«Να εξετάσει χωρίς καθυστέρηση τις προτάσεις της Επιτροπής» για «μια Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή» αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ), οι διήμερες εργασίες του οποίου ολοκληρώθηκαν χτες, δίνοντας ουσιαστικά «πράσινο φως» στην ένταση της καταστολής σε βάρος μεταναστών και προσφύγων στα σύνορα, αλλά και εγείροντας σοβαρά ζητήματα που άπτονται των κυριαρχικών δικαιωμάτων κρατών όπως η Ελλάδα, στα σύνορα της οποίας κατά κύριο λόγο θα εστιάσει ο νέος κατασταλτικός μηχανισμός.

Παρά την ουσιαστική έγκριση, οι σφοδροί ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί που εκδηλώνονται και με όχημα το Προσφυγικό, παρέπεμψαν τη λήψη των τελικών αποφάσεων μέσα στο επόμενο εξάμηνο, οπότε και τα κράτη - μέλη θα πρέπει να καθορίσουν τις λεπτομέρειες.

Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση θα ληφθεί με βάση τις προτάσεις της Κομισιόν, που - μεταξύ άλλων - προβλέπουν ότι η «Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή» θα μπορεί να επεμβαίνει ακόμη και χωρίς τη συγκατάθεση του κράτους - μέλους. Πληροφορίες λένε ότι στο σημείο αυτό κατέθεσαν ενστάσεις αρκετοί επικεφαλής κρατών, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας, ζητώντας την απόσυρσή του.

Κατά τ' άλλα, στο κείμενο των «Συμπερασμάτων σχετικά με τη μετανάστευση» που δημοσιοποιήθηκε αργά το βράδυ της Πέμπτης, χαρακτηρίζεται «μη ικανοποιητική» η ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών και επισημαίνεται ότι «πρέπει να επιταχυνθεί».

Σε αυτό το πλαίσιο, στα «Συμπεράσματα» αναφέρεται ότι πρέπει:

-- Να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις στα εξωτερικά σύνορα του χώρου Σέγκεν, με την εξασφάλιση συστηματικών ελέγχων ασφαλείας.

-- Να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις στη δημιουργία και λειτουργία των hot spots, αλλά και να διασφαλίσουν ότι ο Frontex διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία.

-- Να διασφαλίσουν τη συστηματική και πλήρη ταυτοποίηση, καταγραφή και λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων.

-- Να εφαρμόζουν τις αποφάσεις μετεγκατάστασης.

-- Να εξασφαλίσουν την «πραγματική επιστροφή και επανεισδοχή των ατόμων που δεν επιτρέπεται να παραμείνουν».

-- Να ενισχύσουν τα μέτρα για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης.

-- Να συνεχίσουν την εφαρμογή του εγκεκριμένου προγράμματος επανεγκατάστασης.

-- Να συνεχίσουν να παρακολουθούν τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιδρούν γρήγορα στις εξελίξεις.

Σε δηλώσεις του μετά τη λήξη των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο πρόεδρός του, Ντ. Τουσκ, επεσήμανε τη συμφωνία όλων στην ανάγκη προστασίας των συνόρων και για την «ανάκτηση του ελέγχου τους», καταδεικνύοντας σαν απειλή όσους οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, στις οποίες η ΕΕ πρωτοστατεί, εκδιώχνουν απ' τις πατρίδες τους. Εξέφρασε, ακόμα, την ικανοποίησή του για το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης να αναπτυχθούν στα ελληνικά σύνορα οι Ειδικές Δυνάμεις του Frontex, ήδη μέσα στις επόμενες μέρες.

Για την Τουρκία, δήλωσε ότι είναι νωρίς να εξαχθούν συμπεράσματα εάν εφαρμόζει τα συμφωνηθέντα.

Απ' την πλευρά του, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζ. Κ. Γιούνκερ, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις αποφάσεις της Συνόδου και τη θετική υποδοχή των προτάσεων για την «Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή». Παράλληλα, έκανε λόγο για καθυστέρηση στην εφαρμογή των προηγούμενων αποφάσεων που έχουν ληφθεί για το Προσφυγικό.

«Είναι μια απόφαση την οποία καλωσορίζουμε» έσπευσε να δηλώσει ο Αλ. Τσίπρας για τη δημιουργία «Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής», υποστηρίζοντας κατά τ' άλλα ότι η φύλαξη των συνόρων «παραμένει εθνική ευθύνη». Πρόσθεσε πως στη Σύνοδο Κορυφής «έγιναν κάποια ουσιαστικά βήματα προς τα εμπρός» και αναγνωρίστηκε η πρόοδος που σημείωσαν η Ελλάδα και η Ιταλία για τη δημιουργία των κέντρων καταγραφής.

«Ολοι αναγνωρίσαμε το ρόλο - κλειδί της Τουρκίας για να μειωθούν οι προσφυγικές ροές», συμπλήρωσε, καλώντας την Αγκυρα να εφαρμόσει όσα συμφωνήθηκαν. Επίσης, δήλωσε ότι στη Σύνοδο αναγνωρίστηκε ως «ουσιαστική» η σχέση Ελλάδας - Τουρκίας, ενώ επισήμανε ότι πρέπει να εφαρμοστεί η συμφωνία επανεισδοχής Ελλάδας - Τουρκίας, ώστε όσοι δε θεωρούνται πρόσφυγες να επαναπροωθούνται στη γειτονική χώρα.

Οσον αφορά την προετοιμασία των κέντρων καταγραφής προσφύγων (hot spots) στα νησιά, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει το επόμενο διάστημα να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της, ολοκληρώνοντας την κατασκευή τους, αλλά και τη δημιουργία κέντρων μετεγκατάστασης στην ενδοχώρα.

Χτες, πριν την έναρξη της δεύτερης μέρας εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Αλ. Τσίπρας είχε συνάντηση με τη Γερμανίδα καγκελάριο, Αγκελα Μέρκελ. Στο επίκεντρο βρέθηκε το Προσφυγικό, ο νέος Frontex κ.ά. Η καγκελάριος ενημερώθηκε για την πρόοδο των εργασιών στα κέντρα υποδοχής και προσωρινής παραμονής προσφυγών (relocation camps) που δημιουργούνται στην ηπειρωτική χώρα. Τα κέντρα εκτιμάται ότι θα έχουν ολοκληρωθεί μέσα στους επόμενους δύο μήνες.

Σύμφωνα με το Μέγαρο Μαξίμου, ο πρωθυπουργός κατέστησε σαφές στην Α. Μέρκελ ότι «η Ελλάδα επιθυμεί να αξιοποιήσει την "τεχνογνωσία" του Frontex και να δεχτεί βοήθεια», επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι η κυβέρνηση έχει πάρει τη μισή μόνο απ' τη «βοήθεια» που έχει ζητήσει από τον εν λόγω κατασταλτικό μηχανισμό. Εξήγησε, ακόμα, τη θέση του υπέρ ενός μόνιμου μηχανισμού μετεγκατάστασης προσφύγων απευθείας από την Τουρκία ή επανεγκατάστασης από την Ελλάδα στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Κατά τη συνάντηση, συμφωνήθηκε - σύμφωνα με το Μέγαρο Μαξίμου - ότι θα εφαρμοστεί άμεσα μια συγκροτημένη πολιτική επιστροφών όσων δε δικαιούνται άσυλο ή αρνούνται να υποβάλουν αίτημα για άσυλο. Σ' αυτή την κατηγορία εμπίπτουν οι εισερχόμενοι από τις τουρκικές ακτές, με προέλευση κυρίως από το Μαρόκο, την Αλγερία, το Πακιστάν και το Ιράν. Οι επιστροφές, αναφέρεται, θα γίνονται σε στενή συνεργασία με τον Frontex και την ΕΕ, βάσει του πρωτοκόλλου επιστροφών Ελλάδας - Τουρκίας και στο πνεύμα της πρόσφατης συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας.

Δε διακυβεύεται η εθνική κυριαρχία των κρατών - μελών της ΕΕ με την πρόταση της Κομισιόν για «την προστασία των εθνικών συνόρων», εκτιμά σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Politico» ο επικεφαλής του Frontex, Φ. Λετζέρι, για να προσθέσει βέβαια το ερώτημα τι είδους κυριαρχία έχουν αυτή τη στιγμή τα κράτη, όταν καταφτάνουν στα σύνορά τους περί τους 20.000 μετανάστες ανά βδομάδα, τους οποίους ούτε να εμποδίσουν μπορούν, ούτε να ελέγξουν.

Ισχυρίζεται ότι η νέα πρόταση περιλαμβάνει δικλείδες ασφαλείας ώστε να αποφεύγεται η παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων, εξηγώντας περαιτέρω ότι ο νέος φορέας θα κάνει αρχικά συστάσεις, στη βάση «ανάλυσης κινδύνου», προς τα κράτη - μέλη, ως προς τους συνοριακούς ελέγχους και μόνο στην περίπτωση που το ενδιαφερόμενο κράτος - μέλος δε «συμμορφωθεί», θα μπορεί η Επιτροπή να παρέμβει. Προσθέτει, επίσης, ότι «όλοι δεσμευόμαστε από τις συνθήκες».

Στη συνέχεια, ο Λετζέρι εκφράζει την πεποίθηση ότι, παρά τις αντιδράσεις, το σχέδιο θα προχωρήσει, ενώ τονίζει ότι οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να αποφασίσουν αν επιθυμούν τη διάσωση του χώρου Σένγκεν ή αν προτιμούν να μείνει η ΕΕ στη μέση της διαδρομής.

Την πρώτη μέρα των εργασιών του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε επίσης για το δημοψήφισμα που έχει προαναγγείλει η Βρετανία σχετικά με την παραμονή της στην ΕΕ. Συμφωνήθηκε να συνεχιστούν οι συζητήσεις μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, το Φλεβάρη, όπου ο Ντ. Τουσκ θα παρουσιάσει συμβιβαστική πρόταση.

Χτες, η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ συζήτησε παρουσία του προέδρου της ΕΚΤ, Μ. Ντράγκι, την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης.

Ο Ντ. Τουσκ δήλωσε αμέσως μετά ότι το μήνυμα της συζήτησης είναι πως «δεν υπάρχει χρόνος για εφησυχασμό όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης» και πως είναι «έτοιμοι να λάβουν δύσκολες αποφάσεις για την τραπεζική ένωση και την οικονομική διακυβέρνηση το επόμενο έτος».

Στα «Συμπεράσματα» της Συνόδου επισημαίνεται η ανάγκη προώθησης της οικονομικής και δημοσιονομικής διακυβέρνησης, ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, αλλά και της εξωτερικής εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ, ώστε να αντικατοπτρίζει καλύτερα το βάρος της στην παγκόσμια οικονομία (σε αυτά τα πλαίσια συζητείται και το ενδεχόμενο ενιαίας εκπροσώπησης της Ευρωζώνης στο ΔΝΤ), όπως και της τραπεζικής ένωσης για την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Ευρωζώνη.

Επίσης, αξιολογήθηκε η πρόοδος της ενεργειακής ένωσης, στο πλαίσιο της οποίας συζητήθηκαν οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για τα μεγάλα έργα ενεργειακών υποδομών, ώστε κάθε νέα υποδομή να είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με τους στόχους της ενεργειακής ένωσης, μεταξύ των οποίων είναι η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης και η διαφοροποίηση των προμηθευτών, των πηγών και διαδρομών.

Για την εσωτερική αγορά, που χαρακτηρίζεται στα συμπεράσματα σαν «βασική κινητήρια δύναμη της Ευρώπης για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και το κλειδί για την επένδυση και την αύξηση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας», το Συμβούλιο ζητά την εφαρμογή του οδικού χάρτη για την επίτευξη της ενιαίας αγοράς, καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να επιταχύνουν την υλοποίηση της στρατηγικής της ενιαίας ψηφιακής αγοράς και τονίζει τη σημασία που αποδίδει στην επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων (ΤΤΙΡ)«με σκοπό την αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού της διατλαντικής οικονομίας».

Σε ό,τι αφορά, τέλος, την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας», το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με αφορμή τις επιθέσεις στο Παρίσι διακηρύσσει την αποφασιστικότητά του να ενισχύσει τον «αγώνα χωρίς συμβιβασμούς κατά της τρομοκρατίας» και να «κάνει πλήρη χρήση όλων των εργαλείων που έχει στη διάθεσή» του, συμπεριλαμβανομένης της στενής συνεργασίας με τις ΗΠΑ, προαναγγέλλοντας ακόμα ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στις πολεμικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή.

Αποφάσισε, ακόμα, τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών ασφαλείας, την ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών, με αύξηση της συνεισφοράς των κρατών - μελών στη βάση δεδομένων της Εuropol, καθώς και την παροχή σε Εuropol - Frontex πρόσβασης σε σχετικές βάσεις δεδομένων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θυμίζει στα κράτη - μέλη ότι πρέπει να εφαρμόζουν και την Οδηγία για την καταγραφή και χρήση στοιχείων όσων ταξιδεύουν αεροπορικώς.