ΔΙΕΘΝΗ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΔΙΕΘΝΗ

Αντιπαλεύουμε το σύστημα προβάλλοντας το σοσιαλισμό

Συνέντευξη στο «Ρ» του Γκόραν Μάρκοβιτς, προέδρου του Εργατικού Κομμουνιστικού Κόμματος της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης

Ο Γκ. Μάρκοβιτς

Με την ευκαιρία της επίσκεψής του στη χώρα μας και τη συμμετοχή του στη Διεθνή Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων που φιλοξενήθηκε από το ΚΚΕ στις 18-20 Νοέμβρη, συνομιλήσαμε με τον Γκόραν Μάρκοβιτς, πρόεδρο του Εργατικού Κομμουνιστικού Κόμματος Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Η κουβέντα περιστράφηκε τόσο γύρω από τις τελευταίες εξελίξεις, μετά τη συμφωνία την περασμένη βδομάδα στην Ουάσιγκτον, μεταξύ των τριών εθνοτήτων και τις πιέσεις που ασκούν για να ελέγξουν πλήρως την κατάσταση οι Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές, όσο και για τη δραστηριότητα του νεοσύστατου κόμματος.

Ξεκινώντας την κουβέντα με τον Γκ. Μάρκοβιτς, του ζητήσαμε ένα σχόλιο για τη συμπλήρωση των 10 χρόνων από τη «συμφωνία Ντέιτον» και την κατάσταση που αυτή διαμόρφωσε.

-- Στη συμπλήρωση των 10 χρόνων από την υπογραφή της συμφωνίας Ντέιτον που θα έλυνε υποτίθεται το συνταγματικό καθεστώς της χώρας, τα πράγματα σήμερα δεν έχουν διαφοροποιηθεί ουσιαστικά.

Μετά τη συμφωνία διαμορφώθηκε μια παράξενη δομή που σχηματίστηκε από τις 3 εθνότητες, αρχικά με τη μορφή συνομοσπονδίας. Η Σέρβικη Δημοκρατία της Σερβίας, όπου ζουν οι Σερβοβόσνιοι και η Ομοσπονδία της Βοσνίας όπου ζουν οι Βόσνιοι (που κάποιοι τους λένε μουσουλμάνους) και οι Κροάτες. Από το 1995 έχουν γίνει αρκετές συνταγματικές αλλαγές στη δομή του κράτους. Ετσι σήμερα έχουμε μια μορφή ομοσπονδίας και οι εθνότητες έχουν στάτους ομοσπονδιακών ενοτήτων. Την πρώτη περίοδο ήταν μόνο 6 υπουργοί, δεν είχαμε ενιαίο Στρατό και Αστυνομία, δεν υπήρχε υπουργός Εξωτερικών, ούτε κοινό νόμισμα και διαβατήριο. Σήμερα οι βασικοί πολιτικοί ηγέτες με την πίεση του ΝΑΤΟ και της ΕΕ ήρθαν σε συμφωνία για δημιουργία ενιαίου στρατού. Ακόμα έχουμε δύο στρατούς και αυτό θα συνεχιστεί για κάποιο διάστημα. Σήμερα υπάρχει ενιαίο υπουργείο Εξωτερικών. Το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία κοινής Αστυνομίας γιατί σήμερα υπάρχουν 13 αρχές που ασκούν αστυνομικά καθήκοντα, 3 των εθνοτήτων και 10 στα λεγόμενα καντόνια. Σε αυτή την αλλαγή για ενιαία Αστυνομία συμφώνησαν οι βασικές πολιτικές δυνάμεις και 8 κοινοβουλευτικά κόμματα ξεκίνησαν συνομιλίες με την ΕΕ αλλά έχουν πολύ διαφορετικές θέσεις. Οι Βόσνιοι θέλουν τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη όχι σαν ομοσπονδία αλλά ως ενιαίο κράτος, χωρίς εθνότητες, ενώ οι Σέρβοι θέλουν να παραμείνει η Σερβοβοσνιακή Δημοκρατία ως μέρος της Ομοσπονδίας. Γι' αυτό είναι δύσκολο να βρεθεί ένας συμβιβασμός ανάμεσά τους. Οι Βόσνιοι εθνικιστές θέλουν έναν Πρόεδρο, ενώ οι Σέρβοι και Κροάτες εθνικιστές θέλουν να διατηρηθεί το κράτος με διακριτές τις τρεις εθνότητες.

-- Ποια είναι η αιτία αυτής της «ερμαφρόδιτης» κρατικής δομής;

-- Οι ίδιες δυνάμεις που πριν 15 χρόνια ήταν η αιτία του προβλήματος, οι εθνικιστές είναι και σήμερα στα πράγματα και η μόνη διαφορά μεταξύ τους είναι ότι θέλουν να έχουν το πάνω χέρι στην κρατική δομή. Οι δύο μεταρρυθμίσεις που έχουμε αναφέρει (Στρατός και Αστυνομία) ακολουθούνται από αυτή της φορολογίας, που πρόκειται να μπει σε εφαρμογή από το 2006, πράγμα για το οποίο πιέζει και η ΕΕ προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία σύνδεσης της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης με αυτή.

Σήμερα, με βάση τις επίσημες στατιστικές, το 25% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ σύμφωνα με ανεξάρτητους αναλυτές με τη νέα φορολογία αυτό θα φθάσει στο 60%. Σε αυτή τη μεταρρύθμιση οι εθνικιστές τα βρίσκουν μεταξύ τους όπως και στις ιδιωτικοποιήσεις των πάντων που προχωράνε. Αποδεικνύεται έτσι ότι σε ζητήματα αντιλαϊκής πολιτικής μπορούν να συμφωνήσουν.

-- Σε όλη αυτή την κατάσταση, ποια είναι η θέση του κόμματός σας, πώς αναπτύσσετε τη δράση σας.

-- Η συμφωνία του Ντέιτον θεωρούμε ότι είχε δύο θετικές πλευρές. Πρώτα, σταμάτησε τον πόλεμο και, δεύτερο, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη διατηρήθηκε ως κράτος αλλά εκεί τελειώνουν και τα όποια θετικά. Οι αντιθέσεις που έχουμε σήμερα οφείλονται στις αρνητικές πλευρές της συμφωνίας Ντέιτον που επιβλήθηκε από τους Αμερικάνους και την ΕΕ, ώστε να έχουν ουσιαστικά υπό τον έλεγχό τους ένα στην ουσία μη λειτουργικό κράτος. Οι υποσχέσεις για την απαγόρευση των εθνικιστικών κομμάτων δεν τηρήθηκαν.

Το κόμμα θεωρεί πολύ θετικό ότι αλλάζει η δομή του κράτους στην προοπτική η Βοσνία - Ερζεγοβίνη να γίνει λειτουργική ομοσπονδία. Είναι καλή λύση για το σήμερα, αλλά αν τα τρία έθνη γίνουν πραγματικά ίσα σε όλη την επικράτεια της χώρας (πράγμα που δε φαίνεται σήμερα), αλλά όταν αυτό συμβεί τότε δε θα υπάρχει ανάγκη για αρμοδιότητες στις ξεχωριστές εθνότητες. Αυτή η προοπτική είναι προς κατάκτηση.

Το κόμμα μας πιστεύει ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί στην προοπτική της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στη χώρα μας και θεωρούμε ότι αυτό είναι μάλλον απίθανο να συμβεί χωρίς την ενωμένη πάλη όλων των Γιουγκοσλάβων εργατών. Γι' αυτό εμείς προπαγανδίζουμε την ανασύσταση της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας μέσα στα γεωγραφικά όρια που αυτή είχε ως το 1991. Ετσι προσανατολίζουμε την πάλη μας για τα καθημερινά προβλήματα που δημιουργεί ο καπιταλισμός στα λαϊκά στρώματα, προβάλλοντας ταυτόχρονα την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού.

Δημήτρης ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

Για τις βαλκανικές εξελίξεις

Δυο πρόσφατες ταυτόχρονες δηλώσεις των ΗΠΑ για χώρες των Βαλκανίων, πέρασαν περίπου απαρατήρητες από τον αστικό Τύπο. Πρόκειται για την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) και το Κοσσυφοπέδιο. Με αφορμή το πρόσφατο ανασκάλεμα για το οριστικό όνομα της ΠΓΔΜ, εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ κάλεσε την κυβέρνηση των Σκοπίων να αναζητήσει τη λύση του προβλήματος σε συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση. Ταυτόχρονα και με αφορμή τις μονομερείς απαιτήσεις των Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο, ο Αμερικανός εκπρόσωπος δήλωσε ότι δεν υπάρχει ανοχή σε εθνικές βαλκανικές απαιτήσεις κι ότι το Κοσσυφοπέδιο θα λυθεί λαμβάνοντας υπόψη και τα δικαιώματα των Σέρβων. Οι δυο αυτές δηλώσεις δείχνουν να συγκρούονται με την προηγούμενη πολιτική των ΗΠΑ. Ομως το ζήτημα στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι. Για να κατανοηθεί αυτό πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του την ουσία της αμερικανικής πολιτικής στα Βαλκάνια. Είναι ο διαμελισμός των Βαλκανίων σε αδύναμα προτεκτοράτα που θα μετατρέψουν την περιοχή σε ένα ολοσχερή υποτακτικό χώρο μεγίστης στρατηγικής σημασίας για την αγγλο-αμερικανική και ευρύτερη ευρω-ατλαντική συμμαχία. Ολα π.χ. τα ποικίλα σενάρια των ΗΠΑ για κάθε ξεχωριστό ζήτημα, βρίσκονται στο πλαίσιο αυτού του σκοπού. Ταυτόχρονα, είναι εξηγήσιμο το γεγονός της φαινομενικής απόκλισης σεναρίων μεταξύ τους.

Ο στρατηγικός αυτός σκοπός κινείται κι επηρεάζεται από ενδοσυμμαχικές αντιθέσεις έως κι εθνικές αντιθέσεις μεταξύ των υποτακτικών δυτικόστροφων βαλκανικών κυβερνήσεων. Οι εκάστοτε αποκλίσεις σεναρίων είναι στιγμιαίες που δεν αλλάζουν όμως το περιεχόμενο. Ετσι και το περιεχόμενο των δύο αμερικανικών δηλώσεων δεν αλλάζει την πολιτική των ΗΠΑ έναντι της ΠΓΔΜ και του Κοσσυφοπεδίου. Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας έδωσε τη δυνατότητα στις ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν το όνομά της ΠΓΔΜ ως ένα επιπλέον αποσταθεροποιητικό παράγοντα στα Βαλκάνια. Ετσι φούσκωσε η πολιτική της ονοματολογίας στην οποία ενέδωσαν όλα τα ελληνικά πολιτικά κόμματα πλην του ΚΚΕ που στάθηκε από την αρχή στο σωστό διαχωρισμό μεταξύ της γεωγραφικής υπόστασης της ΠΓΔΜ και του εθνολογικού της χαρακτήρα. Μπορεί να καταλάβει κανείς το λόγο των ΗΠΑ και της ευρωενωσίτικης υποκρισίας στη χρησιμοποίηση της ονοματολογίας από το γεγονός της αναγνώρισης του ονόματος ως μέσο υποταγής της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικές πιέσεις.

Στο Κοσσυφοπέδιο το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο. Η πολεμική διάλυση της Γιουγκοσλαβίας από το ΝΑΤΟ κι η υποταγή του Κοσσυφοπεδίου στο αλβανικό στοιχείο παραμένει σαν φιτίλι για πολεμικό προσάναμμα. Ομως πρόκειται για την ύπαρξη της τελευταίας συμφωνίας μεταξύ της Σερβίας, των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου και των ΗΠΑ. Αυτή προβλέπει την επαναφορά της διοίκησης του Κοσσυφοπεδίου στη σερβική επικράτεια με την ταυτόχρονη καταχώριση των δικαιωμάτων στον αλβανικό πληθυσμό. Αυτή η καίρια για την ειρήνευση στην περιοχή συμφωνία αποσπάται. Στη θέση της ανασκαλεύει η δημιουργία ανεξάρτητου Κοσσυφοπεδίου εν είδει προτεκτοράτου που θα διαφεντεύεται από ΝΑΤΟικές δυνάμεις με πιθανή ρωσική προσθήκη. Επομένως, η πρόσφατη αμερικανική δήλωση δεν έρχεται ως διόρθωση των αλβανικών πιέσεων. Αντίθετα, έρχεται ως επιβεβαίωση των αμερικανικών προθέσεων διαχωρισμού του Κοσσυφοπεδίου από τη σερβική επικράτεια και της μετατροπής του σε αμερικανικό προτεκτοράτο.

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ

Το Εργατικό ΚΚ Βοσνίας - Ερζεγοβίνης

Το Εργατικό Κομμουνιστικό Κόμμα Βοσνίας - Ερζεγοβίνης δημιουργήθηκε το 2000 και σήμερα έχει δημιουργήσει σε αρκετές πόλεις Οργανώσεις Βάσης. Είναι πολυεθνικό κόμμα εργατών, ενώ το 50% των μελών του στο παρελθόν δεν ανήκε σε κανένα κόμμα, συμπεριλαμβανομένης και της Ενωσης Κομμουνιστών Γιουγκοσλαβίας. Το πρόγραμμά του, όπως αναφέρει το ίδιο, στηρίζεται στον «αυθεντικό Μαρξισμό, με την ιδέα της αυτοδιεύθυνσης των εργατών να αποτελεί βασικό στοιχείο της σοσιαλιστικής προοπτικής που επιδιώκει».

Το κόμμα συμμετείχε για πρώτη φορά στις τοπικές εκλογές τον περσινό Οκτώβρη. Ηταν μια ευκαιρία να βγει μπρος τα έξω να διαδώσει τις ιδέες του, παρά τον επικοινωνιακό πόλεμο. Ο πρόεδρος του Γκόραν Μάρκοβιτς για τις κομμουνιστικές του ιδέες εκδιώχθηκε από το πανεπιστήμιο στο οποίο εργαζόταν ως βοηθός καθηγητή, πράγμα που είχε οδηγήσει σε μια διεθνή καμπάνια με τη συμβολή του ΚΚΕ και ταξικών συνδικάτων της Ελλάδας που καταδίκαζε αυτή την ενέργεια.

Το κόμμα είναι ενάντια στην ένταξη της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ενάντια στις εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη. Εχει ισχυρούς δεσμούς με κομμουνιστικές δυνάμεις από τις υπόλοιπες Γιουγκοσλαβικές Δημοκρατίες (Ανεξάρτητα Κομμουνιστική Οργάνωση Σλοβενίας, Εργατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα Κροατίας, Ενωση Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας στη Σερβία και στο Μαυροβούνιο, Νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας). Πρωτοστάτησε στην πρώτη Συνδιάσκεψη των Γιουγκοσλαβικών Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, που πραγματοποιήθηκε το Μάρτη του 2005 στο Βελιγράδι, όπου συστάθηκε Συντονιστική Επιτροπή από 40 και πάνω οργανώσεις.