Ενας ελεύθερος χώρος κινδυνεύει με τσιμεντοποίηση, θυσία στο βωμό του κεφαλαίου. Αρχαιολογικά μνημεία προς πώληση ουσιαστικά, λόγω της άρνησης ή έστω της αδυναμίας των "υπευθύνων" να προστατέψουν την πολιτιστική κληρονομιά. Ανέγερση υπερκαταστήματος σε μια ήδη βεβαρημένη περιοχή. Ολα τα παραπάνω σε ένα δημόσιο κτήμα, το κτήμα Γερουλάνου στην περιοχή Τράχωνες του Δήμου Αλίμου, που με τη βούλα κρατικών λειτουργών δόθηκε σε ιδιώτες. Ιδιώτες που δε δίστασαν, αφού το εκμεταλλεύτηκαν επί δεκαετίες, να το πουλήσουν αργότερα σε άλλους, βασιζόμενοι στην ανοχή που επέδειξαν και επιδεικνύουν οι αρμόδιοι σε αυτό το σκάνδαλο ιδιοποίησης δημόσιας περιουσίας.

Οι "νεότερες περιπέτειες" του κτήματος, που το ελληνικό κράτος παραχώρησε"κατά χρήση" για καλλιέργεια στην οικογένεια Γερουλάνου το 1918, ξεκινούν από το 1987. Τότε το ΥΠΕΧΩΔΕ ενέκρινε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου Αλίμου, με το οποίο η περιοχή Τράχωνες και επομένως και το κτήμα Γερουλάνου, έκτασης 108 στρεμμάτων που βρίσκεται εκεί, παρέμενε εκτός σχεδίου πόλης. Υποδείχτηκε ως αρχαιολογικός τόπος και χώρος πρασίνου και προβλέφτηκε υλοποίηση ειδικής μελέτης για το χαρακτηρισμό της περιοχής ως "αρχαιολογικού πάρκου". Η μελέτη όμως δεν υλοποιήθηκε.

Το Μάρτη του '92 η εταιρία ΜΑΚΡΟ αγοράζει το κτήμα Γερουλάνου, από την οικογένεια, για να αναπτύξει τις "δραστηριότητές" της. Την ίδια περίοδο, ο δήμος, φοβούμενος ότι δρομολογείται στον Οργανισμό Αθήνας ο αποχαρακτηρισμός της περιοχής από αρχαιολογικό τόπο, απευθύνεται για συμπαράσταση στην Τοπική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων του Νομού Αττικής. Η τελευταία, στις 30/1/92, ομόφωνα απαιτεί τη μη τροποποίηση του ΓΠΣ του δήμου και συγκεκριμένα των Τραχώνων. Καλεί τον Οργανισμό να αναθεωρήσει την άποψή του και τον τότε υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Χρ. Κατσιγιάννη, να μην προσυπογράψει την προτεινόμενη τροπολογία. Επιπλέον, η Β Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, με έγγραφό της στις 17/7/92, γνωστοποιεί στον ΟΑ την αντίθεσή της με τον αποχαρακτηρισμό.

Ο υπουργός, όμως, στις 11.8.92 τροποποιεί το ΓΠΣ και εντάσσει την περιοχή Τράχωνες στις προς πολεοδόμηση, παρά την ομόφωνη διαφωνία του τότε Δημοτικού Συμβουλίου. Με την απόφαση τμήμα της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου και του κτήματος, χαρακτηρίζεται πολεοδομικό κέντρο, δίνοντας έτσι αυξημένες δυνατότητες για την κατασκευή τεραστίων εγκαταστάσεων, υπεραγορών κλπ.

Στις 30.11.92 το Τμήμα Αρχαιολογικών Χώρων της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού ζητά από τις αρμόδιες διευθύνσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες για την τροποποίηση της υπουργικής απόφασης του '92, "επειδή η ένταξη στο Σχέδιο Πόλης της περιοχής αυτής θα έχει ως φυσικό επακόλουθο την εκ δομήσεως απώλειά της", και την επαναφορά σε ισχύ της υπουργικής απόφασης του '87, "για λόγους προστασίας του αρχαιολογικού χώρου".

Το '94 το ΔΣ του Αλίμου αποφασίζει ομόφωνα την εκ νέου τροποποίηση του ΓΠΣ και την επαναφορά της περιοχής Τράχωνες στο καθεστώς του '87. Η απόφαση αυτή υλοποιείται με απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ στις 30.12.94. Τότε επαναλαμβάνεται η ανάγκη για ειδική αντιμετώπιση της περιοχής και του αρχαιολογικού χώρου, δεδομένου ότι η σχετική οδηγία του ΓΠΣ '87 δεν έχει υλοποιηθεί. Η ΜΑΚΡΟ αντιδρά και προσφεύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά του υπουργείου. Η υπόθεση θα εκδικαστεί από το ΣτΕ στις 6 Ιούνη.

Αυτή τη φορά όμως η ΜΑΚΡΟ έχει ουσιαστικά στο πλευρό της και τον Δήμο Αλίμου, αφού στις 8.2.96 το νέο ΔΣ του Αλίμου αποφάσισε την τροποποίηση του ΓΠΣ και την επαναφορά του στο καθεστώς του '92, την ένταξη δηλαδή της περιοχής στο Σχέδιο Πόλης και την πολεοδόμησή της. Και αυτό, ενώ το ίδιο αναγνωρίζει ότι το κτήμα "παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για λόγους περιβαλλοντικούς και αρχαιολογικούς". Προβάλλει δε ως δικαιολογία ότι το κτήμα, τα δύο κτίσματα που υπάρχουν εκεί (εκκλησία και οικία Γερουλάνου) και το υπάρχον ρέμα παρουσιάζουν "εικόνα σκουπιδότοπου και εγκατάλειψης".

Η Β Εφορία στις 18 του Μάρτη δηλώνει για άλλη μια φορά την αντίθεσή της με την πολεοδόμηση, επειδή στην αντίθετη περίπτωση το κτήμα Γερουλάνου θα κατατμηθεί σε οικόπεδα, η σχεδιαζόμενη επέκταση της οδού Θεομήτορος (που αποφάσισε το ΔΣ) και η σύνδεσή της με τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης θα δημιουργήσει φοβερά προβλήματα στην προστασία του αρχαίου θεάτρου (βρίσκεται δίπλα στο οικόπεδο) και του κεραμικού εργαστηρίου της πλατείας Μαραθωνομάχων και φυσικά θα αποκλειστεί η δυνατότητα συστηματικής ανασκαφικής έρευνας και προστασίας των αρχαίων.

Με την απόφαση του δήμου αντιδρούν κάτοικοι, φορείς και επιχειρηματίες της περιοχής. Ζητούν συμπαράσταση από τη Νομαρχία Αθήνας, για να αποτρέψουν την ένταξη στο σχέδιο και την τσιμεντοποίηση. Το Νομαρχιακό Συμβούλιο συνεδρίασε στις 19 του Μάρτη φέτος και αποφάσισε να ζητήσει από το ΔΣ και τον Οργανισμό Αθήνας να μην προωθήσουν την έγκριση του ΓΠΣ του δήμου και να ζητήσει από τον Οργανισμό, να εκπονήσει μελέτη και να προτείνει λύσεις για την καλύτερη προστασία της περιοχής.

Βλέποντας, όμως, το δέντρο και χάνοντας το δάσος, δε δέχτηκε την πρόταση της "Νομαρχιακής Αγωνιστικής Συνεργασίας" να κινήσει τις διαδικασίες, για να αποδειχτεί ότι το κτήμα Γερουλάνου δεν είναι ιδιωτικό, αλλά δημόσιο. Η ΝΑΣ τόνισε ότι η Νομαρχία πρέπει να κινηθεί και για να αποτρέψει την τσιμεντοποίηση, αλλά και για να αποδείξει το δημόσιο χαρακτήρα του κτήματος και το σκάνδαλο της ιδιοποίησής του από την οικογένεια. Τα στοιχεία, όμως, που παρουσίασε και που αποδείκνυαν τα παραπάνω, δεν υιοθετήθηκαν από τις άλλες παρατάξεις του νομαρχιακού συμβουλίου.

Η ιστορία του κτήματος Γερουλάνου είναι παλιά και δεν περιορίζεται στους πρόσφατους χαρακτηρισμούς και τους αποχαρακτηρισμούς. Το κτήμα ήταν και είναι δημόσιο, αλλά με τη σιωπή των αρμοδίων έφτασε στο σημείο να παρουσιάζεται ως περιουσιακό στοιχείο ιδιώτη και να πωλείται από αυτόν με κέρδος δισεκατομμύρια. Και αυτό χωρίς να λαμβάνεται καν υπόψη ότι στο κτήμα και τη γύρω περιοχή υπάρχουν αρχαιολογικά μνημεία και πυκνή δασική βλάστηση.

Συγκεκριμένα, το 1918 το Υπουργείο Γεωργίας παραχωρεί "κατά χρήση" το κτήμα στον Μαρίνο Γερουλάνο,με σκοπό τη συστηματική δενδροκομική καλλιέργεια. Αυτός στις 14.7.34 παραχωρεί μέρος της έκτασης αυτής στην εταιρία "Κτήμα Τράχωνες - ΑΕ Γεωργικών Προϊόντων και Κτηματική", της οποίας ήταν και ιδρυτικό μέλος, δηλαδή έκανε δώρο στον εαυτό του δημόσια περιουσία. Αυτή η παράνομη ενέργεια όχι μόνο δε διώκεται, αλλά η "εισφορά" νομιμοποιείται κιόλας επί κατοχικής κυβέρνησης, με απόφαση του τότε υφυπουργού Γεωργίας Γ. Μπαμπούκα στις 29.5.43.

Εξάλλου, στο συμβόλαιο αγοραπωλησίας των 108 στρεμμάτων που υπέγραψαν στις 6 του Μάρτη του 1992 οικογένεια και ΜΑΚΡΟ, αποσιωπάται το πώς το κτήμα έγινε "περιουσιακό στοιχείο" των πωλητών του. Να σημειωθεί ότι το κέρδος για την οικογένεια ανέρχεται σε 2,9 δισ. Προϋπόθεση, όμως, για να δοθεί το ποσό είναι σε δύο χρόνια από την ημερομηνία υπογραφής του συμβολαίου να εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα υπαγωγής της περιοχής στο Σχέδιο Πόλης. Στην περίπτωση, που δεν εκδοθεί το ΠΔ εντός των παραπάνω χρονικών ορίων, το κέρδος "περιορίζεται" στα 2,5 δισ.

Οπως αναφέρει η Β Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων με έγγραφο που έστειλε στις 18 του Μάρτη στην αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Πολιτισμού, τη Νομαρχία Αθήνας, το Δήμο Αλίμου και τη Συντονιστική Επιτροπή κατοίκων και φορέων για τη σωτηρία του κτήματος, οι ερευνητές τοποθετούν εντός του κτήματος το κέντρο του αρχαίου δήμου του Ευωνύμου! Σημειώνουν ότι εκεί ανήκει το αρχαίο θέατρο, που έχει αποκαλυφθεί σε ελάχιστη απόσταση από τα ανατολικά όριά του.

Το θέατρο, βέβαια, είναι ουσιαστικά αφύλαχτο, αφού ο φράκτης που το περιτριγυρίζει είναι τόσο χαμηλός που τον περνά ο οποιοσδήποτε με μια δρασκελιά. Επιπλέον, περνά κυριολεκτικά απαρατήρητο, εφόσον είναι σε επίπεδο χαμηλότερο των γύρω δρόμων και κανείς αρμόδιος δε φρόντισε να εγκαταστήσει έστω και μία πινακίδα που να δηλώνει την ύπαρξή του. Η παρουσία του απλά εικάζεται, από το γεγονός ότι έχει "βαφτίσει" το διπλανό δρόμο ("οδός αρχαίου θεάτρου"). Χαρακτηριστικό είναι ότι εργαζόμενοι στην αποθήκη ανταλλακτικών αυτοκινητοβιομηχανίας, που βρίσκεται δίπλα, δε γνώριζαν καν την ύπαρξή του.

Σε ό,τι αφορά, πάντως, το κτήμα Γερουλάνου, η Εφορεία επισημαίνει ότι έχει αποκαλυφθεί εκεί νεκροταφείο γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων, καθώς και θεμέλια σπιτιών κλασικής εποχής. Υπογραμμίζει ότι σε διάφορα σημεία του κτήματος έχουν εντοπιστεί ορατοί αρχαίοι τοίχοι και ότι κομμάτια αγγείων και κεραμίδων βρίσκονται διάσπαρτα παντού. Συνεχίζει ότι σε μεγάλο μήκος του ρέματος Τραχώνων, που διασχίζει το κτήμα, σώζονται έργα εγκιβωτισμού του και ότι δίπλα στο ρέμα βρίσκεται το κηρυγμένο διατηρητέο εκκλησάκι των Εισοδίων της Θεοτόκου. Τέλος, στο κτήμα υπάρχει πυκνή δασική βλάστηση, με συστοιχίες δέντρων, που καλύπτουν μεγάλο μέρος του.

Το κτήμα που "ιδιοποιήθηκε" η οικογένεια Γερουλάνου

Το αρχαίο θέατρο, δίπλα από το κτήμα