Αποτελεί κοινό μυστικό ότι θύμα του επικείμενου πολέμου στο Ιράκ έχει αρχίσει να πέφτει, όχι μόνο η ελληνική, αλλά, συνολικά, η ευρωπαϊκή οικονομία. Παρενθετικά, να πούμε εδώ ότι ο πόλεμος αυτός δεν είναι καθόλου άσχετος με τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, καθώς ερίζουν μεταξύ τους, αν το πάνω χέρι θα συνεχίσουν να το έχουν οι ΗΠΑ ή θα το αποκτήσουν η ΕΕ (που βρίσκεται στη διαδικασία διεύρυνσης με την ένταξη άλλων 10 χωρών) ή η Ιαπωνία. Εκτός από τις ΗΠΑ και τις άλλες χώρες του κόσμου, οι επιπτώσεις του προαναγγελθέντος πολέμου στο Ιράκ είναι ήδη αισθητές στους ρυθμούς ανάπτυξης των χωρών - μελών της ΕΕ - και της ελληνικής οικονομίας - που αναθεωρούνται συνεχώς προς τα κάτω.

Αν και βρισκόμαστε ακόμη στις αρχές του τρίτου μήνα του 2003, οι αισιόδοξες προβλέψεις για ρυθμό ανάπτυξης 1,8-2% έχουν αναθεωρηθεί προς το χειρότερο. Ετσι, ενώ στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Οικονομίας της ΕΕ (Ecofin), τον περασμένο μήνα Φλεβάρη ο Ελληνας υπουργός Οικονομίας Ν. Χριστοδουλάκης - που είναι και προεδρεύων του Συμβουλίου γι' αυτό το εξάμηνο - μίλησε για ανάπτυξη της τάξης του 1,5% στην ΕΕ, την περασμένη Πέμπτη (13 Μάρτη) έφτασε ραπόρτο από τις Βρυξέλλες που έλεγε ότι η Επιτροπή της ΕΕ θα αναθεωρήσει ακόμη προς το χειρότερο τα βασικά μεγέθη (ρυθμός ανάπτυξης, πληθωρισμός κλπ.) για τις οικονομίες των χωρών - μελών της. Τα νεότερα στοιχεία για το ρυθμό ανάπτυξης, τον πληθωρισμό κλπ. της ΕΕ θα δημοσιοποιηθούν αύριο.

To Διευθυντήριο των Βρυξελλών εξετάζει 4 σενάρια με τις πιθανές επιπτώσεις του πολέμου για την ευρωζώνη το 2003, τα οποία αναμένεται να δημοσιοποιήσει αύριο Δευτέρα, προχωρώντας παράλληλα σε αναθεώρηση προς τα κάτω των οικονομικών προβλέψεων για το τρέχον έτος. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πρώτο σενάριο λέει πως αν οι τιμές του πετρελαίου φτάσουν βραχυπρόθεσμα τα 50 δολάρια το βαρέλι και στη συνέχεια μειωθούν, τότε η αύξηση στο κοινοτικό ΑΕΠ θα είναι κατά 0,1% μικρότερη από τις τελευταίες προβλέψεις και ο πληθωρισμός θα επιβαρυνθεί κατά 0,1%. Το δεύτερο σενάριο εκτιμά πως αν η μέση τιμή του πετρελαίου φτάσει τα 39 δολάρια το βαρέλι, τότε η επίπτωση θα είναι 0,4% στο ΑΕΠ και 0,4% στον πληθωρισμό. Το τρίτο σενάριο προβλέπει τη διατήρηση των τιμών του πετρελαίου μεταξύ 35 και 40 δολάρια το βαρέλι για αρκετά χρόνια, οπότε η επιβάρυνση στο ΑΕΠ μπορεί να φτάσει το 0,4% ετησίως και ο πληθωρισμός κατά 0,7% το 2003 και 0,4% τα επόμενα χρόνια. Τέλος, το τέταρτο και χειρότερο σενάριο είναι παράλληλα με την αύξηση της τιμής του πετρελαίου να επηρεαστεί ολόκληρη η οικονομία. Στην περίπτωση αυτή ο ρυθμός ανάπτυξης θα μειωθεί κατά 1,3% με 1,4%, που σημαίνει ότι η ευρωπαϊκή οικονομία μπαίνει για τα καλά σε μια περίοδο ύφεσης.

Μια πρόγευση για τις προθέσεις του Διευθυντηρίου των Βρυξελλών να φορτώσει τις συνέπειες του επικείμενου πολέμου στο Ιράκ και άλλων προβλημάτων της ευρωπαϊκής οικονομίας στις πλάτες των εργαζομένων, μας δίνουν και τα μέτρα που πήρε και ανακοίνωσε την Παρασκευή (14 Μάρτη) ο καγκελάριος της Γερμανίας Γκ. Σρέντερ, ο οποίος δεσμεύτηκε ενώπιον, του Γερμανικού Κοινοβουλίου για δαπάνες ύψους 17 δισ. ευρώ σε έργα υποδομής και για μείωση των κοινωνικών παροχών σε μία προσπάθεια να δώσει ώθηση στη δοκιμαζόμενη υπ' αριθμόν ένα οικονομία της ευρωζώνης. Ο Γερμανός καγκελάριος εξήγγειλε επίσης τη μείωση του χρόνου επιδότησης των ανέργων κατά 20 μήνες (δήλωσε ότι το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο άνεργος πολίτης θα δικαιούται χορήγηση επιδόματος ανεργίας θα συντομευτεί από 32 μήνες σε 12 μήνες), καθώς και ότι θα μειώσει τις κοινωνικές παροχές στους μακροχρόνια άνεργους. Παράλληλα, ο Γκέρχαρντ Σρέντερ τάχθηκε υπέρ μιας χαλάρωσης της ιδιαίτερα «δύσκαμπτης» ανάγνωσης των κοινωνικών κριτηρίων όσον αφορά τις απολύσεις.

Σε ό,τι αφορά στην ελληνική οικονομία, οι οικονομικές συνέπειες του σχεδιαζόμενου πολέμου - και μόνον από την άνοδο των διεθνών τιμών πετρελαίου - έχουν αρχίσει να γίνονται αισθητές, πριν ακόμη αρχίσουν επίσημα τους βομβαρδισμούς οι Αγγλοαμερικανοί. Οι επιπτώσεις από τα βρώμικα σχέδια των ιμπεριαλιστών σε βάρος του Ιράκ - με τις οποίες ασχολήθηκε και το Υπουργικό Συμβούλιο της περασμένης Πέμπτης και η διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας - είναι ιδιαίτερα αισθητές από τους εργαζόμενους και τα πλατιά λαϊκά στρώματα που είναι και τα πρώτα μεγάλα θύματα. Ηδη, πληρώνουν τα σπασμένα από τη μέχρι τώρα άνοδο των διεθνών τιμών πετρελαίου, πληρώνοντας ακριβότερα τις βενζίνες και το πετρέλαιο θέρμανσης, ενώ έπεται και συνέχεια καθώς οι εμποροβιομήχανοι έχουν δηλώσει δημόσια πως θα μετακυλήσουν στους καταναλωτές με αυξήσεις των τιμών τις αρνητικές επιπτώσεις από την άνοδο των διεθνών τιμών πετρελαίου.

Από την άνοδο της τιμής του πετρελαίου θα υπάρξουν αλυσιδωτές αρνητικές επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας. Θα πληγούν και η εγχώρια παραγωγή και οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων και ο τουρισμός και ο πληθωρισμός και τα δημόσια οικονομικά (έλλειμμα - χρέος) και οι επενδύσεις (αναστέλλεται η υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων από διάφορους επιχειρηματίες λόγω αβεβαιότητας) και η πολυδιαφημισμένη ανάπτυξη. Οι Ελληνες επιτελείς είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι για ένα σοκ στον τουρισμό, δεδομένου ότι τα συμβόλαια και οι κρατήσεις των ξενοδοχείων κλείνουν τον Απρίλη, την επαύριο, δηλαδή, της επαπειλούμενης ανάφλεξης στη γειτονική Μ. Ανατολή. Και, φυσικά, τις συνέπειες από την επιδείνωση των παραπάνω βασικών μεγεθών της οικονομίας (όπως η αύξηση των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους, η αύξηση του κόστους παραγωγής, το πάγωμα των επενδυτικών σχεδίων κλπ.), κάποιος θα κληθεί να τις πληρώσει.

Δεν είναι τυχαίο ότι, πρόσφατα, και ο πρωθυπουργός και ο αρμόδιος υπουργός Οικονομίας, Ν. Χριστοδουλάκης, δήλωσαν δημόσια πως η ελληνική οικονομία «δεν είναι άτρωτη». Μίλησαν για αβεβαιότητα που προκαλούν οι γεωπολιτικές εξελίξεις με αποτέλεσμα να υπάρχει επιφυλακτικότητα σε ό,τι αφορά στη διενέργεια ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως είναι οι επενδύσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν ένα μήνα ο Ν. Χριστοδουλάκης δήλωνε αισιόδοξος για την πορεία ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, λέγοντας πως δεν τίθεται θέμα αμφισβήτησης του στόχου για ρυθμό ανάπτυξης 3,8% το 2003. Επιχειρώντας μάλιστα να καθησυχάσει τους εργαζόμενους, που θα κληθούν και πάλι να πληρώσουν τις συνέπειες από έναν πόλεμο στο Ιράκ, είχε δηλώσει πως σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να επηρεάσουν την εισοδηματική πολιτική της κυβέρνησης. Ομως ο υπουργός Οικονομίας δεν ήταν το ίδιο αισιόδοξος και την περασμένη Πέμπτη, καθώς με τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου απέφυγε να επαναλάβει τις ίδιες αισιόδοξες εκτιμήσεις του για τον πληθωρισμό, την ανάπτυξη, την εισοδηματική πολιτική και τα άλλα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας.

Η αλήθεια, όμως, είναι πως η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ - σε αγαστή συνεργασία με τους μεγαλοεπιχειρηματίες που τη στηρίζουν και την ανοχή ή σιωπηλή στήριξη της ΝΔ και των γαλαζοπράσινων συνδικαλιστικών ηγεσιών της ΓΣΕΕ, της ΑΔΕΔΥ - έχοντας αναδείξει την «ανταγωνιστικότητα» σε... εθνικό στόχο, ετοιμάζει μέτρα για τη μετακύληση του κόστους του πολέμου στις πλάτες των εργαζομένων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΕΒ Οδ. Κυριακόπουλος βγήκε πρόσφατα και δήλωσε δημόσια - αξιοποιώντας το γεγονός ότι η αγορά είναι απελευθερωμένη - ότι οι βιομήχανοι θα μετακυλήσουν στα βιομηχανικά προϊόντα την όποια επιβάρυνση προκύψει από την άνοδο των διεθνών τιμών πετρελαίου. Και η κυβέρνηση Σημίτη, θεωρώντας «ιερό και όσιο» το δικαίωμα των μεγαλοεπιχειρηματιών να αυξάνουν όποτε και όσο θέλουν τις τιμές, προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις πληθωριστικές πιέσεις (που προκαλούνται από την αισχροκέρδεια εκείνων που έχουν το πάνω χέρι στη διαμόρφωση των τιμών) με οδηγίες στις διοικήσεις των ΔΕΚΟ για αυξήσεις μέχρι το ύψος του πληθωρισμού και εκκλήσεις στους επιχειρηματίες για «αυτοσυγκράτηση»!