ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 19 Οχτώβρη 2000
Σελ. /40
52η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΦΡΑΓΚΦΟΥΡΤΗΣ
Εκδηλώσεις - παρουσιάσεις συγγραφέων

Η αφίσα της 52ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου Φραγκφούρτης
Η αφίσα της 52ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου Φραγκφούρτης
Να σημειώσουμε και τις εκδηλώσεις του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, που, πλαισιώνοντας την ελληνική εκπροσώπηση στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Φραγκφούρτης, θα πραγματοποιηθούν στο θεατράκι του ελληνικού περιπτέρου.

Σήμερα (11 π.μ.), στα πλαίσια του γιορτασμού για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Γιώργου Σεφέρη, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με τίτλο «Γιώργος Σεφέρης: Ελληνας στην Ευρώπη - Ευρωπαίος στην Ελλάδα», η οποία θα περιλάβει: Εκθεση πορτρέτων του ποιητή, φιλοτεχνημένων από τον ζωγράφο Γιάννη Ψυχοπαίδη. Προβολή δύο βιντεοταινιών της Βουβούλας Σκούρα, που γυρίστηκαν για το έτος Σεφέρη. Θα ακουστούν, ηχογραφημένα σε cd - με τη φωνή του φημισμένου Γερμανού ηθοποιού Μπρούνο Γκανς - ποιήματα του Γ. Σεφέρη, αλλά και του Ελιοτ, ποιητή που επηρέασε βαθιά τη σεφερική ποίηση. Και, τέλος, θα παρουσιαστεί το 5ο τεύχος (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2000) του αγγλόφωνου περιοδικού του ΕΚΕΒΙ «Ithaca - Books from Greece», το οποίο είναι αφιερωμένο στον Γ. Σεφέρη και περιέχει κείμενα μελετητών του Σεφέρη, νεοτέρων συγγραφέων για την επίδραση που δέχτηκαν από το έργο του, νεοελληνιστών, ανθολογία Σεφέρη και φωτογραφίες, τις οποίες πρόσφεραν το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τράπεζας και το ΕΛΙΑ.

Αξίζει ιδιαιτέρως να σημειωθεί και η σημερινή (3 μ.μ.) εκδήλωση - παρουσίαση του σημαντικότατου συγγραφέα πολιτικο-αστυνομικών μυθιστορημάτων, δραματουργού, μεταφραστή (του Μπρεχτ και άλλων μεγάλων ξένων συγγραφέων) και συν-σεναριογράφου του Θ. Αγγελόπουλου. Πρόκειται για τον Πέτρο Μάρκαρη, του οποίου έργα έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορήσει στην Ευρώπη. Τον Π. Μάρκαρη και το έργο του θα παρουσιάσουν γνώστες του έργου του, οι Τ. Πάουλ και Μ. Πρίνσιντζερ.

Αύριο θα γίνουν παρουσιάσεις δύο ακόμα συγγραφέων μας. Στις 11 π.μ. για τον Θανάση Βαλτινό και το έργο του θα μιλήσουν οι Σ. Μοσκόβου, και δρ. Ουλφ - Ντίτερ Κλεμ. Στις 3 μ.μ., τον συγγραφέα έξοχων παιδικών βιβλίων Ευγένιο Τριβιζά θα παρουσιάσουν οι πανεπιστημιακοί καθηγητές Τζ. Ντέιβις και Γ. Ράσελ.

Το Σάββατο θα παρουσιαστούν: Στις 11 π.μ. ο Δημήτρης Νόλλας και η Ερση Σωτηροπούλου, από τους Ν Αϊντενάιερ και Ε. Τορόση. Στις 3 μ.μ. την μυθιστοριογράφο Ζυράννα Ζατέλη θα παρουσιάσει ο Ντ. Κούλμας.

52η ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΦΡΑΓΚΦΟΥΡΤΗΣ
«Τοπίο στην ομίχλη» η έκθεση του 2001

(Της απεσταλμένης μας ΑΡΙΣΤΟΥΛΑΣ ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ).-

«Νέοι δρόμοι για την Ιθάκη». Αυτό θα είναι το «έμβλημα» του ελληνικού βιβλίου στην 53ης Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης τον Οκτώβρη του 2001, οπότε τιμώμενη χώρα της έκθεσης θα είναι η Ελλάδα. Ομως, το ελληνικό βιβλίο ως «Οδυσσέας» βαδίζει προς αυτή την «Ιθάκη» ανάμεσα στις «συμπληγάδες» της άγριας και σ' αυτόν τον τομέα καπιταλιστικής αγοράς, τους νόμους της οποίας ορίζουν τα πολυεθνικά τραστ του βιβλίου - κύρια του ηλεκτρονικού. Παλεύει με τη «Σκύλλα» και τη «Χάρυβδη», δηλαδή με τους πολιτικούς και οικονομικούς «διευθυντές» της ΕΕ και μάλιστα με απροσδιόριστο ακόμη το οικονομικό «σκαρί» του, ώστε να μπορέσει να έχει πραγματικό όφελος από την «τιμητική» παρουσία του στην έκθεση του 2001.

«Αγνωστος Χ» έμειναν, λοιπόν, και το συνολικό και τα επιμέρους κονδύλια που θα διατεθούν από την ελληνική κυβέρνηση για την ελληνική παρουσία στην έκθεση του 2001, από τη χτεσινή συνέντευξη Τύπου που έδωσαν στο Κέντρο Τύπου της Εκθεσης, προς τους Ελληνες και ξένους δημοσιογράφους, αναφορικά με την παρουσία μας το 2001 ο υπουργός Πολιτισμού, Θόδωρος Πάγκαλος και ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής για το 2001, Γιώργος Ρωμαίος. Εκτός από τη «θολή» πρόθεση της κυβέρνησης, το «θολό» πρόγραμμα των 30 περίπου ζωντανών καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, που θα πραγματοποιούνται στο εθνικό ελληνικό περίπτερο, «θολό» παραμένει και το αν θα παραχωρηθεί δωρεάν από τους Γερμανούς το νέο κτίριο που χτίζεται (5.000 τ.μ.) και το οποίο «θα» στεγάσει το ελληνικό περίπτερο. Επόμενα άγνωστο παραμένει και το πόσο θα κοστίσει η διαμόρφωσή του, η διακόσμησή του πιθανόν με μεγάλων διαστάσεων σύγχρονα ελληνικά έργα τέχνης και οι διάφορες «εγκαταστάσεις» του εντός κι εκτός κτιρίου.

Από τις δηλώσεις των Θ. Πάγκαλου και Γ. Ρωμαίου προέκυψαν τα εξής: Εκτός από το εθνικό περίπτερο, η ΠΟΕΒ (φορέας των εκδοτών) θα αναλάβει το δικό τους εμπορικό περίπτερο, στο χώρο 9, όπου στεγάζεται το φετινό ελληνικό περίπτερο και τα ιδιωτικά περίπτερα 19 εκδοτών. Το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου θα αναλάβει την παρουσίαση 50 περίπου συγγραφέων μας (άγνωστο ποιοι θα είναι) και την προβολή του έργου τους (σ.σ. ως προς το πόσες μεταφράσεις ελληνικών έργων στα γερμανικά θα γίνουν... ουδέν συγκεκριμένο). Το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού θα αναλάβει την ανεύρεση χώρων για τις 15 «βασικές» εκδηλώσεις, που θα πραγματοποιηθούν στην πόλη της Φραγκφούρτης. Ξένα πολιτιστικά ινστιτούτα θα αναλάβουν την προβολή Ελλήνων συγγραφέων της διασποράς.

Ο τομέας των εκδηλώσεων που είναι πιο συγκεκριμένος είναι των εκθέσεων σε διάφορα κτίρια της πόλης. Πρόκειται για τις εκθέσεις: «Απαρχές και νέο ξεκίνημα. Η Ευρωπαϊκή Πρωτοπορία του 20ού αιώνα στο πνεύμα της ελληνικής τέχνης» (Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Φραγκφούρτης). «Οι Ελληνες στις όχθες του Mainz» (Ιστορικό Μουσείο). Η έκθεση αυτή θα συνοδευτεί και με θεατρικές, μουσικές και λογοτεχνικές εκδηλώσεις. Εκθεση του Εβραϊκού Μουσείου Αθηνών, της Συλλογής Βελιμέζη (Μουσείο Μπενάκη). Εκθεση για τον Γ. Σεφέρη (Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Φραγκφούρτης), Ελληνικών Γραμματοσήμων (Μουσείο Φιλοτελισμού), αφιέρωμα στον Θ. Αγγελόπουλο και φεστιβάλ ελληνικών ταινιών μικρού μήκους. Αρχαιολογικές εκθέσεις («Η αρχή της γραφής» και «Μια σκηνή για το Διόνυσο», η οποία θα συνοδευτεί και από ερμηνείες αρχαίου δράματος και έκθεση κοστουμιών, φωτογραφιών και βίντεο από παραστάσεις).

ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ
«Ο άλλος δραπέτης»

«Σύγχρονη  Εποχή». Εξώφυλλο: Αλέξανδρος Γαγγάδης

Εμφύλιος, 1947-1949. Ενας δραπέτης «ληστοσυμμορίτης» «άκρως επικίνδυνος διά τη δημοσίαν τάξιν», καταδιώκεται σ' όλη την Αθήνα. Μυστικοί και χαφιέδες χτενίζουν πιθανά κι απίθανα στέκια για να τον βρουν. Αυτό είναι το κύριο πρόσωπο του δραματικο-πολιτικού μυθιστορήματος του Μανώλη Κορνήλιου: «Ο άλλος δραπέτης», που δε στερείται και από κάποια δόση ρομαντισμού.

Το κλίμα του Εμφύλιου, η αβεβαιότητα κι ο φόβος κλειδώνουν τους πολίτες στον εαυτό τους και τα σπίτια τους. Γνωρίζοντας πολύ καλά, «εξ ιδίας πείρας» καταστάσεις και πολιτικό κλίμα, ο συγγραφέας χτίζει με άνεση το σκηνικό του σ' όλους τους χώρους και στο ανθρώπινο υλικό, που κινείται ο δραπέτης αναζητώντας κρησφύγετο. Τα τρία πρόσωπα με τα οποία συναντιέται, με τα ατομικά του προβλήματα και αντιλήψεις το καθένα, εκφράζονται από αυτόν ζωηρά, τόσο που αυτή η επαφή σηματοδοτεί οριακά και τη ζωή τους.

Ο ρυθμός γίνεται πολλές φορές αγχώδης, ασθματικός, καθώς οι εσωτερικές εκρήξεις στον καθέναν από τους πρωταγωνιστές παίρνουν μεγάλες διαστάσεις, φτάνοντας σε ακραίες κι έκρυθμες καταστάσεις.

Σημαντικό μέρος του βιβλίου καταλαμβάνει η απολογία του δραπέτη, μετά τη σύλληψή του, στο στρατοδικείο. Από όλο αυτό το αξιόλογο πολιτικό κείμενο, συμπερασματικά μας έρχεται στο νου ένα απόσπασμα του ρομαντικού Γερμανού ποιητή Χάινριχ Χάινε: «Μακάρι η δικαιοσύνη να ακολουθήσει το δρόμο της, μακάρι να γίνει κομμάτια αυτός ο παλιός κόσμος, όπου εξαφανίστηκε η αθωότητα, όπου ευδοκίμησε η ιδιοτέλεια, όπου ο άνθρωπος εκμεταλλεύτηκε τον άνθρωπο...» (αντιγράφουμε από το αφιέρωμα του «Ρ», στον ποιητή την Κυριακή, 15-10-2000).

Η πασίγνωστη στημένη μηχανή καταδίκασε το δραπέτη, φυσικά, σε θάνατο, από τον οποίο δε γλίτωσε και κανένα από τα τρία πρωταγωνιστικά πρόσωπα, είτε από τυχαίο περιστατικό, είτε από εκδίκηση. Σημεία κείνων των ρευστών καιρών...


Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΛΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ:
«Των Ανθέων»

Η ποιητική συλλογή «Των Ανθέων», του Κύπριου Λάκη Δημητριάδη, κλείνει μέσα της τον προσωπικό πόνο του αλλά και του κυπριακού λαού που τεμαχίστηκε στα δυο, κοντά τριάντα χρόνια τώρα, όμως το χάσμα ακόμα να γεμίσει με άνθη. Αυτή την πλήρωση προσδοκά ο ποιητής, για τις πληγές που χαίνουν στο νησί του ή όπου αλλού στον κόσμο.

Το βιβλίο προλογίζουν η ζωγράφος και ποιήτρια Βάνια Κούλεϊ και ο Γιώργος Φράγκος, επισημαίνοντας την αισθητική αξία του και την αγωνιστικότητα του ποιητή στη ζωή και στην τέχνη.

Ο Λ.Δ. σκαλίζει μέσα του το τραύμα θέλοντας να πονέσει και για λογαριασμό των νεκρών συνειδήσεων. Προκαλώντας «εθελοπλήγωση», πασχίζει ν' αποδείξει ότι ο άνθρωπος, μπορεί να σταθεί όρθιος κι αξιοπρεπής ακόμα και μέσα απ' την έσχατη οδύνη. Ποιος θα 'ταν τόσο αλύγιστος, ώστε να παραμένει άνθρωπος; «Ενας γλύπτης ακρωτηριασμένος,/ ένας φωτογράφος τυφλός/ ένας ποιητής αναλφάβητος/ στο ψαλτήρι/ της ρημαγμένης σου εκκλησίας», απαντά ο ποιητής στις «γυναίκες μιας χρήσης» που «καραδοκούνε στα πεζοδρόμια», απλώνοντας το χέρι του να τις τραβήξει από το βούρκο.

Οι ελπίδες μπορεί να 'ναι αναιμικές ή ανύπαρκτες, μα ξαναγεννιούνται μέσα απ' τις θυσίες. Οταν «ξαναγίνονται όλα οδυνηρά/ έχεις ξανά ένα Γολγοθά/ ν' ανέβεις», λέει ο Λ.Δ. σα να μιλά στην ψυχή του. Οχι πως θα 'θελε να υπάρχουν ήρωες. Απλά πιστεύει στη φιλία των λαών, θυμούμενος ενωμένο το λαό της Κύπρου: «Ω φιλία που χάθηκες/ δε θέλουμε να πλάθουμε ήρωες,/ θέλουμε τους ανθρώπους να 'ναι ζωντανοί/ στη μεγάλη γιορτή που θα 'ρθεί/ να σε τραγουδήσουμε χιλιοπόθητη/ να σ' αναστήσουμε Ειρήνη». Αυτή η ανάσταση είναι στα όνειρα του Ανθρώπου: «Δεν είμαστε οι πλέον/ αρμόδιοι να προσδιορίσουμε το Θεό/ Μα σταθήκαμε όρθιοι για/ ν' ατενίσουμε τ' άστρα».

Ο ποιητής, μάς οδηγεί στην «ορατότητα» των αξιών. Στην ποίησή του, η αγάπη κι η κοινωνική δικαιοσύνη, είναι έννοιες τόσο ορατές, όσο και τα χρώματα «των ανθέων». (Εκδ. «ΕΝ ΤΥΠΟΙΣ» - ΒΟΥΛΑ ΚΟΚΚΙΝΟΥ).


Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΚΑΤΣΙΜΑΝΗΣ
«Στον εξπρεσιονισμό της αγάπης» (Η ανατομία της οπτασίας)

Η «φωνή» του Δ.Κ. έχει ένα μέταλλο λείο, που ο ποιητής το σφυρηλατεί με πόνο ψυχής. Στον ποιητικό του λόγο χρησιμοποιεί ένα σύμβολο - πιλότο, γύρω από το οποίο χτίζει το στίχο του. Το σύμβολο που επιλέγει ο ποιητής είναι η Σελήνη που πότε συμβολίζει τον ίδιο, πάτε τον έρωτα και πότε τον αγώνα του. Πάντα όμως βρίσκεται σε ανήσυχη αναζήτηση. Το θέμα είναι τι αναζητά ο ποιητή! Ωστόσο, αυτό δε θα το μάθουμε, γιατί η αναζήτηση είναι τρόπος ζωής και κατάθεσης του δημιουργού. «Μέσα από μπλε μάτια/και ξανθά στάχυα/η Σελήνη είναι η μορφή μου/εκφράζει την ψυχή μου/εκπέμπει μια αγιότητα».

Η αγάπη είναι από τα ουσιαστικότερα που αναζητά. Η αγάπη, που τη βιώνει μέσα από το «πρόσωπο» της Σελήνης, τα μάτια της Γκάρμπο ή στη «στοργή» του Νίτσε.

«Η ομορφιά είναι ωραία σαν την Γκάρμπο/καταδίκη/οδύνη, έρωτας/στη νύχτα».

Η τεχνική του λόγου αφαιρετική, συμπυκνωμένη, με το ρήμα να παίζει τον ασθενέστερο ρόλο, έτσι ώστε τα ουσιαστικά, με κάποια επιλεκτικά επίθετα να επωμίζονται όλο το βάρος. Αυτό δείχνει τη δύναμη της γραφής του Δ.Κ. που πονάει και το ομολογεί.

Ποιος, όμως, ευαίσθητος δημιουργός, δεν πονάει και δε συνθλίβεται στην απάνθρωπη εποχή μας; (Εκδόσεις «Μαυρίδης», 2000).


Φαίδρα ΖΑΜΠΑΘΑ - ΠΑΓΟΥΛΑΤΟΥ



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ