ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΛΑ.Ο.Σ. υπερψήφισαν την περασμένη Τρίτη στο Ευρωκοινοβούλιο το νέο αντιδραστικό κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
ΜΕ ΤΙΣ ΨΗΦΟΥΣ των ευρωβουλευτών της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑ.Ο.Σ. εγκρίθηκαν την περασμένη Τρίτη στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου οι «Ολοκληρωμένες Κατευθυντήριες Γραμμές για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση 2008 - 2010» [COM (2007) 803 τελικό - μέρος V, 11/12/2007] που συνέταξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται για «συστάσεις» της Κομισιόν προς τα κράτη - μέλη της ΕΕ, στο πλαίσιο της διαδικασίας παρακολούθησης της προόδου στην εφαρμογή της Στρατηγικής της Λισαβόνας, όπως αυτή επαναδιατυπώθηκε στην Εαρινή Σύνοδο Κορυφής το 2005.
ΟΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ αποτελούν τον μπούσουλα για τη σύνταξη των «Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων», που κάθε κράτος - μέλος υποβάλλει σε ετήσια βάση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σ' αυτά περιγράφονται οι αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις και τα αποτελέσματά τους σε εθνικό επίπεδο, κύρια στους τομείς της οικονομίας και της απασχόλησης. Το προηγούμενο ανάλογο «πακέτο» των Κατευθυντήριων Γραμμών δόθηκε το Μάη του 2005 (βλέπε «Ριζοσπάστης», 20/5/2005). Περιελάμβανε «συστάσεις» για σαρωτικές ανατροπές στα συστήματα της Κοινωνικής Ασφάλισης και στις εργασιακές σχέσεις, καθώς και για την ένταση της πολιτικής λιτότητας, με στόχο την ενίσχυση της κερδοφορίας του ευρωενωσιακού κεφαλαίου και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς του σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΙΔΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ και της φετινής έκδοσης της Κομισιόν για την επόμενη τριετία. Με τη σημείωση ότι «κατά τη διάρκεια του πρώτου κύκλου της ανανεωμένης στρατηγικής της Λισαβόνας (2005 - 2008) τα κράτη - μέλη εντατικοποίησαν την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, παρ' όλο που ο ρυθμός και η ένταση παρουσιάζουν διαφορές από τη μια χώρα στην άλλη», η Κομισιόν διαπιστώνει: «Πρέπει να γίνουν ακόμη περισσότερα για την προετοιμασία της ΕΕ και των κρατών - μελών για την παγκοσμιοποίηση (...) Συγχρόνως, θα πρέπει να παρακολουθούν τα ταχέως εξελισσόμενα κοινωνικά δεδομένα (παράταση του επαγγελματικού βίου, διαρκώς πιο ποικίλες δομές των οικογενειών, νέα πρότυπα κινητικότητας και πολυμορφίας). Η ΕΕ πρέπει να προσαρμόσει καλύτερα τις τρέχουσες πολιτικές και τα μέσα που διαθέτει, αλλά και να αναπτύξει νέες πολιτικές (...)».
Ο «Ρ» ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΣΗΜΕΡΑ τις 8 Κατευθυντήριες Γραμμές που αφορούν στην απασχόληση, από τις 24 συνολικά που περιλαμβάνονται στο κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ανάμεσα στα άλλα, η Κομισιόν προτρέπει τα κράτη - μέλη σε ταχύτερη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και παραπέρα συρρίκνωση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων, σε καθήλωση και μείωση των μισθών, στην πλήρη ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας, με την επί της ουσίας κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων. Ακόμα, σε ένταση της «δημοσιονομικής πειθαρχίας» σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων, με ταυτόχρονη εξασφάλιση νέων προνομίων για το μεγάλο κεφάλαιο.
Τα κόμματα του κεφαλαίου ψήφισαν υπέρ της επέκτασης κατά πέντε χρόνια της πραγματικής ηλικίας εξόδου από την εργασία
Οι νόμοι Σιούφα - Ρέππα - Πετραλιά είναι απότοκα της στρατηγικής της ΕΕ και των κομμάτων της. Μόνη διέξοδος, η πάλη για την κατάργησή τους, για την οποία παλεύει το ταξικό κίνημα |
Σύμφωνα με την Κομισιόν, για την υλοποίηση των στόχων αυτών, η δράση θα πρέπει να επικεντρωθεί - ανάμεσα σε άλλα - στην «προσέλκυση και διατήρηση περισσότερων ατόμων στην αγορά εργασίας», όπως και στον «εκσυγχρονισμό των συστημάτων κοινωνικής προστασίας». Για να γίνει πιο καθαρό το αίτημα για «προσέγγιση της εργασίας, με βάση τον κύκλο ζωής», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει χωρίς περιστροφές: «Η παράταση του επαγγελματικού βίου, απαιτεί αύξηση κατά πέντε έτη σε επίπεδο ΕΕ του πραγματικού μέσου όρου της ηλικίας εξόδου από την αγορά εργασίας μέχρι το 2010 (έναντι ηλικίας 59,9 το 2001)».
Είναι ολοφάνερος ο λόγος για τον οποίο τόσο το ΠΑΣΟΚ, με το νόμο Ρέππα, όσο και η ΝΔ με τους νόμους Σιούφα και Πετραλιά θεσμοθέτησαν την πραγματική αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Οπως είναι φανερό ότι ο κύκλος των αντιασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων θα συνεχιστεί και την επόμενη τριετία, σύμφωνα με όσα συνομολόγησαν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΛΑΟΣ ψηφίζοντας τις Κατευθυντήριες Γραμμές.
Τον ίδιο στόχο εξυπηρετεί και η Κατευθυντήρια Γραμμή αριθ. 18: «Να προωθηθεί μια προσέγγιση της εργασίας βασιζόμενη στον κύκλο ζωής με τη λήψη των ακόλουθων μέτρων: (...) υποστήριξη της παράτασης του επαγγελματικού βίου, περιλαμβανομένων των κατάλληλων συνθηκών εργασίας, βελτίωση του (εργασιακού) υγειονομικού καθεστώτος και παροχή κατάλληλων κινήτρων για εργασία και αποθάρρυνση της πρόωρης συνταξιοδότησης (...) εκσυγχρονισμός των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της συνταξιοδότησης και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, διασφαλίζοντας την κοινωνική καταλληλότητά τους, τη χρηματοοικονομική βιωσιμότητά τους και την ικανότητα προσαρμογής τους στην εξέλιξη των αναγκών, κατά τρόπο ώστε να υποστηριχτεί η συμμετοχή στην απασχόληση και η παράταση του επαγγελματικού βίου».
Ο νόμος Πετραλιά κόβει κάθε δίοδο εξόδου από την εργασία πριν από τη συμπλήρωση των τυπικών ορίων, όπως συστήνει η ΕΕ. Ανάλογη νομοθεσία ετοιμάζεται και για τις εργαζόμενες στο Δημόσιο, με την κατάργηση της πενταετούς διαφοράς στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, μέσα και από τις επικείμενες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Εξόφθαλμη είναι η στόχευση και του μέτρου που προτείνει η Κομισιόν για τους νέους άνεργους: «Σε κάθε άτομο που καθίσταται άνεργο πρέπει να προσφέρεται η δυνατότητα για νέο ξεκίνημα εντός ενός εύλογου χρονικού διαστήματος. Στην περίπτωση των νέων το διάστημα αυτό πρέπει να είναι σύντομο, π.χ. το πολύ 4 μήνες έως το 2010, και για τους ενήλικες το πολύ 12 μήνες». Σε ελεύθερη μετάφραση αυτό προμηνύει το «κόψιμο» του επιδόματος ανεργίας σε οποιονδήποτε αρνηθεί να αποδεχτεί οποιαδήποτε απασχόληση του προτείνουν οι αρμόδιοι φορείς μέσα στο διάστημα που περιγράφεται παραπάνω.
Εργασιακή περιπλάνηση και κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων είναι τα βασικά στοιχεία της «ευελφάλειας»
Τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα χιλιάδων εργαζομένων βρίσκονται υπό διαρκή αμφισβήτηση από τις κυβερνήσεις του κεφαλαίου |
Το κεφάλαιο και τα κόμματά του δίνουν τον ορισμό της «ευελφάλειας» σε τρεις γραμμές: Περιπλάνηση από δουλειά σε δουλειά, χωρίς καμιά σταθερότητα, με ευέλικτες μορφές απασχόλησης και παρατεταμένο τον εργάσιμο βίο, με την ελπίδα ότι στα βαθιά γεράματα ίσως και να καταφέρει ο εργαζόμενος να συμπληρώσει τις όποιες προϋποθέσεις για μια πενιχρή σύνταξη.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τα παραπάνω αποτελεί η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων. Στην Κατευθυντήρια γραμμή αριθ. 20(«Να βελτιωθεί η κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας (...)», σημειώνεται ανάμεσα σε άλλα ότι βασική συνιστώσα της «ευελιξίας με ασφάλεια» και οι «ευέλικτες και αξιόπιστες συμβατικές ρυθμίσεις μέσω σύγχρονων εργατικών νομοθεσιών, συλλογικών συμβάσεων και μορφών οργάνωσης της εργασίας». Με άλλα λόγια, οι «παραδοσιακές» Συλλογικές Συμβάσεις πρέπει να αντικατασταθούν με «σύγχρονες», στα πλαίσια μιας εργατικής νομοθεσίας καλύτερα προσαρμοσμένης στα συμφέροντα του κεφαλαίου και με τις ελαστικές μορφές απασχόλησης να κυριαρχούν. Είναι φανερό ότι η συζήτηση που έχει ξεκινήσει για την «αναμόρφωση» του Εργατικού Δίκαιου, εκεί ακριβώς στοχεύει.
Το ίδιο επιδιώκεται και με την Κατευθυντήρια Γραμμή αριθ. 21,«Να προωθηθεί η ευελιξία σε συνδυασμό με την ασφάλεια της απασχόλησης και να μειωθεί ο κατακερματισμός της αγοράς εργασίας (..)», όπου ξεκάθαρα λέγεται ότι χρειάζεται καλύτερη «προσαρμογή της νομοθεσίας για την απασχόληση, επανεξετάζοντας, εφόσον απαιτείται, τις διάφορες συμβατικές εργασιακές ρυθμίσεις και τις ρυθμίσεις για τα ωράρια εργασίας» καθώς και «στήριξη των αλλαγών στο εργασιακό καθεστώς, συμπεριλαμβανομένων της κατάρτισης, της αυτοαπασχόλησης, της σύστασης επιχειρήσεων και της γεωγραφικής κινητικότητας».
Αποδοχές ανάλογα με την παραγωγικότητα και μείωση του «μη μισθολογικού κόστους» της εργασίας προωθεί το κεφάλαιο
ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΛΑΟΣ συναποφάσισαν την καθήλωση των μισθών, τη σύνδεσή τους με την παραγωγικότητα και το σπάσιμο επί της ουσίας του κατώτερου μισθού και μεροκάματου. Αυτό υποδηλώνει η συμφωνία τους στην Κατευθυντήρια Γραμμή αριθ. 21 όπου ανάμεσα σε αλλά διατυπώνεται η θέση ότι «η σφαιρική εξέλιξη των μισθών πρέπει να συμβαδίζει με την ανάπτυξη της παραγωγικότητας καθ' όλη τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου και να αντανακλά την κατάσταση στην αγορά εργασίας (...) Μπορεί επίσης να χρειαστεί να καταβληθούν προσπάθειες για να μειωθεί το μη μισθολογικό κόστος εργασίας».
Ενώ στην Κατευθυντήρια Γραμμή αριθ. 22(«Να εξασφαλιστεί ότι η εξέλιξη του κόστους της εργασίας και οι μηχανισμοί καθορισμού των μισθών ευνοούν την απασχόληση») καλούνται οι κοινωνικοί εταίροι «στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους να καθορίσουν το ορθό πλαίσιο για συστήματα μισθολογικών διαπραγματεύσεων, με τρόπο που να αντανακλώνται οι προκλήσεις στους τομείς της παραγωγικότητας και της αγοράς εργασίας σε όλα τα σχετικά επίπεδα». Επίσης, καλούνται να ενσκήψουν στην «επανεξέταση των επιπτώσεων του μη μισθολογικού κόστους εργασίας» (βλέπε εργοδοτικές εισφορές για την Κοινωνική Ασφάλιση), με προφανέστατο στόχο τη μείωσή τους.
Κατάρτιση αντί για ολόπλευρη μόρφωση είναι ο στόχος των πολιτικών και συνδικαλιστικών εκπροσώπων της εργοδοσίας
Οι Κατευθυντήριες Γραμμές αριθ. 23 και 24 εστιάζουν στην «επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο», εξαίροντας την καλύτερη προσαρμογή της εκπαίδευσης στις ανάγκες των επιχειρήσεων και την επέκταση της διά βίου μάθησης και επανακατάρτισης.
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι όσα περιγράφονται στην Κατευθυντήρια Γραμμή αριθμ. 23, όπου αναδεικνύεται η ανάγκη «Να αυξηθούν και να βελτιωθούν οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο με τη λήψη των ακόλουθων μέτρων: (...) αποτελεσματικές στρατηγικές διά βίου μάθησης, ανοιχτές σε όλους σε σχολεία, επιχειρήσεις, δημόσιες αρχές και νοικοκυριά, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων και των κατάλληλων κινήτρων και μηχανισμών επιμερισμού του κόστους, με προοπτική την αύξηση της συμμετοχής στη συνεχή κατάρτιση και στην κατάρτιση στο χώρο εργασίας καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής, ιδίως για τους ανειδίκευτους και τους μεγαλύτερους στην ηλικία εργαζόμενους».
Με την Κατευθυντήρια Γραμμή αριθ. 24 δίνεται το τελειωτικό χτύπημα στην ολόπλευρη μόρφωση και εκπαίδευση του εργαζόμενου, καθώς ζητείται... «Να προσαρμοστούν τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης στις νέες απαιτήσεις ως προς τις δεξιότητες», ώστε οι απασχολήσιμοι να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμοι να προσαρμοστούν «σε νέες ανάγκες απασχόλησης, βασικές ικανότητες και μελλοντικές απαιτήσεις ως προς τις δεξιότητες, με τη βελτίωση του προσδιορισμού και της διαφάνειας των προσόντων, της αποτελεσματικής τους αναγνώρισης και της επικύρωσης της άτυπης και ανεπίσημης μάθησης».
Με λίγα λόγια, περιγράφεται η πλήρης κυριαρχία των κανόνων και των αναγκών της καπιταλιστικής αγοράς στα εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών - μελών, όπως γίνεται τα τελευταία χρόνια με ιδιαίτερα ταχείς ρυθμούς και στη χώρα μας.
ΚΕΙΜΕΝΑ: Περικλής ΚΟΥΡΜΟΥΛΗΣ
Το σύνολο των Κατευθυντήριων Γραμμών που περιλαμβάνονται στο κείμενο της Κομισιόν είναι οι εξής:
1. Να εξασφαλιστεί η οικονομική σταθερότητα για διατηρήσιμη ανάπτυξη.
2. Να εξασφαλιστεί η οικονομική και δημοσιονομική βιωσιμότητα ως βάση για την αύξηση της απασχόλησης.
3. Να προωθηθεί η αποτελεσματική κατανομή των πόρων με προσανατολισμό την ανάπτυξη και την απασχόληση.
4. Να εξασφαλιστεί ότι οι μισθολογικές εξελίξεις συμβάλλουν στη μακροοικονομική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη.
5. Να ενισχυθεί η συνοχή μεταξύ των μακροοικονομικών πολιτικών, των διαρθρωτικών πολιτικών και των πολιτικών για την απασχόληση.
6. Να καταβληθούν προσπάθειες για μια δυναμική και εύρυθμα λειτουργούσα ΟΝΕ.
7. Να αυξηθούν και να βελτιωθούν οι επενδύσεις σε Ερευνα και Ανάπτυξη, ιδίως στον ιδιωτικό τομέα.
8. Να διευκολυνθούν όλες οι μορφές της καινοτομίας.
9. Να διευκολυνθεί η διάδοση και η πραγματική χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών και να οικοδομηθεί μια κοινωνία της πληροφορίας χωρίς αποκλεισμούς.
10. Να ενισχυθούν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της ευρωπαϊκής βιομηχανικής βάσης.
11. Να ενθαρρυνθεί η βιώσιμη χρησιμοποίηση των πόρων και να ενισχυθούν συνεργίες μεταξύ της περιβαλλοντικής προστασίας και της οικονομικής ανάπτυξης.
12. Να αναπτυχθεί σε έκταση και σε βάθος η εσωτερική αγορά.
13. Να εξασφαλιστούν ανοιχτές και ανταγωνιστικές αγορές εντός και εκτός Ευρώπης, και να αποκομιστούν οφέλη από την παγκοσμιοποίηση.
14. Να δημιουργηθεί ανταγωνιστικότερο επιχειρηματικό περιβάλλον και να ενθαρρυνθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία μέσω της βελτίωσης της νομοθεσίας.
15. Να προωθηθεί μια περισσότερο επιχειρηματική νοοτροπία και να δημιουργηθεί ένα υποστηρικτικό περιβάλλον για τις ΜΜΕ.
16. Να επεκταθούν, να βελτιωθούν και να συνδεθούν οι ευρωπαϊκές υποδομές και να ολοκληρωθούν τα συμφωνηθέντα διασυνοριακά έργα προτεραιότητας.
17. Να εφαρμοστούν πολιτικές απασχόλησης που θα στοχεύουν στην πλήρη απασχόληση, στη βελτίωση της ποιότητας και της παραγωγικότητας στην εργασία και στην ενίσχυση της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής.
18. Να προωθηθεί μια προσέγγιση της εργασίας βασιζόμενη στον κύκλο ζωής.
19. Να δημιουργηθούν αγορές εργασίας χωρίς αποκλεισμούς, να ενισχυθεί η ελκυστικότητα της εργασίας και να καταστεί αυτή αποδοτική για όσους αναζητούν εργασία, συμπεριλαμβανομένων των μειονεκτούντων ατόμων και των αέργων.
20. Να βελτιωθεί η κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας.
21. Να προωθηθεί η ευελιξία σε συνδυασμό με την ασφάλεια της απασχόλησης και να μειωθεί ο κατακερματισμός της αγοράς εργασίας, λαμβανομένου δεόντως υπόψη του ρόλου των κοινωνικών εταίρων.
22. Να εξασφαλιστεί ότι η εξέλιξη του κόστους της εργασίας και οι μηχανισμοί καθορισμού των μισθών ευνοούν την απασχόληση.
23. Να αυξηθούν και να βελτιωθούν οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο.
24. Να προσαρμοστούν τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης στις νέες απαιτήσεις ως προς τις δεξιότητες.