Οσο κι αν οι κυβερνητικοί παράγοντες και κυρίως οι στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού προσπαθούν να μεταφέρουν μια εικόνα "ψύχραιμης" αντιμετώπισης του εκλογικού αποτελέσματος, είναι βέβαιο ότι στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ ήδη διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για να "αρχίσουν και πάλι τα όργανα", όπως έλεγαν χτες παράγοντες της Χαρ. Τρικούπη. Σημειωτέον ότι οι εκτιμώντες το παραπάνω δεν ανήκουν μόνο στη λεγόμενη "εσωκομματική αντιπολίτευση", όπως υψηλόβαθμος υπουργός, που ισχυριζόταν χτες ότι το αποτέλεσμα ήταν καλό γιατί "θα αναγκάσει πολλούς να συμμορφωθούν"... Μάλιστα, στελέχη του κόμματος θύμιζαν πως μετά τις δημοτικές εκλογές, στο ΠΑΣΟΚ έλεγαν πως αν η ήττα θα επαναλαμβανόταν και στις ευρωεκλογές, τότε θα ήταν βέβαιη και η ήττα στις εθνικές εκλογές...

Βασική προσπάθεια του πρωθυπουργού για να διατηρήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να αποφύγει τον εκτεταμένο χαρακτήρα των ενδεχόμενων τριβών, αλλά και τις πιέσεις από την "εσωκομματική αντιπολίτευση", που του ζητά παραχώρηση "ζωτικού χώρου" ενόψει των βουλευτικών, είναι το γεγονός ότι η σύγκληση της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ για την αποτίμηση του αποτελέσματος ορίστηκε για... μετά από ένα μήνα, στις 9 - 10 Ιούλη. Μέχρι τότε ο Κ. Σημίτης ελπίζει ότι - βοηθούσης και της καλοκαιρινής ραστώνης - θα έχουν απορροφηθεί οι κραδασμοί και θα έχουν εκτονωθεί οι αντιδράσεις, που ήδη εκδηλώνονται. Στο μεταξύ, σήμερα συνέρχονται η Κυβερνητική Επιτροπή και το ΕΓ του κόμματος, ενώ χτες το βράδυ υπήρξε συνάντηση μεταξύ Σημίτη - Σκανδαλίδη, αλλά και επικοινωνία του πρωθυπουργού με κορυφαία κυβερνητικά στελέχη(Τσοχατζόπουλος, Β. Παπανδρέου, Λαλιώτης, Βενιζέλος κ.ά.) για "ανταλλαγή των πρώτων εκτιμήσεων για την κατάσταση που διαμορφώνεται".

Πάντως για την κατάσταση που διαμορφώνεται χαρακτηριστική είναι η χτεσινή δήλωση του Α. Τσοχατζόπουλου, ο οποίος διαπίστωσε ότι είναι "σαφώς δυσμενές το εκλογικό αποτέλεσμα" και θέλοντας να συντηρήσει την προσωπική του εικόνα, του... "αριστερού νούμερο 2 του ΠΑΣΟΚ", μίλησε για απώλειες σε αγροτικές περιοχές και σε αποβιομηχανοποιημένες ζώνες, που συνιστούν το μήνυμα για το έλλειμμα κοινωνικής πολιτικής και ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να θέσει ως το πρωταρχικό του σύνθημα "πρώτα ο λαός"...

Ταυτόχρονα, όμως, όλες οι πτέρυγες του ΠΑΣΟΚ - παράλληλα με τις ζυμώσεις που αναπτύσσονται και στις οποίες κάποιοι πρωτοστατούν με θέμα είτε τον ανασχηματισμό (τον διέψευσε χτες ο Δ. Ρέππας όπως και τις πρόωρες εκλογές), είτε ακόμα και αλλαγή του εκλογικού νόμου - επιδιώκουν να περάσουν προς τα έξω τη "γραμμή" πως το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής "είναι αναστρέψιμο".

Δηλωτική των προθέσεων της κυβέρνησης είναι η προπαγάνδα που αναπτύσσεται σχετικά με την Αριστερά, αφού, όπως λένε, οι ψήφοι που έφυγαν από το ΠΑΣΟΚ προς τα αριστερά του, θα επιδιωχτεί να "επαναπατριστούν"... Πρόκειται για τοποθετήσεις που - όσον αφορά το ΚΚΕ - αν μη τι άλλο προϊδεάζουν για μια τακτική ακόμα εντονότερου αντικομμουνισμού εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ.

Πάντως, και χτες σε επίπεδο δημόσιων δηλώσεων δεν έλειψε η επίδειξη ενός ακόμα μείγματος αλαζονικής, σταθερά αντιλαϊκής και πεισματικά ανορθολογικής προσέγγισης του μηνύματος της κάλπης.

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, όσον αφορά την κυβέρνηση "κοιτάμε μπροστά και συνεχίζουμε πιο δυναμικά, πιο αποφασιστικά, πιο αποτελεσματικά την προσπάθειά μας για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της χώρας και του ελληνικού λαού", αφού "το εκλογικό αποτέλεσμα επιβεβαιώνει τις μεγάλες επιλογές της κυβέρνησης..."!

Ο Δ. Ρέππας, δίνοντας το στίγμα των κάλπικων λόγων που θα ακολουθήσουν, έσπευσε να υποστηρίξει ότι "έχουμε επίγνωση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες στην καθημερινή ζωή τους" και παρέπεμψε στις εκλογές του 2000, όπου, όπως είπε, "θα έχουμε και πάλι την επιδοκιμασία του ελληνικού λαού"...

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το μήνυμα που απέστειλε ο Δ. Ρέππας στην ολιγαρχία, βαφτίζοντας "το αποτέλεσμα θετικό για την κυβέρνηση", αφού, όπως υποστήριξε, "με το εκλογικό αυτό αποτέλεσμα απομακρύνονται οι κίνδυνοι για τη δημιουργία συνθηκών αστάθειας και ρευστότητας, διασφαλίζεται ένα σταθερό πολιτικό πλαίσιο που επιτρέπει στην κυβέρνηση να συνεχίσει αδιατάρακτα το έργο της".

"Δρόμο" στην κυβερνητική πολιτική για πιο σκληρές νεοφιλελεύθερες και αντιλαϊκές προτάσεις θα ανοίγει η ηγεσία της ΝΔ το επόμενο διάστημα είτε μέσω εποικοδομητικών προτάσεων είτε με "κριτική" και έντονες πιέσεις. Αυτή είναι η αντιπολιτευτική γραμμή που έχει αποφασίσει να κινηθεί στο επόμενο διάστημα η ΝΔ, προσδοκώντας με αυτό τον τρόπο ότι και νέους ψηφοφόρους θα προσελκύσει και την εύνοια των μεγάλων αφεντικών θα εξασφαλίσει!

Οι κατευθύνσεις που έδωσε χτες ο Κ. Καραμανλής σε σύσκεψη που είχε με στενούς συνεργάτες του αφορούσαν από τη μια το ήθος και τη συμπεριφορά των στελεχών ("ευπρέπεια και σοβαρότητα ώστε να μην αποθαρρυνθούν οι ψηφοφόροι άλλων κομμάτων") και από την άλλη ότι η αντιπολίτευση στο εξής θα επικεντρωθεί κυρίως στις εποικοδομητικές προτάσεις προς την κυβέρνηση, ώστε να δοθεί η εντύπωση ότι το κόμμα βρίσκεται έτοιμο να κυβερνήσει.

Ο πρόεδρος της ΝΔ φρόντισε από την πρώτη στιγμή να ξεκαθαρίσει ότι η δραστηριότητα του κόμματος θα στοχεύει στη στήριξη του "εθνικού στόχου" της ένταξης στην ΟΝΕ και για το σκοπό αυτό θα ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση για πιο σκληρά νεοφιλελεύθερα μέτρα.

Πίσω από τη θριαμβολογία και τα πανηγύρια στη Ρηγίλλης προβληματίζονται για το γεγονός ότι σε σχέση με τις εκλογές του '96 χάθηκαν περισσότεροι από 200.000 ψηφοφόροι, καθώς και για το χαμηλό ποσοστό στο Λεκανοπέδιο της Αττικής, όπως και στην Α Θεσσαλονίκη και την Κρήτη.

Ιδιαίτερο βάρος αποδίδει ο πρόεδρος της ΝΔ στην οργάνωση του κομματικού μηχανισμού, για τον οποίο έχει την άποψη ότι πήγε καλά στις ευρωεκλογές. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτες συσκέψεις που έγιναν ήταν με τα στελέχη που είναι επικεφαλής του "κομματικού στρατού". Προκειμένου να διατηρηθεί μια ετοιμότητα στα στελέχη επιστρατεύεται, άλλη μια φορά, το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών το φθινόπωρο. Τις προτεραιότητες προσδιόρισε και ο εκπρόσωπος του κόμματος, που τόνισε ότι για να ανταποκριθεί η ΝΔ στο μήνυμα που έστειλε ο ελληνικός λαός είναι να "οργανωθεί καλύτερα" και να πείσει ότι "έχει συγκεκριμένες προτάσεις και θέσεις".

Ταυτόχρονα επιχειρείται να δοθεί κάποια απάντηση στο ζήτημα που με ένταση μπήκε στην προεκλογική περίοδο όσον αφορά την ηγετική ομάδα και τα στελέχη με τα οποία θα δείξει ότι μπορεί να κυβερνήσει. Ο Κ. Καραμανλής, αν και κυριαρχεί απόλυτα στο κόμμα και επιβάλλει παντού τη θέλησή του, ωστόσο πρέπει να κάνει ορισμένες "υποχωρήσεις" στην προβολή ορισμένων ηγετικών στελεχών.

Στο "κεφάλαιο" επανασυσπείρωσης των απομακρυνθέντων στελεχών, ο Κ. Καραμανλής δε δείχνει να επείγεται να προχωρήσει σε κινήσεις για "προσκλητήριο". Υπολογίζει ότι στην πορεία προς τις βουλευτικές εκλογές θα κερδίσει τους ψηφοφόρους του Στ. Μάνου και τους περισσότερους του Αντ. Σαμαρά. Η επιστροφή του τελευταίου δε φαίνεται πιθανή, με δεδομένη την αρνητική στάση του Κ. Μητσοτάκη, ο οποίος χτες τηλεφώνησε και συνεχάρη τον πρόεδρο της ΝΔ για το εκλογικό αποτέλεσμα.

Από την πλευρά του ο Αντ. Σαμαράς δε φαίνεται να έχει καταλήξει τι θα κάνει στο μέλλον. Επίσημα λέγεται ότι "συνεχίζουμε όπως μέχρι τώρα", αλλά ελάχιστοι πιστεύουν ότι η ΠΟΛ. ΑΝ. θα επιχειρήσει την κάθοδό της σε επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Πάντως αρκετοί στην Πανδρόσου θεωρούν ότι δεν έχει πλέον νόημα η ύπαρξη της ΠΟΛ. ΑΝ. και ήδη ορισμένοι βρίσκονται σε "ανοιχτή γραμμή" με τη Ρηγίλλης.

"Θολό τοπίο" θυμίζει στο Συνασπισμό η επόμενη μέρα των ευρωεκλογών. Η σοβαρή εκλογική πτώση έχει δημιουργήσει κλίμα απογοήτευσης και προκαλεί έντονο σκεπτικισμό για την προοπτική του Κόμματος. Πάντως, από την πλευρά της προεδρικής ομάδας υπό τον πρόεδρο του Κόμματος Ν. Κωνσταντόπουλο, γίνεται προσπάθεια να υποβαθμιστεί η σημασία και, για να δικαιολογηθεί η εκλογική συρρίκνωση, προβάλλονται οι δυσκολίες της εκλογικής μάχης που διαμορφώθηκαν με τον πόλεμο στα Βαλκάνια. Το γεγονός αυτό, λένε, δεν επέτρεψε στο Συνασπισμό να προβάλει τις θέσεις του για την ευρωπαϊκή πολιτική που θεωρούσαν σαν προεκλογικό τους ατού. Σε κάθε περίπτωση, η ηγεσία του ΣΥΝ προσπαθεί να περάσει την άποψη πως, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες, το κόμμα άντεξε!

Βεβαίως, προκειμένου να καθησυχάσει τους ανησυχούντες οπαδούς της, στους οποίους καλλιέργησε υπερβολικές προσδοκίες - ακόμα και για εκλογή τρίτου ευρωβουλευτή - η ηγεσία του ΣΥΝ επισημαίνει πως "περιμέναμε ότι θα έβρισκε μεγαλύτερη ανταπόκριση η προσπάθεια που κάναμε τα προηγούμενα χρόνια". Χτες η ΠΓ του ΣΥΝ, που συνεδρίασε για μια πρώτη ανάγνωση των αποτελεσμάτων, συμφώνησε (κατ' αρχήν) με τις πρώτες πολιτικές εκτιμήσεις, όπως διατυπώθηκαν το βράδυ των εκλογών από τον Ν. Κωνσταντόπουλο.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν αντιπαρατιθέμενες εκτιμήσεις για τα αίτια της εκλογικής συρρίκνωσης του ΣΥΝ σε ηγετικό επίπεδο. Ιδιαίτερα η τάση των "σημιτικών", στην οποία ανήκει και ο Μ. Παπαγιαννάκης, αποδίδει στην ηγεσία του ΣΥΝ ευθύνες για την πολιτική "αντιπαλότητας" που ακολούθησε απέναντι στην κυβέρνηση αλλά και τη διαμόρφωση "αντιευρωπαϊκού" προφίλ με το "ΠΑΡΩΝ" στη Συνθήκη του Αμστερνταμ κλπ. Τακτική η οποία, όπως λένε, "θόλωσε" τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα του Κόμματος και οδήγησε μερίδα των ψηφοφόρων στο "τσουβάλι" του ΠΑΣΟΚ.

Από την άλλη, στελέχη του "Αριστερού Ρεύματος", χρέωναν στην ηγετική προεδρική ομάδα την ευθύνη πως με την τακτική των ίσων αποστάσεων στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας - ευθύνες στον Μιλόσεβιτς και στο ΝΑΤΟ - δεν επέτρεψε να καταγραφεί το κόμμα σαν αντιπολεμική δύναμη. Σχετικά επισημαίνουν και τη στάση της "Αυγής", τονίζοντας ότι αυτό κόστισε εκλογικά. Δεν είναι λίγοι, τέλος, όσοι επαναφέρουν το ζήτημα, επιτέλους, ο ΣΥΝ να ξεκαθαρίσει τη γραμμή του και να μην "πατά σε δύο βάρκες".

Πάντως, η συνέχεια αναμένεται "θερμή" ενόψει της συνεδρίασης της ΚΠΕ του ΣΥΝ που ορίστηκε για τις 26 και 27 του Ιούνη, οπότε και θα γίνει αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος.