Με τοποθέτηση προτομής στο Βροντερό της Πρέσπας, όπου ήταν ένα από τα νοσοκομεία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, η ΚΕ του ΚΚΕ τίμησε την Κυριακή 23 Σεπτέμβρη τον γιατρό Πέτρο Κόκκαλη.

Η προτομή του Πέτρου Κόκκαλη στήθηκε στην πλατεία του Βροντερού, σε χώρο που παραχώρησε ο Δήμος Πρεσπών, με τη σύμφωνη γνώμη του τοπικού συμβουλίου, μετά από αίτημα του ΚΚΕ. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε πολυμελής αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ, με επικεφαλής τα μέλη του ΠΓ Δημήτρη Γόντικα, Θεοδόση Κωνσταντινίδη, Κώστα Αβραμόπουλο. Παραβρέθηκε, επίσης, εκ μέρους της οικογένειας του Πέτρου Κόκκαλη, ο εγγονός του, επίσης Πέτρος Κόκκαλης. Στο βιογραφικό του Πέτρου Κόκκαλη αναφέρθηκε ο Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Ιστορίας στο ΑΠΘ, ενώ στην εκδήλωση παραβρέθηκε και ο Θανάσης Χρήστου επίκουρος καθηγητής της νεότερης και σύγχρονης Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

Την εκδήλωση άνοιξε ο Κώστας Σταμπολίδης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και Γραμματέας της Επιτροπής Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας, ενώ σε σύντομο χαιρετισμό εκ μέρους της οικογένειας ο Πέτρος Κόκκαλης σημείωσε: «Φίλες και φίλοι θα ήθελα σαν εκπρόσωπος της οικογένειες να σας ευχαριστήσω που βρίσκεστε σήμερα εδώ, να ευχαριστήσω το ΚΚΕ για την εκδήλωση και την πρωτοβουλία που ανέλαβε να στήσει εδώ την προτομή του Πέτρου Κόκκαλη, να ευχαριστήσω την κοινότητα του χωριού Βροντερό και τους κατοίκους του Βροντερού που θα συντροφεύουν την προτομή του Πέτρου Κόκκαλη. Ο Πέτρος Κόκκαλης ξεκίνησε από πολύ μακριά για να βρεθεί εδώ και φέτος που συμπληρώνονται 50 χρόνια από το θάνατό του είναι καλό να θυμόμαστε ότι αυτή ήταν η τελευταία εικόνα της Ελλάδας που είχε προτού πεθάνει. Οσο έζησε όμως και όσο έζησε εδώ, έδωσε τον καλύτερό του εαυτό, αγωνίστηκε πολιτικά, επιστημονικά και σαν άνθρωπος, δίπλα στους αγωνιστές του Δημοκρατικού Στρατού, σ' αυτές τις πολύ δύσκολες στιγμές που πέρασε ο λαός και η χώρα μας. Νομίζω λοιπόν ότι σήμερα και με αφορμή αυτήν την εκδήλωση είναι ένα καλό παράδειγμα για το πώς κανείς πρέπει να συμπεριφέρεται και να αγωνίζεται, όταν όλοι μαζί δοκιμαζόμαστε. Σας ευχαριστώ πολύ που είστε εδώ».

Στην ομιλία του, ο Γιώργος Μαργαρίτης έκανε εκτενή αναφορά στο ιστορικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε η προσωπικότητα του γιατρού Πέτρου Κόκκαλη και παρουσίασε αναλυτικά στοιχεία από το βιογραφικό του. Παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα:

Βρισκόμαστε σήμερα εδώ για να τιμήσουμε έναν μεγάλο αγωνιστή, επιστήμονα και κομμουνιστή. Βρισκόμαστε σήμερα εδώ για να θυμηθούμε και να τιμήσουμε τους μεγάλους, τους επικούς αγώνες του Λαού μας, για να πετύχει την ανεξαρτησία, ένα μέλλον καλύτερο για αυτόν και τα παιδιά του. Βρισκόμαστε εδώ για να σκύψουμε πάνω, να μελετήσουμε, πρότυπα ζωής, πρότυπα ήθους, αξίας και παραδείγματα που φωτίζουν τη ζωή όλων μας και του καθένα ξεχωριστά στο μουντό περιβάλλον που χτίζεται γύρω μας. Για να δείξουμε τον δύσκολο - αλλά και μοναδικά ελπιδοφόρο - δρόμο: το δρόμο προς τον πολιτισμό και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που περνά μέσα από τα πάθη, τα προβλήματα, τις προσδοκίες και τους αδιάκοπους αγώνες του λαού μας.

(...) Ο Πέτρος Κόκκαλης γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1896 στη Λιβαδειά της Βοιωτίας και μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ο πατέρας ήταν εκπαιδευτικός, διευθυντής Γυμνασίου. Ο Κόκκαλης ξεκίνησε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας, πολύ γρήγορα όμως τις συνέχισε στο εξωτερικό, αρχικά στο Βερολίνο στα 1913 - 1914 και, μετά την έναρξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, στην Ελβετία, στις Ιατρικές Σχολές της Ζυρίχης (1915 - 16) και της Βέρνης (1916 - 1919). Από την τελευταία αυτή Σχολή πήρε το πτυχίο της Ιατρικής και λίγο αργότερα το διδακτορικό του τίτλο. Στη συνέχεια, εγκαταστάθηκε στο Μόναχο της Γερμανίας, όπου και άσκησε το ιατρικό του λειτούργημα, ως βοηθός του διάσημου Γερμανού Καθηγητή Ferdinand Sauerbruch από το 1919 ως το 1928.

(...) Ο νεαρός τότε Πέτρος Κόκκαλης, 23 χρόνων όταν εγκαταστάθηκε στο Μόναχο, μάθαινε, υπηρετώντας πάντοτε και την επιστήμη του, την πολιτική και τον κόσμο, μέσα στον οποίο θα εργαζόταν, θα θεράπευε, θα ερευνούσε και θα αγωνιζόταν (...) Στα 1926 έστρεψε το ενδιαφέρον του στην Ελλάδα και στα 1928 επέστρεψε μόνιμα σε αυτή. Τον επόμενο χρόνο ο διαπρεπής ήδη επιστήμονας έγινε υφηγητής της Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Αφιερώθηκε στη διδασκαλία και στην έρευνα μεταλαμπαδεύοντας στην πολύπαθη τότε Ελλάδα τις γνώσεις και τις εμπειρίες που απέκτησε στην Ελβετία και τη Γερμανία. Το 1930 έγινε Διευθυντής της Κλινικής Αθηνών και μέχρι το 1935 διεύθυνε το νοσοκομείο «Ελπίς». Το 1935 απέκτησε τον τίτλο του Καθηγητή της Ιατρικής και ανέλαβε τη Διεύθυνση της Γ' Χειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», όπου και παρέμεινε μέχρι το 1940. Ως Καθηγητής στην Εδρα της Χειρουργικής Ανατομίας διεύθυνε ταυτόχρονα και την Πανεπιστημιακή Χειρουργική Κλινική του Αρεταίειου Νοσοκομείου της Αθήνας.

(...) Στα 1940, ο Καθηγητής της Χειρουργικής Πέτρος Κόκκαλης μετά από αίτησή του εντάχθηκε στο ιατρικό σώμα του Ελληνικού Στρατού και τοποθετήθηκε στα Χειρουργεία του Τμήματος Στρατιάς Ηπείρου. Από τη θέση αυτή πήρε μέρος στον Ελληνο-ιταλικό πόλεμο και συνδέθηκε για πρώτη φορά με τη μεγάλη ιστορία του Λαού μας. Η φασιστική και ναζιστική κατοχή της χώρας τον βρήκαν στις γνωστές του θέσεις: στα νοσοκομεία, στα αμφιθέατρα της διδασκαλίας, στις αίθουσες των χειρουργείων (...) Στα 1942, η εμφανής του πλέον αντίθεση στην κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα και στο καθεστώς που οι κατακτητές - σε συνεργασία με μεγάλο τμήμα της άρχουσας τάξης - είχαν επιβάλει, προκάλεσε την απομάκρυνσή του από όλες τις επιφανείς θέσεις που είχε καταλάβει. Εξακολούθησε να ασκεί ιδιωτικά την Ιατρική και ταυτόχρονα στράφηκε προς το κίνημα της Εθνικής Αντίστασης.

Δεν ήταν αυτονόητη αυτή του η στάση (...) η οικονομία της κατοχής και του πολέμου αποδεικνύονταν ιδιαίτερα κερδοφόρα για το στενό κύκλο των εργολάβων, των βιομηχάνων, των μεγαλεμπόρων - προμηθευτών και για όλους τους παλαιούς και νέους κατοίκους του αμαρτωλού Κολωνακίου. Ο Κόκκαλης ανήκε σε αυτόν τον κοινωνικό κύκλο εξ ορισμού. Δεν ανήκε όμως η συνείδησή του σε αυτόν, δεν ανήκε η αξιοπρέπεια, ο πατριωτισμός του, η πίστη του στους ανθρώπους και στις αξίες της επιστήμης και του πολιτισμού. Ηταν από τους λίγους, τους πολύ λίγους να επαναλάβω, που ξέκοψαν από την εκλεκτή κοινωνία και στράφηκαν στο λαό και στους αγώνες του.

(...) Η επιλογή ήταν ο δύσκολος δρόμος και ο προσανατολισμός του προς αυτόν υπήρξε έκτοτε σταθερός. Η συμπάθεια για το ΚΚΕ και τους αγώνες του έγινε σταθερή σύνδεση και, από τις αρχές του 1944, έγινε μέλος του Κόμματος της εργατικής τάξης. Πολύ γρήγορα, ανέλαβε βαριές ευθύνες και λίγο αργότερα βρέθηκε στο βουνό, στην Ελεύθερη Ελλάδα, μέλος της ΠΕΕΑ έως την Απελευθέρωση (...) έμεινε πιστός στο δρόμο που είχε επιλέξει. Δεν ήταν εύκολη η θέση του. Μετά τη Βάρκιζα ειδικά, δέχθηκε πιέσεις, διωγμούς, το 1946 ήδη ήταν στιγματισμένος και απολυμένος από όλες τις σημαντικές θέσεις που είχε καταλάβει στο παρελθόν. Ηταν υποψήφιος για διωγμό, καθώς οι άρχουσες τάξεις δεν συγχωρούν αυτούς που πηγαίνουν με την άλλη μεριά όταν ο αγώνας ξεσπάσει. Ηταν από εκείνους που η αστική τάξη είχε κυριολεκτικά ξεγράψει εκείνο τον καιρό.

Το 1946, στέλεχος του ΚΚΕ πια, έγινε μέλος της Επιτροπής Πόλης της Αθήνας (...) Εξαιτίας προβλημάτων που ήδη είχαν εκδηλωθεί στην υγεία του, έφυγε για το εξωτερικό το 1947, στη Γαλλία. Από εκεί μόλις αποκαταστάθηκαν τα προβλήματα γύρισε πίσω στη μαχόμενη Ελλάδα, στα ελεύθερα βουνά, στον ΔΣΕ, στο χειρουργείο ταυτόχρονα αλλά και στην προσωρινή δημοκρατική κυβέρνηση από την ίδρυσή της κιόλας το Δεκέμβριο του 1947».

Συνεχίζοντας το βιογραφικό ο Γ. Μαργαρίτης αναφέρθηκε αναλυτικά στα δύο μεγάλα έργα που συνδέονται με την παρουσία και τη δουλειά του Π. Κόκκαλη: Την οργάνωση της υγειονομικής υπηρεσίας του ΔΣΕ, ένα έργο τιτάνιο και τη σωτηρία των παιδιών των ελεύθερων περιοχών την περίοδο που η βασίλισσα Φρειδερίκη είχε εξαπολύσει την αρπαγή των παιδιών που στοίβαζε στις περίφημες παιδουπόλεις. Ο Π. Κόκκαλης διαχειρίστηκε αυτό το μεγάλο ζήτημα και μετά το πέρασμα των δυνάμεων του ΔΣΕ στις Λαϊκές Δημοκρατίες. Ταυτόχρονα, συνέχισε μια λαμπρή επιστημονική σταδιοδρομία στις Λαϊκές Δημοκρατίες και ειδικά στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας. Πέθανε στα 1962. Το όνομά του ήταν πια τόσο ακουστό που η οικογένεια έκανε αίτηση να γίνει η κηδεία του στην Αθήνα και η τότε κυβέρνηση Καραμανλή δεν τόλμησε να αρνηθεί αυτό το αίτημα της οικογένειας. Ετσι, η κηδεία του έγινε και στο Βερολίνο και στο Α' νεκροταφείο της Αθήνας μετατράπηκε σε πολιτική.

• Η προτομή του Πέτρου Κόκκαλη είναι έργο του Θανάση Μαργαρίτη, συνταξιούχου οικοδόμου, που χρόνια τώρα με τα έργα του, επιβεβαιώνει ότι ο εργαζόμενος μπορεί να γίνει και δημιουργός της Τέχνης, να εμπνεύσει και να εμπνευστεί.