Φαινόμενα σαν κι αυτό που εικονίζεται, να ξεφυτρώνουν βίλες μέσα στα καμένα, θα γενικευτούν με την αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος

Ο «Ρ», μίλησε με προσωπικότητες, πανεπιστημιακούς, ερευνητές και ειδικούς δασολόγους, για το θέμα. Οπως προκύπτει από τις δηλώσεις τους, οι συνταγματικές αλλαγές βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με το δημόσιο συμφέρον, με το συμφέρον των εργαζομένων, των πλατιών λαϊκών στρωμάτων. Κάνουν λόγο για βορά στην τουριστική και οικιστική ανάπτυξη, δηλαδή για κερδοσκοπία, για καταστροφή του δασικού πλούτου και της δημόσιας γης και του περιβάλλοντος. Ολα αυτά αναδείχνουν πως απώτερο στόχο έχουν να παραδώσουν στο ιδιωτικό κεφάλαιο τις δασικές εκτάσεις.

Το πνεύμα προστασίας των δασών και των δασικών εκτάσεων που αποτυπώνεται στο Σύνταγμα έρχονται να ανατρέψουν με διαδοχικά νομοθετήματα, πότε κυβερνήσεις της ΝΔ πότε του ΠΑΣΟΚ, και να ανοίξουν τον «ασκό του Αιόλου» στην ολοκληρωτική καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, αφού έτσι κι αλλιώς αυτό υποβαθμίζεται καθημερινά με τις ασκούμενες πολιτικές. Οταν τα απλά νομοθετήματα δεν επαρκούν γιατί προσκρούουν σε κοινωνικές και θεσμικές αντιδράσεις, βρίσκουν την «εύκολη» λύση: Αναθεώρηση του αρθρου 24!

Η αναθεώρηση αυτή θα σημάνει, αφενός, υποβάθμιση και καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και, αφετέρου, απώλεια δημόσιας γης, λαϊκής περιουσίας, που θα σφετεριστούν συγκεκριμένα συμφέροντα.

Πρόκειται για ολοκληρωμένη επίθεση στα δάση και τις δασικές εκτάσεις, όπου δε θέλουν να έχουν κανένα φραγμό επιστημονικό, νομοθετικό ή διοικητικό στα σχέδιά υπερεκμετάλλευσής τους. Φυσικά αυτή η επίθεση δε σταματά στα δάση αλλά επεκτείνεται και σε ακτές, αιγιαλό, προσβολή φυσικού τοπίου κλπ.

Τα όποια επιχειρήματα ακούγονται ότι με τη νέα διατύπωση το αρθρο 24 θα γίνει πιο επίκαιρο, πιο πλήρες κλπ., όχι μόνο δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα αλλά γίνονται εκ του πονηρού για να κρύψουν τους πραγματικούς στόχους τους και τη μέχρι τώρα ασέλγεια στη φύση, για την οποία δε λένε κουβέντα. Αυτή η ολοκληρωμένη επίθεση φαίνεται άλλωστε και από την παράλληλη σκόπιμη διοικητική υποβάθμιση και απαξία των υπηρεσιών που επιφορτίζονται το έργο της προστασίας, τις ελλείψεις προσωπικού, τη συνεχώς μειούμενη χρηματοδότηση έργων προστασίας, αναδασώσεων και έρευνας, τη μεταφορά και την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων κλπ.

Το πρόβλημα της προστασίας των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος μόνο νομοθετικό δεν είναι. Αντίθετα, είναι θέμα φιλοσοφίας και αυτή πρέπει να αλλάξει άρδην.

Από τα πρώτα χρόνια της εθνικής μας ανεξαρτησίας οι Ελληνες νομοθέτες ενστερνίστηκαν την επιστημονικά θεμελιωμένη αντίληψη της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Το δάσος και γενικά οι δασικές εκτάσεις είναι ένα σημαντικό εθνικό και κοινωνικό αγαθό, αποτελούν δε, εθνικό πλούτο και κοινή κληρονομιά όλων των Ελλήνων.

Για πρώτη φορά στο Σύνταγμα του έτους 1975 (άρθρα 24 και 117) περιελήφθησαν διατάξεις προστασίας των δασών και των δασικών εκτάσεων. Αυτό έγινε επειδή αυξήθηκαν υπέρμετρα οι κίνδυνοι που απειλούσαν το δάσος (εμπρησμοί, καταπατήσεις, εκχερσώσεις για οικοπεδοποιήσεις, κλπ.), καθώς και το γεγονός, ότι ο κοινωνικός ρόλος του δάσους για τον Ελληνα πολίτη συνεχώς αυξάνει.

Η αλλαγή χρήσης των δασών και των δασικών εκτάσεων είναι επιστημονικά ανεπίτρεπτη και καταστροφική (διάβρωση και ερημοποίηση ορεινών και λοφωδών εδαφών, πλημμύρες, ζημιές στις πεδινές περιοχές, μείωση των υπόγειων υδάτων, αισθητική υποβάθμιση του δασικού και του γενικότερου φυσικού τοπίου, κλπ.) για τα ήδη υποβαθμισμένα δασικά οικοσυστήματα της χώρας μας. Τα οικοσυστήματα αυτά πρέπει να ανορθωθούν το ταχύτερο για προστατευτικούς, υδρολογικούς, αισθητικούς, τουριστικούς, πολιτιστικούς, οικονομικούς και λοιπούς λόγους. Η αύξηση του πληθυσμού, η βιομηχανική ανάπτυξη, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου και η μείωση των δασικών εκτάσεων συνετέλεσαν στην αύξηση του κοινωνικού τους ρόλου. Η μείωση της δασικής επιφάνειας καθιστά απαραίτητη την αύξηση των μέσων αποτροπής (τεκμήριο κυριότητας του δημοσίου, δικονομικό προνόμιο του δημοσίου, σύνταξη δασολογίου, σύνταξη κτηματολογίου κλπ.) των ευκαιριακών εκχερσώσεων και καταπατήσεων στο εύθραυστο φυσικό περιβάλλον.

Με βάση τα ανωτέρω, η αναθεώρηση του Συντάγματος πρέπει να περιλάβει διατάξεις που να εξασφαλίζουν την οικολογική ισορροπία των χερσαίων οικοσυστημάτων, την κοινωνική αποστολή τους, την προστασία τους και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ετσι εξασφαλίζεται η ποιότητα ζωής του Ελληνα πολίτη.

Ολοι οι Ελληνες δεν θα επιτρέψωμε να έχουν τα δάση σιωπηλό και ατιμωτικό θάνατο, να τους δοθεί δηλαδή η χαριστική βολή με την νέα αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος που προτείνεται.

Με μια μονοκονδυλιά, οι επίμαχες προτάσεις αποτολμούν τα εξής οικολογικά εγκλήματα:

Τα προ του 1975 παρανόμως αποψιλωθέντα δάση χαρίζονται ως οικοπεδική γη στους δασοφάγους ιδιοκτήτες των.

Ολες οι δασικές εκτάσεις παραδίδονται συλλήβδην, στην οικοπεδοποίηση «με τη βούλα», δηλαδή με «χωροταξία» και «πολεοδομία». Είναι άδηλον πως στο νου του εμπνευστού των διατάξεων αυτών επετεύχθη η τερατώδης αυτή σύζευξη. Διότι δάση και πολεοδομία είναι απολύτως ασυμβίβαστα πράγματα. Και η μόνη χωροταξία που επιτρέπει το Σύνταγμα περί των δασών είναι το Δασολόγιο, δηλαδή η απογραφή των δασών, το οποίον, καίτοι υπεσχημένον επισήμως από πολλών ετών και διαταχθέν δι' αποφάσεων του ΣτΕ, ουδέποτε κατηρτίσθη. Προδήλως, διά να χωρήσει σήμερον η ψευδεπίγραφος χωροταξία της καταστροφής των δασών. Πρόκειται για μέγα δημόσιο σκάνδαλο, αφού, κατά τις εκτιμήσεις των αρμοδίων δασολόγων, πρόκειται να αποχαρακτηρισθούν εκατομμύρια στρέμματα δασικών οικοσυστημάτων και να παραδοθούν στην οικοπεδοποίηση (επιεικώς 30-40, πιθανότερον 50).

Με τον αυτόματο και αυθαίρετον αυτόν αποχαρακτηρισμό των δασικών εκτάσεων και την συνακόλουθη αχρήστευση του νομίμου τεκμηρίου της δημοσίας κτήσεως επί των εκτάσεων αυτών, η δημόσια κτήση υφίσταται τεραστία και ανεπανόρθωτη απώλεια υπέρ της ατομικής ιδιοκτησίας, που είναι ταυτοχρόνως και προσβολή της μνήμης των εθνικών αγωνιστών που έπεσαν για να αποσπάσουν από τον Σουλτάνο «πολεμικώς και δημευτικών» (κατά την διατύπωση του αειμνήστου Κυβερνήτου) τα δάση και τις δασικές εκτάσεις της Ελλάδος.

Προειδοποιούμεν δε ότι η οικονομική πολιτική που θεμελιούται επί της καταστροφής των δασών, εάν πραγματοποιηθεί, θα αφήσει πίσω της μόνον την διάβρωση και ερήμωση της ελληνικής γης. Αυτή είναι η εμπειρία εκείνων των χωρών που εξεχώρησαν την γην των στους συγχρόνους Ερυσίχθονες της παγκοσμιοποιήσεως. Το κήρυγμα περί της δήθεν ανταγωνιστικότητος της χώρας με τίμημα την ελληνική γη, καθίσταται πράγματι τέχνασμα μεταθέσεως της προσοχής μας προς τα έξω, καθ' ον χρόνον εδώ συντελείται η αρπαγή και καταστροφή της φύσεώς μας.

Κάνομεν έκκληση προς όλους τους Ελληνες να αγωνισθούν κατά των ολεθρίων αναθεωρητικών προτάσεων. Το οφείλομε στο έθνος και τους απογόνους μας, διότι τα δάση είναι εθνική μας κοινοκτησία.

Eurokinissi

Οι μύθοι περί δήθεν διακρίσεως μεταξύ δασών και δασικών εκτάσεων και περί ανάγκης θεραπείας οξέος κοινωνικού προβλήματος, τους οποίους επικαλείται η αιτιολογική έκθεση των κυβερνητικών προτάσεων, έχουν ήδη καταρριφθεί από την προηγούμενη πενταετία. Σύμφωνα με την επιστήμη της δασικής οικολογίας, οι δασικές εκτάσεις αποτελούν δασικά οικοσυστήματα με πολύτιμη συμβολή στη διατήρηση της βιοποικιλότητος και της οικολογικής ισορροπίας και πρέπει να τυγχάνουν ίσης προς τα δάση προστασίας, την οποία άλλωστε επιβάλλει πλέον ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Οσο για το «κοινωνικό πρόβλημα» της αδυναμίας οικιστικής αξιοποιήσεως των δασοτεμαχίων, δύσκολα μπορεί κανείς να αντιληφθεί από πού αντλούν οι κάτοχοί τους το δικαίωμα νομίμου προσδοκίας που επικαλούνται, αφού, όπως είναι γνωστό, η οικοπεδοποίηση και ανοικοδόμηση των δασών απαγορευόταν ανέκαθεν από τη νομοθεσία, τόσο προ του 1975 όσο και μετά.

Με την προτεινόμενη αναθεώρηση, η συνταγματική προστασία των δασών συρρικνώνεται δραστικά, αφού περιορίζεται πλέον μόνο στα μετά το 1975 υπάρχοντα δάση. Αποψιλώσεις, εμπρησμοί, καταπατήσεις που έλαβαν χώρα προ του 1975 νομιμοποιούνται, αφού με μια πρωτοφανή επέμβαση στο δίκαιο των αποδείξεων και τη δικαστικής ανεξαρτησίας, ο αναθεωρητικός νομοθέτης απαγορεύει την απόδειξη του δασικού χαρακτήρα μιας έκτασης για το προ του 1975 χρονικό διάστημα.

Οσον αφορά τις δασικές εκτάσεις, αυτές παραμένουν ουσιαστικά εκτός προστασίας, αφού με την υπαγωγή τους στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό ανοίγει πλέον ο δρόμος για τον καθορισμό εντός αυτών πάσης φύσεως ανεπίτρεπτων μέχρι σήμερα χρήσεων, όπως οικιστικής, τουριστικής κλπ.

Σχετικά με την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας για την αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος οι δασολόγοι θεωρούν αντιεπιστημονική και πρωτοφανή τη διαφοροποίηση των στόχων της κυβέρνησης από τη λογική και τους στόχους του ισχύοντος Συντάγματος.

Οι προστατευτικές για το περιβάλλον διατάξεις θεσπίστηκαν λόγω ακριβώς της κοινωνικής ανάγκης να μειωθούν οι επιβλαβείς για το περιβάλλον επιπτώσεις που προέρχονται από τη βιομηχανική και την τουριστική ανάπτυξη. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι διατάξεις αυτές πρέπει να έχουν ουσία και περιεχόμενο.

Η προσπάθεια να αποδεσμευτούν οι δασικές εκτάσεις από τη συνταγματική προστασία και να διασυνδεθούν κατά περιοριστικό τρόπο με τις περιπτώσεις χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού θα ανατρέψει τη νομολογία και θα επιτρέψει να θεωρείται λόγος δημόσιου συμφέροντος η δόμηση των εκτάσεων αυτών.

Αυτό σε συνδυασμό με το χρονικό όριο (11 Ιουνίου του έτους 1975) που τίθεται για την οριοθέτηση των δασών, θα προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις στα δικαιώματα του δημοσίου κυρίως σε ό,τι αφορά τις δημόσιες δασικές εκτάσεις που καταπατήθηκαν από το έτος 1945 μέχρι το έτος 1975.

Αμεση συνέπεια θα είναι:

Η άρση αποφάσεων αναδάσωσης που είχαν εκδοθεί μετά την καταστροφή δημόσιων και ιδιωτικών εκτάσεων κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα.

Η κατάργηση Πρωτοκόλλων Διοικητικής Αποβολής που έχουν επικυρωθεί με δικαστικές αποφάσεις.

Η κατάργηση δικών με αντικείμενο την κυριότητα δασικών εκτάσεων.

Επίσης, με τη διάκριση των δασών από τις δασικές εκτάσεις θα υπάρξει αλλοίωση στο βαθμό προστασίας που έχουν οι δύο αυτές κατηγορίες από την Πολιτεία. Η διάκριση αυτή μπορεί να φθάσει μέχρι την κατάργηση του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου και στο απαράγραπτο των δικαιωμάτων του δημοσίου στις εκτάσεις αυτές. Το μέγεθος των εκτάσεων αυτών ανέρχεται από 30 μέχρι 50 εκατομμύρια στρέμματα.

Τέλος, είναι αξιοσημείωτη η αλλαγή που μπορεί να γίνει στον ιδιοκτησιακό χάρτη όλης της χώρας, δεδομένου ότι συναπτόμενα συμβόλαια που σήμερα είναι ανίσχυρα λόγω του ότι αφορούν δασικές εκτάσεις (κατά τεκμήριο δημόσιες) θα αποκτήσουν νομιμότητα δεδομένου ότι η μη ύπαρξη κτηματολογίου θα αποστερήσει από το δημόσιο τη δυνατότητα να υπερασπιστεί τα δικαιώματα κυριότητας επί των εκτάσεων αυτών.

Με βάση τα παραπάνω η Ενωσή μας θεωρεί ψευδεπίγραφη την πρόταση αναθεώρησης του άρθρου 24 διότι ουσιαστικά το περιεχόμενό της αναιρεί τη μέχρι σήμερα αντίληψη για τη δασοπροστασία και πολύ περισσότερο στρέφεται κατά της πάγιας νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Τα δασικά οικοσυστήματα αποτελούν πράγματι «κοινό αγαθό» με την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική σημασία και αξία τους. Η αντίστοιχη πολιτική για την προστασία τους όμως διακρίνεται από μία αμφιθυμία, η οποία αποτυπώνεται ανάγλυφα τόσο σε επίπεδο κοινής νομοθεσίας όσο και στο επίπεδο του Συντάγματος με αφορμή την πρόταση αναθεώρησης. Αιτία κατά την άποψή μας είναι ο χαρακτήρας του αγαθού «δάσος» ως φυσικού πόρου με πολυλειτουργικό ρόλο και ταυτόχρονα ως οικονομικού αγαθού που συνδέεται με την οικονομική αξία της γης.

Η Ενωσή Δασολόγων διαχρονικά έχει καταγγείλει την έλλειψη οράματος για τη δασοπροστασία, τις αποσπασματικές νομοθετικές πρωτοβουλίες στις οποίες κυριαρχούν οι τροποποιήσεις της κοινής νομοθεσίας, χωρίς καμία κωδικοποίηση και η δημιουργία ενός οικοδομήματος εξαιρετικά σύνθετου, δυσανάγνωστου και τελικά δυσχερούς στην εφαρμογή του.