«Θεραπευτικά Προγράμματα Φαρμακευτικής Αντιμετώπισης της Εξάρτησης». Ο τίτλος αποκαλυπτικός για τον προσανατολισμό τους. Πρόκειται για το επίσημο φυλλάδιο του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), με το οποίο μετονομάζονται και επίσημα πλέον τα προγράμματα χορήγησης υποκατάστασης, επιβεβαιώνοντας τον προσανατολισμό τους στην αμιγώς φαρμακευτική καταστολή. Το φυλλάδιο κυκλοφόρησε τις τελευταίες μέρες, με αφορμή την πρόθεση της κυβέρνησης για επέκταση των προγραμμάτων αυτών στα νοσοκομεία και δομείται με 11 ερωταπαντήσεις.

Αποκαλυπτική είναι η απάντηση για το τι θεωρείται θεραπεία: «Είναι αποτελεσματική η θεραπεία για τα εξαρτημένα άτομα; Θα πρέπει, πριν απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, να ορίσουμε τι εννοούμε θεραπεία(...) Η θεραπεία δεν ταυτίζεται απαραίτητα με την ίαση»... αναφέρεται χαρακτηριστικά. Παρακάτω γίνεται λόγος για «μελέτες», σύμφωνα με τις οποίες «ο βαθμός και τα ποσοστά επιτυχίας της θεραπευτικής αντιμετώπισης των εξαρτημένων ατόμων είναι παρόμοια με εκείνα της θεραπείας άλλων ασθενειών, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, το άσθμα, ο καρκίνος». Δηλαδή, σύμφωνα με την κυβερνητική πολιτική, η τοξικοεξάρτηση είναι μια νόσος ανίατη! Δηλαδή, τα κοινωνικο-οικονομικά αίτια του προβλήματος συσκοτίζονται και μετατίθενται από το κοινωνικό στο ιατρικό επίπεδο, ενώ οι εμπνευστές του φυλλαδίου κλείνουν τα μάτια στα αποτελέσματα που έχουν τα «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα, τα οποία παραδίδουν κάθε χρόνο στη ζωή ανθρώπους που έχουν διακόψει διά παντός κάθε σχέση με τις ουσίες. «Η θεραπεία μπορεί να μειώσει τη χρήση ναρκωτικών κατά περίπου 40-60%» είναι η «θεραπευτική» προσέγγιση του ΟΚΑΝΑ.

Ολόκληρη η φιλοσοφία του φυλλαδίου μοιάζει σα να είναι μια αναπαραγωγή του πορίσματος της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής του 2008 (το οποίο ψηφίστηκε από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ), σύμφωνα με το οποίο η τοξικοεξάρτηση είναι «αυτοπροκαλούμενη χρόνια υποτροπιάζουσα νόσος». «Αυτοπροκαλούμενη», άρα ευθύνεται ο ίδιος ο χρήστης. «Χρόνια», άρα δεν υπάρχει λόγος για απεξάρτηση, πάρε υποκατάστατα. «Υποτροπιάζουσα», οπότε, για τη θεραπεία και την κοινωνική επανένταξη, αφού θα «ξανακυλήσουν»...

Στο ερώτημα «ποιες οι ενδείξεις για τη θεραπεία με φαρμακευτικές ουσίες;», η απάντηση το φυλλαδίου είναι ότι αν δεν επιτευχθεί η διακοπή των υποκατάστατων, τότε «συνιστάται η μακρόχρονη χορήγηση του φαρμάκου "συντήρησης"». Πρόκειται για ομολογία ότι τα συγκεκριμένα προγράμματα αποσκοπούν στη συντήρηση της εξάρτησης και όχι στην απεξάρτηση.

«Μήπως στην πραγματικότητα τα φάρμακα υποκατάστασης αντικαθιστούν μια μορφή τοξικομανίας με μια άλλη; Αυτό δεν είναι αλήθεια», λέει το φυλλάδιο. Η αλήθεια είναι ότι το κύριο χαρακτηριστικό των προγραμμάτων του ΟΚΑΝΑ είναι η χορήγηση οπιοειδών ουσιών (μεθαδόνη και βουπρενορφίνη), οι οποίες επιδρούν στο κεντρικό νευρικό σύστημα και προκαλούν εξάρτηση, όπως και τα υπόλοιπα ναρκωτικά.

Στο όνομα των δικαιωμάτων των εξαρτημένων και της λίστας αναμονής στα προγράμματα φαρμακευτικής καταστολής θεωρείται σκόπιμο «η δημιουργία μονάδων υποκατάστασης σε χώρους νοσοκομείων». Η δημιουργία νέων μονάδων και μάλιστα μέσα στα υπάρχοντα και ήδη φυτοζωούντα, υποχρηματοδοτούμενα και σύντομα συγχωνευμένα νοσοκομεία του συστήματος Υγείας, θα αποτελεί ταφόπλακα των δικαιωμάτων εξαρτημένων και μη.

Η δημιουργία πιάτσας γύρω από τα προγράμματα δικαιολογείται «στο ότι αυτοί οι εξαρτημένοι είναι, ενδεχομένως, άτομα στη λίστα αναμονής για ένταξη στα προγράμματά του». Οι πιάτσες, όμως, δημιουργούνται από τη στιγμή που τα προγράμματα υποκατάστασης δεν εξασφαλίζουν θεραπεία, δηλαδή την οριστική αποχή από τις ουσίες, σε συνδυασμό με την νόμιμη «εξασφαλισμένη» από το κράτος δόση που δεν καλύπτει το χρήστη και αναζητά μαζί με αυτή και τη συμπληρωματική παράνομη. Η «ζήτηση» και η επιλογή θεραπευτικού προγράμματος για τους χρήστες είναι κατευθυνόμενες. Ειδικά ο εξαρτημένος από οπιοειδή κατευθύνεται κύρια στα προγράμματα υποκατάστασης, σε μεγάλο βαθμό γιατί η διαθέσιμη πληροφόρηση και οι διαφημίσεις λειτουργούν προπαγανδιστικά προς αυτά (εύκολη θεραπευτική λύση κλπ.).

Και για να εξωραΐσει την πραγματικότητα που δημιουργείται γύρω από τις πιάτσες του ΟΚΑΝΑ, καλεί όσους αντιδρούν στη δημιουργία τέτοιων μονάδων, κυρίως στα νοσοκομεία, να τους αντιμετωπίσουν ως ασθενείς και «να συμβάλουν αποτελεσματικά στο αποτέλεσμα της θεραπείας τους». Μόνο που οι λέξεις διατηρούν ακόμη το νόημά τους και η συντήρηση δεν μπορεί να είναι θεραπεία, ο εξαρτημένος έχει δικαίωμα σε αυτή και χρέος της κοινωνίας είναι να διεκδικήσει και να αγωνιστεί για το δικαίωμά τους στη ζωή χωρίς υποκατάστατα στη θεραπεία, την εργασία, τη μόρφωσή τους.

Συνεχίζονται οι «διαρροές» για το σχέδιο του νόμου - πλαισίου, που προβλέπεται να κατατεθεί στη Βουλή το επόμενο διάστημα. Το σχέδιο νόμου, τυπικά, πρέπει να περάσει από Υπουργικό Συμβούλιο που κατά πάσα θα γίνει σήμερα το απόγευμα. Αναμένεται δε, να παρουσιαστεί απ' το υπουργείο Παιδείας στη σύνοδο πρυτάνεων, το Σάββατο στο Βόλο.

Ανάμεσα στις αναδιαρθρώσεις που προωθούνται είναι και η διάλυση των προγραμμάτων σπουδών, τα οποία θα αντικατασταθούν από «μενού» (όπως τα έχει ονομάσει η υπουργός Παιδείας), διαμορφώνοντας, στην ουσία «ατομικά» πτυχία. Επίσης, με την εισαγωγή σε Σχολή, στο πρώτο έτος, και μετά σε τμήμα, η διάρκεια των σπουδών, πρακτικά, γίνεται τριετής. Η αποσάθρωση, όμως, θα πάει ακόμα παραπέρα. Μέσα στα πανεπιστήμια θα υπάρχουν μονοετή προγράμματα Διά Βίου Μάθησης, ενώ, σύμφωνα με χτεσινά δημοσιεύματα βασισμένα σε πληροφορίες από τον Κοινοβουλευτικό Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ, θα υπάρχουν και σχολές με τριετή διάρκεια σπουδών που θα χορηγούν πτυχία που θα αντιστοιχούν σε 180 πιστωτικές μονάδες κι όχι σε 240 μονάδες που μετρούν τα σημερινά πτυχία.

Απ' το τέλος της προηγούμενης βδομάδας, βλέπουν το φως της δημοσιότητας διάφορες πληροφορίες για το νόμο, χωρίς να υπάρχει κάποια επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου Παιδείας. Πάντως, ανεξάρτητα απ' τα «νέα» μέτρα που φαίνεται πως θα μπουν στο νόμο - πλαίσιο, το προσχέδιο που έχει δοθεί για «διαβούλευση» εδώ και μήνες αρκεί για να απορριφθεί απ' την αρχή ως το τέλος.

Θυμίζουμε ότι πέρα από την αποσάθρωση των σπουδών, προβλέπετε ακόμα, τα ιδρύματα να χρηματοδοτούνται με προγραμματικές συμβάσεις απ' το κράτος, σύμφωνα με κριτήρια «ανταγωνιστικότητας». Τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ για να μεγαλώσουν ή να συμπληρώσουν τη χρηματοδότησή τους θα πρέπει να ...απευθυνθούν στις επιχειρήσεις. Μάλιστα, οι διοικήσεις των ιδρυμάτων και η πλειοψηφία της ΠΟΣΔΕΠ δεν έχουν φέρει αντίρρηση στην προοπτική της οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας των ιδρυμάτων, για να μπορούν να έχουν «ανοιχτή επικοινωνία» με την «αγορά».

Στο «νέο» πανεπιστήμιο η κυβέρνηση σκοπεύει να θεσμοθετήσει πανεπιστημιακές έδρες με χορηγία, φοιτητικά δάνεια (που θα αποπληρώνονται για χρόνια και χρόνια), φέρνει μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση της φοιτητικής μέριμνας με τη διαχείρισή της από συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα κ.ά.