ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τρίτη 30 Δεκέμβρη 2025
Σελ. /28
Για τον ρόλο του επαναστάτη καλλιτέχνη

Το θέμα του Συνεδρίου είναι το ίδιο το Κόμμα, η προετοιμασία μας ως το πρώτο, το πιο σπουδαίο στοιχείο προετοιμασίας του υποκειμενικού παράγοντα σε συνθήκες όξυνσης της ταξικής πάλης. Οι Θέσεις του Συνεδρίου μελετούν τις εξελίξεις της καπιταλιστικής οικονομίας, τα πολεμικά μέτωπα και τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, τις επιπτώσεις όλων αυτών στην κοινωνία και μέσα σε αυτά όλες τις πλευρές της λειτουργίας και της δράσης του Κόμματος, τη δράση του μέσα στο εργατικό κίνημα της χώρας μας, τη διεθνιστική του δράση. Συζητάμε στην προσυνεδριακή μας διαδικασία την επίδραση του Κόμματος στην ανάδειξη όλων αυτών των ζητημάτων, με στόχο τη συσπείρωση της εργατικής τάξης και των σύμμαχων στρωμάτων στον αγώνα για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Οι Θέσεις του Συνεδρίου αφορούν επίσης τη στάση των επαναστατών και τη δράση τους, την ολόπλευρη ανάπτυξή τους, τον αναβαθμισμένο ρόλο τους στην επίτευξη του σκοπού μας. Αφορούν την αντίστασή τους στην κυρίαρχη ιδεολογία, που επηρεάζει πλευρές της κοινωνικής ζωής και δημιουργεί κίνδυνο να τους αλλοιώσει το κριτήριό τους, τα επαναστατικά τους χαρακτηριστικά. Αυτά τα ζητήματα μας απασχολούν ιδιαίτερα στον χώρο του πολιτισμού, από τη σκοπιά του πώς μπορούμε να συμβάλουμε και ως καλλιτέχνες οι κομμουνιστές στην ωρίμανση του υποκειμενικού παράγοντα.

Ο Πολιτισμός για τους καπιταλιστές και το κράτος τους είναι πεδίο κερδοφορίας, συνδεδεμένο με τον Τουρισμό και άλλους κλάδους της οικονομίας, αλλά και πεδίο παρέμβασης για την εξασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης και της υποταγής των εργαζομένων στην κυρίαρχη ιδεολογία και πολιτική. Το αστικό κράτος παρεμβαίνει πολύπλευρα, με εκσυγχρονισμένο τρόπο και με σφοδρή ταχύτητα.

Οι κομματικές μας δυνάμεις στους καλλιτέχνες παρεμβαίνουμε στο κίνημα, παλεύοντας για εργασιακά δικαιώματα, Κοινωνική Ασφάλιση και κάλυψη των αναγκών των καλλιτεχνών, επιδιώκοντας τη διαμόρφωση της ταξικής συνείδησης του κλάδου. Κυρίως, όμως, ο Πολιτισμός είναι πεδίο ιδεολογικής και πολιτικής σύγκρουσης με το καπιταλιστικό σύστημα. Η δημιουργία καλλιτεχνικού έργου στρατευμένου στην υπόθεση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού είναι όπλο στη σύγκρουση με το σύστημα, μπορεί να παίξει ρόλο στη διαμόρφωση της συνείδησης του λαού.

Στόχος είναι οι καλλιτέχνες να πάρουμε θέση αντεπίθεσης και με την καλλιτεχνική μας δημιουργία. Η σχέση μεταξύ κομματικής ζωής και δημιουργίας είναι δύσκολο έργο για κάθε κομμουνιστή καλλιτέχνη, αλλά και για το Κόμμα καθοδηγητικά. Η ανατροφοδότηση του ενός από το άλλο είναι κύριο συστατικό για την επιτυχία του «εγχειρήματος».

Η Τέχνη είναι μια μορφή κοινωνικής συνείδησης, μια ιδιαίτερη μορφή υποκειμενικής αντανάκλασης της πραγματικότητας στη συνείδηση του καλλιτέχνη και του ανθρώπου γενικότερα. Ο καλλιτέχνης μελετά, κατέχει και αξιοποιεί την επιστημονική γνώση που έχει συσσωρεύσει η ανθρωπότητα στον καιρό του μέχρι και τα τελευταία της επιτεύγματα και εργάζεται πάνω σε αυτή. Ο καλλιτέχνης - δημιουργός έχει τη δυνατότητα να απευθυνθεί με άλλους τρόπους στην κοινωνία για τα φαινόμενα, τις σχέσεις πραγμάτων, τις νομοτέλειες, την αντικειμενική πραγματικότητα, την κίνηση της ύλης, τον αγώνα για μεγάλα και μικρά πράγματα της καθημερινότητας και της ζωής.

Εχουμε παραδείγματα συντρόφων του παρελθόντος που μέσα από το έργο τους και τη στάση ζωής τους, σε όλες τις πλευρές της καθημερινής ζωής, των κοινωνικών σχέσεων, συμπλήρωσαν και πλαισίωσαν, όπως και συνεχίζουν να πλαισιώνουν, τους αγώνες του εργατικού κινήματος και όλης της κοινωνίας. Συνόδευσαν τους αγώνες, με την παρότρυνση και τη φαντασία να δούμε και να αγωνιστούμε για κάτι άλλο, μεγαλύτερο, δυνατότερο.

Πώς, λοιπόν, παίρνουν τη θέση τους οι σημερινοί κομμουνιστές καλλιτέχνες μέσα στην ταξική πάλη, που είναι η κινητήρια δύναμη της Ιστορίας; Ο επαναστάτης διεξάγει έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, αντίθετο στον καπιταλιστικό. Ο επαναστάτης καλλιτέχνης χρησιμοποιεί και έναν διαφορετικό τρόπο καλλιτεχνικής δημιουργίας, αντίθετο στον καπιταλιστικό. Αυτό δεν σημαίνει έξω από τους σημερινούς υλικούς - κοινωνικούς όρους, ούτε δίχως τα μέσα που υπάρχουν στον σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο. Αυτό σημαίνει με ιδεολογική θωράκιση μαρξιστική, με διαλεκτική σκέψη πάνω στο περιεχόμενο και στη μορφή της δημιουργίας, με τεχνική αρτιότητα και γνώση των μέσων του, με πηγή και έμπνευση την επαναστατική στάση ζωής των κομμουνιστών. Σημαίνει με τρόπο ζωής που συνενώνεται με την κομματική ζωή και τον κάνει να προχωράει ως πρωτοπόρος αγωνιστής κόντρα στις συνθήκες που μας θέλουν όλους σκλάβους στα χέρια της καπιταλιστικής παραγωγής, της καπιταλιστικής ιδεολογίας, της καπιταλιστικής αισθητικής. Χρειάζεται συνεχής δουλειά, δεδομένου ότι η παρέμβαση του κεφαλαίου, η προπαγάνδα του αστικού κράτους και η κατασταλτική του πολιτική έχουν γίνει πιο σκληρές απέναντι στο κίνημα, στο Κόμμα και την καθημερινή ζωή. Η αντίσταση στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, άρα και στα κοινωνικά φαινόμενα που προκύπτουν από αυτόν, είναι να δυναμώνουμε τη μελέτη μας και τη δράση μας. Η μελέτη μας τροφοδοτεί τη δράση μας και η δράση μας τη μελέτη μας. Η ιδεολογικοπολιτική μας θωράκιση τροφοδοτεί τον αγώνα μας για την ανατροπή.

Ο καλλιτέχνης είναι μόνο λογικό να βάζει τον θεατή, ακροατή κ.λπ. να στέκεται απέναντι σε κάτι που τον αφορά. Σήμερα υπάρχει ένα εύρος πραγμάτων που μπορούν να απασχολήσουν το έργο του και να απευθυνθεί με αυτά στην κοινωνία. Είτε επειδή οι υλικοί όροι ζωής χειροτερεύουν και μεγαλώνει η ομοιομορφία του τρόπου ζωής του εργαζόμενου λαού, είτε επειδή συμβαίνουν ακραίες και έντονες αλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο, υπερσυσσώρευση πλούτου, πολεμικά μέτωπα, Ουκρανία, Παλαιστίνη, στροφή στην πολεμική οικονομία, οικονομικές κρίσεις, ανεργία, απαξίωση και εμπορευματοποίηση κοινωνικών αγαθών...

Για τον επαναστάτη καλλιτέχνη είναι απαραίτητο να προχωρήσει σε πιο βαθιά μαρξιστική μελέτη της κοινωνικής πραγματικότητας, να αφομοιώσει την ουσία της, να τη μετατρέψει σε καλλιτεχνικό περιεχόμενο και να το συνενώσει με μια μορφή τέτοια που θα εμφανίζει τις κρυφές πλευρές της πραγματικότητας που κινούν την αλλαγή, που εμπνέουν τον αγώνα, την πάλη, την ανατροπή. Ετσι θα μπορεί καλύτερα να καθοδηγεί τη σκέψη, θα προκαλεί τη φαντασία, τα όνειρα, θα φωτογραφίζει τις ανάγκες, τους πόθους, θα αντηχεί στη συνείδηση της κοινωνίας.

Η δουλειά που έχουμε να κάνουμε λοιπόν σήμερα ως πρωτοπόροι - επαναστάτες καλλιτέχνες είναι να προσπαθήσουμε με μεγαλύτερο πείσμα να σταθούμε ψηλά στις απαιτήσεις του αγώνα και της πάλης της εργατικής τάξης για την κατάκτηση της εξουσίας. Να καθοδηγήσουμε την εργατική τάξη στην καθημερινή πάλη, στο ανέβασμα της ταξικής της συνείδησης, στην κατανόηση της νομοτέλειας του σοσιαλισμού - κομμουνισμού, με πυγμή και θάρρος μέσα από την οργανωμένη μας ζωή και το καλλιτεχνικό μας έργο.


Βικτώρια Νταρίλα
ΚΟΒ Οπτικοακουστικού της Οργάνωσης Καλλιτεχνών Αττικής του ΚΚΕ

Για την παρέμβαση στον Πολιτισμό

Στις Θέσεις του 22ου Συνεδρίου του Κόμματος αναδεικνύεται η σημασία της ιδεολογικής δουλειάς και η οργανική της σύνδεση με την καθημερινή δράση και λειτουργία του Κόμματος. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι στόχοι για την πολιτιστική παρέμβαση του Κόμματος. Είναι σημαντικό να γίνεται κατανοητό από τις Οργανώσεις ότι η παρέμβαση στον πολιτισμό δεν είναι καθήκον ανεξάρτητο από την κομματική οικοδόμηση και την ιδεολογική δουλειά, ούτε περιττή ενασχόληση που μπορούμε να την αφήσουμε πίσω μπροστά στο βάρος των καθηκόντων της καθημερινότητας. Μπορεί να συμβάλλει στην ιδεολογική ισχυροποίηση μελών και οπαδών και στη διαμόρφωση πρωτοπόρας συνείδησης.

Στην Τομεακή Οργάνωση της Κορινθίας λειτουργεί Πολιτιστική Ομάδα στα πλαίσια της οποίας δημιουργούνται και παρουσιάζονται πρωτότυπα αφιερώματα, μουσικοθεατρικές παραστάσεις, προβολές ταινιών κ.λπ. Η πείρα που αποκρυσταλλώνεται από τη λειτουργία Πολιτιστικής Ομάδας, παρά τις αδυναμίες και τις δυσκολίες που αντικειμενικά πηγάζουν από την απειρία και τις δυνατότητες στελέχωσης, είναι θετική. Η Πολιτιστική Ομάδα έχει κατακτήσει με τον καιρό έναν τρόπο λειτουργίας που της επιτρέπει να εντάσσει τη δουλειά της στους στόχους προώθησης της στρατηγικής του Κόμματος. Χρειάζεται να επιμείνουμε στα θετικά βήματα και να προσπαθήσουμε να τα διευρύνουμε.

Σημαντικό είναι ότι, με αφορμή την ενασχόληση με τον Πολιτισμό, έχουν αξιοποιηθεί στην Πολιτιστική Ομάδα, ανάλογα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους, κομματικά και ΚΝίτικα μέλη, πρωτοπόροι εργάτες και οπαδοί, το Κόκκινο Αερόστατο. Φαίνονται οι δυνατότητες για επαφή, και επί της ουσίας ιδεολογική δουλειά, με πολύ ευρύτερο κόσμο και κυρίως νεολαία.

Σημαντική ώθηση στη δουλειά μας έδωσε το ότι η επεξεργασία του περιεχομένου των αφιερωμάτων γίνεται προσπάθεια να συνδέεται με την Ιδεολογική Ομάδα της Τομεακής αλλά και με τους στόχους της Τομεακής Επιτροπής. Το περιεχόμενο για παράδειγμα των ιστορικών αφιερωμάτων δομείται με κριτήριο τη στρατηγική του Κόμματος και τα σημεία που στοχεύουμε να αναδειχτούν από αυτό. Η καλλιτεχνική μορφή διαμορφώνεται με συλλογική επεξεργασία από την Πολιτιστική Ομάδα, πάνω σε αυτές τις κατευθύνσεις, και τα έργα εντάσσονται με μελέτη και κριτική αποτίμηση των συνθηκών που δημιουργήθηκαν και εξετάζοντας ενδεχόμενες αποκλίσεις από τις στρατηγικές επεξεργασίες.

Τα μέλη της Πολιτιστικής Ομάδας μπαίνουν στη διαδικασία της μελέτης και της έρευνας, αξιοποιώντας τις εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής» και τις επεξεργασίες του Κόμματος. Εχουμε κάνει προσπάθεια μελέτης αρχειακού υλικού από την ΠΕΑΕΑ της περιοχής μας και αξιοποίησης μαρτυριών, όχι γενικών μόνο αλλά από τον δικό μας χώρο ευθύνης, την Κορινθία.

Επιδιώκουμε επίσης τα μέλη να παρακολουθούν τις κεντρικές πολιτιστικές εκδηλώσεις του Κόμματος, με στόχο τη διαπαιδαγώγησή τους. Τα αφιερώματα γίνεται προσπάθεια να συνδέονται με διακίνηση σχετικών βιβλίων που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία τους, έτσι ώστε να συμβάλλει η δουλειά μας στη διαμόρφωση κλίματος διαβάσματος και στην ενίσχυση της διακίνησης του μαρξιστικού βιβλίου.

Στόχος της δουλειάς είναι τόσο τα μέλη όσο και οι θεατές να μπαίνουν στη διαδικασία μάθησης, να συμβάλλουμε στο να αφυπνίζεται το ενδιαφέρον για αυτομόρφωση και επαφή με τον πολιτισμό, να αναδεικνύεται και να εξειδικεύεται το περιεχόμενο στον χώρο ευθύνης μας.

Παρόλο που έχουμε κάνει βήματα, υπάρχουν ελλείψεις αλλά και δυνατότητες που μπορούν να αξιοποιηθούν. Καταρχάς η ενασχόληση με τον Πολιτισμό αποτελεί εφαλτήριο για ευρύτερη παρέμβαση στη νεολαία κόντρα στην αστική ιδεολογία. Μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για συζήτηση με ευρύτερο κύκλο νεολαίων και γενικά εργαζομένων που ενδιαφέρονται για τον Πολιτισμό, στη βάση της πρότασης του Κόμματος και της ιδεολογίας μας.

Σημαντική ώθηση στη δουλειά θα μπορούσε να δώσει ο καλύτερος συντονισμός της Ιδεολογικής Επιτροπής με την Πολιτιστική Ομάδα, σε σταθερή βάση, ή η συγκρότηση και σύνδεση με Ομάδα Ιστορίας. Βασικό επίσης είναι η ένταξη της ΚΝΕ στη δουλειά, η σύνδεση και η αξιοποίηση του περίγυρού της.


Γιώργος Μπόζνος
Μέλος της Πολιτιστικής Ομάδας της Τομεακής Επιτροπής Κορινθίας του ΚΚΕ

Αξιοποίηση των οπαδών και ενίσχυση των φορέων

Κάποιες επισημάνσεις θα κάνω σχετικά με την αξιοποίηση των οπαδών του Κόμματος. Οι οπαδοί, όπως γνωρίζουμε, είναι πολύ κοντά στο Κόμμα, το ενισχύουν οικονομικά και συμμετέχουν στις δράσεις του. Σίγουρα, επειδή δεν είναι κομματικά μέλη, δεν έχουν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις και τον βαθμό συνειδητότητας που έχουν τα κομματικά μέλη. Ωστόσο θα μπορούσαν να γίνουν πιο ουσιαστικοί αν:

1. Είχαν καλύτερο ιδεολογικό-πολιτικό εξοπλισμό. Κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με τις σχολές των οπαδών, που, δυστυχώς, δεν λειτουργούν.

2. Είχαν κάποιες χρεώσεις σε πρακτικά, και όχι μόνο, ζητήματα, έτσι ώστε και τα κομματικά μέλη να ελαφρυνθούν και οι ίδιοι να γίνουν πιο χρήσιμοι.

Μπορούν, για παράδειγμα, να αναλάβουν την οργάνωση - συντονισμό και να συμμετέχουν συστηματικά σε εξορμήσεις σε χώρους δουλειάς κ.λπ., όχι μόνο προεκλογικά, αλλά σε καθημερινή βάση. Μπορούν να αναλάβουν τη χαρτογράφηση του χώρου. Μπορούν να συντονίσουν μια εκδήλωση. Αυτοί που βρίσκονται αρκετά κοντά στο Κόμμα μπορούν να αναλάβουν ακόμα και τον συντονισμό της μελέτης των Δοκιμίων του Κόμματος, που τόσο σημαντικό, και σωστά, κρίνεται στις Θέσεις.

Τέλος, μπορούν να αναλάβουν το ανέβασμα του πολιτιστικού επιπέδου με επισκέψεις, εκδηλώσεις, ομιλίες κ.ά., δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στις Θέσεις στον τομέα του πολιτισμού, στο Γ' κεφ., σελ. 115 γίνεται αναφορά στις επιτροπές πολιτισμού σε κάθε Οργάνωση Περιοχής.

Φυσικά όλα αυτά δεν μπορούν να γίνουν από τους οπαδούς αυτοτελώς, χρειάζεται απαραίτητα η παρουσία και η καθοδήγηση της ΚΟΒ.

Σχετικά τώρα με τους φορείς και ειδικά την ΟΓΕ. Η ομάδα αυτή θα ήταν πιο αποτελεσματική αν πλαισιωνόταν από περισσότερες οπαδούς και άλλες γυναίκες εκτός Κόμματος. Θεωρώ ότι η δράση της στη Ν. Σμύρνη είναι αρκετά περιορισμένη. Συνήθως συμμετέχει σε εκδηλώσεις του ΠΑΜΕ, της ΕΕΔΥΕ. Δεν έχει καταφέρει να συσπειρώσει γυναίκες της περιοχής, γιατί δεν μπορεί να τις πείσει για την ανάγκη συσπείρωσης γύρω από έναν φορέα που θα τις στηρίξει και θα τις οπλίσει απέναντι στην εκμετάλλευση που βιώνουν καθημερινά σε όλα τα μέτωπα. Ούτε καν τα μέλη της ΟΓΕ δεν έχουν καλοκαταλάβει τον λόγο ύπαρξης αυτού του φορέα. Πιστεύω ότι η παρουσίαση, μελέτη και συζήτηση πάνω στο βιβλίο του Ενγκελς «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους» θα έλυναν πολλά προβλήματα και θα ξεκαθάριζαν τον ρόλο της γυναίκας και τη σημασία που πρέπει να αποκτήσει ο φορέας. Το να πεις σε μια γυναίκα να έρθει να παρακολουθήσει μια εκδήλωση ή να γραφτεί στον φορέα, αν δεν της εξηγήσεις πού πάει και τι θα κάνει εκεί, είναι ουτοπικό να πιστεύεις ότι θα έρθει. Δεν φταίνε οι γυναίκες που δεν έρχονται, φταίμε εμείς που δεν τις πείθουμε.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τον φορέα ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ, ο οποίος, επίσης, θα μπορούσε να αναπτύξει αξιόλογη δράση, αν είχε γίνει κατανοητός ο λόγος της ύπαρξής του.

Κλείνοντας θα συνοψίσω τις προτάσεις μου:

1. Λειτουργία σχολών οπαδών.

2. Μεγαλύτερη αξιοποίηση των οπαδών.

3. Συστηματική μελέτη των Δοκιμίων του Κόμματος.

4. Δημιουργία επιτροπών πολιτισμού.

5. Ιδεολογική ενίσχυση της ΟΓΕ και όλων των φορέων.


Μαρία Μαζαράκη
Ν. Σμύρνη



Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ