Ενας από τους μεγάλους αγωνιστές της γενιάς των αιρετών, που συνέχισαν τις παραδόσεις της ΕΑΜικής Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, ο Δημήτρης Νικολαϊδης,επί χρόνια δήμαρχος Βύρωνα, έφυγε χτες από κοντά μας. Πάλεψε στις πιο σκοτεινές και αντιδραστικές συνθήκες της μεταπολεμικής Ελλάδας. Φυλακίστηκε, εξορίστηκε, υπηρέτησε πιστά τα συμφέροντα του λαού μέσα από το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και κατάφερε να ενώσει τους Βυρωνιώτες στα προβλήματα, ανεξάρτητα από πολιτικές πεποιθήσεις. Να πιστέψουν πως "ενωμένοι δίνουμε τις μάχες και τις κερδίζουμε".

Κι αν σήμερα πλησιάσεις τον Βυρωνιώτη και του αναφέρεις το όνομα Δημήτρης Νικολαϊδης, θα σου πει: "Ο δήμαρχός μας". Και ήταν. Γιατί, μαζί, δήμαρχος, δημοτικό συμβούλιο και δημότες, συζητούσαν και έλυναν τα προβλήματα, καθόριζαν το τεχνικό πρόγραμμα του δήμου, προσδιόριζαν τις ανάγκες σε πολιτισμό, σε αθλητισμό, σε έργα.

Τον δήμαρχό τους θα αποχαιρετήσουν η κοινωνία του Βύρωνα, ο δήμαρχος, το Δημοτικό Συμβούλιο, αύριο Παρασκευή, στις 12 το μεσημέρι, σε νεκρώσιμη ακολουθία στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας και στη συνέχεια στη 1 στο νεκροταφείο του Βύρωνα.

"Ηταν ένας αγωνιστής της δημοκρατίας και της Αριστεράς", μας είπε ο σημερινός δήμαρχος Βύρωνα, Νίκος Ρογκάκος."Ενας κομμουνιστής - συνεχίζει - ο οποίος αφοσιώθηκε, σ' όλη τη ζωή του, για την προκοπή του λαού μας. Από μικρό παιδί ήταν στις επάλξεις του αγώνα. Πέρασε φυλακές, εξορίες του Αϊ - Στράτη, στη Μακρόνησο, στην Ικαρία και αργότερα "φιλοξενήθηκε" στα κολαστήρια της χούντας των συνταγματαρχών.

Ούτε στιγμή, μας λέει ο Ν. Ρογκάκος, δεν έλειψε από τους μικρούς και μεγάλους αγώνες του λαού. Η στάση ζωής του ήταν, είναι και θα είναι παράδειγμα για όσους τον γνώρισαν. Ηταν ο κατ' εξοχήν άνθρωπος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Υπηρέτησε το θεσμό από το 1959 ως δημοτικός σύμβουλος, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου και για 16 χρόνια ως δήμαρχος. Ηταν γνώστης των προβλημάτων του θεσμού και υπήρξε μπροστάρης στους αγώνες για μια Τοπική Αυτοδιοίκηση προστάτη των συμφερόντων του λαού. Τον Βύρωνα τον αγάπησε και σαν πόλη και σαν λαό, όντας προσφυγόπουλο από τον ξεριζωμό της Μικράς Ασίας".

Ο Δημήτρης Νικολαϊδης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1919. Με τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι γονείς του με τα τρία παιδιά πέρασαν στη Μυτιλήνη για οχτώ μήνες και στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στο Βύρωνα. Τέλειωσε το Δημοτικό στο Βύρωνα, το 7ο Γυμνάσιο Παγκρατίου και τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1943.

Το 1936 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ. Το 1941 εντάχθηκε στο ΕΑΜ σαν μέλος του ΚΚΕ και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Πιάστηκε από την Ειδική Ασφάλεια, βασανίστηκε και κλείστηκε στις φυλακές Χατζηκώστα. Στην οδό Μέρλιν, που ήταν χώρος βασανιστηρίων, έπαθε ρήξη και των δύο πνευμόνων, πριν τον μεταφέρουν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Βγήκε από το Χαϊδάρι στις 8/9/1944.

Συνδέθηκε με το Κόμμα και ανέλαβε γραμματέας της Οργάνωσης του ΕΑΜ Νέας Σμύρνης και στη συνέχεια ανέλαβε την καθοδήγηση της οργάνωσης του ευρύτερου τομέα του ΕΑΜ από του Μακρυγιάννη έως τη Βουλιαγμένη.

Ξαναπιάστηκε από την κυβέρνηση του Ζέρβα το Μάρτη του 1946 και στάλθηκε στην Ικαρία. Οταν απολύθηκε, συνδέθηκε με την οργάνωση των δικηγόρων και ανέλαβε τη Γραμματεία της 12ης Αχτίδας του ΚΚΕ μέχρι το 1947. Το Μάη του 1948, ξαναπιάστηκε και εκτοπίστηκε στην Ικαρία. Το 1949 μεταφέρθηκε στη Μακρόνησο. Απομονώθηκε στο "σύρμα", γιατί αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση, όπου και παρέμεινε μέχρι τις αρχές του 1951. Οταν διαλύθηκε το "σύρμα", τον μετέφεραν στο στρατόπεδο του Αϊ - Στράτη, απ' όπου και απολύθηκε το Φλεβάρη του 1952.

Οταν έφτασε στην Αθήνα, συνδέθηκε με το Κόμμα και ανέλαβε τη Γραμματεία της 6ης Αχτίδας. Με την επίσκεψη του Τίτο στην Αθήνα, πιάστηκε και κρατήθηκε στην απομόνωση της Ασφάλειας στην οδό Μπουμπουλίνας, επί έναν και πλέον μήνα. Το 1964, με εντολή του Κόμματος, πήρε μέρος και εκλέχτηκε δημοτικός σύμβουλος και στη συνέχεια πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Βύρωνα. Το 1967 ξαναπιάστηκε, μεταφέρθηκε στον Ιππόδρομο και από εκεί στη Γιούρα και κατέληξε στο Παρθένι Λέρου. Εκεί παρέμεινε μέχρι τον Οκτώβρη του 1969, οπότε αφέθηκε ελεύθερος.

Οταν ήρθε στην Αθήνα, με απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ, ανέλαβε γραμματέας του ΠΑΜ περιοχής Αττικής. Το Δεκέμβρη του 1977, πέθανε ο εκλεγείς δήμαρχος του Βύρωνα, αείμνηστος Θεόφιλος Φατσέας και το Δημοτικό Συμβούλιο, με εισήγηση του Κόμματος, τον εξέλεξε δήμαρχο Βύρωνα. Εκτοτε άσκησε το λειτούργημα αυτό, διακόπτοντας την επαγγελματική άσκηση της δικηγορίας. Παρέδωσε τη δημοτική αρχή στον σημερινό δήμαρχο στις 31 Δεκέμβρη του 1994. Συνέχισε μέχρι το τέλος να νοιάζεται για το Βύρωνα, τον κόσμο του, για το Κόμμα.

Το μαντάτο έπεσε βαρύ στα γραφεία του "Ρ" χτες το απόγευμα. Στην άλλη άκρη της γραμμής, ο σύντροφος Βασίλης Κολοβός ακουγόταν λίγο χαμένος. Εμείς αμήχανοι. Η συνέντευξη που λέγαμε να πάρουμε απ' τον δήμαρχο, για να μάθουν και οι νεότεροι τι σήμαινε κάποτε "κομμουνιστής δήμαρχος", δε θα γίνει. Ανοίξαμε το φάκελο στο αρχείο και πλημμύρισαν τα γραφεία από Νικολαϊδη. Διαλέξαμε αποσπάσματα από τα ρεπορτάζ, έτσι στην τύχη. Ο σύντροφος, που χάσαμε, ήταν για μας πολύτιμος. Ακόμα και η σημερινή πολύ νέα γενιά των συντακτών του "Ρ", που ασχολούνται με την Αυτοδιοίκηση, πρόλαβε να μάθει κάτι απ' αυτόν. Ισως γι' αυτό και το αδιέξοδό μας στο να γράψουμε ένα σημείωμα.

"Πιστεύουμε, έλεγε, ότι βασική προϋπόθεση για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα αποτελούν οι προτάσεις του λαού για τα συγκεκριμένα προβλήματα".

***

Στο "Ρ" της 14 Γενάρη του '82, διαβάζουμε: "Στο λαϊκό παράγοντα στηρίχτηκε η Δημοτική Αρχή Βύρωνα και παρά την έλλειψη οικονομικών δυνατοτήτων έχει να παρουσιάσει ένα σημαντικό αριθμό έργων το χρόνο που πέρασε. Κατόρθωσε, με τις λαϊκές συνελεύσεις στις γειτονιές, να κάνει τα προβλήματα υπόθεση του λαού και ο τελευταίος να αποτελέσει βασικό παράγοντα πίεσης προς την κυβέρνηση της Δεξιάς για τη λύση τους. Πέρα από τα έργα που έφτιαξε ο ίδιος ο δήμος, φτιάχτηκαν έργα υποδομής από τις δημόσιες επενδύσεις. Χάρη στις μεγάλες προσπάθειες της δημοτικής αρχής τα επανειλημμένα διαβήματα, τις διαμαρτυρίες, την οργάνωση των υπηρεσιών και τη νοικοκυρεμένη και σωστή διαχείριση των οικονομικών του δήμου, αντιμετωπίστηκαν οικονομικές δυσκολίες".

***

Στο ίδιο ρεπορτάζ: "Εγκρίνει και χειροκροτεί τις προσπάθειες του δημάρχου ο Νικόλαος Παπαδόπουλος, που τον συναντήσαμε στην πλατεία Ανάληψης. "Εδώ πρώτα ήταν όλο πέτρες, επικίνδυνες για τα παιδιά. Η κόρη μου έπεφτε και χτυπούσε διαρκώς, μέχρι που έσπασε το πόδι της. Σωθήκαμε που έφτιαξε ο δήμος την πλατεία".

Η Μαρία Σακαβέλη θα πει ότι τα παιδιά πρώτα δεν είχαν πού να παίζουνε, τώρα έχουν ένα δικό τους χώρο. Είναι δυνατόν να μην είναι κανείς ευχαριστημένος με τα έργα που φτιάχνει ο δήμος;

Στην περιοχή Ζωοδόχο Πηγή, ο Γεώργιος Κεχαγιάς θα τονίσει: Καλή η δράση της δημοτικής αρχής, δεν έχουμε κανένα παράπονο.

Ο Αλέξανδρος Σαραντόπουλος και ο Ιορδάνης Καπαρελιώτης θα πουν ότι ο δήμαρχος είναι δραστήριος και ενδιαφέρεται για τα προβλήματα. Με ενέργειες του δήμου, φτιάχτηκε η πλατεία στην περιοχή.

Και η Γεωργία Σπανουδάκη λέει ότι ο κόσμος είναι ευχαριστημένος από τη δημοτική αρχή.

Στην περιοχή Αναπηρικά, η κατάσταση είναι τραγική, από τα βοθρολύματα που τρέχουν στους χωματόδρομους.

"Πρέπει η κυβέρνηση να δώσει χρήματα στο δήμο να φτιάξει την αποχέτευση και τους δρόμους", λέει η Ειρήνη Καϊπη.

Πόση πίκρα κρύβουν τα λόγια της, καθώς μας αφηγείται το τι τραβήξανε να φτιάξουν αυτό το σπίτι. Μέχρι το λαιμό είναι χρεωμένη.

Η Ακριβή Ζαγουρέλη, χήρα ανάπηρου, συμπληρώνει: Πρέπει να δει την κατάστασή μας η κυβέρνηση. Από το δήμαρχο, παράπονο δεν έχουμε. Τι να σου κάνει, αφού ο δήμος δεν έχει χρήματα;

Γράψε σε παρακαλώ ότι παίρνω 3.500 δρχ. σύνταξη το μήνα και έχω να θρέψω δυο παιδιά...".

***

Πάλι από το "Ρ" στις 16.5.1982:

"Κατάσπαρτη από μνήμες είναι η προσφυγούπολη. Μνήμες ιστορικές, που χαράχτηκαν στα νταμάρια της Μεταμόρφωσης, στο υπόγειο της οδού Κρυστάλλη, στο "άντρο" της Μάνας του Βύρωνα, της Κασσιανής Κυριακίδου, στα δρομάκια που δεν κατάφεραν οι Γερμανοί και οι ταγματασφαλίτες να τα πατήσουν. Η κάθε γειτονιά, η κάθε συνοικία, έχει τη δική της μικρή ιστορία.

Στο μικρό πάρκο της Ανάληψης, ο Γεώργιος Λούντος, συνταξιούχος, φυλλομετρά τη ζωή του και θυμάται: Οι Γερμανοί δεν πάτησαν νύχτα το πόδι τους στο Βύρωνα. Η προσφυγιά, κάτω από την καθοδήγηση του ΕΛΑΣ, τους τσάκιζε κάθε φορά που τολμούσαν να πατήσουν το πόδι τους και τους ανάγκαζε να παίρνουν τα πίσω μπρος.

- Παππού, ας τα αφήσουμε αυτά, πες μας για το σήμερα...

Κουνάει αργά το κεφάλι του και απομακρύνεται.

- Η ζωή είναι αγώνας. Τίποτα δε σου χαρίζουνε. Ολα τα αποκτάς με τον αγώνα σου. Βλέπεις τα καινούρια σχολειά δίπλα στην Αγία Τριάδα. Κτίστηκαν από τις φωνές τις δικές μας και του δημάρχου. Ετσι είναι, άμα σταυρώσεις, τίποτα δε γίνεται. Η δημοτική αρχή δεν έσκυψε ποτέ το κεφάλι.Και τούτο εδώ το παρκάκι το διεκδικήσαμε και καταφέραμε και το φτιάξαμε".

***

Στο ίδιο ρεπορτάζ:

"Ζωοδόχος Πηγή, οδός Θαλείας, νούμερο 16. Ο Ευστράτιος Κοτζαμάνης μας καλοδέχτηκε.

- Η αλήθεια είναι πως η περιοχή μας έχει πολλά προβλήματα. Ομως πήρανε μια σειρά. Η δημοτική αρχή είναι άξια. Με τις πενταροδεκάρες που "πετάει" το κράτος στο δήμο, κατάφερε και έφτιαξε ορισμένα έργα. Δεν πιστεύω στα θαύματα. Πιστεύω όμως στους ανθρώπους. Ο δήμαρχος, σε κάθε ευκαιρία, το αποδείχνει πως είναι άνθρωπος. Σ' όλη του τη ζωή, παλεύει για να δούμε καλύτερες μέρες.

Αφήνουμε την οδό Θαλείας και "σκαρφαλώνουμε" την οδό Ζωοδόχου Πηγής. Μπαίνουμε στο ψιλικατζίδικο, ο ιδιοκτήτης μας μιλάει χαμογελαστός.

- Ακου να σου πω, παιδί μου. Ο κόσμος έχει μάτια και βλέπει. Ο δήμαρχος είναι πανταχού παρών. Δε χρειάζεται να πας στο δημαρχείο για να λύσεις το πρόβλημά σου. Τον καλείς και έρχεται αυτός ή κάποιος δημοτικός σύμβουλος. Συνεργάζονται στενά με τους δημότες. Παλιά ήταν "καρφωμένοι" στην καρέκλα τους. Τώρα γυρνάνε, συζητάνε με τον κόσμο, ακούνε τον πόνο μας. Τρέχουν στα υπουργεία, ζητούν από τους αρμόδιους να δώσουν λύσεις στα προβλήματά μας. Δεν τους αφήνουν να μας ξεχάσουν.

Κοντεύει μεσημέρι, όταν φτάνουμε στον Καρέα, την πιο καινούρια γειτονιά του Βύρωνα. Εδώ αλλάζει το σκηνικό. Η περιοχή είναι πνιγμένη στο πράσινο. Οι δρόμοι είναι πλατιοί, ασφαλτοστρωμένοι. Αμέσως, μας δημιουργείται η εντύπωση πως βρεθήκαμε ξαφνικά σε έναν άλλο κόσμο".

* * *

* * *

* * *

* * *

* * *

"1) Το συνέδριο επισφράγισε τη νίκη του μαρξισμού ενάντια στον οικονομισμό, ενάντια στον ανοιχτό οπορτουνισμό.

2) Το συνέδριο ψήφισε το πρόγραμμα και το καταστατικό, δημιούργησε το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα και καθόρισε έτσι τα πλαίσια για ένα ενιαίο κόμμα.3) Το συνέδριο φανέρωσε πως υπάρχουν σοβαρές οργανωτικές διαφωνίες, που δίχασαν το κόμμα σε μπολσεβίκους και μενσεβίκους. Οι πρώτοι υπερασπίζουν τις οργανωτικές αρχές της επαναστατικής σοσιαλδημοκρατίας, ενώ οι δεύτεροι κυλάνε στο βούρκο της πλαδαρότητας και του οπορτουνισμού.

4) Το συνέδριο έδειξε πως τους παλιούς οπορτουνιστές, που είχαν κιόλας νικηθεί από το κόμμα, τους "οικονομιστές", αρχίζουν να τους αντικαθιστούν σιγά σιγά μέσα στο κόμμα καινούριοι οπορτουνιστές, οι μενσεβίκοι.

5) Το συνέδριο δε στάθηκε στο ύψος του πάνω στα οργανωτικά προβλήματα, δίστασε, έδωσε κάπου - κάπου την υπεροχή στους μενσεβίκους. Μ' όλο που στο τέλος ξαναβρήκε τον εαυτό του, δεν κατόρθωσε, όχι μονάχα να ξεσκεπάσει τον οπορτουνισμό των μενσεβίκων στα οργανωτικά ζητήματα και να τους απομονώσει μέσα στο κόμμα, μα ούτε και να θέσει μπροστά στο κόμμα τέτοιο καθήκον.

Το τελευταίο αυτό ήταν μια από τις κυριότερες αιτίες, που ο αγώνας ανάμεσα στους μπολσεβίκους και τους μενσεβίκους, όχι μόνο δεν εκόπασε μετά το συνέδριο, μα αντίθετα οξύνθηκε ακόμα παραπάνω".

Το 2ο Συνέδριο του ΣΔΕΚΡ ήταν και θα παραμένει ιστορικό, γιατί εδραίωσε το μπολσεβικισμό σαν το συνεπές επαναστατικό ρεύμα στο εργατικό κίνημα. Ηταν ο μαρξισμός στην εποχή του ιμπεριαλισμού.

Σ. Κ.

"Η ΚΕ του ΚΚΕ με βαθιά θλίψη ανακοινώνει το θάνατο του σ. Δημήτρη Νικολαϊδη, παλαίμαχου κομμουνιστή, επίτιμου δημάρχου και επί πολλές δεκαετίες δημάρχου Βύρωνα.

Ο σ. Δημήτρης Νικολαϊδης, βετεράνος του λαϊκού μας κινήματος, υπηρέτησε το λαό, στάθηκε δίπλα στον πόνο, στην αγωνία και στον αγώνα του Βυρωνιώτικου λαού σε όλες τις συνθήκες. Ιδιαίτερα αναλώθηκε στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δίνοντας όλες τις δυνάμεις του για την αντιμετώπιση των λαϊκών προβλημάτων.

Ο σ. Δ. Νικολαϊδης στρατεύτηκε από τα εφηβικά του χρόνια στο επαναστατικό κίνημα. Από τον καιρό της δικτατορίας του Μεταξά ως μέλος της ΟΚΝΕ, μέχρι σήμερα, που άφησε την τελευταία πνοή του, ο σ. Δ. Νικολαϊδης στάθηκε πιστός στην ιδεολογία του, στο ΚΚΕ, στο λαό μας.

Πάλεψε μέσα απ' τις γραμμές του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, φυλακίστηκε, εξορίστηκε, γνώρισε τα βασανιστήρια των κατακτητών και των μεταπολεμικών κυβερνήσεων. Εμεινε αλύγιστος.

Η ΚΕ του ΚΚΕ εκφράζει στην οικογένεια του σ. Δημήτρη Νικολαϊδη τα πιο θερμά συλλυπητήριά της".