ΑΠΟ ΜΕΡΑ ΣΕ ΜΕΡΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Ευημερία για λίγους

Παπαγεωργίου Βασίλης

Αρκετές φορές χρησιμοποίησε ο Κ. Σημίτης, χτες στη Θεσσαλονίκη, τις εκφράσεις «αύξηση της ευημερίας για όλους τους Ελληνες» ή «διάχυση της ευημερίας για όλους» ή «αύξηση του πραγματικού εισοδήματος» και άλλες παρόμοιες. Προφανώς, για να πείσει τους εργαζόμενους της πόλης και του χωριού ότι όσα ζουν καθημερινά -ανεργία, ακρίβεια, φτώχεια, ανασφάλεια, κλπ., κλπ. - αποτελούν ένα κακό όνειρο και μόνον. Και για να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την προσπάθειά του, θύμισε κάμποσες φορές το «κοινωνικό πακέτο» του 1,7 δισ. ευρώ, όπως και μια σειρά στοιχεία, για τις πράγματι αξιόλογες ετήσιες αυξήσεις των διαφόρων κατά κεφαλή δεικτών της ανάπτυξης, της παραγωγικότητας, κλπ., κλπ. τα τελευταία χρόνια.

Μόνον, που οι εργαζόμενοι γνωρίζουν πότε ονειρεύονται και πότε όχι. Και πέρα απ' αυτό, τα όσα ανέφερε ο πρωθυπουργός περί του «κοινωνικού πακέτου» και των διαφόρων κατά κεφαλή δεικτών αποδείχνουν μόνον ότι πλούτος παράγεται μπόλικος σ' αυτήν τη χώρα - και παράγεται από τους εργαζόμενους - αλλά το συντριπτικά μεγάλο μέρος του το νέμεται η ολιγαρχία του τόπου. Χαρακτηριστική απόδειξη, το γεγονός πως οι 345 εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρίες ανακοίνωσαν προχτές κέρδη πρώτου μόνον εξαμήνου 2003, ύψους 3,171 δισ. ευρώ, ενώ τα 2,5 εκατομμύρια εργαζομένων και συνταξιούχων θα μοιραστούν το 1,7 δισ. του «πακέτου».

Ο «δρόμος» του ΠΑΣΟΚ

Ποιος είναι σήμερα «ο δρόμος των σοσιαλιστών και των δημοκρατών»; Οπως ανέφερε στο προχτεσινό μήνυμά του για την 29η επέτειο από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ ο γραμματέας του, Μιχ. Χρυσοχοΐδης, ο δρόμος του ΠΑΣΟΚ είναι «ο δρόμος της ενίσχυσης της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας». Με άλλα λόγια, το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα στρατεύεται ανοιχτά και επίσημα πλέον και σε επίπεδο «προγραμματικού λόγου» στην καπιταλιστική ανάπτυξη. Πάνω απ' όλα, δηλαδή, η αύξηση των κερδών του κεφαλαίου και «μετά βλέπουμε» τι θα γίνει με τις πολιτικές αναδιανομής, τους οικονομικά ασθενέστερους, κ.ο.κ. Πρόκειται για το δρόμο του Μπλερ και των «νεο-Εργατικών», που βαδίζει πλέον σύσσωμη η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Αυτός είναι και «ο δρόμος του Κώστα Σημίτη, του ηγέτη της νέας εποχής», κατά Χρυσοχοΐδη. Πρόκειται όμως για το δρόμο που περνάει πάνω από τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων. Το δρόμο που δημιουργεί «ερήμους» φτώχειας και εξαθλίωσης των λαϊκών μαζών.

Οι κυβερνητικές «επιτυχίες»...

Είναι ωραία η Ελλάδα όταν τη βλέπεις μέσα από τα μάτια του Κ. Σημίτη. Ακριβέστερα, είναι ωραία η Ελλάδα μέσα από τους παραμορφωτικούς φακούς που θέλει να μας βάλει με το ζόρι ο Κ. Σημίτης.

«Χάρη στην ανάπτυξη της οικονομίας, η καθημερινότητα του πολίτη αλλάζει. Αλλάζει με τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, με την εκτεταμένη μηχανογράφηση σ' όλο το δημόσιο τομέα, με τη μεταρρύθμιση στο ΙΚΑ». Πρόκειται για τις πρώτες αράδες της ομιλίας του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, στο κεφάλαιο «η καθημερινότητα αλλάζει».

Κι έχει, εν μέρει, δίκιο ο πρωθυπουργός. Η καθημερινότητα αλλάζει οδυνηρά, για τους περισσότερους Ελληνες, που δουλεύουν πιο πολύ και απολαμβάνουν λιγότερα, μέρα τη μέρα, χρόνο το χρόνο εφαρμογής της αντιλαϊκής και αντεργατικής πολιτικής της κυβέρνησης.

... και το πραγματικό τους αντίκρισμα

Οσο για τα συγκεκριμένα στοιχεία που ανέφερε ο Κ. Σημίτης, είναι μάλλον ατυχή. Μιλάει για τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, σιγά το κατόρθωμα! Κάτι που θα έπρεπε να είχε γίνει τουλάχιστον 40 χρόνια πριν, με τη λειτουργία τους να βαραίνει τους δήμους και τους δημότες, στελεχωμένα από εργαζόμενους μερικής απασχόλησης και ενταγμένα στη λογική της αύξησης του αντιτίμου των δημοσίων υπηρεσιών!!!

Ανάλογα καθυστερημένη είναι και η μηχανογράφηση του δημόσιου τομέα, η οποία εντάσσεται στον εκσυγχρονισμό που απαιτεί η Ευρωπαϊκή Ενωση υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου, ώστε να υποστηρίζονται πιο αποτελεσματικά οι κερδοσκοπικές δραστηριότητές του!

Οσο για το ΙΚΑ, οι ασφαλιστικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης είναι μια ιδιαίτερη θλιβερή σελίδα, αλλά, πέρα κι από αυτό, τι να πει κανείς για μια «μεταρρύθμιση» η οποία αν πετύχει θα μειώσει την αναμονή για ένα ραντεβού με γιατρό στις ...15 μέρες!!!

Κερδισμένοι και χαμένοι

Είναι γεγονός ότι ο ελληνικός καπιταλισμός τα τελευταία 8 χρόνια εμφανίζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ρυθμοί οι οποίοι τον φέρνουν στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Αυτό είναι και το ισχυρό επιχείρημα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, το οποίο επανέλαβε και στη χτεσινή του ομιλία στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός.

Ομως, ο οικονομικός όρος «ανάπτυξη» στα συγκεκριμένα κοινωνικά και οικονομικά πλαίσια μέσα στα οποία συντελείται, σε συνθήκες κυριαρχίας των κεφαλαιοκρατικών παραγωγικών σχέσεων, σε μια κοινωνία χωρισμένη σε τάξεις με αντικρουόμενα και αλληλοαποκλειόμενα συμφέροντα, δεν αφορά όλους και δεν ωφελεί όλους. Ανάπτυξη σε συνθήκες καπιταλισμού, σημαίνει, πρώτα και κύρια, την εδραίωση της κυριαρχίας του κεφαλαίου, την επιταχυνόμενη συσσώρευση, με τη μορφή κεφαλαίου, του παραγόμενου κοινωνικού πλούτου, που ιδιοποιείται μέσω των κερδών συνολικά η τάξη των κεφαλαιοκρατών. Αντίθετα, για τον πόλο των εργαζομένων, η καπιταλιστική ανάπτυξη συμβαδίζει με την ένταση των μορφών εκμετάλλευσης, με ανεργία και με την επιδείνωση των γενικότερων όρων ζωής της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων.

Εχει κάποια σχέση η θεωρητική αυτή θέση, για τα αντιθετικά χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής ανάπτυξης, με την ελληνική πραγματικότητα; Η πρόσφατη έκθεση για την ελληνική οικονομία του φιλοκυβερνητικού Ινστιτούτου Μελετών ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ είναι αποκαλυπτική. Σύμφωνα με αυτήν, τα επίπεδα κερδοφορίας των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, την περίοδο 1996 - 2002, είναι 10% υψηλότερα από τα αντίστοιχα επίπεδα κερδοφορίας της περιόδου 1961 - 1973! Η κερδοφορία αυτή στηρίχτηκε, τόσο σε πολιτικές μείωσης των πραγματικών μισθών, αλλά και στο γεγονός ότι, ακόμα και στις περιπτώσεις που οι πραγματικοί μισθοί αυξήθηκαν, η αύξηση αυτή υπολειπόταν της ανόδου της παραγωγικότητας, με αποτέλεσμα τη σχετική χειροτέρευση της θέσης των εργαζομένων. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, το λεγόμενο κόστος εργασίας στην Ελλάδα την περίοδο 1980 -2002 μειώθηκε κατά 30%!, η δε συμμετοχή των μισθών στην «πίτα» του ΑΕΠ κατά την περίοδο 1985 - 2002 μειώθηκε κατά 14 ολόκληρες μονάδες. Παρά τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης του ελληνικού καπιταλισμού, η απασχόληση τα τελευταία χρόνια παρέμεινε ...στάσιμη. Φαινόμενο σύνηθες στις καπιταλιστικές οικονομίες, καθώς η άνοδος της παραγωγικότητας και της εντατικότητας της εργασίας έχει σαν αποτέλεσμα, μια μικρότερη ποσότητα εργασίας να χειρίζεται έναν αυξανόμενο όγκο μέσων παραγωγής, με αποτέλεσμα, αντί να αυξάνει η απασχόληση, να μειώνεται... Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό ότι η περίοδος της υψηλής ανάπτυξης του παραγόμενου ΑΕΠ συνοδεύτηκε με άνοδο της ανεργίας, με επέκταση των «ελαστικών» μορφών απασχόλησης, με την ενοικίαση εργαζομένων, με τη μετατροπή των χωρών εργασίας σε σύγχρονα γκέτο. Αν σ' αυτά προσθέσουμε τις πολιτικές εκποίησης των πιο δυναμικών και κερδοφόρων περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου στην οικονομική ολιγαρχία της χώρας, την ιδιωτικοποίηση των τομέων της Παιδείας και της Υγείας, την άνθηση της χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας, αλλά και την ανεξέλεγκτη ακρίβεια, τότε έχουμε το βασικό πλαίσιο μέσα στο οποίο συντελέστηκε η καπιταλιστική ανάπτυξη στη χώρα μας.

Δεν είχε άδικο ο αρθρογράφος της εφημερίδας «Το Βήμα», που αποκάλεσε την κυβέρνηση Σημίτη, την πιο φιλική προς τους επιχειρηματίες μεταπολιτευτική κυβέρνηση. Το γεγονός ότι η Ελλάδα διατηρεί την πρώτη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ως προς την ανισοκατανομή του εισοδήματος, το επιβεβαιώνει αυτό πανηγυρικά.