Copyright 2017 The Associated

Από διαμαρτυρία έξω από την ολλανδική πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη

Ενδεικτικές των σφοδρών ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών σε κρίσιμα «μέτωπα», στους οποίους είναι βαθιά μπλεγμένη η τουρκική αστική τάξη, είναι οι διαστάσεις που αποκτούν οι εντάσεις στις σχέσεις Τουρκίας με την Ολλανδία και ευρύτερα με χώρες της ΕΕ. Το Σαββατοκύριακο, η κυβέρνηση του φιλελεύθερου Μαρκ Ρούτε, επικαλούμενη λόγους «ασφαλείας» και ανησυχίες για τη «δημόσια ασφάλεια» (ενόψει και των αυριανών βουλευτικών εκλογών, βλέπε διπλανή σελίδα), ανακάλεσε την άδεια προσγείωσης για το αεροπλάνο που μετέφερε τον Τούρκο ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προκειμένου να μιλήσει σε προεκλογική συγκέντρωση στο Ρότερνταμ (νότια Ολλανδία, ένα από τα σπουδαιότερα λιμάνια της Ευρώπης) που είχε προγραμματιστεί αρχικά ενόψει του δημοψηφίσματος της 16ης Απρίλη στην Τουρκία. Την ίδια μέρα, οι ολλανδικές αρχές απέλασαν και την Τουρκάλα υπουργό Οικογενειακών Υποθέσεων, Φατμά Μπετούλ Σαγιάν Καγιά, που έφτασε οδικώς στο Ρότερνταμ, απαγορεύοντάς της να μπει ακόμα και στο τουρκικό προξενείο. Σε ανακοίνωσή του, το ολλανδικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε «ανεύθυνη» την επίσκεψη της υπουργού και επανέλαβε ότι «δεν ήταν ευπρόσδεκτη στην Ολλανδία».

«Αν (οι Τούρκοι) κλιμακώσουν θα πρέπει να απαντήσουμε, αλλά θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για την αποκλιμάκωση» της κατάστασης, δήλωσε από τη μεριά του ο Ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος κατά τ' άλλα απέκλεισε το ενδεχόμενο το Αμστερνταμ να απολογηθεί για ό,τι έγινε. Ταξιδιωτική οδηγία για τους Ολλανδούς που βρίσκονται στην Τουρκία εξέδωσε χτες το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας, με την οποία τους καλεί «σε εγρήγορση σε όλη την Τουρκία, αποφεύγοντας συγκεντρώσεις σε πολυσύχναστα μέρη».

Από την πλευρά της, η Τουρκία αντέδρασε ιδιαίτερα έντονα, θίγοντας πλευρές πολύ καίριες για την εξέλιξη κρίσιμων ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών.

Το υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε από το Σάββατο ότι ο Ολλανδός πρέσβης στην Αγκυρα, που είχε προσωρινή άδεια, «ενημερώθηκε ότι δεν επιθυμούμε να επιστρέψει για κάποιο χρονικό διάστημα», ενώ τονίστηκε ότι «η Ολλανδία θα υποστεί σοβαρές συνέπειες στο διπλωματικό, στο πολιτικό, στο οικονομικό αλλά και άλλα πεδία των (διμερών) σχέσεών μας». Μέχρι και χτες τρεις επιστολές διαμαρτυρίας είχαν επιδοθεί σε εκπρόσωπο της ολλανδικής πρεσβείας, όπου μεταξύ άλλων έμενε ανοιχτό το ενδεχόμενο μέχρι και για να ζητηθεί αποζημίωση.

Ο Πρόεδρος της χώρας, Ρ. Τ. Ερντογάν, υποστήριξε ότι η συμπεριφορά της Ολλανδίας είναι «φασιστική» και συνέχισε: «Νόμιζα ότι ο ναζισμός είχε τελειώσει, αλλά έκανα λάθος. Στην πραγματικότητα, αναστηλώνεται στη Δύση».

Χτες, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Ομέρ Τσελίκ, επέκρινε τους αξιωματούχους της ΕΕ ότι δεν ερμήνευσαν σωστά τα όσα έγιναν και επανέλαβε ότι οι Βρυξέλλες δεν έχουν τηρήσει τις υποσχέσεις τους και σχετικά με τη συμφωνία για το Μεταναστευτικό, συμπληρώνοντας όλο νόημα: «Στην παρούσα φάση, δεν είμαστε υποχρεωμένοι να τηρήσουμε τη συμφωνία αλλά το κάνουμε εξαιτίας ανθρωπιστικής αξιολόγησης. Κατά μία έννοια, η Τουρκία σώζει την τιμή της ανθρωπότητας. Αλλά όσον αφορά τα περάσματα μέσω ξηράς, είμαι της γνώμης ότι η Τουρκία πρέπει να αναθεωρήσει την κατάσταση γιατί η Ευρώπη δεν κάνει ό,τι της αναλογεί».

Συνολικά, μέλη της τουρκικής κυβέρνησης «σήκωναν» σταδιακά, χτες, διάφορες πλευρές, επικρίνοντας την Ολλανδία, π.χ. για τη μη έκδοση «τρομοκρατών» που επανειλημμένα έχει ζητήσει η Αγκυρα. Στην Κωνσταντινούπολη, διαδηλωτές αντικατέστησαν την ολλανδική σημασία στο ολλανδικό προξενείο με μια τουρκική.

Την ίδια στιγμή, και ο ηγέτης του σοσιαλδημοκρατικού CHP, Κεμάλ Κιλιντσάρογλου, κάλεσε την κυβέρνηση του ΑΚΡ να «αναστείλει» τις σχέσεις της χώρας με την Ολλανδία. Μάλιστα, κατηγορώντας ευρύτερα την κυβέρνηση για απραξία απέναντι στις «προκλήσεις» των Ευρωπαίων, είπε μεταξύ άλλων: «Λένε (σ.σ. στο ΑΚΡ) "η Γερμανία θα πληρώσει το τίμημα". Πώς; Υπάρχουν Γερμανοί στρατιώτες στην αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ. Μήπως τους απομακρύνατε; Οχι. Μόνο λόγια είστε. Αυτό το έθνος χόρτασε λόγια. Πηγαίνετε και κάντε ό,τι είναι να κάνετε. Θα σας στηρίξουμε με κάθε τρόπο».

Οι «τριβές» όμως δεν έμειναν μόνο μεταξύ Τουρκίας και Ολλανδίας, αναδεικνύοντας πόσο ευρύτερη είναι η κόντρα.

Ο πρωθυπουργός της Δανίας, Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, ζήτησε από τον Τούρκο ομόλογό του, Μπιναλί Γιλντιρίμ, να αναβάλει προγραμματισμένη επίσκεψή του στην Κοπεγχάγη με το επιχείρημα ότι η επίσκεψη δεν μπορεί να διαχωριστεί από «τη σημερινή τουρκική επίθεση στην Ολλανδία».

Στη Γερμανία, ο υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, εκτίμησε ότι «υπό τις συνθήκες αυτές είναι φυσικά εξαιρετικά δύσκολο να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε επί του θέματος αυτού (σ.σ. της οικονομικής βοήθειας προς την Τουρκία) (...) Δεν θέλουμε να το κλιμακώσουμε, όλοι στη γερμανική κυβέρνηση είναι σύμφωνοι, αυτό που θέλουμε είναι η Τουρκία να επιστρέψει στη λογική». Ακόμα, ο υπουργός Εσωτερικών, Τόμας ντε Μεζιέρ, δήλωσε ότι «μία τουρκική προεκλογική εκστρατεία δεν έχει καμία δουλειά εδώ, στη Γερμανία». Χτες, παρέμβαση έκανε και η καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, απορρίπτοντας κατηγορηματικά «τη ρητορική και οποιεσδήποτε άλλες συγκρίσεις με τον εθνικοσοσιαλισμό, όπως διατυπώνονται από τον Τούρκο Πρόεδρο» και χαρακτηρίζοντας «άστοχες» τις συνδέσεις της Ευρώπης με το ναζισμό.

Την ίδια στιγμή, χαρακτηριστικές ήταν οι τοποθετήσεις αξιωματούχων της ΕΕ δίνοντας κι άλλες διαστάσεις στις εξελίξεις.

Ο Ευρωπαίος επίτροπος για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν, ανακοίνωσε το μερικό «πάγωμα» της χρηματοδότησης του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ) προς την Τουρκία, επειδή η χώρα «δεν κινείται προς την κατεύθυνση της Ευρώπης, αλλά σε αντίθετη τροχιά». Ωστόσο, δεν διευκρίνισε τι μέρος της χρηματοδότησης θα ανασταλεί και για πόσο.

Ακόμη, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, και ο επίτροπος Γ. Χαν, σε γραπτή κοινή τους δήλωση καλούν την Αγκυρα «να απόσχει από κάθε υπερβολική δήλωση και πράξεις που μπορεί να επιδεινώσουν περαιτέρω την κατάσταση», συμπληρώνοντας ωστόσο ότι «τα ανησυχητικά ζητήματα δεν μπορούν να επιλυθούν παρά μόνο μέσα από ανοικτούς και άμεσους διαύλους επικοινωνίας» και ότι «είναι απαραίτητο να αποφευχθεί μια νέα κλιμάκωση και να εξευρεθούν οι τρόποι για να ηρεμήσει η κατάσταση».

Ταυτόχρονα, έντονα συζητήθηκε το γεγονός ότι ο Τσαβούσογλου, λίγο μετά την παρεμπόδιση της άφιξής του στην Ολλανδία, έφτασε στην πόλη Μετς της Γαλλίας, από όπου μάλιστα - μιλώντας σε συγκέντρωση που είχε προγραμματιστεί ενόψει της 16ης Απρίλη - χαρακτήρισε την Ολλανδία «πρωτεύουσα του φασισμού».

Είχε προηγηθεί τοποθέτηση του Γάλλου ομολόγου του, Ζαν Μαρκ Ερό, που καλούσε σε «αποκλιμάκωση» της κατάστασης αλλά και καλούσε τις τουρκικές αρχές να αποφύγουν «υπερβολές και προκλήσεις». Μάλιστα, ο Ερντογάν ευχαρίστησε τη Γαλλία που «δεν εξαπατήθηκε από τέτοια παιχνίδια».

Ωστόσο, να σημειωθεί ότι στην άφιξη Τσαβούσογλου αντέδρασαν οι βασικότεροι υποψήφιοι για τις προεδρικές εκλογές του Απρίλη, με την Μαρίν Λεπέν να αναρωτιέται «γιατί πρέπει να ανεχόμαστε στο έδαφός μας δηλώσεις που άλλες δημοκρατίες αρνούνται;», τον Φρανσουά Φιγιόν να κατηγορεί την κυβέρνηση Ολάντ για «ρήγμα κατά τρόπο κατάφωρο στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» και τον Εμανουέλ Μακρόν να λέει ότι «η χώρα μας δεν πρέπει να δέχεται στο έδαφός της καμία παρεκτροπή και καμία επίθεση κατά της δημοκρατίας μας, των συμμάχων μας, των αξιών μας».

Τέλος, να σημειωθεί ότι ο Τσαβούσογλου είχε μεταξύ άλλων τηλεφωνικές συνομιλίες με τον Βρετανό ομόλογό του, Μπορίς Τζόνσον, αλλά και με τον γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, για τις οποίες δεν έγιναν γνωστά πολλά πράγματα. Πάντως, ο πρώτος σε δηλώσεις του μίλησε για «λυπηρές» εξελίξεις μεταξύ δύο «χωρών του ΝΑΤΟ», λέγοντας ότι «έκανα καθαρό στον ομόλογό μου ότι αν θέλει να έρθει και να γευματίσει μαζί μου τίποτα δεν θα τον σταματήσει».

Ο δε Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι «ο διάλογος και ο αμοιβαίος σεβασμός αποτελούν τον πυρήνα των δημοκρατιών μας» και παρότρυνε όλους τους συμμάχους «να επιδείξουν τον αμοιβαίο σεβασμό, να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους και να είναι μετρημένοι στις κινήσεις τους». Χαρακτήρισε δε «σημαντικό» το «να συμβάλουμε στην αποκλιμάκωση της έντασης και να εστιάσουμε στα σημεία που μας ενώνουν».

• Ο Ελληνας ΥΠΕΞ, Ν. Κοτζιάς, από τις ΗΠΑ όπου βρίσκεται, χαρακτήρισε και χτες την Τουρκία «νευρική δύναμη» και ερωτηθείς για την ένταση στις σχέσεις της με την Ολλανδία, εκτίμησε ότι «η Τουρκία προσπαθεί να μεταφέρει τη νευρικότητά της σε τρίτες χώρες».