Πρόκειται για ταινία - σταθμό στον παγκόσμιο κινηματογράφο λόγω της θεματικής, αλλά και του τρόπου προσέγγισής της. Ο Ρομ δε θέλει να δείξει μόνο το «πώς» του φασισμού, αλλά και το «γιατί». Σε αυτόν τον προσανατολισμό υποτάσσει πλήθος αρχειακού πολεμικού υλικού από την ΕΣΣΔ, Γερμανία και Πολωνία, απόρρητα αρχεία του χιτλερικού υπουργείου προπαγάνδας, ταινίες της Λένι Ρίφενσταλ (σ.σ. Γερμανίδα σκηνοθέτρια που πρόσφερε το ταλέντο της στο ναζισμό), και ερασιτεχνικές λήψεις των Ες - Ες.

Ο σκηνοθέτης (σ.σ. «κεφάλαιο» του παγκόσμιου κινηματογράφου) ως ιδεολογικό - καλλιτεχνικό «παιδί» των Αϊζενστάιν, Βερτόφ και Πουντόβκιν, χρησιμοποιεί με μαστοριά τα εκφραστικά μέσα του μοντάζ και της μουσικής επένδυσης, ώστε μέσα από την αντίστιξη των πλάνων, της διήγησης και της μουσικής, να δημιουργείται μια δυνατή συναισθηματική εγρήγορση στον θεατή.

Ο τρόπος όμως υπηρετεί ένα στόχο, που χωρίς αυτόν, ακόμη και το αισθητικά άψογο αποτέλεσμα παραμένει άδειο κέλυφος. Στην προκειμένη περίπτωση ο στόχος του Ρομ ήταν η μετάδοση στους νεότερους της πικρής πείρας της ανθρωπότητας από το φασισμό, ώστε αυτός να μην επαναληφθεί. Οπως ο ίδιος διηγείται, η ιδέα για την ταινία «γεννήθηκε» όταν βρέθηκε σε μια παρέα νέων ανθρώπων, γεννημένων λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι οποίοι, όπως διαπίστωσε, με φόβο, ο σκηνοθέτης, πίστευαν ότι ο φασισμός όχι μόνο αποτελούσε παρελθόν αλλά ότι ήταν και «νεκρός». Για το συγκεκριμένο μάλιστα κινηματογραφικό είδος, ο Ρομ έλεγε ότι «η δουλειά πάνω σε μια ταινία τεκμηρίωσης είναι σχολείο της αλήθειας».

Η ταινία έγινε αμέσως δημοφιλής, ενώ σήμερα συγκαταλέγεται στα καλύτερα ντοκιμαντέρ του σοβιετικού και όχι μόνο, κινηματογράφου. Το σενάριο είναι του ίδιου, καθώς και των Γιούρι Χανιούτιν και Μάγια Τουρόβσκαγια.

«Το ημερολόγιο του Αδάμ και της Εύας»

• Ο θίασος «ΣΤΙΓΜΗ», θα δώσει στις 6/5, στο «Στούντιο Μαυρομιχάλη» (Μαυρομιχάλη 134), την επίσημη του έργου του Ε. Χ. Γονατά «Από την κρύπτη στο φως με τρεις μπακιρένιες δεκάρες». Σύνθεση κειμένου - σκηνοθεσία Γιάννη Αναστασάκη. Κείμενα Ε. Χ. Γονατά, σκηνικό - κοστούμια Κέλλυς Βρεττού, φωτισμοί Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Παίζουν: Χριστόδουλος Στυλιανού, Ζαχαρούλα Οικονόμου, Ελένη Κούστα, Σοφία Δερμιτζάκη.
• Στο «Νέο Ελληνικό Θέατρο» του Γιώργου Αρμένη (Σπ. Τρικούπη 34 και Κουντουριώτου, Εξάρχεια, τηλ. 210-8253489) ανεβάστηκε ο μονόλογος του Αντώνη Τσιπιανίτη «Απολυμένη» και θα παίζεται μέχρι τις 31/5. Σκηνοθεσία Χρήστου Καρχαδάκη. Παίζει η Μαρία Γεωργιάδου. Μια κοσμικογράφος σε lifestyle περιοδικό, που συναναστρεφόταν την αφρόκρεμα των πλουσίων, απολύεται αιφνίδια. Κάθε ψευδαίσθησή της σβήνει. Ολες οι πόρτες κλείνουν γι' αυτήν. «Υπάρχει ζωή μετά την απόλυση;», αναρωτιέται με αγωνία, άδειο στομάχι, αλλά και αξιοπρέπεια. Σκηνοθεσία: Χρήστος Καρχαδάκης, φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη, σκηνικά - επιμέλεια κοστουμιών: Μυρτώ Αναστασοπούλου, μουσική επιμέλεια: Αντώνης Καχριμάνης.
• Στο «Θέατρο της Ημέρας» στις 9/5 (9μμ) ανεβάζεται η παράσταση «Ασκητική». Πρόκειται για θεατρική προσαρμογή του ομώνυμου φιλοσοφικού έργου του Νίκου Καζαντζάκη. Προσαρμογή - σκηνοθεσία Πάνου Αγγελόπουλου - Ανδρομάχη Μοντζολή. Σκηνικά - κοστούμια Μάιρα Βαζαίου, μουσική Δημήτρης Παπαδημητρίου, κίνηση Ολιας Λυδάκη, φωτισμοί Γιώργου Πουλίδη. Παίζουν: Γιάννης Θωμάς, Θάλεια Αργυρίου, Δημήτρης Γρηγοριάδης, Σοφία Κομηνέα, Μαργαρίτα Νασιούλα, Μάρκος Πλευράκης. Κρατήσεις θέσεων: 210-9583571 και 6979355259 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση kokolakispr@yahoo.gr.

Ο βραβευμένος λογοτέχνης κηδεύτηκε την Κυριακή, ενώ η προεκλογική εκστρατεία ενόψει των προεδρικών εκλογών στη χώρα ανεστάλη για τιμηθεί ο συγγραφέας. Ο μικρότερος γιος του, Μάριο, κινηματογραφιστής, είπε ότι ο πατέρας του ήθελε η αγρύπνια να γίνει σε ένα μαγαζί όπου έπαιζε ντόμινο με γείτονες «ώστε οι άνθρωποι της γειτονιάς να μπορέσουν να με συνοδεύσουν στο τελευταίο μου ταξίδι... θέλω να με θυμούνται σαν γείτονα».

Ο Σάμπατο γεννήθηκε στις 24 Ιουνίου 1911 στο Ρόχας της επαρχίας Μπουένος Αϊρες. Ο πατέρας του ήταν Ιταλός και η μητέρα του Ιταλοαλβανίδα. Σπούδασε Φυσική, ωστόσο από νωρίς έδωσε προτεραιότητα στη συγγραφική του δραστηριότητα.

Το 1933 στα φοιτητικά του χρόνια συνδέθηκε με το κομμουνιστικό κίνημα και αναδείχτηκε ΓΓ της Νεολαιιστικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας, όμως αργότερα με «αντισταλινική» φρασεολογία διαφοροποιήθηκε και έφυγε από το ΚΚ Αργεντινής, έμεινε για λίγο διάστημα στη Γαλλία, όπου ξαναεπέστρεψε το 1938 για να συμμετάσχει στην ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Κιουρί, συνέχισε την ακαδημαϊκή του καριέρα, αλλά ουσιαστικά από το 1943 εγκατέλειψε τη φυσική, ενώ εκδιώχθηκε από τη δικτατορία του Περόν.

Το 1984 τιμήθηκε με το βραβείο «Θερβάντες», την υψηλότερη διάκριση για ισπανόφωνο λογοτεχνικό έργο.

Την ίδια χρονιά ο Σάμπατο ανακηρύχθηκε πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τους Εξαφανισθέντες (Conadep) και κατέγραψε τα εγκλήματα της δικτατορίας του 1976-83 στο βιβλίο «Ποτέ ξανά». Το έργο αυτό αποτέλεσε το βασικό κατηγορητήριο στην ιστορική δίκη εναντίον της ηγεσίας της στρατιωτικής χούντας το 1985.

Κυριότερα έργα του είναι τα: «Τούνελ», «Ανθρωποι και γρανάζια», «Μια πολύπλοκη ύπαρξη», «Ο συγγραφέας και η καταστροφή», «Περί ηρώων και τάφων» και «Ετεροδοξία».