ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 16 Μάη 2004
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Ας ισχυριστούμε πως είμαστε ελέφαντες...

1. Μετά το σχεδιασμό δολοφονίας των Ολυμπιακών Αγώνων, την απόκρυψη με ζηλευτή επιμέλεια της ολυμπιακής ιδέας, ένα νέο βάρος έκανε την εμφάνισή του στις πλάτες των Ελλήνων. Το βάρος αυτό ξεπήδησε από ένα εργαστήριο τεχνικών κινδύνων, ένα φημισμένο οικουμενικό κέντρο παροχής ασφάλειας, με το αζημίωτο φυσικά. Το βάρος έχει τη μορφή του δώρου, ώστε να κάνει έτσι αδύνατη κάθε απόπειρα επιστροφής του. Είναι στη μοίρα μας, στη δουλικότητά μας, στις καλές μας προθέσεις, να καταλήγουμε σε μια ιστορική απάθεια, θυμίζοντας ασθενή σε κρεβάτι του χειρουργείου που παρακολουθεί την επέμβαση όχι μόνο χάρη στην τοπική αναισθησία, αλλά και στη γενικότερη; Πώς αλλιώς μπορούμε να εξηγήσουμε αυτά που επιτρέπουμε να μας κάνουν; Ιδού το δώρο της ασφάλειας. Να γεμίσει το κέντρο της Αθήνας με κάμερες ως τις τουαλέτες, να επιτρέψουμε στο γνωστό στρατό κατοχής να κάνει επίδειξη δύναμης, η πρωτεύουσα να είναι ανοιχτή πόλη στα χέρια του αγνώστου μπάτσου. Αφήσαμε ό,τι ελευθερίες είχαμε κερδίσει με αίμα να γίνουν βορά μιας μηχανής που επιδέξια, δηλαδή εκβιάζοντας, μας πούλησε ο πλασιέ της αμερικανικής πρεσβείας.

2. Ο Ελληνας παγιδεύτηκε μέσα στην άγνοια και τη θλιβερή ημιμάθειά του. Τον έπαιξαν με όρους θεάματος και να το αποτέλεσμα. Ακόμη δεν έχει καταλάβει τι συμβαίνει, γιατί, ενώ αυτός εδώ πατάει κι εκεί βρίσκεται, οι τεχνικοί της εξουσίας τρίβουν τα χέρια τους και ποτέ δε θα του πουν ακριβώς τι πρόκειται να πληρώσει. Απλά θα πληρώσει.

3. Αντί για τη χαρά που υποτίθεται ότι κυριαρχεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες, βλέπεις ότι προηγείται ένα παραλήρημα από στρατιωτικές ασκήσεις στην Αττική, από τη μια άκρη ως την άλλη. Σ' αυτή την κατ' εξοχήν γιορτή της ελευθερίας, καταργείται οποιαδήποτε έννοια δικαίου, αφού δε θα χρειάζεται ούτε άδεια του εισαγγελέα για να κάνει την εμφάνισή του ο κάθε Ρόμποκοπ μέσα στο σπίτι μας. Και η υποτιθέμενη αιτία; Για μια Αλ Κάιντα, για ένα άδειο πουκάμισο.

4. Είμαστε στον προθάλαμο μιας ολυμπιακής γιορτής όπου συναντιούνται, μαζί με τις βεντέτες Ολυμπιονίκες, έμποροι όπλων, εκπρόσωποι κρατών που διεξάγουν πόλεμο και μυστικές υπηρεσίες. Κυριολεκτικά, «αρχαίο πνεύμα αθάνατο».

5. Και όλα αυτά για να λάμψει σαν στολισμένη τούρτα πάνω μας η αγία οικογένεια, γεμάτη σαντιγί, την οποία θα προσφέρει, κατά το τυπικόν, η παραμυθιασμένη κυρία Δήμαρχος, που γνωρίζει μόνο τον άρτον και τα θεάματα όπως και κάθε θλιβερό κοσμικό γεμάτο γονυκλισίες, μεγαλοϊδεατισμό και κούφια ρητορεία.

6. Δεν είναι άμοιροι των ευθυνών τους οι δημοσιογράφοι της χώρας, που, ενώ γνωρίζουν, γράφουν γι' αυτά που δε γνωρίζουν, γουργουρίζοντας αδιάφορα σαν περιστέρια μέσα στο θερμοκήπιο του Καλατράβα.

7. Σ' αυτούς τους αγώνες η διαφήμιση έχει ήδη προηγηθεί και έχει λάβει την κύρια θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Δε γνωρίζαμε - κακώς - πως το θέαμα έχει τελειοποιήσει τόσο πολύ την εμφάνισή του εφ' όλης της ύλης, ώστε, ξεπερνώντας τον εαυτό του και τον πελάτη του, μπροστά στον υποτιθέμενο κίνδυνο, να γίνεται πολεμική μηχανή. Ο δύσμοιρος ύποπτος που θα πέσει μπροστά της θα πρέπει ν' αποδείξει πως δεν είναι ελέφαντας. Αντιστρέφοντας τον κυνισμό τους, αυτές τις μέρες πρέπει ο καθένας μας να ισχυρίζεται πως είναι ελέφαντας και πως μπορεί να το αποδείξει. Σ' αυτούς λοιπόν τους λεγόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, ας γίνει σύμβολό μας ο ελέφαντας. Γιατί είναι δυνατός και πάνω απ' όλα έχει τρομερή μνήμη.

8. Ας αποδώσουμε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι. Σ' αυτή την εμποροπανήγυρη ας είμαστε παρόντες, για να θυμίζουμε συνέχεια τι ακριβώς ήταν και πρέπει να είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ


Ιδανική «η χώρα των πουλιών»

Η πιο πετυχημένη ίσως παράσταση για παιδιά και μεγάλους, «Η χώρα των πουλιών» (από τους «Ορνιθες» του Αριστοφάνη), που παρουσίασε το Παιδικό Στέκι του Εθνικού Θεάτρου, θα ανέβει για δύο παραστάσεις, την Τετάρτη 19 και την Πέμπτη 20 του Μάη, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού.

Ο Γιάννης Καλατζόπουλος διασκεύασε τους «Ορνιθες», ίσως το πιο δημοφιλές αλλά και πιο ποιητικό έργο του Αριστοφάνη, δίνοντας τον τίτλο «Η χώρα των πουλιών». Παράλληλα, ανέλαβε και τη σκηνοθεσία της παράστασης, στην οποία συμμετέχουν 29 ηθοποιοί. Μεταξύ τους ο Νίκος Δημητράτος στο ρόλο του συγγραφέα, ο Σωτήρης Τζεβελέκος στο ρόλο του Ευελπίδη, ο Κώστας Δαρλάσης στο ρόλο του Πεισθέταιρου και ο Γιάννης Καλατζόπουλος στο ρόλο του Εποπα.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια επιμελήθηκε η Αννα Μαχαιριανάκη, τη μουσική έγραψε ο Δημήτρης Λέκκας, τη χορογραφία έκανε ο Ντανιέλ Λομέλ, τη μουσική διδασκαλία η Ολυμπία Κυριακάκη και τους φωτισμούς επιμελήθηκε ο Νίκος Καβουκίδης.

Στα πολύ παλιά χρόνια, οι δυο μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας, η Αθήνα και η Σπάρτη, βρίσκονταν σε πόλεμο. Οπως όλοι οι πόλεμοι, έτσι κι αυτός είχε φέρει στους ανθρώπους φτώχεια, βάσανα, δυστυχία. Δύο φίλοι από την Αθήνα, ο Πεισθέταιρος και ο Ευελπίδης, δεν αντέχουν άλλο. Φεύγουν και πάνε να βρούνε ένα πουλί, τον κυρ Εποπα, τον τσαλαπετεινό, για να τον ρωτήσουν μήπως έχει δει, από εκεί ψηλά που πετάει, καμιά πόλη, όπου οι άνθρωποι να ζουν ευτυχισμένοι...

Ετσι ξεκινά να διηγείται τους «Ορνιθες» του Αριστοφάνη ο «μαέστρος» των διασκευών κλασικών έργων σε έργα για παιδιά, Γιάννης Καλατζόπουλος, που φέτος ανέλαβε την καλλιτεχνική ευθύνη στο «Παιδικό Στέκι» του Εθνικού Θεάτρου. «Η Χώρα των πουλιών» είναι ο τόπος όπου κατοικούν τα ιδανικά και οι ελπίδες. Εκεί όπου το όνειρο και η ουτοπία γίνονται πραγματικότητα.

Το καλό θέατρο για παιδιά μπορεί να διακρίνεται για την πολυχρωμία του, για την ποικιλία θεματικών και ιδεολογικοαισθητικών προτιμήσεων και αναζητήσεων των υπευθύνων του, αλλά χαρακτηρίζεται επίσης και από την ακλόνητη πεποίθηση ότι τα παιδιά δικαιούνται το καλύτερο κομμάτι της «τούρτας», που μπορεί να φτιάξει το θέατρό μας.

Η «Χώρα των πουλιών», που είναι η λυρικότερη και πολιτικότερη κωμωδία του Αριστοφάνη και ένα από τα πιο ποιητικά έργα του παγκόσμιου δραματολογίου, είναι ένα πολύ καθαρό σχόλιο πάνω στο πρόβλημα της ουτοπίας, πάνω στο θέμα ενός οράματος που αιώνες έχει η ανθρωπότητα, για έναν κόσμο απαλλαγμένο από τα δεινά και τα βάσανα των ανθρώπινων κοινωνιών.

Αυτό, στη μακραίωνη πορεία της, πολλές φορές το επιχείρησε η ανθρωπότητα, άλλοτε με καλύτερα και άλλοτε με χειρότερα αποτελέσματα. Αν και αυτό το όνειρο μοιάζει δύσκολο, αφού οι παγκόσμιες εξελίξεις το επιβεβαιώνουν, η ζωή επιβεβαιώνει ότι κάθε φορά που ένα όνειρο γκρεμίζεται ή διαψεύδεται, οι άνθρωποι σφίγγουν τα δόντια και λένε: Την επόμενη φορά θα τα καταφέρουμε!

Πολιτικές και ιστορικές αναφορές...

Οπως σημειώνει ο Γιάννης Καλατζόπουλος, «στο έργο γίνεται ένας συμβιβασμός, τον οποίο ο Αριστοφάνης υπαινίσσεται, στην εποχή που οι Αθηναίοι έκαναν ένα συμβιβασμό μεσούντος του Πελοποννησιακού πολέμου. Το έργο γράφτηκε μετά από τη Σικελική εκστρατεία και στην παράστασή μας γίνεται με τον τρόπο που έγινε κι εδώ, όταν δηλαδή - εν ονόματι μιας συμφιλίωσης και μιας ειρήνης που όλοι περίμεναν ένα καλύτερο μέλλον - παρέδωσαν τα όπλα τους κάποιοι. Ετσι κι εδώ τα πουλιά καταθέτουν τα ράμφη τους και προδίδονται, δυστυχώς. Ο Πεισθέταιρος είναι ένας επαναστάτης για την εποχή του και εκφράζει ένα διαφορετικό κόσμο, ο οποίος όμως περιβάλλεται και πολιορκείται πανταχόθεν, και από τους ανθρώπους που θέλουν να ανατρέψουν αυτή την ιδανική πολιτεία, αλλά και από τους θεούς των οποίων έχουν βλάψει τα συμφέροντα. Σήμερα ποια είναι η αντιστοιχία; Ποια είναι, ένα κομμάτι, μια όαση διαφορετικού κόσμου αν όχι η Κούβα; Και μάλιστα μέσα στο μάτι του κυκλώνα, μέσα στο ρουθούνι του λιονταριού; Κι όμως, συνεχίζει να αγωνίζεται με όλους τους κινδύνους που συνεπάγεται. Δηλαδή, πόσο εύκολο είναι σήμερα για ανθρώπους έστω και εμποτισμένους με τα ιδανικά της κουβανικής επανάστασης, μετά από τόσα χρόνια, να αντιστέκονται και να μένουν όρθιοι; Ηθικά όρθιοι, μέσα σ' έναν κόσμο γύρω γύρω εχθρικό! Τι είναι άλλωστε όλο αυτό που βλέπουμε, όλες αυτές οι εκστρατείες κατά του Κάστρο, κατά της Κούβας, όλοι αυτοί οι δήθεν διαφωνούντες που φεύγουν; Δεν είναι μια ηθική εξαγορά; Ο Κάστρο, λοιπόν, προσπαθούμε να πούμε στους θεατές μας, είναι η αντιστοιχία, σήμερα».

Παίζουν επίσης οι ηθοποιοί: Μάγια Πολιτάκη, Μαρία Πάτσου, Σπύρος Φασιανός, Ελένα Αρβανίτη, Λίλα Μουτσοπούλου, Κυριακή Ρωμανού, Σπύρος Κωτσόπουλος, Δημήτρης Χαβρές, Ανδρέας Βαρούχας, κ.ά.


Σ. Α.



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ