ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 20 Φλεβάρη 2011
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
«Δεν μπορείς να μένεις σιωπηλός»...

Συζήτηση με τον σκηνοθέτη Κοραή Δαμάτη, με αφορμή το ανέβασμα του έργου «Η Αυλή», στο «Αγγέλων Βήμα»

«Η Αυλή» το τέταρτο κατά σειρά έργο του Σπίρο Σιμόνε, που βραβεύτηκε το 2004 με το βραβείο «Ubu», καλύτερου ιταλικού νέου έργου, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο «Αγγέλων Βήμα». Πρόκειται για ένα κείμενο μεγάλης αλήθειας και ταυτόχρονα απόλυτου σουρεαλισμού. Η υπόκωφη μουσικότητα των διαλόγων του Ιταλού συγγραφέα από τη Μεσσήνη έχει ξεκάθαρη αναφορά στην παρούσα πολιτική κατάσταση. Ενα έργο συμβολικό, που πραγματεύεται τη δύναμη της εξουσίας και αναφέρεται σε ένα σκληρό μέλλον με απαγορεύσεις και καταργήσεις δικαιωμάτων και κατακτήσεων. Ενα έργο κοινωνικοπολιτικό, καταγγελτικό και σίγουρα ανθρωποκεντρικό. Μετάφραση Πέτρος Νάκος. Σκηνοθεσία - Σκηνικά - Κοστούμια Κοραής Δαμάτης. Επιμέλεια κίνησης Μαρίζα Τσίγκα. Παίζουν: Κοραής Δαμάτης, Οθωνας Μεταξάς, Γιάννης Δρίτσας. Για τις ανάγκες της παράστασης έχουν προστεθεί κείμενα του Κοραή Δαμάτη.

Καινούριος Μεσαίωνας

-- Ποιες θεωρείτε τις μεγαλύτερες αρετές αυτού του έργου;

«Την αλήθεια του, τις τολμηρές πολιτικές του θέσεις, την ευαισθησία του για το σημερινό άνθρωπο που αλλοιώνεται κάτω από το βάρος αποφάσεων που παίρνονται ερήμην του σ' αυτόν τον ντυμένο με τα λιλιά της δημοκρατίας καινούριο μεσαίωνα».

-- Οι αναρίθμητοι συμβολισμοί το καθιστούν σύγχρονο, κοινωνικοπολιτικό και, τελικά, ανθρώπινο έργο;

«Απόλυτα. Το ερώτημα είναι απλό. 'Η ζεις μέσα στην Αυλή και πορεύεσαι με ό,τι σου λένε τα κάθε είδους μεγάφωνα και τα φερέφωνά τους, ή βρίσκεσαι εκτός, αναγνωρίζεις και γνωρίζεις τους ομοίους σου, συμπορεύεσαι μαζί τους, κοιτάζεστε όσο μπορείτε στα μάτια και δράτε ανάλογα. Ναι. Κάποιοι άνθρωποι ζούνε έξω απ' την Αυλή. Ζούνε έξω απ' τον "παράδεισο", στα πέριξ, στα απόβλητα. Είτε από επιλογή τους, είτε γιατί εκδιώχθηκαν. Εκτός της οργανωμένης κοινωνίας όπου τα πάντα ελέγχονται. Ζούνε στα περίχωρα ενός παντοδύναμου κράτους που αστυνομεύει τα πάντα σαρκάζοντας τη ζωή, χωρίς ίχνος σεβασμού στο διαφορετικό, στην ετερότητα, θάβοντας κάθε ελευθερία σκέψης και δράσης, παραπλανώντας με ψεύτικες ανάγκες και χρωματιστά περιτυλίγματα την ατομική αυτοδιαχείριση, μετατρέποντας την προσωπική ευθύνη κάθε ατόμου σε συλλογική ανευθυνότητα. Αυτή η απανταχού παρά φύση εξουσία, κρατάει πάντα γεμάτο το όπλο του φόβου, πυροβολώντας καθημερινά για να διατηρεί ζωντανή τη σιωπή και να παγιδεύει τον άνθρωπο μακριά από την πραγματική γνώση των δυνατοτήτων του. Εντολοδόχοι, πακεταρισμένοι ηγέτες φερμένοι από όποιον μεσσιανικό ουρανό, σκοτώνουν επιμελώς και κατ' εξακολούθηση ό,τι φυσικό, ό,τι δυναμικό θα μπορούσε να αντιταχτεί στις εξουσιαστικές παρεκτροπές. Μαζί με τα μεταφυσικά σκιάχτρα που έχουν εγκαθιδρύσει στο μυαλό των ανθρώπων, χτίζουν άρρηκτους τοίχους, κόβουν τις διαδρομές, φυλακίζουν τον ηθικό νόμο, παραλλάζουν το άγραφο δίκαιο, διαστρέφουν την προαιώνια αλήθεια, κατασκευάζοντας πανομοιότυπους, αδύναμους υπηκόους με εφησυχασμένη συνείδηση, έτοιμους να υπακούσουν, να ακολουθήσουν και να υπηρετήσουν ελαφρά τη καρδία κάθε είδους κρατική εκτροπή. Αυτή είναι η Αυλή κι αυτά πράττει».

Ο πόλεμος έχει αρχίσει

-- Και από την άλλη, λίγο έξω από την Αυλή εξόριστοι, από έναν αδιάφορο πολιτισμό, από μια εξουσία που τους στερεί και τα απολύτως απαραίτητα, ακόμη και το ψωμί, ανάμεσα στους τόνους σκουπιδιών ένα σωρό πεταμένοι άνθρωποι πασχίζουν άλλοι να επιζήσουν και άλλοι να ξεφύγουν. Πόσο περήφανο μπορεί να είναι το είδος των ανθρώπων;

«Ναι. Οι τρεις αντιήρωες του έργου, ο Πέπε, ο Θάνος και ο Ενας, ζούνε ανάμεσα στα απόβλητα της κοινωνίας, εν δυνάμει ελεύθεροι, μέσα στην ατελείωτη σκουπιδοπαραγωγή της, εκεί που τις περισσότερες φορές, αν αφουγκραστεί κανείς, αν θέλει να δει προσεχτικά, βρίσκει ανάμεσα στους τόνους σκουπιδιών και ένα σωρό πεταμένους ανθρώπους. Δεν ξέρω αν το ανθρώπινο είδος είναι περήφανο για όλα αυτά ή όχι, πάντως στο μεγαλύτερο μέρος του είναι αδιάφορο. Πολύ σκληρό αυτό το είδος, το ανθρώπινο. Κατέλαβε σιγά - σιγά έναν πλανήτη και τον καταστρέφει σταδιακά, αδιαφορώντας για τα αποτελέσματα που πλήττουν ήδη τη συνέχειά του, τα παιδιά του. Αυτό είναι παράλογο. Το ξέρουμε όλοι, αλλά τι κάνουμε; Απλώς κοιτάμε και ακούμε τους εκπροσώπους, ακόμα και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, να μιλάνε για τη σπατάλη των τροφίμων της Γαλλίας που θα μπορούσε να θρέψει ολόκληρο τον πληθυσμό του Κονγκό, ενώ τα τρόφιμα που καταλήγουν στα σκουπίδια της Ιταλίας θα μπορούσαν να θρέψουν όλη την Αιθιοπία. Ναι. Πολλοί άνθρωποι ζούνε σήμερα στα σκουπίδια με σκουπίδια, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Και; Οι περισσότεροι από μας το ακούμε, το βλέπουμε, το ξέρουμε και το προσπερνάμε ανέμελα τρέχοντας να αγοράσουμε ένα καινούριο σκουπίδι που μας έχουνε φυτέψει στο μυαλό μας ως δήθεν απαραίτητο».

-- Οι συνθήκες απόγνωσης των ανθρώπων του έργου θυμίζουν έντονα το σήμερα της παγκοσμιοποίησης που δημιουργεί στρατιές ανέργων, στρατιές φτωχών ανθρώπων, αλλά και στρατιές ένστολων καταστολών όσων δυναμικών φωνών αντιτάσσονται στις εξουσιαστικές παρεκτροπές.

«Θέλουνε να μικρύνουν τον κόσμο για να τον έχουν καλύτερα του χεριού τους. Τα μικρά συνθλίβονται απ' τα μεγάλα. Αυτό το σύμπλεγμα σχέσεων, αυτή η παγκόσμια ομαδική συνεύρεση, ανεβάζει τη λίμπιντο της εξουσίας που θέλει όλο και περισσότερα, να πάρει όλο και πιο πολλά, να μαζέψει ό,τι πολύτιμο, τσαλαπατώντας ανενδοίαστα όχι το ευ ζην, αλλά το απλό ζην. Εχουν μπει μπροστά όλες οι διαδικασίες, ο πόλεμος έχει αρχίσει και δε θα σταματήσουν αν δε φτάσουν εκεί που θέλουν. Τι θέλουν; Αυτό το καινούριο μοντέλο ανθρώπου που δε θα δρα, θα παράγει αυτά που θέλουν αυτοί, όσο θέλουν αυτοί και θα αντικαθίσταται στα γρήγορα και αναίμακτα, όταν αυτοί κρίνουν ότι έχει πέσει ο βαθμός χρησιμότητάς του, απ' τον επόμενο που θα περιμένει στη σειρά».

Η ελπίδα στην αντίσταση

-- Σε κάποιο σημείο του έργου λέει ότι πετάνε τις μασέλες γιατί δεν έχουν τίποτε να φάνε. Αλλά θα μοιράσουν πάλι μασέλες για να μπορούν όλοι να χαμογελούν. Είναι τόσο τραγικό ...αλλά και τόσο κοντινό αν δεν κάνουμε κάτι... Οπως λέει κι ο συγγραφέας «δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι, χωρίς να κάνουμε τίποτα... Αν θέλουμε να πηγαίνουμε μπροστά πρέπει πάντα κάτι να κάνουμε».

«Και δεν είναι μόνο οι μασέλες. Και οι τρεις αντιήρωες της Αυλής ζουν με τα απαραίτητα, έχουν περιορίσει τις ανάγκες τους στο ελάχιστο, τρώνε μουχλιασμένο ψωμί, μετρούν και ξαναμετρούν τις ημέρες ειρήνης, ψάχνουν να βρουν τις Κυριακές, τις γιορτές που έχουν καταργηθεί, αναρωτιούνται αν μπορούν να κάνουν έρωτα ή αν ακόμα απαγορεύεται και σχολιάζουν περιπαικτικά τις κάθε είδους απαγορεύσεις που τους έχει επιβάλει, ακόμα και εδώ, εκτός Αυλής, στο περιθώριο, η κρατική εξουσία. Ομως ακόμα, ευτυχώς, μπορούν και γελάνε, με τα λίγα που έχουν μπορούν να είναι ευτυχισμένοι, φτάνει, όπως λέει και ο συγγραφές, να μπορούν πάντα κάτι να κάνουνε, κάτι, οτιδήποτε, που να τους ανοίγει δρόμους, να τους πηγαίνει μπροστά».

-- Μπορεί η αδράνεια να είναι σύμπτωμα της εποχής, ωστόσο δεν αποτελεί κανόνα. Αυξάνονται οι φωνές, τόσο στους δρόμους όσο και στην τέχνη, έστω και ως σπίθα ακόμη, που αντιτάσσονται σ' αυτήν την καπιταλιστική σπουπιδομηχανή. Και είναι αισιόδοξο το ότι γράφονται τέτοια έργα με ξεκάθαρη αναφορά στην παρούσα πολιτική συνθήκη, προβάλλοντας ταυτόχρονα την ελπίδα στην αντίσταση.

«Χρειάζεται συνείδηση και τόλμη και αυτοθυσία για να μην τα πάρει όλα η δίνη. Ας κρατήσουμε για το τέλος τα λόγια του συγγραφέα, άλλωστε είναι τόσο ξεκάθαρα: "Εδώ δεν μπορείς να μένεις σιωπηλός. Εδώ απαγορεύεται να μένεις σιωπηλός. Εδώ πρέπει να μιλάς, πρέπει κάτι να πεις. Για όλους αυτούς που δεν μπορούν να μιλήσουν πια, πρέπει εσύ κάτι να πεις!"».


Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ


Βιογραφικό του συγγραφέα

Ο Σπίρο Σιμόνε γεννήθηκε το 1964 στη Μεσίνα, λιμάνι του Βορρά της Σικελίας, και σπούδασε τη δραματική τέχνη στο Μιλάνο. Ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας, πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή το 1990, όταν μαζί με τον Φραντσέσκο Σφραμέλι έπαιξε τους «Εμιγκρέδες του Μρόζεκ». Το 1994 γράφει το πρώτο θεατρικό του έργο, «Ο Νούτσιος», στη σικελική διάλεκτο (Βραβείο «Νέων Δραματουργών» 1994 και Χρυσό Μετάλλιο της Θεατρικής Γραφής 1995), το οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ της Ταορμίνα το 1994. Το ερμήνευσε ο ίδιος ο συγγραφέας και ο Φραντσέσκο Σφραμέλι, που είναι ο επί σκηνής καλλιτεχνικός του συνοδοιπόρος. Ακολουθούν τα έργα «Μπαρ» (1997), «Ο φάκελος» και «Η γιορτή». Εξυμνήθηκε ευθύς εξαρχής από την κριτική ως εξαιρετικό δραματουργικό ταλέντο και βλέπει ήδη τα έργα του να ανεβαίνουν σε διάφορες γλώσσες και χώρες του κόσμου. Ο Σπίρο Σιμόνε έγινε γνωστός στο ελληνικό κοινό από τις παραστάσεις του έργου του «Ο φάκελος» στο «Altera Pars». Ασχολείται επίσης και ως σεναριογράφος στον κινηματογράφο.



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ