ΑΓΚΥΡΑ - ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ.-

"Στάση αναμονής" δείχνει να τηρεί η αμερικανική διπλωματία έναντι της νέας τουρκικής κυβέρνησης, αλλά όλες οι ενδείξεις πείθουν ότι, στην περίπτωση που η συμμαχία Ερμπακάν - Τσιλέρ αποσπάσει τελικά ψήφο εμπιστοσύνης, την προσεχή Δευτέρα, η Ουάσιγκτον θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για "αγαστή" συνεργασία.

Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νίκολας Μπερνς, έλεγε χτες ότι η αμερικανική κυβέρνηση θα περιμένει έως ότου η νέα τουρκική κυβέρνηση λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή "πριν προχωρήσει σε ουσιαστικές συνομιλίες" με τον Ερμπακάν, αλλά παράλληλα εξέφρασε την "ανακούφιση" της αμερικανικής διπλωματίας για τον τερματισμό (;) της πολιτικής αβεβαιότητας, η οποία ταλάνισε την Τουρκία τους τελευταίους μήνες.

Ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών, Πίτερ Ταρνόφ, ο οποίος συναντήθηκε χτες με τον Νετσμεντίν Ερμπακάν, (ενώ αρχικά είχε προγραμματιστεί να συναντηθεί με τον προκάτοχό του, Μεσούτ Γιλμάζ) είναι βέβαιο ότι βρέθηκε προ εκπλήξεων.

Η πρώτη "έκπληξη" από πλευράς Ερμπακάν υπήρξε η ευθυγράμμισή του με την κατευθυντήριο της γραφειοκρατίας του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών και του στρατιωτικού πλέγματος. Ο νέος Τούρκος πρωθυπουργός δήλωσε ότι "θα εργαστεί για τη βελτίωση των σχέσεων φιλίας και συνεργασίας με τις ΗΠΑ", ενώ ο Αμερικανός υφυπουργός Αμύνης, Γιαν Λόνταλ, ο οποίος συνοδεύει τον Ταρνόφ, έλαβε τη διαβεβαίωση ότι η τουρκική κυβέρνηση θα καταβάλει προσπάθεια για την ανανέωση της παραμονής της αμερικανικής δύναμης η οποία προστατεύει τους Κούρδους του Ιράκ - υπό την αίρεση ότι η επιχείρηση "Provide Comfort" δε θα αποτελέσει παράλληλα και ασπίδα προκάλυψης των αυτονομιστών του ΡΚΚ.

Η δεύτερη - και ίσως ουσιωδέστερη - "έκπληξη" από πλευράς Ερμπακάν υπήρξε η εντυπωσιακή μεταστροφή της μέχρι πρότινος πύρινης ρητορικής του εναντίον του"παρεμβατισμού" των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Πέραν της δέσμευσής του για συνέχιση της τουρκοϊσραηλινής στρατιωτικής συμμαχίας, ο Ερμπακάν έδειξε να αφήνει κατά μέρος τις απειλές του για εγκαθίδρυση μιας "ισλαμικής αμυντικής συμμαχίας στη Μέση Ανατολή", κατ' αντιστοιχία με το ΝΑΤΟ.

Καθώς ο Ερμπακάν δείχνει ένα εντελώς διαφορετικό πρόσωπο ως πρωθυπουργός, από εκείνο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η αμερικανική διπλωματία εμφανίζεται σαφώς πιο ήρεμη. Ο διαρκής της στόχος - να διατηρήσει τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με τη σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ, το νοτιοανατολικό "βραχίονα" της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και στρατηγικό της συνεργάτη σε ολόκληρο το περιφερειακό σύστημα ασφαλείας που ξεκινά από τη Ρωσία και φθάνει στη Μέση Ανατολή - δε δείχνει να απειλείται, άλλωστε...

Ομως η κυβέρνηση Ερμπακάν - Τσιλέρ δεν έχει εδραιωθεί ακόμα: σήμερα παρουσιάζει τις προγραμματικές της δηλώσεις στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, την Πέμπτη και την Παρασκευή θα υπάρξουν τοποθετήσεις των βουλευτών και η κρίσιμη ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης θα διεξαχθεί τη Δευτέρα. Ενώ, στο παρασκήνιο, οι αντιτιθέμενοι στη συμμαχία, τόσο στην αντιπολίτευση, όσο και στο Κόμμα Ορθού Δρόμου (DYP) του οποίου ηγείται η Τσιλέρ, "απεργάζονται" τρόπους κατακρήμνισής της.

Οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας πραγματοποιούν νέες επιθέσεις εναντίον θέσεων των Κούρδων αυτονομιστών του ΡΚΚ, στις οποίες μέχρι στιγμής έχουν χάσει τη ζωή τους - σύμφωνα με επίσημες πηγές - τριάντα αντάρτες. Οι επιχειρήσεις του στρατού έγιναν σε αντίποινα της επίθεσης αυτοκτονίας μιας Κούρδισσας του ΡΚΚ στο Τουντσελί, η οποία στοίχισε τη ζωή σε εννέα στρατιώτες.

Παράλληλα, η αναταραχή στις τουρκικές φυλακές συνεχίζεται. Χτες, σε συγκρούσεις στο Γιουζάκ, για "αδιευκρίνιστους" λόγους, πέντε κρατούμενοι σκοτώθηκαν. Σε φυλακές ολόκληρης της χώρας περισσότεροι από 1.500 Κούρδοι κρατούμενοι πραγματοποιούν από το Μάη απεργία πείνας.

Οι ταραχές στις φυλακές υπήρξαν αφορμή να απελαθούν τελικά οι τρεις Ελληνες πολίτες που είχαν συλληφθεί προχτές στο Ντιγιαρμπακίρ, όπου είχαν μεταβεί στο πλαίσιο διεθνούς αποστολής. Ο δικηγόρος Δ. Χατζηπαναγιώτου, η σύζυγός του Κ. Χατζηπαναγιώτου και η Μ. Σπηλιοπούλου κατηγορήθηκαν ότι οργάνωσαν συγκέντρωση έξω από τις φυλακές και ότι προσπάθησαν να προσελκύσουν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης.

Με τέσσερις ρουκέτες έπληξαν, χτες νωρίς το πρωί, ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη παλαιστινιακό στρατόπεδο στην περιοχή Αϊτά αλ Φουχάρ του Νοτίου Λιβάνου, χωρίς μέχρι το βράδυ να έχουν αναφερθεί θύματα. Στο προσφυγικό αυτό στρατόπεδο εδρεύει η παλαιστινιακή οργάνωση "Παλαιστινιακή Εθνική Απελευθέρωση", γνωστή και ως "Φατάχ - Εξέγερση", η οποία αποτελείται από πρώην μέλη της οργάνωσης "Φατάχ" του Γιάσερ Αραφάτ, που εγκατέλειψαν τους κόλπους της ΟΑΠ, εδώ και μερικά χρόνια, διαφωνώντας με τις ενέργειες του Παλαιστίνιου ηγέτη. Την ηγεσία της οργάνωσης, που φέρεται να στηρίζεται από τη Δαμασκό, έχει ο πρώην συνταγματάρχης της "Φατάχ" και, τέως, στενός συνεργάτης του Αραφάτ, Αμπού Μούσα.

Με ανακοίνωσή του, ο ισραηλινός στρατός υποστηρίζει ότι ο βομβαρδισμός είναι τα αντίποινα του Ισραήλ για τη δολοφονία 3 Ισραηλινών στρατιωτών, την προηγούμενη βδομάδα στη Δυτική Οχθη, την ευθύνη της οποίας είχε αναλάβει η οργάνωση "Φατάχ - Εξέγερση". Οι ισχυρισμοί αυτοί, όμως, δε μοιάζουν ιδιαίτερα αληθοφανείς, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι το παλαιστινιακό προσφυγικό στρατόπεδο βρίσκεται στην κοιλάδα Μπεκάα του Λιβάνου, μόλις 200 μέτρα από τις συριακές στρατιωτικές δυνάμεις που στρατοπεδεύουν στην περιοχή και απέχει, μόλις, 4 χιλιόμετρα από τα λιβανο-συριακά σύνορα. Συνεπώς, φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό ο βομβαρδισμός να είχε ως στόχο την προειδοποίηση της Δαμασκού, η οποία εμφανίζεται ιδιαίτερα δυσαρεστημένη από τη σκληρή στάση του Νετανάχιου, ενώ παράλληλα εμφανίζεται ενισχυμένη στα μάτια του αραβικού κόσμου μετά την Παναραβική Σύνοδο του Καϊρου.

Η ένταση που προκλήθηκε από την ισραηλινή επιδρομή στο Νότιο Λίβανο, δεν εμπόδισε ανώτερους αξιωματούχους των ισραηλινών αρχών ασφαλείας και του στρατού να απευθύνουν έκκληση προς τη νέα κυβέρνηση να προχωρήσει στη χαλάρωση του αποκλεισμού που έχει επιβληθεί στη Δυτική Οχθη. Ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών "Σιν Μπετ", Αμι Αγιαλόν, ο επικεφαλής της κεντρικής διοίκησης στρατού, Ούζι Νταγιάν, ο επικεφαλής της νότιας διοίκησης στρατού, Σχλομό Γιανάι και ο στρατηγός Ορέν Σχαχόρ, υπεύθυνος των ισραηλινών στρατευμάτων στη Δυτική Οχθη, ζήτησαν επισήμως από το νέο Ισραηλινό υπουργό Αμυνας, Γιτζάκ Μοντερχάι, να χαλαρώσουν τα μέτρα αποκλεισμού της Δυτικής Οχθης, που έχουν αφήσει χωρίς δουλιά, περισσότερους από 60.000 Παλαιστινίους.

Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η παρατεταμένη απαγόρευση εισόδου στο Ισραήλ για τους Παλαιστινίους έχει δημιουργήσει εκρηκτική ατμόσφαιρα στη Δυτική Οχθη καθώς επιδεινώθηκαν οι συνθήκες διαβίωσης, που έχουν ξεπεράσει τα όρια της εξαθλίωσης. Προειδοποιούν, μάλιστα, ότι η κατάσταση θα οδηγήσει σε νέο κύμα επιθέσεων εναντίον ισραηλινών στόχων και όλη η ειρηνευτική διαδικασία κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα, ενώ η ασφάλεια του Ισραήλ κινδυνεύει άμεσα.

Κανένα σχόλιο για τις τελευταίες εξελίξεις και για το χτεσινό βομβαρδισμό δεν έγινε από την Παλαιστινιακή Αρχή, της οποίας ανώτερος αξιωματούχος αρκέστηκε να δηλώσει ότι ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ είναι βαθιά δυσαρεστημένος από τις θέσεις του νέου Ισραηλινού πρωθυπουργού, τον οποίο περιμένει να συναντήσει σύντομα.

Την ίδια στιγμή, βέβαια, έγινε γνωστό ότι ηγετικά στελέχη της "Φατάχ" σχεδιάζουν "εκκαθαρίσεις" σε εσωτερικό επίπεδο, καθώς ο Γιάσερ Αραφάτ είναι οργισμένος από τη στάση 10 μελών της οργάνωσης και μελών του Παλαιστινιακού Συμβουλίου, τα οποία δεν του έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στην ψηφοφορία για την έγκριση του υπουργικού συμβουλίου. Η κεντρική επιτροπή της "Φατάχ" προτίθεται να λάβει μέτρα εναντίον των "διαφωνούντων", τα οποία κυμαίνονται από την απομάκρυνσή τους από την οργάνωση μέχρι και την αποπομπή τους από το Παλαιστινιακό Συμβούλιο. Τα 10 μέλη της "Φατάχ", που δεν κατονομάστηκαν, δεν ψήφισαν το προτεινόμενο, από τον Αραφάτ, υπουργικό συμβούλιο υποστηρίζοντας ότι πολλοί από τους υπουργούς είτε ήταν μεγάλης ηλικίας, είτε δεν είχαν τα κατάλληλα προσόντα, είτε ήταν αναμεμειγμένοι σε υποθέσεις σκανδάλων και διαφθοράς.

ΦΟΙΝΙΞ.-

Την εξάρθρωση ακροδεξιάς παραστρατιωτικής οργάνωσης πέτυχαν, χτες, οι αμερικανικές ομοσπονδιακές αρχές, μετά από έρευνες έξι μηνών. Δεκατρία άτομα έχουν, ήδη, συλληφθεί, ενώ οι αμερικανικές αρχές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο, να γίνουν και άλλες συλλήψεις μελών της "Πολιτοφυλακής της Οχιάς", όπως ονομάζεται η οργάνωση. Οπως δήλωσε η εισαγγελία της Αριζόνα, υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι συλληφθέντες σχεδίαζαν να ανατινάξουν την έδρα της αστυνομίας στο Φοίνιξ και τα κτίρια που στεγάζουν τις υπηρεσίας του FBI, την Υπηρεσία Μετανάστευσης, το Ομοσπονδιακό Γραφείο Οινοπνεύματος, Καπνού και Οπλων και άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Σε ένα από τα κρησφύγετα της οργάνωσης, που βρίσκεται στην έρημο της Αριζόνα, ανακαλύφθηκαν 180 κιλά νιτρικού αμμωνίου και άλλων υλικών για την κατασκευή εκρηκτικών μηχανισμών, μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών και όπλων, καθώς και μια βιντεοταινία με οδηγίες προς τα μέλη της οργάνωσης για την πραγματοποίηση επιθέσεων, τη διαφυγή από την αστυνομία και την ενίσχυση της ασφάλειας της οργάνωσης. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι στη βομβιστική επίθεση στο κτίριο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στην Οκλαχόμα, πριν από ένα χρόνο, είχε χρησιμοποιηθεί βόμβα νιτρικού αμμωνίου. Παρ' όλα αυτά, η εισαγγελία της Αριζόνα απέφυγε, προς το παρόν, να συνδέσει την "Πολιτοφυλακή της Οχιάς" με την επίθεση στην Οκλαχόμα, που στοίχισε τη ζωή 171 ατόμων.

Ο Ν. Ερμπακάν με τον Π. Ταρνόφ κατά τη χτεσινή τους συνάντηση