Η τρίτη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών
ΜΕΤΑ αναρωτιέται: «Να δεχτούμε επιθετικό προσδιορισμό;» μνημονεύει το Κυπριακό («μέχρι την επόμενη Πέμπτη») και παραθέτει λακωνικά τις απόψεις της προέδρου του ΣΥΝ και της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ:
ΔΑΜΑΝΑΚΗ: «Ναυτικός αποκλεισμός (ΟΧΙ), Μάαστριχτ (χρόνος)».
ΠΑΠΑΡΗΓΑ: «Καταλήξαμε και πάλι στα ίδια».
Αυτή τη φορά, η Γραμματέας του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα «λόγω γενικότερων διαφωνιών» δεν προσυπέγραψε την ανακοίνωση της Προεδρίας.
ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΩΝΤΑΣ τη στάση της είπε ότι πρόκειται για ένα κείμενο γενικόλογο και μη δεσμευτικό, τονίζοντας ότι η χώρα μας θα έπρεπε να ασκήσει ένα «γενικότερο βέτο» που να καταδικάζει το ρόλο της ΕΟΚ, των ΗΠΑ και άλλων δυνάμεων, οι οποίες με την πολιτική τους οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση στα Βαλκάνια.
ΣΥΜΦΩΝΑ με το τότε ρεπορτάζ του «Π», από τους λοιπούς πολιτικούς αρχηγούς που προσυπογράφουν και το κοινό ανακοινωθέν:
* Ο Μητσοτάκης δήλωσε ότι η Ελλάδα επιμένει να μην περιληφθεί η λέξη «Μακεδονία» σε οποιαδήποτε ονομασία της Δημοκρατίας των Σκοπίων. Ομως, μόνον ύστερα από ερωτήσεις των δημοσιογράφων είπε ότι αυτή η θέση αφορά και τα παράγωγα της λέξης Μακεδονία. Παράλληλα, τόνισε ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να εμπλακεί σε τυχόν στρατιωτική επέμβαση στην πρώην Γιουγκοσλαβία, άφησε όμως ανοιχτό το θέμα της συμμετοχής της χώρας μας σε ενδεχόμενο ναυτικό αποκλεισμό ή της χρησιμοποίησης ελληνικών βάσεων κατά της Σερβίας. Ανοιχτό άφησε και το θέμα της άσκησης «βέτο» από τη χώρα μας, αν οι υπόλοιποι της ΕΟΚ αποφασίσουν να προχωρήσουν στην αναγνώριση των Σκοπίων.
* Ο Α. Παπανδρέου τόνισε ότι δεν πρέπει να δεχτούμε στην ονομασία των Σκοπίων παράγωγα της λέξης «Μακεδονία», αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση ίσως δεχτεί κάποια συμβιβαστική λύση στο θέμα. Είπε ακόμη ότι η χώρα μας δεν πρέπει να συμμετάσχει σε ναυτικό αποκλεισμό της Σερβίας, ούτε να επιτρέψει τη χρησιμοποίηση ελληνικών βάσεων σε τυχόν «ειρηνευτική» αποστολή στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Τέλος, τάχθηκε ξεκάθαρα υπέρ της χρήσης, του «βέτο».
* Η Μαρία Δαμανάκη είπε ότι θα πρέπει να ξεκαθαριστεί από την κυβέρνηση ότι η χώρα μας δε θα εμπλακεί στρατιωτικά στα Βαλκάνια, αλλά και δε θα συμμετάσχει - επιδιώκοντας να κάνουν το ίδιο και οι άλλες, βαλκανικές χώρες - σε ναυτικό αποκλεισμό της Σερβίας. Για το θέμα του «βέτο» είπε ότι θα πρέπει να συζητηθεί και να χρησιμοποιηθεί μόνον αφού έχουν σταθμιστεί όλα τα δεδομένα.
ΠΡΙΝ από την τρίτη σύσκεψη (και παρά την απόφαση που πάρθηκε) ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης προωθεί συμβιβασμό με τη διαμεσολάβηση του Πορτογάλου Πινέιρο.
ΑΜΕΣΩΣ μετά, στη Σύνοδο Κορυφής της Λισαβόνας, «οι 12» λένε ότι αναγνωρίζουν τα Σκόπια με όνομα που δε θα περιέχει τον όρο «Μακεδονία». Τι ακολουθεί συνοπτικά:
ΚΑΤΑ τα άλλα:
1. «Εκδοση ανακοίνωσης από το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών, η οποία να προβλέπει κατά τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι το όνομα της Μακεδονίας είναι αδιαπραγμάτευτο υπό οιανδήποτε μορφή.
2. Στην ίδια ανακοίνωση να καταστεί απολύτως σαφές ότι εφόσον δεν ικανοποιηθούν τα δίκαια ελληνικά αιτήματα η Ελλάδα είναι αποφασισμένη αφ' ενός μεν να μην επιτρέψει την κοινοτική αναγνώριση των Σκοπίων, αφ' ετέρου δε να προχωρήσει στο κλείσιμο των διασυνοριακών διόδων προς και από τα Σκόπια. Οι θέσεις αυτές να επιδοθούν αμέσως από τους πρέσβεις της χώρας στους πρωθυπουργούς των «δώδεκα» ή τουλάχιστον στους υπουργούς Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
3. Ο πρωθυπουργός να ζητήσει αυθημερόν από την Προεδρία της Κοινότητας, όπως δικαιούται, την άμεση σύγκληση εκτάκτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου θα εκθέσει κατά τον πλέον απερίφραστο τρόπο την ύψιστη σοβαρότητα που έχει για την Ελλάδα η υπόθεση των Σκοπίων.
4. Η Βουλή των Ελλήνων, σε ειδική συνεδρία της, να υιοθετήσει ομόφωνο ψήφισμα στο πνεύμα των ανακοινώσεων του Συμβουλίου των Αρχηγών. Το ψήφισμα αυτό να επιδοθεί αυτοπροσώπως από το διακομματικό προεδρείο της Βουλής σε όλα τα Εθνικά Κοινοβούλια των χωρών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας καθώς και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
5. Προς ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματολογίας, θα εξυπηρετούσε την εθνική υπόθεση ο πρωθυπουργός και οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων να αναλάβουν να επισκεφθούν τους ομολόγους των στις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
6. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ει δυνατόν, να καλέσει αμέσως στην Αθήνα τον Πρόεδρο της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κ. Ντελόρ, τον Ειδικό Απεσταλμένο του Γενικού Γραμματέως του ΟΗΕ για τη Γιουγκοσλαβία κ. Βανς και τον πρόεδρο της Ειρηνευτικής Διάσκεψης για τη Γιουγκοσλαβία Λόρδο Κάριγκτον. Στις τρεις αυτές προσωπικότητες - κλειδιά να εκτεθούν κατά τον πλέον σαφή τρόπο οι ελληνικές θέσεις για το θέμα των Σκοπίων, στο πνεύμα της ανακοίνωσης του Συμβουλίου των Αρχηγών. Ταυτόχρονα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να καλέσει σε ειδική συνάντηση τους πρέσβεις των «δώδεκα» στην Αθήνα, στους οποίους, με το αυξημένο κύρος του, να γνωστοποιήσει τις ελληνικές αποφάσεις.
7. Ο υπουργός Εξωτερικών να συναντήσει κατ' ιδίαν τους ομολόγους του των «δώδεκα», τους οποίους να ενημερώσει λεπτομερώς επί των τελικών ελληνικών αποφάσεων πριν από τη σύγκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου».
Η ανακοίνωση της Προεδρίας της Δημοκρατίας για την τρίτη και τελευταία σύσκεψη, έλεγε τα εξής:
«ΚΑΤΟΠΙΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ της Δημοκρατίας κ. Κ. Καραμανλή, πραγματοποιήθηκε σήμερα υπό την προεδρία του σύσκεψη των αρχηγών των κομμάτων, στην οποία πήραν μέρος: ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Κ. Μητσοτάκης, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Α. Γ. Παπανδρέου, η πρόεδρος του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου κ. Μ. Δαμανάκη και η γενική γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ κ. Α. Παπαρήγα.
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΣΚΕΨΕΩΣ ήταν τα εθνικά μας θέματα και ειδικότερα οι εξελίξεις στα Βαλκάνια, η γιουγκοσλαβική κρίση και το θέμα των Σκοπίων. Η συζήτηση διεξήχθη σε ήπιο και εποικοδομητικό κλίμα.
* Πρώτον: Η σύσκεψη υπήρξε χρήσιμη, διότι έγινε αμοιβαία και σε βάθος ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας στην κρίσιμη αυτή φάση για τα εθνικά μας θέματα.
* Δεύτερον: Επιβεβαιώθηκε η επιθυμία των ηγετών των πολιτικών κομμάτων να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή σύμπτωση απόψεων στα εθνικά μας θέματα, μέσα στα πλαίσια των γνωστών θέσεων των κομμάτων τους.
* Τρίτον: Διαπιστώθηκε η σταθερή απόφαση της πολιτικής ηγεσίας να αποφύγει η Ελλάς οποιαδήποτε στρατιωτική εμπλοκή της στα Βαλκάνια.