Associated Press

Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση που έκανε χτες το μεσημέρι ο πρωθυπουργός, Μπιναλί Γιλντιρίμ, οι νεκροί από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και συγκρούσεις έφτασαν τους 208 και οι τραυματίες τους 1.491.

Αν και την Κυριακή η κυβέρνηση διακήρυττε ότι είχε ανακτήσει τον έλεγχο, μέχρι και χτες ο υπουργός Αμυνας, Φίκρι Ισίκ, δήλωνε πως «προς το παρόν το πραξικόπημα εμποδίστηκε, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι η απειλή εξαλείφθηκε», με κάποιες πηγές να μιλάνε για εστίες αντίστασης των υποστηρικτών της απόπειρας που εξακολουθούσαν να παραμένουν και τη «Σαμπάχ» (μια από τις πιο φιλοκυβερνητικές εφημερίδες) να μεταδίδει το πρωί ότι ήταν σε εξέλιξη επιχειρήσεις ενάντια στην Ακαδημία της Πολεμικής Αεροπορίας, στην Κωνσταντινούπολη.

Θυμίζουμε πως όλα είχαν ξεκινήσει λίγο μετά τις 10 το βράδυ της Παρασκευής, με τους πραξικοπηματίες να εισβάλουν (ή να βομβαρδίζουν) πρώτα στην έδρα του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων (όπου και τέθηκε σε ομηρία ο επικεφαλής του, στρατηγός Χουλούσι Ακάρ), αλλά και το χώρο του Κοινοβουλίου, του Προεδρικού Μεγάρου, άλλα νευραλγικά σημεία των Ενόπλων Δυνάμεων όπου βρίσκονταν δυνάμεις προσκείμενες στην κυβέρνηση. Με δημόσιο μήνυμά του, λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής προς Σάββατο, ο Πρόεδρος της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε απευθύνει κάλεσμα ευρείας «κινητοποίησης» για την αποτροπή των πραξικοπηματιών. Είχαν ακολουθήσει συγκεντρώσεις σε Κωνσταντινούπολη, Αγκυρα αλλά και άλλες πόλεις.

Copyright 2016 The Associated

Από τα γεγονότα της Παρασκευής

Μέχρι και χτες, είχαν γίνει 8.777 συλλήψεις και παραπομπές στελεχών του στρατού, της αστυνομίας αλλά και του δικαστικού σώματος, που κατηγορούνταν για ανάμειξη στην απόπειρα. Οσον αφορά τους στρατιωτικούς, 103 στρατηγοί και ναύαρχοι κρατούνται για ανακρίσεις.

Είναι καθαρό ότι η πλευρά του Ερντογάν άρπαξε την ευκαιρία για να ολοκληρώσει ένα ευρύ «ξεκαθάρισμα» του κρατικού μηχανισμού (που ξεκίνησε από το 2013), προς όφελος των προτεραιοτήτων της μερίδας της αστικής τάξης που εκείνη εκπροσωπεί.

Ανάμεσα στους συλληφθέντες ήταν και αρκετοί ανώτατοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι, ενώ ως επικεφαλής των πραξικοπηματιών εμφανιζόταν ο στρατηγός Ακίν Οζτούρκ, πρώην διοικητής της Πολεμικής Αεροπορίας και μέλος του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους συλληφθέντες είναι και ανώτατα στελέχη με κρίσιμο ρόλο για την ασφάλεια στα σύνορα με Συρία και Ιράκ, τη συνεργασία με το ΝΑΤΟ, όπως και ο διοικητής της βάσης στο Ιντσιρλίκ (που ορισμένοι παρουσιάζουν και ως «αρχηγείο» των πραξικοπηματιών).

(c)2016 DepoPhotos

Χιλιάδες οι συλλήψεις υπόπτων για συμμετοχή στο πραξικόπημα

Χτες, εξάλλου, δόθηκε εντολή σε «F-16» να περιπολούν πάνω απ' όλη την τουρκική επικράτεια για «λόγους ασφαλείας», ενώ ανακλήθηκαν οι άδειες όλων των δημοσίων υπαλλήλων στους οποίους επίσης απαγορεύτηκε η έξοδος από τη χώρα.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί πως τα τέσσερα κόμματα της τουρκικής βουλής, το κυβερνών AKP, μαζί με το σοσιαλδημοκρατικό CHP, το εθνικιστικό MHP και το φιλοκουρδικό HDP, εξέδωσαν το Σάββατο κοινή ανακοίνωση (που χαρακτήρισαν «ιστορική»), καταδικάζοντας την απόπειρα πραξικοπήματος και σημειώνοντας ότι «παρά τις πολιτικές μας διαφωνίες, στεκόμαστε στο πλευρό της εθνικής βούλησης, τη σεβόμαστε και θα τη σεβόμαστε για πάντα με όλους τους βουλευτές και τις οργανώσεις μας».

Ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ, σε δηλώσεις του τόνισε ότι «στελέχη από το CHP, το MHP και το HDP που επικοινώνησαν μαζί μας όταν τα γεγονότα πρωτοεκδηλώθηκαν, εξέφρασαν ότι αυτό που συμβαίνει είναι κάτι διαφορετικό και ότι πρέπει να αμελήσουμε τα κομματικά συμφέροντα, σε συνδυασμό με το ότι είναι αντίθετα σε αυτή την μοχθηρή ενέργεια κατά του λαού και ότι είναι έτοιμα να προσφέρουν κάθε απαιτούμενη στήριξη στην κυβέρνηση».

Ταυτόχρονα, με υψηλούς τόνους διατυπώθηκε ξανά το αίτημα για έκδοση του Γκιουλέν από τις ΗΠΑ στην Τουρκία, υπόθεση για την οποία επίσης έφταναν συγκεχυμένες πληροφορίες. Ο ίδιος ο Γκιουλέν φερόταν - σύμφωνα με αμερικανικά ΜΜΕ - να καταδικάζει την απόπειρα πραξικοπήματος και να δηλώνει έτοιμος να συνεργαστεί σε περίπτωση έκδοσής του. Μεταξύ άλλων, ο Γκιουλέν υποστήριξε και ότι την απόπειρα «σκηνοθέτησε» η πλευρά Ερντογάν.

Πάντως, χαρακτηριστικό ήταν κεντρικό άρθρο στη χτεσινή «Σαμπάχ» με τίτλο «Οι ΗΠΑ πρέπει να αποδείξουν την πίστη τους στην Τουρκία». Στο άρθρο εκφράζεται δυσαρέσκεια για την πρώτη τοποθέτηση των ΗΠΑ, που μέσω ΥΠΕΞ, Τζον Κέρι - το βράδυ της Παρασκευής και πριν ακόμα διαφανεί η κατάληξη της απόπειρας - εξέφραζαν ελπίδα για «σταθερότητα, ειρήνη και συνέχεια μέσα στην Τουρκία» και διαμηνύεται ότι «οι ξένες κυβερνήσεις που συνεχίζουν να στηρίζουν το κίνημα Γκιουλέν, δεν μπορούν να θεωρούνται φίλοι της Τουρκίας».

Εξάλλου την έντονη ενόχληση της Αγκυρας προκάλεσαν χτες και οι δηλώσεις του Γερμανού Επιτρόπου αρμόδιου για την Πολιτική Γειτονίας και Διεύρυνση της ΕΕ, Γιοχάνες Χανς ότι η Τουρκία είχε ήδη καταρτίσει έναν κατάλογο δικαστών και άλλων προσώπων που σκόπευε να συλλάβει πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος... «Οι κατάλογοι είναι διαθέσιμοι κι αυτό υποδεικνύει ότι ήταν προετοιμασμένοι για να χρησιμοποιηθούν σε κάποιο στάδιο» είχε πει νωρίτερα ο Γ. Χανς.

Η απάντηση από την Αγκυρα δεν άργησε. "Η κριτική που ασκείται από άλλες χώρες σχετικά με την μεταχείριση εκ μέρους της Τουρκίας των φερόμενων συνωμοτών του πραξικοπήματος ισοδυναμεί σχεδόν με υποστήριξη προς την αποτυχημένη απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης" δήλωσε ενοχλημένος ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, χαρακτηρίζοντας "απαράδεκτη" την κριτική ξένων αξιωματούχων σχετικά με τα νομικά μέτρα που ελήφθησαν και τις διώξεις που ασκήθηκαν σε βάρος των φερόμενων υποκινητών του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Ο Τσαβούσογλου μάλιστα καταδίκασε «με σθένος» και απέρριψε «δηλώσεις μέσω των οποίων εκφράζονται υπόνοιες ότι οι αξίες του κράτους δικαίου θα μπορούσαν να παραβιαστούν και οι πολιτικοί αντίπαλοι να αντιμετωπιστούν αυθαίρετα».

Συνολικότερα, οι χτεσινές δηλώσεις, διεθνείς αντιδράσεις και αναλύσεις (βλέπε σχετικά και σελίδα 6) σκιαγραφούν το φόντο των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών μέσα στο οποίο εκδηλώθηκε η απόπειρα του στρατιωτικού πραξικοπήματος, σε μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη, με σημαντικό ρόλο στις κρίσιμες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ορισμένες από τις αναλύσεις αυτές συνδέουν την προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης του ισλαμιστικού ΑΚΡ με την «αναπροσαρμογή» της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας το τελευταίο διάστημα και την αναθέρμανση των σχέσεων της Τουρκίας με πλευρές όπως η Ρωσία και το Ισραήλ, αλλά και τις προσπάθειες της Τουρκίας να μην υποστεί σοβαρά πλήγματα από ευρύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις που προχωρούν (βλ. αναβάθμιση Κούρδων, ισορροπίες σε Συρία - Ιράκ) κ.τ.λ.

Επιπλέον, σε εξέλιξη βρίσκεται και η συζήτηση για το πώς η «επόμενη μέρα» στην Τουρκία θα αλληλεπιδράσει με τις εξελίξεις σε διάφορα μέτωπα στην ευρύτερη περιοχή, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, όπως επίσης και για το «ποιος βγαίνει κερδισμένος», συζήτηση που αφορά συμφέροντα και σχέδια εχθρικά για τους λαούς.

Οι πολύ σοβαρές εξελίξεις στην Τουρκία, η απόπειρα πραξικοπήματος της περασμένης Παρασκευής και τα όσα ακολούθησαν, σίγουρα δεν προσφέρονται για βιαστικές εκτιμήσεις, πολλές από τις οποίες κυκλοφορούν ήδη σωρηδόν.

Τα έως τώρα στοιχεία, που σε κάθε περίπτωση χρειάζονται και συγκέντρωση και επιβεβαίωση, εξακολουθούν παρ' όλα αυτά να αναδεικνύουν το περίγραμμα και την ουσία των εξελίξεων: Την όξυνση των ενδοαστικών αντιθέσεων συνολικά και ειδικότερα στη γειτονική χώρα, το πώς οι αντιθέσεις αυτές περιπλέκονται στο φόντο του διεθνούς περιβάλλοντος που στην περιοχή μας και ευρύτερα «μυρίζει μπαρούτι» και σημαδεύεται από τις έντονες αντιθέσεις και τους ανταγωνισμούς ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Κανείς, για παράδειγμα, δεν μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός ότι η Τουρκία ως ισχυρή περιφερειακή δύναμη και μέλος των «G20» έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία που βρίσκεται σε εξέλιξη, εκεί όπου στριμώχνονται ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις όπως η Ρωσία, η ΕΕ, οι ΗΠΑ, ενώ έχει κατηγορηθεί και για τις σχέσεις της με το «Ισλαμικό Κράτος».

Πολλά, φυσικά, πράγματα μένουν ακόμα να διευκρινιστούν: Από το ποιες δυνάμεις στήριξαν το πραξικόπημα στο εσωτερικό της Τουρκίας ή το εξωτερικό, το ρόλο των λεγόμενων «κεμαλικών» και «κοσμικών» δυνάμεων ή των δυνάμεων του ιμάμη Γκιουλέν (που το καθεστώς Ερντογάν «δείχνει» ως υπαίτιους, «ξηλώνοντας» χιλιάδες από τον κρατικό μηχανισμό), το ρόλο των ΗΠΑ όπως και του ΝΑΤΟ, έως την πραγματική κατάσταση στον τουρκικό στρατό και σε τμήματά του, το ποιες δυνάμεις κινητοποιήθηκαν και ποιες ήταν οι στοχεύσεις τους, τι συμβιβασμοί υπήρξαν, με τι ανταλλάγματα κ.ά.

Ο χρόνος θα ξεκαθαρίσει πολλά από αυτά, όπως και το ποιος τελικά ωφελείται ή θα ωφεληθεί από την κατάσταση αυτή. Οι εξελίξεις, όμως, σε κάθε περίπτωση πυκνώνουν και δεν προμηνύουν τίποτα το καλύτερο και για τον τουρκικό λαό, αλλά και για τους λαούς της περιοχής.

Οι ενδοαστικές, αλλά και οι ενδοϊμπεριαλιστικές κόντρες και οι ανταγωνισμοί, εξ ορισμού δεν μπορούν να σηματοδοτήσουν τίποτα το καλύτερο και για την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα της Τουρκίας που ξέρουν καλά και από στρατιωτικά πραξικοπήματα και τις βαριές τους συνέπειες (π.χ. βλέπε περίοδο Εβρέν μετά το 1980), αλλά και από τη διαρκή αντιλαϊκή πολιτική των κυβερνήσεων του AKP, του κόμματος του Ερντογάν. Η πολιτική αυτή κάθε άλλο παρά παραγράφεται από το γεγονός ότι ο Ερντογάν κατάφερε τελικά να ελέγξει την κατάσταση και να αποτρέψει το πραξικόπημα. Ούτε, βέβαια, το γεγονός ότι η απάντηση στην αντιλαϊκή πολιτική σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι πραξικοπήματα που εκφράζουν διαφορετικές μερίδες της αστικής τάξης, μπορεί να δικαιολογήσει τα περί «αποκατάστασης της δημοκρατίας» στην Τουρκία, ή τις ελπίδες που ορισμένοι καλλιεργούν ότι μπορεί το καθεστώς Ερντογάν να «πάρει το μήνυμα» ότι χρειάζονται περισσότερα κοινωνικά δικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες. Τέτοιες φιλολαϊκές προσδοκίες, καταρρίπτονται ήδη από τα όσα συμβαίνουν τις πρώτες μέρες μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος, αλλά και τις εκτιμήσεις για πιο αποφασιστική προώθηση των συνταγματικών προσαρμογών, που δείχνουν ότι η επίθεση κατά του λαού θα κλιμακωθεί, ο αντιλαϊκός χαρακτήρας της κυβέρνησης παραμένει. Την ίδια ώρα είναι γνωστές και εκφρασμένες οι επιθετικές θέσεις της αστικής τάξης της Τουρκίας και του τουρκικού κράτους για το Αιγαίο, η αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, για το Κυπριακό που παραμένει ανοιχτό.

Τα γεγονότα στην Τουρκία δείχνουν, από αυτήν την άποψη, και κάτι ακόμη: ότι ο τούρκικος λαός, όπως και κάθε λαός, επιβάλλεται να μην εγκλωβίζεται στο ένα ή το άλλο εχθρικό για τα συμφέροντά του σενάριο, στις ενδοαστικές κόντρες. Αντίθετα, έχει κάθε συμφέρον να αναπτύξει τη δική του αυτοτελή, μαζική δράση, να προετοιμάζει και να διεκδικεί σε κάθε καμπή και στιγμή τη δική του λύση, για τα δικά του δικαιώματα και συμφέροντα, με κριτήριο τις δικές του ανάγκες.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα, Τουρκία, εξέδωσε ανακοίνωση το Σάββατο για την απόπειρα πραξικοπήματος στη χώρα. Ολόκληρη η ανακοίνωση έχει ως εξής:

«Το Κομμουνιστικό Κόμμα καλεί το λαό μας να οργανωθεί στις γραμμές του Κόμματος ενάντια στους εχθρούς του λαού και της ανθρωπότητας. Η απελευθέρωση είναι στα δικά μας χέρια.

Δεν έχουμε όλες τις λεπτομέρειες για το τι έγινε κατά τη διάρκεια της απόπειρας πραξικοπήματος που έλαβε χώρα στην Τουρκία μεταξύ 15 και 16 Ιούλη.

Ωστόσο, ξέρουμε πολύ καλά τα σχέδια που υποστηρίζονται από ξένες δυνάμεις, οι οποίες δεν παίρνουν τη δύναμή τους από την εργατική τάξη, δεν μπορούν να νικήσουν το σκοταδισμό του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και να λύσουν τα προβλήματα της Τουρκίας.

Τα σημερινά γεγονότα μάς υπενθυμίζουν την εξής πραγματικότητα για ακόμη μια φορά: `Η ο λαός της Τουρκίας θα οργανωθεί και θα ξεφορτωθεί το ΑΚΡ ή οι αντιδραστικές πολιτικές του ΑΚΡ θα ενταθούν, η καταπίεση θα αυξηθεί, οι σφαγές, οι λεηλασίες και οι κλοπές θα συνεχίζονται.

Η μόνη δύναμη που μπορεί να ανατρέψει το ΑΚΡ είναι η δύναμη του λαού, δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική σ' αυτό.

Το ΑΚΡ είναι υπεύθυνο για ό,τι έγινε απόψε. Ολοι οι παράγοντες που οδήγησαν στην τρέχουσα κατάσταση και τις συνθήκες είναι προϊόν του καθεστώτος του ΑΚΡ και των εγχώριων και ξένων αφεντικών που στηρίζουν το ΑΚΡ.

Ωστόσο, το γεγονός ότι το κύριο υπεύθυνο κόμμα (για αυτήν την κατάσταση) είναι το ΑΚΡ, δεν σημαίνει ότι η απόπειρα πραξικοπήματος ενορχηστρώθηκε από τον ίδιο τον Ερντογάν, ώστε να επιτύχει τους στόχους του, ανοίγοντας το δρόμο για μια εκτελεστική προεδρία ή το ξεκαθάρισμά του με τα εμπόδια που αντιμετωπίζει για ένα νέο σύνταγμα.

Η ένταση και οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στις διαφορετικές ομάδες στο πλαίσιο του κράτους και των Ενόπλων Δυνάμεων, που είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι υπάρχουν, έχουν μετατραπεί σε ένοπλη αντιπαράθεση. Ενώ η ένταση ανάμεσα σε αυτές τις δυνάμεις είναι πραγματική, είναι ψέμα ότι κάποια από αυτές τις πλευρές της σύγκρουσης εκπροσωπεί τα συμφέροντα του λαού. Ετσι, η αναζήτηση μιας λύσης ενάντια στο καθεστώς του ΑΚΡ σε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα είναι τόσο λάθος, όσο η οποιαδήποτε δανεική υποστήριξη στο ΑΚΡ με το πρόσχημα ότι θα πάρει θέση εναντίον της στρατιωτικής δικτατορίας για οποιονδήποτε λόγο. Το τελευταίο πράγμα που πρέπει να γίνει στο όνομα της στήριξης της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία είναι η δανεική στήριξη στο ΑΚΡ, που έχει αποδείξει ξανά και ξανά ότι είναι εχθρός των λαών.

Αν και δεν έχουν ενορχηστρώσει αυτό το πραξικόπημα, ο Ερντογάν και το ΑΚΡ, θα κάνουν μια προσπάθεια να χρησιμοποιήσουν τις συνθήκες που προκύπτουν και την υποστήριξη που έλαβαν ως μέσο για να αυξήσουν τη νομιμότητά τους. Ο λαός μας πρέπει να είναι σε επιφυλακή ενάντια στα βήματα που είναι βέβαιο ότι το ΑΚΡ θα κάνει τις επόμενες μέρες. Υψώνοντας την πάλη ενάντια στο ΑΚΡ και το σκοταδισμό του, είναι ο μόνος τρόπος για να σταματήσει αυτή η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος να έχει ως αποτέλεσμα την σταθεροποίηση της κυριαρχίας του ΑΚΡ, και να μετατραπεί σε εργαλείο για την αστάθεια του ΑΚΡ και τη σταθερότητα της Τουρκίας. Το γεγονός ότι όλα τα τζαμιά στην Τουρκία μετέδιδαν συνεχώς την προπαγάνδα του Ερντογάν κατά τη διάρκεια ολόκληρης της νύχτας είναι μια συγκεκριμένη ένδειξη του επείγοντος χαρακτήρα του καθήκοντος που έχουμε μπροστά μας.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα καλεί τον λαό μας να οργανωθεί στις γραμμές του Κόμματος ενάντια στους εχθρούς του λαού και της ανθρωπότητας. Η απελευθέρωση είναι στα δικά μας χέρια».