ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

"Αίσιον τέλος"!

Του Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ

Τελικά πάλι θα βρεθώ αντιμέτωπος με την ελληνική γλώσσα. Τη σύγχρονη ελληνική γλώσσα, που, όπως όλες οι γλώσσες του κόσμου, έχει κι αυτή τις λέξεις και τα νοήματά της, τους κανόνες και τις εξαιρέσεις της. Εχει, τέλος πάντων, όλους εκείνους τους επιμέρους μηχανισμούς, που την αναδεικνύουν ως ένα πλήρες επικοινωνιακό μέσο, με τη βοήθεια του οποίου, αιώνες τώρα, εμείς εδώ μπορούμε και συνεννοούμαστε μια χαρά. Λέμε τον πόνο μας ο ένας στον άλλο, περιγράφουμε τη χαρά μας, διατυπώνουμε τις αντιρρήσεις μας και διεκδικούμε. Γιατί, αν δεν είχαμε γλώσσα, δε θα είχαμε ούτε ιστορία, ούτε πολιτισμό. Με τη γλώσσα ορίζεις τα πράγματα, εκφράζεις τις σκέψεις σου, συνεννοείσαι και διαφωνείς με τον ταξικό σου αντίπαλο. Με τη γλώσσα λες "...τα σύκα - σύκα και τη σκάφη - σκάφη". Μ' αυτήν λες δώσε μου το σφυρί, πάρε το δρεπάνι, διαβάζεις και γράφεις, φωνάζεις "ζήτω", καταλαβαίνεις τα πλήκτρα του κομπιούτερ και τις ταμπέλες της αγοράς, που σου λένε πόσο στοιχίζουν τα καρπούζια και πόσο η ζάχαρη. Κι αν δεν είχες τη γλώσσα, άντε να γράψεις με κόκκινη μπογιά στους άσπρους τοίχους "Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι"!

Κι όμως, τον τελευταίο καιρό όλ' αυτά τα στέρεα και τα νόμιμα, τα αυτονόητα και τα συγκεκριμένα κλονίζονται. Αλλα λέμε και άλλα εννοούμε. Οι λέξεις λειτουργούν επιλεκτικά και αντιστοιχούν αποκλειστικά και με εξοργιστικό τρόπο μόνο στη συνείδηση του χρήστη της γλώσσας και της ομάδας που αυτός εκπροσωπεί. Αλλιώς, π.χ., καταλαβαίνει τη λέξη "Σοσιαλισμός" ο κύριος πρωθυπουργός και αλλιώς την καταλαβαίνει η Ιστορία. Με άλλη λέξη περιγράφει το Κεφάλαιο τη διαδικασία της "Εργασίας" και με άλλη ο Εργαζόμενος. Αλλα πράγματα ανεβοκατεβαίνουν μέσα στην καρδιά μας, όταν εμείς λέμε τον άλλο "σύντροφε" και άλλα, όταν απευθύνεται ο κύριος Τσοχατζόπουλος στον κύριο Αρσένη, αποκαλώντας τον "σύντροφε". Ετσι είναι. Οχι γιατί το λέω εγώ, αλλά γιατί το λέει η επιστήμη και η Ιστορία.

Γι' αυτό κι εγώ έπεσα σε βαθιά σκέψη, όταν άκουσα από το ραδιόφωνο, είδα στην τηλεόραση και διάβασα στις εφημερίδες πως η γνωστή "λεωφορειοπειρατία" πήρε "αίσιο τέλος", με νεκρό τον Αλβανό "τρομοκράτη"! Δε λέω πως δεν είχα και γω αγωνία για το τι θα γίνουν οι ανυποψίαστοι όμηροι του απελπισμένου χειροβομβιστή. Και γω έφερνα στο μυαλό μου το τραγικό θύμα της προηγούμενης περίπτωσης, ξανάβλεπα πάλι μπροστά μου το κορμί του παλικαριού να κυλιέται μέσα στα αίματα και ευχόμουνα με δύναμη να μην έχουμε αυτή τη φορά ούτε θύματα ούτε αίματα. Ευχόμουνα να βρεθεί ένας τρόπος και όλα να πάνε καλά. Αυτό το "αίσιο τέλος", όμως, με μπέρδεψε. Δεν μπορεί, έλεγα μέσα μου, να είναι "αίσιο" ένα τέλος που γράφτηκε με το αίμα ενός ανθρώπου. Δεν ήθελα να συμφωνήσω με την άποψη πως άλλο στοιχίζει η ζωή ενός "τρομοκράτη" και άλλο ενός νοικοκύρη, που κάθε πρωί παίρνει σιωπηλός και σκουντούφλης το λεωφορείο, για να πάει στη δουλιά του. Κι ο πρώτος, όπως κι ο δεύτερος, ήτανε πριν από χρόνια παιδί. Τον φώναζε η μάνα του Μουζαφέρ ή Ιλίρ, για να φάει τη φέτα του μαύρου ψωμιού του που ήτανε πασπαλισμένη με καφετιά ζάχαρη. Ισως να τον φώναζε, για να του σκουπίσει το βρώμικο πρόσωπο, που ήταν γεμάτο λάσπες και κοπριές. Δεν ξέρω, μπορεί να τον φώναζε ν' αφήσει το τόπι και να πάει να αποτελειώσει την έκθεση, που τους είχε βάλει να γράψουν ο δάσκαλος. Δεν μπορεί, κι αυτός ο νεκρός "τρομοκράτης", όπως κι εγώ και συ που με διαβάζεις, θα είχε σταθεί κάποτε μπροστά σε κάποιο χριστουγεννιάτικο δέντρο, παίζοντας με το τενεκεδένιο αυτοκίνητο που του είχε δωρίσει ο πλούσιος νονός του. Και πιο ύστερα, όταν θα είχε με το καλό μεγαλώσει, θα χτένιζε τα μαλλιά του με μπόλικη μπριγιαντίνη και θα κομπόδενε τη φανταχτερή του γραβάτα, για να πάει στο ραντεβού που είχε με τη Σβετλάνα δίπλα στο χαλασμένο γεφύρι! Και μέσα στο μυαλό του θα έρχονταν εικόνες με αγκαλιές ζεστές και ήχους ερωτικών θριάμβων.

Κι όμως, ύστερα από χρόνια, βρέθηκε να κρατάει στα χέρια του μια χειροβομβίδα, κι όχι τη φέτα του μαύρου ψωμιού του πασπαλισμένη με ζάχαρη. Και να είναι ξαπλωμένος μέσα στα αίματα, χωρίς τη φανταχτερή γραβάτα, νεκρός από τη σφαίρα ενός νέου ανθρώπου, που ίσως το ίδιο βράδυ να έτρεχε ανέμελος και περήφανος γι' αυτό που είχε κάνει, για να συναντήσει τη δική "Σβετλάνα", προσδοκώντας τους δικούς του ερωτικούς θριάμβους. Αυτό, λοιπόν, σημαίνει στη "νέα" γλώσσα "Αίσιο τέλος". Ενας νέος άνθρωπος να κυλιέται νεκρός με μια σφαίρα στην πικρή του καρδιά κι ένας άλλος, την ίδια στιγμή να χαίρεται με ένα παράσημο στη δική του! Πώς τα φέρνει, στ' αλήθεια αυτή, η πουτάνα η ζωή! Δε συμφωνείς;

Δεν μπορεί, κι αυτός ο νεκρός "τρομοκράτης", όπως κι εγώ, και συ που με διαβάζεις θα είχε σταθεί κάποτε μπροστά σε κάποιο χριστουγεννιάτικο δέντρο, παίζοντας με το τενεκεδένιο αυτοκίνητο, που του είχε δωρίσει ο πλούσιος νονός του. Και πιο ύστερα, όταν θα είχε με το καλό μεγαλώσει, θα χτένιζε τα μαλλιά του με μπόλικη μπριγιαντίνη και θα κομπόδενε τη φανταχτερή του γραβάτα, για να πάει στο ραντεβού που είχε με τη Σβετλάνα δίπλα στο χαλασμένο γεφύρι!

ΑΤΖΕΝΤΑ

Συνάντηση με το έργο του Γ. Ρίτσου

"Ο κύριος Γιάννης Ρίτσος" τιτλοφορείται η παράσταση που θα φιλοξενηθεί την Τρίτη 20 Ιουλίου στην Πνύκα.Πρόκειται για μία συνάντηση με το έργο του "ποιητή της Ρωμιοσύνης", μέσα από "τοπία" και "ψηφίδες" λόγου, χορού και μουσικής. Ο Βασίλης Παπαβασιλείου σκηνοθετεί και ερμηνεύει τον ποιητικό λόγο του Γ. Ρίτσου. Για το έργο του ποιητή γράφει χαρακτηριστικά "Κείμενες λέξεις/ Ξαπλωμένες/ Που ορέγονται την Ανάσταση/ Και το σμίξιμο/ Με τον κόσμο./

(...) Λέξεις εξόριστες/ Αλμυρές και ηλιοκαμένες/ Σαν γεγονότα της άλλης ζωής/ Που θυσιάζεται στο βωμό αυτής της ζωής/ Της πέτρινης, της επαναλαμβανόμενης/ Εκεί, στο κιγκλίδωμα./

(...) Η μόνη τροφή. / Λέξεις του ήλιου/ Κάτω απ' το φεγγάρι/ Λέξεις της μέρας/ Μέσα στη νύχτα/ Λέξεις της κάθε μέρας/ Εδώ, στον αρχαίο τόπο".

Αναδρομική παρουσίαση

Εναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της καλλιτεχνικής διασποράς από τη γενιά του '60, φιλοξενεί η Εθνική Πινακοθήκη.Πρόκειται για ολοκληρωμένη παρουσίαση της 40χρονης καλλιτεχνικής πορείας του Βλάση Κανιάρη.Τίτλος της "Βλάσης Κανιάρης - Αναδρομική".Εκτίθενται 166 έργα (ζωγραφική, επίτοιχα, τρισδιάστατα αντικείμενα και περιβάλλοντα), που δημιούργησε ο καλλιτέχνης στη Ρώμη, στο Παρίσι, στο Βερολίνο και στην Αθήνα και ανήκουν σε ελληνικές και ευρωπαϊκές συλλογές και μουσεία. Το υλικό, που παρουσιάζεται σε 8 ενότητες, σε τρία επίπεδα και σε τμήμα του κήπου, επιχειρεί να δείξει τη συνοχή και συγκρότηση του έργου του από το 1945 έως σήμερα.

"Πρωτότυπο, συναρπαστικό, πολλαπλά σημαίνον, το έργο του Βλ. Κανιάρη πλούτισε την ιστορία της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας με ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο, που φέρει ατομική σφραγίδα", σημειώνει η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα."Οταν θριάμβευε η σημειολογία ως θεωρητικό ερμηνευτικό εργαλείο, ο Βλ. Κανιάρης χρησιμοποίησε σημειολογικά τους εκφραστικούς του κώδικες για να ανακαλύψει, να φωτίσει, να σχολιάσει, να κρίνει, να καταγγείλει τα μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά τραύματα του καιρού μας".

Μουσικές του κόσμου

Στο Θέατρο Ρεματιάς του Δήμου Χαλανδρίου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του "Αετοπούλειου" Πολιτιστικού Κέντρου με τίτλο "Τέσσερις μικροί μουσικοί κύκλοι συν ένας",στις 21/7 (9.30μμ) συναντιούνται για πρώτη φορά τρεις μεγάλες ερμηνεύτριες του ελληνικού τραγουδιού: οι Μαρία Φαραντούρη, Ελλη Πασπαλά, Σαββίνα Γιαννάτου.Θα παρουσιάσουν ένα μουσικό πανόραμα με τίτλο "Μουσικές του κόσμου".Μαζί τους εννιαμελής ορχήστρα και ανάμεσά τους ο Ντέιβιντ Λιντς,ο Τάκης Φαραζής και ο Χάικ Χατζιάν.

Ενώνοντας τις φωνές τους, τα ηχοχρώματα, τη λυρικότητα και το ιδιαίτερο ύφος τους, οι τρεις ερμηνεύτριες θα παρουσιάσουν επιλογή από τις καλύτερες στιγμές του ελληνικού και ξένου τραγουδιού. Τραγούδια των: Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, Νίκου Κηπουργού και Γιώργου Ανδρέου,παραδοσιακές μελωδίες από Σερβία, Αλβανία, Κύπρο, Ιταλία, Καραϊβική, αλλά και τραγούδια του Ζ. Λιβανελί και του Ν. Ρότα.

Αθάνατος Καραγκιόζης

Την Πέμπτη (22/7) μικροί και μεγάλοι μπορούν να απολαύσουν την αθάνατη τέχνη του Θεάτρου Σκιών και τον σπουδαιότερο ζώντα και από τα μικράτα του "μάστορά" της. Στην πλατεία Ηρώων Αμαρουσίου (παλιό δημαρχείο), στα πλαίσια των εκδηλώσεων του δήμου, ο δάσκαλος του ελληνικού θεάτρου σκιών Ευγένιος Σπαθάρης θα βρίσκεται εκεί με όλη την "παρέα" του. Τον Καραγκιόζη, τα κολλητήρια του και όλο το σινάφι του.