ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 3 Οχτώβρη 2004
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Ας αφήσουμε ήσυχα τα νεκρά παιδιά

1. Εν αρχή ην ο λόγος του Παπαδιαμάντη: «Ας με συγχωρήσωσιν αι σκιαί διότι εμνημόνευσα όλα αυτά».

2. Λάθος του πρωθυπουργού ήταν η φράση με αφορμή την τραγωδία στα Καμένα Βούρλα, ότι το ατύχημα είναι θέμα και παιδείας κι έτσι πρέπει να το εξετάσουμε. Αλήθεια, κύριε Καραμανλή: Μπορείτε να κοιτάξετε με θάρρος στα μάτια αυτό το εμετικό «κατασκεύασμα» - διότι περί μικροαστού πρόκειται και όχι περί ανθρώπου - που με τόσο ζήλο έπλασε η παράταξή σας από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κι έπειτα; Μπορείτε - αν πρώτα καταφέρετε να σηκώσετε το πρόσωπό του, το γεμάτο χαρτονομίσματα - να του δείξετε τον κόσμο ξανά από την αρχή λέγοντάς του πως είναι ένα θαύμα το οποίο πρέπει να μοιραζόμαστε; Μπορείτε να του εμφυσήσετε ανθρωπιά, αλληλεγγύη, σεβασμό στην ύπαρξη του άλλου; Πότε επιτέλους θα μείνετε σιωπηλός, κύριε πρωθυπουργέ;

3. Τα νεκρά παιδιά ανήκουν μόνο στα όνειρα που είχαν και πουθενά αλλού, όπως κι εμείς ανήκουμε ακριβώς εκεί που μας αξίζει.

4. Δίχως να το καταλάβουμε, έχουμε πάρει την όψη του επισκέπτη που έχει περιγράψει ο Κωστής Παπαγιώργης: «Εντρυφώντας στη λύπη του, ο ζωντανός μπορεί να οραματίζεται με σπαραξικάρδια θρασυδειλία ανεξιχνίαστες διάρκειες μιας "ζωής" που βρίσκεται πέραν κάθε εικασίας και της οποίας το είδωλο παραμένει ανέφικτο σε κάθε πλαστική. Ξένος και παράξενος για τα μάτια, ο νεκρός είναι πρόσφορος στην εγκαρδιότητα και την ευσπλαχνία. Οι προσκυνητές, που αναλύονται σε ακατάσχετες συνδιαλέξεις πάνω από τα βουβά μνήματα, δεν ποτίζουν με θαλασσινό νερό το νυχτολούλουδο της λύπης, απευθύνονται σε μια άφθαρτη δεκτικότητα. Κανείς δεν μπορεί να μας εμποδίσει να φανταζόμαστε έναν αινιγματικό αποδέκτη που ηχογραφεί τα λόγια μας και τα στοιχειώνει. Αν η κρίση έχει τους κανόνες της και η λογική τα όριά της, το ακατανόητο διεκδικεί κι αυτό τους άδηλους ειρμούς του. Επιβάλλεται πάντως να τονίσουμε ότι το πένθος σχεδόν από ενδιάθετη υποβολή, απευθύνεται στον αγαπημένο τάφο και μόνο. Δεν περνάει από το νου κάποιου επισκέπτη του κοιμητηρίου όπως και του νοσοκομείου, σε πρότερες μέρες να σταθεί σε έναν ξένο τάφο και να πιάσει την κουβέντα με τον βουβό ένοικό του. Ισως θα μπορούσαμε εδώ να θυμίσουμε τα ρηχά χάδια που δίνουν οι γονείς στα ξένα παιδιά, αλλά πέραν τούτου η προσήλωση στον νεκρό προαπαιτεί ένα κοινό παρελθόν αγάπης, εν ζωή. Για τον ανίδωτο νεκρό δεν τίθεται θέμα - είναι ολωσδιόλου αδιάφορος. Αλλά ακόμα και για τον πεθαμένο που γνωρίζαμε εξ όψεως και συμβατικής γνωριμίας, πάνω από τον τάφο του δε μας περισσεύουν λόγια. Ισως να χρειάζεται άλλη απόσταση από τον νεκρό για ν' αντιμετωπίσουμε τη νεκρούπολη συνολικά. Να τη δούμε σαν ταμείο του θανάτου και της αθεράπευτης θλίψης. Μόνο που, ακόμα και σ' αυτή την περίπτωση, οδηγός είναι πάλι ο δικός μας νεκρός» (από το «Ζώντες και τεθνεώτες», εκδ. «Καστανιώτη»).

5. Οταν μιλάει το κέρδος, όλα τα αυτιά είναι τεντωμένα. Αυτή είναι η αρχή και ο τάφος μας. Ο οδηγός της νταλίκας, πεινασμένος για πριμ, φόρτωσε όπως όπως το εμπόρευμά του. Ο νεαρός οδηγός του λεωφορείου βιάστηκε ν' αρπάξει το δίπλωμά του. Πιο γρήγορος φυσικά και από τους δύο, ο θάνατος, που σφράγισε, όπως μόνο αυτός ξέρει, το θέατρο αυτό της αρπαχτής και του κέρδους.

6. Για τους νεκρούς μαθητές, ηλιοτρόπια και οι στίχοι του Λορέντζου Μαβίλη: «Α, δεν μπορείς παρά να κλαις το δείλι, / τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν: / θέλουν, μα δε βολεί να λησμονήσουν».


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ


Τιμή στους «εργάτες» του θεάτρου

Η Κατίνα Παξινού με τον Αλέξη Μινωτή στα «Επιδαύρια 1955». Στο έργο του Σοφοκλή «Οιδίπους Τύραννος». Σκηνοθεσία Αλ. Μινωτή, σκηνικό Κλ. Κλώνη, κοστούμια Α. Φωκά, μουσική Κ. Παξινού, χορογραφία Ρ. Μάνου
Η Κατίνα Παξινού με τον Αλέξη Μινωτή στα «Επιδαύρια 1955». Στο έργο του Σοφοκλή «Οιδίπους Τύραννος». Σκηνοθεσία Αλ. Μινωτή, σκηνικό Κλ. Κλώνη, κοστούμια Α. Φωκά, μουσική Κ. Παξινού, χορογραφία Ρ. Μάνου
Στα 50χρονα των Επιδαυρίων (1954) και του Φεστιβάλ Αθηνών (1955) αφιερώνεται ο φετινός γιορτασμός της «Ημέρας του Ηθοποιού», που θα πραγματοποιηθεί, αύριο (8 μ.μ.), στο Ηρώδειο. Στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν ζωντανά αποσπάσματα αρχαίων τραγωδιών και κωμωδιών, 3-5 λεπτά η καθεμία, ενώ η Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, με 65 μουσικούς και τον μαέστρο της, Ανδρέα Πυλαρινό, θα αποδώσει αποσπάσματα έργων Ελλήνων μουσουργών που γράφτηκαν για παραστάσεις αρχαίου δράματος (Αντωνίου, Αντίοχου Ευαγγελάτου, Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Κούκου). Η Αντιγόνη Βαλάκου θα αποδώσει μονόλογο της Ηλέκτρας, αλλά και η Φιλαρέτη Κομνηνού. Η Αννα Συνοδινού θα ερμηνεύσει απόσπασμα της Αθηνάς από τις «Ευμενίδες», ο Αντώνης Θεοδωρακόπουλος του Ορέστη από τις «Χοηφόρες» και ο Χρήστος Καλαβρούζος από τον «Αίαντα». Επίσης, ο Θύμιος Καρακατσάνης ως Στρεψιάδης από τις αριστοφανικές «Νεφέλες», ενώ ο Κώστας Καστανάς ως Διόνυσος από τις «Βάκχες». Τέλος, η Εύα Κοταμανίδου θα ερμηνεύσει Αντιγόνη απ' τις «Φοίνισσες» και η Λήδα Τασοπούλου την Υψιπύλη, από το ομώνυμο ευριπιδικό έργο, ενώ ο Νικήτας Τσακίρογλου θα ερμηνεύσει απόσπασμα από τον «Φιλοκτήτη».

Στην οργανωτική ομάδα της εκδήλωσης μετέχει ο κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος, που υπογράφει και την επιλογή των κειμένων, ενώ το συντονισμό της ανέλαβε ο σκηνοθέτης Σπύρος Ευαγγελάτος.

Η αναβίωση

Πριν δύο χρόνια, το ΔΣ του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και η αρμόδια Οργανωτική Επιτροπή έκαναν το πρώτο βήμα, μετά από 36 χρόνια σιωπής, και αποφάσισαν την αναβίωση της γιορτής της «Ημέρας του Ηθοποιού». Στην εκδήλωση εκείνη, που γιορτάστηκε με κάθε λαμπρότητα και συγκίνηση στο θέατρο «Ακροπόλ», τιμήθηκαν δέκα ηθοποιοί, ξεχωριστές προσωπικότητες της ελληνικής σκηνής, οι Βασίλης Αυλωνίτης, Αντώνης Γιαννίδης, Χρήστος Ευθυμίου, Χριστίνα Καλογερίκου, Τζ. Καρούσος, Βάσω Μεταξά, Αθανασία Μουστάκα, Χριστόφορος Νέζερ, Ελλη Ξανθάκη, Κατίνα Παξινού, οι οποίοι ξεκίνησαν για το τελευταίο, χωρίς γυρισμό, ταξίδι τους στη διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας.

«Με την αναβίωση της γιορτής», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΣΕΗ, Βασίλης Κολοβός, «κάναμε πράξη τον αμετάθετο στόχο μας να παγιωθεί στη συνείδηση του λαού ότι ο Ελληνας ηθοποιός, πέρα από λειτουργός αισθητικής και πνευματικής καλλιέργειας, είναι πάντοτε παρών και στις επάλξεις των αγώνων του λαού και του τόπου. Το 2003 έγινε το δεύτερο βήμα. Χωρίς να λησμονηθούν όσοι δεν υπάρχουν πια στη ζωή, αισθανθήκαμε την εσωτερική ανάγκη και χρέος να τιμηθούν και οι σημαντικοί εν ζωή συνάδελφοί μας».

Στην περσινή εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού τη Δευτέρα 6 του Οκτώβρη, τιμήθηκαν επτά σπουδαίοι ηθοποιοί, για τη συνολική ερμηνευτική και πνευματική τους συνεισφορά και την ξεχωριστή διαδρομή του καθενός στο θέατρο, οι Αννα Καλουτά, Βάσω Μανωλίδου, Αλέκα Παΐζη, Αννα Συνοδινού, Αλέκος Αλεξανδράκης, Λυκούργος Καλλέργης και Γιώργος Λαζάνης, που εκπροσωπούν και τη μεγάλη στρατιά των εν ζωή λειτουργών του νεοελληνικού θεάτρου.

Με το φετινό γιορτασμό, εκτός της στρατιάς των ηθοποιών που αφιέρωσαν κάθε σωματική και πνευματική ικμάδα τους για τη θεμελίωση και διεθνή ακτινοβολία των Φεστιβάλ Επιδαύρου και Αθηνών, θα τιμηθούν για την τεράστια προσφορά τους και οι μεταφραστές, σκηνοθέτες, μουσικοί, ενδυματολόγοι, σκηνογράφοι και χορογράφοι, δηλαδή όλοι οι συντελεστές κάθε παράστασης.

Οταν γιορτάζουν οι ηθοποιοί!

«Οταν γιορτάζουν οι θεσμοί, γιορτάζουν οι άνθρωποι που τους στεριώνουν - σημειώνει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος. Τιμώντας, την Ημέρα του Ηθοποιού, τα πενήντα χρόνια των "Επιδαυρίων", τιμούμε τους εργάτες του θεάτρου, το κύτταρο της θεατρικής μυσταγωγίας που υπηρέτησαν μοχθώντας οιστρηλατούμενοι τα πενήντα χρόνια μιας εποποιίας. Διότι τα "Επιδαύρια" είναι ένα καλλιτεχνικό πνευματικό έπος. Μεταφραστές, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, συνθέτες και εκατοντάδες ηθοποιοί επωμίστηκαν μια δύσκολη ευθύνη: Να βρουν αισθητικούς και ιδεολογικούς όρους ανάλογους και ομόλογους με την εποχή που οι τραγικοί και οι κωμικοί ποιητές κατέθεσαν τα αριστουργήματά τους ώστε μια από τις σημαντικότερες συνεισφορές της Αθηναϊκής Δημοκρατίας να γίνει κτήμα και μάθημα παιδείας και ομορφιάς του σύγχρονου ελληνικού και παγκόσμιου κοινού».

«Γύρω στις 400 παραστάσεις των 47 σωζόμενων έργων των τριών τραγικών, του Αριστοφάνη και του Μενάνδρου είδαν το φως στην ορχήστρα του αργολικού θεάτρου με ποικίλες προτάσεις, μεταφραστικές, εικαστικές, σκηνοθετικές, μουσικές και κυρίως υποκριτικές. Μια πραγματική τιτανομαχία περί της ουσίας του δραματικού προβλήματος της ερμηνείας του αρχαίου θεάτρου. Το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, ένας θεσμός επαγγελματικός και πνευματικός, δικαιούται να υπερηφανεύεται που στα μέλη του, αυτά τα πενήντα χρόνια, συμπεριλήφθηκαν μεγάλοι καλλιτέχνες και συνεπείς εργάτες αυτού του κυριολεκτικά εθνικού εγχειρήματος, που με κύρος, προβληματισμούς, αμφιβολίες, αμφισβητήσεις, εξάρσεις και αποτυχίες σήκωσαν στις έμπειρες πλάτες τους την κιβωτό μιας μεγάλης και αδαπάνητης κληρονομιάς».

«Ευγνώμονες για την προσφορά των Ελλήνων ηθοποιών στο μέγα αυτό πνευματικό άθλημα, ας υποσχεθούμε πως αυτή η εποποιία δε θα έχει τέλος, φτάνει να συνειδητοποιήσουμε πως ο χώρος της Επιδαύρου και τα μεγάλα κείμενα των αρχαίων ποιητών είναι κτήμα των λαών μονάκριβο που απαιτεί το σεβασμό μας, την αφοσίωσή μας και την ανεξάντλητη μελέτη και βελτίωση των εκφραστικών μας μέσων, ώστε να διασώζεται κάθε φορά το πνεύμα τους».


Σ. Α.



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ