Μετά τις "φωνές" και τους λεονταρισμούς του υπουργού Εξωτερικών, Θ. Πάγκαλου, η ελληνική κυβέρνηση αναζητά τρόπους για "να κλείσει την άσχημη παρένθεση στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις". Το ερώτημα όμως που απασχολεί τον "κύκλο" περί τον πρωθυπουργό είναι αν την ίδια διάθεση έχει και η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών...

Πάντως, σε χτεσινή συνάντηση του υπουργού Τύπου, Δ. Ρέππα, με τον Αμερικανό πρεσβευτή στην Αθήνα, Ν. Μπερνς, η οποία είχε αντικείμενο - σύμφωνα με την εκδοχή του Ελληνα υπουργού - το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων, συμφωνήθηκε οι δυο πλευρές να αποφύγουν δηλώσεις οι οποίες θα διατηρούν το κλίμα έντασης και να αφήσουν το χρόνο να "θεραπεύσει τις πληγές".

Αυτή φαίνεται πως είναι και η διάθεση του πρωθυπουργού, ο οποίος θα επιχειρήσει να την "περάσει" σήμερα το απόγευμα στους υπουργούς των Εξωτερικών και Αμυνας, με τους οποίους θα συζητήσει στο Μέγαρο Μαξίμου, κυρίως για το εξοπλιστικό πρόγραμμα και για τα "πολιτικά ανταλλάγματα" που επιδιώκει η Αθήνα από τις χώρες που βιομηχανίες τους θα αναλάβουν την εκτέλεση των παραγγελιών.

Πάντως, οι εκτιμήσεις που επικρατούν στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών είναι πως η αποκλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις Αθήνας - Ουάσιγκτον δεν είναι τόσο εύκολη και πως θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος για κάτι τέτοιο. Αλλωστε, οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι οι λόγοι που προκαλούν την ένταση έχουν "ρίζες" οι οποίες ταξινομούνται σε δύο επίπεδα:

Το πρώτο είναι καθαρά οικονομικό και αφορά στη διεκδίκηση της πίτας του εξοπλιστικού προγράμματος από αμερικανικές εταιρίες.

Το δεύτερο είναι γεωστρατηγικό και έχει να κάνει με την επιθυμία της Ουάσιγκτον να μην επιτρέψει την εμφάνιση της Μόσχας - μέσα από την εγκατάσταση των ρωσικών πυραύλων στην Κύπρο - στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.Μέσα στο πλαίσιο αυτό ανέβηκαν οι τόνοι, καθώς η ελληνική πλευρά "διέγνωσε" μέσα στις δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων τις απειλές της Ουάσιγκτον για αλλαγή του πλαισίου αναζήτησης λύσης στο Κυπριακό.

Χτες ο υπουργός Τύπου, Δ. Ρέππας, με περισσότερο κομψό τρόπο επανέλαβε τα όσα με το γνώριμο ύφος του είχε πει ο υπουργός Εξωτερικών για τον αμερικανικό ρόλο στο Κυπριακό. "Και η Ουάσιγκτον και άλλοι παράγοντες της διεθνούς κοινότητας, είπε ο Δ. Ρέππας, μπορούν να παίξουν αυτό το ρόλο, εφόσον επιδιώκουν να τεθεί σε εφαρμογή το πολιτικό πλαίσιο που έχουν αποφασίσει οι διεθνείς οργανισμοί. Αν, λοιπόν, οι αποφάσεις του ΟΗΕ αποτελέσουν το ευαγγέλιο για την πολιτική παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κυβερνήσεων, ξένων ηγετών, αυτή η επίδειξη ενδιαφέροντος είναι θεμιτή και ωφέλιμη. Αλλά, βεβαίως, δεν είναι δυνατόν να χαιρετίσουμε ως θετική την επίδειξη ενδιαφέροντος από οποιονδήποτε, όταν το ενδιαφέρον αυτό ταυτίζεται με την προσπάθεια ανατροπής των αποφάσεων που έχουν ληφθεί". Ενα τέτοιο ενδιαφέρον, είπε ο Δ. Ρέππας, να μας λείπει. Οταν ο υπουργός ρωτήθηκε αν "θεωρεί η ελληνική κυβέρνηση ότι η Ουάσιγκτον προσπαθεί να μεταβάλει το πλαίσιο επίλυσης του Κυπριακού", δήλωσε: "Δεν είναι η πρώτη φορά. Και άλλες φορές στο παρελθόν έχουμε διατυπώσει την πικρία μας και την απογοήτευσή μας για το ότι δεν έχει σημειωθεί πρόοδος στο κυπριακό θέμα, αλλά και σε άλλους τομείς που αφορούν ιδιαιτέρως την πατρίδα μας, παρά το ότι η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών έχει δηλώσει ότι θα ασχοληθεί με το συγκεκριμένο θέμα και θα προωθήσει μία συγκεκριμένη πολιτική για την επίλυση του θέματος. Αυτό στην πράξη, τουλάχιστον στο βαθμό που θα είχαμε και κάποια αποτελέσματα, δεν έχει γίνει κατορθωτό και γι' αυτό ακριβώς εκφράζουμε την απογοήτευσή μας".

Η αδυναμία της Αθήνας να βγει από τη "σφικτή αγκάλη" της αμερικανικής διπλωματίας, αποτελεί το συμπέρασμα των όσων είπε την περασμένη Κυριακή σε ραδιοφωνική εκπομπή του "902" ο υφυπουργός Αμυνας Δ. Αποστολάκης.

Ο Δ. Αποστολάκης, όταν ρωτήθηκε πώς εξηγείται η Ελλάδα να είναι σύμμαχος με κάποια χώρα που ο πρόεδρός της είναι αφερέγγυος, όπως είπε για τον Πρόεδρο Κλίντον ο Θ. Πάγκαλος, υποστήριξε:

"Αντιλαμβάνεστε ότι μέσα σε μια ραδιοφωνική εκπομπή, μέσα σε λίγα λεπτά δεν μπορούμε να αναλύσουμε τους παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν τις συμμαχίες σε έναν κόσμο. Θα έλεγα μόνο βέβαια ότι κανένας δεν μπορεί να αποξενωθεί από το τι γίνεται γύρω στον κόσμο. Οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή είναι μία παγκόσμια δύναμη όπως είναι και η Ρωσία, όπως είναι και η ΕΕ και κανένας θα πρέπει να το σκεφτεί πάρα πολύ πριν ξεκινήσει να σπάσει τους δεσμούς... Αλλά οι παράγοντες που επηρεάζουν τις σχέσεις και τον τρόπο και το πόσο και την ποιότητα των σχέσεων είναι πολλοί και δεν μπορούμε να τους αναλύσουμε αυτή τη στιγμή".

Εδώ και δυο δεκαετίες, ρωτήθηκε στη συνέχεια ο υφυπουργός, διαμορφώνεται μια εικόνα που δημιουργεί την αυταπάτη ότι οι Αμερικανοί θα μπορούσαν να μετατραπούν σε ειλικρινείς υπερασπιστές του διεθνούς δικαίου. Μπορεί να αλλάξει η κατάσταση στη χώρα μας, με την έννοια ότι θα αλλάξουν τα γεωστρατηγικά δεδομένα στην περιοχή που είναι αυτά που καθορίζουν τα συμφέροντά τους και τη συμπεριφορά τους;

Αυτό, απάντησε ο Δ. Αποστολάκης, είναι βέβαιο, τα γεωστρατηγικά συμφέροντα πράγματι είναι εντελώς ρευστά. Μπορεί οι στόχοι να είναι πάγιοι αλλά οι διαδικασίες προσέγγισης προς τους στόχους να μεταβάλλονται συνεχώς και αυτό συμβαίνει και σε μας. Επομένως οι ΗΠΑ οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να αλλάξουν όχι μόνο τώρα. Αλλα το κυριότερο πρόβλημα δεν είναι αυτό, το πρόβλημα είναι πώς εμείς θα πείσουμε τους συμμάχους, ή τους φίλους ή με όποιους εν πάση περιπτώσει είμαστε σε επαφή, ότι τα δικά τους συμφέροντα ταυτίζονται με τους στόχους της δικής μας εξωτερικής πολιτικής. Τότε θα τους έχουμε σύμμαχους στην προσπάθεια να επιτύχουμε εμείς τους στόχους μας. Προφανώς αυτή την περίοδο και το έχουμε δει και στην Ευρώπη, δε θέλουν να δυσαρεστήσουν την Τουρκία για λόγους επίσης δύσκολο να αναλυθούν αλλά γνωστούς. Τη θεωρούν έναν παράγοντα στην περιοχή. Γειτνιάζει με τα πετρέλαια, γειτνίαζε παλιότερα με την ΕΣΣΔ. Και τα αποτελέσματα της εκτίμησης των ξένων τα υφιστάμεθα και εμείς.

Οταν ο υφυπουργός Αμυνας ρωτήθηκε γιατί η Ελλάδα, αφού πιέζεται ασφυκτικά, δεν μπλοκάρει τη νέα δομή του ΝΑΤΟ, είπε:

Οπου η ταύτιση των μικρότερων δυνάμεων υπάρχει με τους στόχους αυτών που κυριαρχούν στο παγκόσμιο πολιτικό παιχνίδι, τότε οι στόχοι είναι πολύ εύκολο να επιτευχθούν. Αυτό είναι μία άποψη που δεν είναι εντελώς απορριπτέα. Αλλά δεν μπορείς με αρνητικό τρόπο να επιτύχεις διότι ο στόχος μας δεν είναι εμείς να τους στριμώξουμε. Ο στόχος μας είναι εμείς να επιτύχουμε να διατηρηθεί η ειρήνη και η σταθερότητα στην περιοχή, να πειστεί η Τουρκία να συμφωνήσει, εν πάση περιπτώσει να βοηθήσει σε μία λύση στο κυπριακό πρόβλημα. Η άρνηση μόνο, εγώ προσωπικά δεν πιστεύω ότι είναι ένας λόγος. Βέβαια, το να φέρνεις αντιρρήσεις σε ορισμένα πράγματα γιατί πιστεύεις ότι δεν είναι σωστά, αυτό είναι μια άλλη διαδικασία. Η δε νέα δομή του ΝΑΤΟ είναι ένα πολύ πολύπλοκο σύστημα που η απλή άρνηση δε σε φέρνει σε σύγκρουση μόνο με τις ΗΠΑ. Σε φέρνει και σε σύγκρουση με την Ιταλία πιθανόν, με την οποία ταυτίζονται οι στόχοι σου, με το Βέλγιο με το οποίο συμβαδίζεις. Το ΝΑΤΟ δεν είναι μία δύναμη, μία χώρα συγκεκριμένη, είναι 16 χώρες. Δεν είναι μία χώρα που στη συγκεκριμένη στιγμή μπορεί να μη βρισκόμαστε σε δυσαρμονία. Αλλά είναι ένα σύνολο κρατών και δυσαρεστούμαστε συνολικά. Αν δυσαρεστείς έναν δυσαρεστείς και τους υπολοίπους.

Σκληρές εκφράσεις εναντίον της Αγκυρας χρησιμοποίησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κ. Στεφανόπουλος, αποφεύγοντας όμως συνειδητά να σχολιάσει τις απαράδεκτες δηλώσεις του Λευκού Οίκου για το Κυπριακό.

Συνομιλώντας χτθες με συγγενείς αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας ο Κ. Στεφανόπουλος αρχικά εκτίμησε ότι είναι "περιορισμένες οι δικές μου δυνατότητες, αλλά και όλων μας" για παροχή βοήθειας και στη συνέχεια επιτέθηκε κατά της Τουρκίας λέγοντας "τι μπορεί να κάνουμε με αυτούς τους εγκληματίες, οι οποίοι δε θέλουν ούτε την αλήθεια να πουν, ούτε το ψέμα".

Σημειώνεται ότι το βράδυ της δεξίωσης στο προεδρικό μέγαρο για τα 24 χρόνια από τη μεταπολίτευση ο Κ. Στεφανόπουλος αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις δημοσιογράφων για τις δηλώσεις του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου και τις αντιδράσεις των Αμερικανών στις δηλώσεις Πάγκαλου.

Ο πρόεδρος της ΝΔ Κ. Καραμανλής από το βράδυ της Παρασκευής είχε ταχθεί υπέρ της "συνεννόησης και συνεργασίας" των πολιτικών δυνάμεων του τόπου, ενώ είχε επιτεθεί έμμεσα στον Θ. Πάγκαλο για "εσφαλμένους χειρισμούς και επιπολαιότητες στα μεγάλα εθνικά θέματα, που κινδυνεύουν να οδηγήσουν είτε σε κρίση είτε σε άτακτη υποχώρηση". Η συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων, κατά τον πρόεδρο της ΝΔ, θα έχει ως στόχο "να αποτραπούν αυτές οι άσχημες προοπτικές", αλλά και "να εξασφαλιστεί σιγουριά για την Ελλάδα", προφανώς στις "ζεστές αγκάλες" της Ουάσιγκτον...

Χτες ο εκπρόσωπος της ΝΔ κάλεσε τον πρωθυπουργό να λύσει τη σιωπή του και να δηλώσει αν "αυτό το νέο και διαρκές ξέσπασμα του υπουργού Εξωτερικών συνιστά νέα κυβερνητική πολιτική".

Η Ελλάδα βρίσκεται πάλι απομονωμένη από την ΕΕ και τις ΗΠΑ διαπίστωσε η Ντ. Μπακογιάννη και υποστήριξε ότι ο κίνδυνος είναι μετά τις φραστικές κορόνες να προβούμε σε υποχωρήσεις ουσίας.

Παρά την επιθυμία της ελληνικής κυβέρνησης να "κλείσει η παρένθεση" της έντασης στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, φαίνεται πως η Ουάσιγκτον δε σκοπεύει να αφήσει να περάσει τόσο απλά η "αυθάδεια" του υπουργού Εξωτερικών Θεόδ. Πάγκαλου.

Ετσι λοιπόν, παρά τους ευσεβείς πόθους της Αθήνας, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Τζέιμς Ρούμπιν, επανήλθε στις δηλώσεις του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών Θεόδωρου Πάγκαλου, τον οποίο κατηγόρησε ως "άτομο που προσπαθεί να βλάψει τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις".