"Η κυρία Κατάκη" από το "Θεσσαλικό", στο "Λαμπέτη"

Το ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας "Θεσσαλικό Θέατρο" ("ΘΘ" και προσωπικά ο καλλιτεχνικός διευθυντής του, Κώστας Τσιάνος,αρχίζει να δημιουργεί "παράδοση" με τη δραματοποίηση πεζογραφημάτων. Η συλλογή διηγημάτων "Η κυρία Κατάκη",με την οποία, εντυπωσιακά, εισήλθε στη λογοτεχνία μας η Ιωάννα Καρυστιάνη,σαν μια συγκινητική, καθάρια, γεμάτη αισθήματα, καημούς, πόθους, πάθη, αλλά και αίσθηση του χιούμορ, "φωνή" πολλών μοναχικών ψυχών, απλών ανθρώπων του τόπου μας, ενισχύει αυτή την "παράδοση" του "ΘΘ". Το θεατρικό αισθητήριο του Τσιάνου δε λάθεψε. Ενιωσε το έντονο δραματικό υπόβαθρο των προσώπων, τη θεατρικά πρόσφορη, την πεζογραφική πληρότητα των χαρακτήρων, τη λαϊκή αμεσότητα, τη ζωντάνια του μονολογικού "απολογισμού" τους για τη, λίγο ως πολύ, πικρή ζωή τους. Διέκρινε στα προχωρημένης ηλικίας πρόσωπα των διηγημάτων τον βασανισμένο, τον στερημένο, το μοναχικό άνθρωπο, που παλεύει με αξιοπρέπεια να δώσει νόημα στην ύπαρξή του και να γεμίσει τη ζωή του με μνήμες, ιδανικά, έργα των χεριών του, ακόμη και με άψυχα αντικείμενα. Ακουσε το μελαγχολικό "τραγούδι" της ψυχής τους, που αποζητά επικοινωνία, λαχταρά να ακουστεί από ένα τρίτο, σιωπηλό έστω, αισθαντικό "πρόσωπο" (αυτό είναι η ίδια η Καρυστιάνη στο βιβλίο της), για να ανακουφιστεί, για να δικαιωθεί ο αδικαίωτος, ανώνυμος, εκούσια μοναχικός άνθρωπος και η "ταπεινή" ζωή του.

Η αγάπη της Καρυστιάνη για τα πρόσωπα των διηγημάτων της μεταπλάστηκε σκηνικά από τον Κώστα Τσιάνο,με την ίδια θέρμη, την ίδια αυθεντική λαϊκότητα και αμεσότητα. Με το ίδιο πικρόγευστο χιούμορ, που δίνει μια ιλαρή χροιά στο δράμα τους. Σε ένα ενιαίο σκηνικό, με λιτά κοστούμια, με μουσική επιμέλεια (όλα έργο του σκηνοθέτη, λόγω οικονομικής δυσπραγίας), η παράστασή του μορφοποιεί συγκινητικά, όπως και το πεζογράφημα, έξι "πορτρέτα" - παραλλαγές της μοναξιάς, με την εξαίρετη ερμηνευτική κατάθεση των ηθοποιών.

Η Ειρήνη Ιγγλέση πλάθει με παρορμητικό πάθος, σχεδόν σπαρακτικά παρά το χιούμορ της, δυο ανύπανδρες μεσήλικες. Η μια γεμίζει τη ζωή της με τις αριστερές ιδέες της και η άλλη προσπαθεί να δώσει και να πάρει χαρά με το λαχταριστό γλυκό της για μια ετήσια γιορτή. Η Ναταλία Στεφάνου ερμηνεύει με χιούμορ μια χήρα, που χάρη στο παλιωμένο ψυγείο της παρηγοριέται με τις ευχάριστες οικογενειακές της αναμνήσεις, αλλά και μια εξίσου μοναχική παρότι παντρεμένη γυναίκα. Ο Αλέξανδρος Τσακίρης με αισθαντικότητα ερμηνεύει έναν άνδρα, που "διαφεύγει" από τη μοναξιά του με ποιήματα και μυθιστορήματα και το θαυμασμό του για τα αεροπλάνα. Η Κατερίνα Βακαλοπούλου πλάθει τον καημό, την ανείπωτη στέρηση της ανύπανδρης γυναίκας στην επαρχία, που δούλεψε σκληρά για μια άχρηστη προίκα, αλλά δε χάρηκε ούτε ένα φιλί. Μάρτυρας σιωπηλός αυτών των μοναχικών, εξομολογούμενων πλασμάτων, στην παράσταση (που φιλοξενείται στο θέατρο "Λαμπέτη") η Τζούλι Σούμα.

Στο καλαίσθητο θέατρο που φέρει το όνομά της, η Νίκη Τριανταφυλλίδη δίδαξε (σκηνοθέτησε και ερμήνευσε τον επώνυμο ρόλο) ένα "κλασικό" έργο του νεοελληνικού θεάτρου, "Το μυστικό της κοντέσας Βαλέραινας" του Ξενόπουλου, αναδείχνοντας όχι μόνο την έξοχη δραματουργική δομή του, τους λεπτομερειακά συγκροτημένους χαρακτήρες και το δράμα τους, αλλά και την κοινωνικοϊστορική διάσταση του δράματος. Δηλαδή, το στάδιο της πλήρους κατάρρευσης (οικονομικά και κοινωνικά) της άεργης ελληνικής αριστοκρατίας και τις μόνες επιλογές της: Η τον ευτελισμό και εξευτελισμό των ανθρώπων της (ανθρώπινο και ηθικό), ή την κοινωνική αναπροσαρμογή και την εργασιακή ένταξή τους στη ζωή. Η δυσκολία τους να διαλέξουν έγκαιρα το δεύτερο, το μόνο σωστό δρόμο, προκαλεί και την κορύφωση του δράματος, με την αυτοκτονία της γριάς κοντέσας. Η Βαλέραινα, δεμένη με όρκο (κατάρα για όποιον τον παραβεί) να προσφέρει αφιλοκερδώς, σ' όλους τους ανθρώπους, το μυστικά παραδομένο από γενιά σε γενιά γιατρικό της, απορρίπτει την εμπορευματοποίησή του προς όφελος της πάμπτωχης πλέον οικογένειάς της και προτιμά το θάνατο παρά την παράβαση του όρκου που της ζητά η οικογένεια και ένας απατεώνας έμπορος. Ο θάνατός της μετατρέπεται από τον Ξενόπουλο σε μήνυμα - διδαχή για την αξία της ηθικής ακεραιότητας του ανθρώπου και δραματουργικά σε καθαρτήρια τιμωρία για τη νύφη, το εγγόνι και το γιο της Βαλέραινας, που συνειδητοποιούν, δραματικά πια, πως μόνο η εργασία ηθικοποιεί τον άνθρωπο και τη ζωή.

Στο λιτό σκηνικό που "εικονίζει" ελάχιστα στοιχεία του καταρρακωμένου αριστοκρατικού μεγαλείου, με τη συμβολή υποβλητικών μουσικών (Μπαχ, Βέρντι) να υποδηλώνουν και αυτά την κουλτούρα των Επτανησίων αριστοκρατών, η σκηνοθεσία υπηρέτησε με σεβασμό και ευαισθησία το ήθος και την πανώρια γλώσσα της δραματουργίας του Ξενόπουλου, αποδείχνοντας και την αντοχή του στο χρόνο. Η Νίκη Τριανταφυλλίδη με το δραματικό εύρος του λόγου της έπλασε έξοχα τη Βαλέραινα, τον καταγωγικό, πνευματικό και ηθικό της "κόσμο". Η Αννα Γεραλή ερμήνευσε με λεπτομερειακές χαρακτηρολογικές και κοινωνιολογικές αποχρώσεις την ευάλωτη, έτοιμη για συμβιβασμό, νεότερη κοντέσα. Στο καλό παραστασιακό αποτέλεσμα συμβάλλουν ουσιαστικά με το υποκριτικό τους μέτρο οι Χρήστος Νομικός, Κώστας Παμπικίδης, Οδυσσέας Κιοσόγλου, Ξένια Φερεντίνου, Ζωή Μεσσάρη.

ΘΥΜΕΛΗ

• Το "Θέατρο της Ανοιξης" θα παρουσιάσει (26/4 - 19/5), το έργο του Ισπανού συγγραφέα Χοσέ Σαντσίς Σινιστέρα "Αϊ, Καρμέλα",στο θέατρο "Αμόρε".Πρόκειται για την ιστορία δύο πλανόδιων θεατρίνων στη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου. Ο συγγραφέας χαρακτηρίζει το έργο "ελεγεία για έναν εμφύλιο πόλεμο". Οι ήρωες περνούν κατά λάθος από τη ζώνη των δημοκρατικών, στη ζώνη των φρανκιστών, όπου εξαναγκάζονται να δώσουν αυτοσχέδια παράσταση για τους στρατιώτες. Μέσα σε μια ατμόσφαιρα φόβου και απειλής, το δραματικό συνδυάζεται με το κωμικό, η φαντασία με την πραγματικότητα, η ζωή με το θέατρο. Ο Σινιστέρα εστιάζει το ενδιαφέρον του στη στάση του καλλιτέχνη απέναντι στην κοινωνία, την πολιτική, τον πόλεμο και τον έρωτα, σε μια σκληρή εποχή. Το έργο παρουσιάζεται σε μετάφραση Πλάτωνα Μαυρομούστακου,σκηνοθεσία Γιάννη Μαργαρίτη - Σέργιου Γκάκα,σκηνικά - κοστούμια Αγνής Ντούτση,μουσική επιμέλεια Ιάκωβου Δρόσου και χορογραφίες Γιώτας Πολυχρονοπούλου.Παίζουν: Χρυσάνθη Δούζη, Γιάννης Μαργαρίτης.
• "Αντιγόνης Χορός" τιτλοφορείται η παράσταση που παρουσιάζει στο "Αμφι-Θέατρο" η θεατρική εταιρεία "Πολυώνυμο".Με βάση τη μετρική και τη μουσική επεξεργασία συνύπαρξης ρυθμού και λόγου ακούγονται αποσπάσματα από την "Αντιγόνη" του Σοφοκλή.Ολα τα πρόσωπα (Κρέων, Αίμων, Αντιγόνη, φύλακας, άγγελος, Τειρεσίας) και τα χορικά ερμηνεύει ο Αρης Ρέτσος,αποδείχνοντας τη στενή τους σχέση. Η μετάφραση είναι του Γιάγκου Ανδρεάδη,η σκηνική επιμέλεια, το κοστούμι και η μάσκα του Νίκου Στεφάνου.Μουσικά όργανα της παράστασης: έγχορδο, κρουστό και φλογέρα. Οι παραστάσεις δίνονται κάθε Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο (8.30μμ).
• Το "Δηλητήριο" του σύγχρονου Ισπανού συγγραφέα Ροντόλφ Σιρέρα θα παρουσιάσει το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων,από αύριο μέχρι και την Κυριακή στο θέατρο "Αλφα",σε σκηνοθεσία Θεοδώρου Εσπίριτου,μετάφραση Δημήτρη Πετρόπουλου,σκηνικά - κοστούμια Αννας Μαχαιριανάκη.Παίζουν: Γιώργος Τζέρπος, Δημήτρης Πετρόπουλος.Το έργο τοποθετείται στο Παρίσι του 1784, λίγα χρόνια πριν τη Γαλλική Επανάσταση. Ενας μαρκήσιος, που αντιπαρατίθεται στις επικρατέστερες θεωρίες της εποχής του, καλεί στο μέγαρό του έναν ηθοποιό για να παίξει, αποκλειστικά γι' αυτόν, ένα απόσπασμα από το έργο που έχει γράψει με βάση την "Απολογία" του Σωκράτη. Μεταξύ τους αναπτύσσεται ένας διάλογος ο οποίος αντικαθίσταται από παιχνίδια εξουσίας.

Το καλοκαίρι, το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων θα παρουσιάσει τον "Υπηρέτη δύο αφεντάδων" του Γκολντόνι,σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.

• Μέχρι τις 28/4, στο θέατρο "Λαμπέτη" το "Θεσσαλικό Θέατρο" θα παρουσιάζει το έργο της Ιωάννας Καρυστιάνη "Η κυρία Κατάκη",σε διασκευή - σκηνοθεσία Κώστα Τσιάνου.Παίζουν: Ειρήνη Ιγγλέση, Ναταλία Στεφάνου, Αλέξανδρος Τσακίρης, Κατερίνα Βακαλοπούλου, Τζούλι Σούμα.