικό και ενεργειακό τομέα. Κοντά σε αυτές τις εξελίξεις συμβαδίζουν και αυτές της επιταχυνόμενης ιδιωτικοποίησης της Υγείας και της Παιδείας, τομείς οι οποίοι κερδίζουν συνεχώς έδαφος από το δημόσιο τομέα.

Στο χώρο του λιανικού εμπορίου, επίσης, έχουμε επιτάχυνση της συγκέντρωσης του κεφαλαίου, η οποία εκφράζεται με διάφορους δείκτες (κυρίως πωλήσεις, κέρδη), με τις πολυεθνικές εταιρίες να κερδίζουν έδαφος σε βάρος των μικρών επιχειρήσεων.

Αυτές είναι οι πραγματικές τάσεις που διαπερνούν την ελληνική κοινωνία, τάσεις οι οποίες καθοδηγούνται και ενισχύονται από την κυβερνητική πολιτική. Και δεν πρόκειται ούτε να αναιρεθούν, ούτε καν να επιβραδυνθούν από τα «κοινωνικά πακέτα» που θα εξαγγείλει η κυβέρνηση. Το αντίθετο, μάλιστα. Τα πακέτα αυτά, που απευθύνονται στα πιο εξαθλιωμένα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας (ας μην ξεχνάμε ότι σε συνθήκες κυριαρχίας του κεφαλαίου, η εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων λαϊκών στρωμάτων αποτελεί αναγκαίο όρο της καπιταλιστικής ιδιοποίησης του παραγόμενου κοινωνικού πλούτου), αποτελούν το απαραίτητο συμπλήρωμα για την ομαλή και αδιατάραχτη πορεία των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.

Αυτά ας έχουν υπόψη όσοι ακούσουν τις εξαγγελίες Σημίτη και ας πράξουν ανάλογα...