Copyright 2019 The Associated

Ο ίδιος ο Στόλτενμπεργκ εισαγωγικά στον τόμο της έκθεσης γράφει αποτυπώνοντας τη γενική κατάσταση: «Οι ΗΠΑ αύξησαν τη στρατιωτική τους παρουσία στην Ευρώπη με περισσότερα στρατεύματα, περισσότερο εξοπλισμό και περισσότερες ασκήσεις. Οι Ευρωπαίοι Σύμμαχοι αυξάνουν την ετοιμότητα των δυνάμεών τους, βελτιώνουν τον εξοπλισμό τους και συμβάλλουν περισσότερο στις λειτουργίες και τις αποστολές μας. Η συλλογική μας ασφάλεια δεν έρχεται δωρεάν, και οι Σύμμαχοι έχουν ενισχυθεί με τέσσερα συναπτά έτη αυξανόμενων αμυντικών επενδύσεων. Στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, αναγνωρίσαμε ότι είναι επείγον να δαπανήσουμε όλο και περισσότερο για την άμυνα και να επιτύχουμε δίκαιη κατανομή των βαρών. Η αύξηση των εθνικών δαπανών για την άμυνα δείχνει ότι κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι Ευρωπαίοι Σύμμαχοι και ο Καναδάς έχουν δαπανήσει επιπλέον 41 δισεκατομμύρια δολάρια για την άμυνα από το 2016. Με βάση τα εθνικά σχέδια που υπέβαλαν οι Σύμμαχοι, ο αριθμός αυτός θα ανέλθει σε περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του 2020».

Ως προς αυτό, η Ελλάδα στα επιμέρους οικονομικά στοιχεία της έκθεσης προβάλλει για άλλη μια χρονιά στη δεύτερη θέση (πρώτες οι ΗΠΑ) της σχετικής λίστας των 29 κρατών - μελών σε ό,τι αφορά τις στρατιωτικές δαπάνες ως ποσοστό επί του ΑΕΠ (2,22% του ΑΕΠ, 3,39 οι ΗΠΑ, 2,15% η επόμενη στην τέτοια κατάταξη Βρετανία).

Είναι, μάλιστα, μία από τις μόλις 7 χώρες του ΝΑΤΟ που έπιασαν το 2018 τη θεσπισμένη από το 2014 νόρμα της λυκοσυμμαχίας, τα κράτη - μέλη να δίνουν τουλάχιστον το 2% ετησίως του ΑΕΠ τους για τέτοιες δαπάνες. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα φέρεται να δαπάνησε για στρατιωτικές δαπάνες το 2018 4,1 δισ. ευρώ.

Ολα αυτά, καθώς, όπως λέει και ο Στόλτενμπεργκ, το ΝΑΤΟ βρίσκεται ενώπιον «τρεχουσών και μελλοντικών προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας. Η επιστροφή του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων, η παραβίαση από μέρους της Ρωσίας της Συνθήκης για τα πυρηνικά όπλα μεσαίας εμβέλειας, η αστάθεια στα νότια σύνορά μας και η κακή χρήση τεχνολογιών που προκαλούν αναταραχή, αποτελούν πρόκληση για τη στρατηγική μας σταθερότητα».

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, όπως γράφει η έκθεση, το 2018 «η Συμμαχία βελτίωσε περαιτέρω τη δυνατότητα ανταπόκρισής της - τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά. Εχουν καταβληθεί ιδιαίτερες προσπάθειες για την ενίσχυση της ετοιμότητας των συμμαχικών δυνάμεων, εξασφαλίζοντας ότι τα στρατεύματα και οι ικανότητες είναι κατάλληλα εκπαιδευμένα, αναπτυσσόμενα και ικανά να συνεργάζονται στενά. Ενα σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της ετοιμότητας ήταν πιο τακτικές ασκήσεις, κυρίως η άσκηση συλλογικής άμυνας "Trident Juncture 18", η μεγαλύτερη άσκηση του ΝΑΤΟ από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου».

Θυμίζουμε ότι η άσκηση, που θεωρήθηκε «τομή στη στρατηγική αντιπαράθεση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία», έγινε Οκτώβρη και Νοέμβρη του 2018, στον ευρύτερο χώρο πέριξ της Νορβηγίας, με κινητοποίηση 50.000 ατόμων, 250 αεροσκάφη, 65 πλοία και 10.000 οχήματα από τα 29 κράτη - μέλη, Φιλανδία και Σουηδία. Μετείχε και η Ελλάδα, με 4 αεροσκάφη «F-16» και προσωπικό υποστήριξης εδάφους, καθώς και επιτελείς στελέχωσης Στρατηγείου Ειδικών Δυνάμεων. Φωτογραφία μάλιστα Ελληνα πιλότου που μετείχε στην άσκηση «κοσμεί» την έκθεση.

Παραπέρα, η έκθεση περιγράφει την ανάπτυξη ΝΑΤΟικών σχηματισμών μάχης στις Βαλτικές χώρες και την Πολωνία, όπως επίσης και την παρουσία ΝΑΤΟικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα (πέρασαν εκεί 120 μέρες το 2018 από 80 το 2017).

Υπήρχε και εδώ ελληνική συμμετοχή, όπως καταγράφεται στην έκθεση, π.χ. με συμμετοχή μέσων και προσωπικού στην άσκηση «SEA SHIELD» το Μάη και στη «SEA BREEZE» τον Ιούλη στη Μαύρη Θάλασσα.

Σημειωτέον, για την ίδια περιοχή, η έκθεση παρουσιάζει την Ελλάδα ανάμεσα στα «συνεισφέροντα κράτη» μαζί με Γαλλία, Τουρκία και Βρετανία, στις περιπολίες των AWACS («Airborne Warning and Control System») πάνω από την Ανατολική Ευρώπη. Αλλωστε, στο Ακτιο της Πρέβεζας λειτουργεί η «Προωθημένη Επιχειρησιακή Βάση» (Forward Operational Base, FOB) για τα ιπτάμενα ραντάρ του ΝΑΤΟ.

Η έκθεση περιγράφει ακόμα το στόχο που μπήκε κεντρικά στο ΝΑΤΟ, στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, με τη σύμφωνη γνώμη και του Αλ. Τσίπρα για τα «4 30άρια», δηλαδή να είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμα 30 πάνοπλα τάγματα, 30 πλοία μάχης και 30 αεροπορικές μοίρες για ανάπτυξη οπουδήποτε εντός 30 το πολύ ημερών. Επίσης, γίνεται εκτενής αναφορά στην προσπάθεια της λυκοσυμμαχίας, σε συνεργασία με την ΕΕ, να αρθούν γραφειοκρατικά εμπόδια και να αναπτυχθούν υποδομές ώστε να διευκολυνθεί η ταχύτερη δυνατή διεκπεραίωση στρατιωτικών δυνάμεων στη συνοριογραμμή με τη Ρωσία. «Ο στόχος, μέχρι τα τέλη του 2019, είναι να συντομευθούν οι χρόνοι διέλευσης των συνόρων και να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος που απαιτείται για τη διοικητική έγκριση των μετακινήσεων σε ξηρά, θάλασσα και αέρα. Οι σύμμαχοι σκοπεύουν επίσης να διεξάγουν πιο τακτικά ασκήσεις στρατιωτικής κινητικότητας, ως βασική πτυχή της προετοιμασίας για ταχεία ενίσχυση δυνάμεων», γράφει η έκθεση.

Αναπτύσσοντας γενικά το ΝΑΤΟικό αφήγημα ότι η Ρωσία συνεχίζει να αναπτύσσει «συμπεριφορά» που προκαλεί «αστάθεια» και ότι προκύπτουν «προκλήσεις ασφαλείας» στα νότια σύνορα λόγω κρίσεων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, καταγράφει και άλλα μέτρα που έχει πάρει το ΝΑΤΟ, όπως οι εναέριες περιπολίες πάνω από Αλβανία και Μαυροβούνιο, όπου μετέχει και η ελληνική Πολεμική Αεροπορία, σε άλλη μια παροχή υπηρεσιών από μέρους του ΣΥΡΙΖΑ στο ΝΑΤΟ.

Αλλωστε, για την ίδια περιοχή, και πάντα σχετικά με τις υπηρεσίες που παράσχει ο ΣΥΡΙΖΑ στο ΝΑΤΟ, η έκθεση αναφέρει ότι στο πλαίσιο «της πολιτικής ανοικτών θυρών της συμμαχίας», «η εφαρμογή της συμφωνίας των Πρεσπών μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων για το όνομα της χώρας άνοιξε την πόρτα για πλήρη ένταξη. Οι ενταξιακές συνομιλίες άρχισαν τον Ιούλη και έτρεξαν όλο το φθινόπωρο του 2018. Οι συνομιλίες περιελάμβαναν λεπτομερή συζήτηση για τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις της ένταξης, καθώς και τα σχέδια των Σκοπίων για τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων κατά τη διάρκεια και μετά τη διαδικασία προσχώρησης. Ο στόχος των συνομιλιών ήταν να διασφαλιστεί ότι η χώρα θα είναι πλήρως προετοιμασμένη για την ένταξη, μέχρις ότου όλοι οι Σύμμαχοι επικυρώσουν το Πρωτόκολλο Προσχώρησης. Αυτό αναμένεται την άνοιξη του 2020», γράφει η έκθεση.

Στο ενδιάμεσο καταγράφει την ελληνική συνεισφορά και στη ΝΑΤΟική KFOR στο Κόσοβο, όπου τον Δεκέμβρη 2018 καταγράφονταν 109 Ελληνες στρατιωτικοί.

Ειδική μνεία κάνει η έκθεση και στην αποστολή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, όπου εδώ και 3 χρόνια, μετά από πρόσκληση και της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αναπτύχθηκε η ΝΑΤΟική αρμάδα SNMG2 με πρόφαση το Προσφυγικό. Σύμφωνα με την έκθεση, τα πλοία του ΝΑΤΟ το 2018 συμπλήρωσαν 16.200 ώρες περιπολίας.

Σε άλλο σημείο αναφέρει ότι ενώ το ΝΑΤΟ δεν έχει πλέον άμεσο επιχειρησιακό ρόλο στην καταπολέμηση της πειρατείας στο Κέρας της Αφρικής, εξακολουθεί να παρακολουθεί την κατάσταση και «παρέχει συμβουλές στη ναυτιλιακή βιομηχανία σχετικά με τις τάσεις και τους κινδύνους ασφάλειας», σε άλλο ένα δείγμα της στενής διασύνδεσης με το ευρωατλαντικό κεφάλαιο.

Τέλος, μεγάλη σημασία δίνουν στην παρακολούθηση, στη συλλογή, ανάλυση και ανταλλαγή πληροφοριών, χαρακτηρίζοντάς τες «στρατηγικής σημασίας» για τη λυκοσυμμαχία. Σε αυτό το πλαίσιο, η έκθεση γνωστοποιεί ότι τον Ιούνη 2018, το ΝΑΤΟ οργάνωσε την άσκηση «Unified Vision 18», για να ελέγξει την ικανότητα της Συμμαχίας να διεξάγει τέτοιες ασκήσεις.

Στο μεταξύ, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ εξέφρασε ανησυχίες για το ρόλο του κινέζικου τηλεπικοινωνιακού μονοπωλίου Huawei στο στήσιμο των δικτύων ασύρματων τηλεπικοινωνιών νέας γενιάς, 5G, επισημαίνοντας πως οι χώρες-μέλη έχουν ξεκινήσει «εσωτερικές διαβουλεύσεις» δεδομένου ότι ορισμένες εξ αυτών (με πρώτες τις ΗΠΑ) έχουν αποκλείσει την συγκεκριμένη εταιρία από την ανάπτυξη των νέων τηλεπικοινωνιακών δικτύων.

Με «φουλ» πρόγραμμα δουλεύει η κυβέρνηση για την προώθηση ευρωατλαντικών σχεδιασμών σε όλο το τόξο από Βαλκάνια μέχρι Ανατολική Μεσόγειο.

Ενδεικτική η δραστηριότητα του υπουργού Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλου, την επόμενη βδομάδα, ο οποίος, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, τη Δευτέρα 18/3, αμέσως πριν από τις εργασίες του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις Βρυξέλλες, μαζί με τον Ρουμάνο ομόλογό του και προεδρεύοντα του Συμβουλίου κατά το τρέχον εξάμηνο, Τ. Μελεσκάνου, θα παραθέσουν πρόγευμα εργασίας των Φίλων της Βόρειας Μακεδονίας, με προσκεκλημένο τον ΥΠΕΞ της γείτονος, Ν. Ντιμιτρόφ.

Την Τρίτη 19/3, ο Ελληνας ΥΠΕΞ θα πραγματοποιήσει την πρώτη επίσημη επίσκεψη στην Κύπρο, στο πλαίσιο της οποίας θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη, τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Χριστοδουλίδη, καθώς και τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου, Χρυσόστομο Β', προκειμένου να συζητήσει το Κυπριακό και ειδικότερα τη στάση της Αγκυρας στο ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας, όπως επίσης και τις «γενικότερες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο».

Οι ίδιες πηγές συνδέουν ευθέως την επίσκεψη Κατρούγκαλου στην Κύπρο με τη συνάντησή του προχτές, Τετάρτη, στις Βρυξέλλες, με τον Τούρκο ομόλογό του, Μ. Τσαβούσογλου, όπου κατά πληροφορίες συζητήθηκαν σε «θετικό κλίμα» το Κυπριακό και πώς θα επανεκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, η προώθηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης σε όλα τα επίπεδα, όπως και τα Ενεργειακά σε Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο. Ζήτημα που συνδέεται απευθείας με θέματα που άπτονται κυριαρχικών δικαιωμάτων, όπως ο καθορισμός χωρικών υδάτων και ΑΟΖ.

Επίκειται, άλλωστε, την Πέμπτη 21/3, μετά τις συνεννοήσεις του στην Κύπρο, νέα συνάντηση Κατρούγκαλου - Τσαβούσογλου, στην Αττάλεια, «στο πλαίσιο της συμφωνίας των δύο πλευρών να πυκνώσουν τις επαφές τους για τακτικότερη ανταλλαγή απόψεων επί θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος αλλά και για τη διατήρηση αποτελεσματικών δίαυλων επικοινωνίας», όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές.

Προσθέτουν ότι εκτός από την ενημέρωση της κυπριακής ηγεσίας για τη συνάντηση Κατρούγκαλου - Τσαβούσογλου στις Βρυξέλλες, η επίσκεψη Κατρούγκαλου εντάσσεται στον «ευρύτερο συντονισμό» Αθήνας - Λευκωσίας και πραγματοποιείται ενόψει των συνομιλιών στην Αττάλεια, αλλά και της τριμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ (την Τετάρτη 20/3 στην Ιερουσαλήμ), παρουσία και του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο. Ο Γ. Κατρούγκαλος θα συνοδεύσει εκεί τον Ελληνα πρωθυπουργό, Αλ. Τσίπρα, που αναμένεται στις παρεμβάσεις του να εστιάσει στα Ενεργειακά, σε άλλες μπίζνες του κεφαλαίου και τη στρατιωτική συνεργασία.