Αν κάτι εντυπωσίασε στην προχτεσινή συνεδρίαση της Βουλής δεν ήταν η υπεράσπιση του ΝΑΤΟ από τον πρωθυπουργό - αυτή ήταν άλλωστε αναμενόμενη - αλλά ο τρόπος και τα επιχειρήματα που βρήκε για να το κάνει. Στην κυριολεξία μπροστά του ο ανεκδιήγητος εκπρόσωπος Τύπου του ΝΑΤΟ Σι θα ωχριούσε.

Οταν είναι γνωστό - και το έχουν πει και οι ίδιοι οι Αμερικανοί - ότι στην Ουάσιγκτον αποφασίστηκε η αλλαγή του δόγματος του ΝΑΤΟ και τώρα πλέον "νομότυπα" μεταβάλλεται σε παγκόσμιο χωροφύλακα, ο Κ. Σημίτης με επιμονή έλεγε και ξανάλεγε ότι κάτι τέτοιο δεν έγινε.

Επιχειρώντας να απαντήσει σε όσα είπε για το θέμα η Αλ. Παπαρήγα, στη δευτερολογία του αφού αναμάσησε τα περί σεβασμού των αρχών του ΟΗΕ από το ΝΑΤΟ, αναγκάστηκε τελικά να το ξεφουρνίσει: "Στα κείμενα βεβαίως ο καθένας μπορεί να δίνει κάποια ερμηνεία". Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι Αμερικανοί θα κάνουν ό,τι θέλουν (όπως το κάνουν και σήμερα), ερμηνεύοντας "τα κείμενα" με τη μεγαλύτερη αυθεντικότητα ως παγκόσμια αφεντικά και χωρίς φυσικά να ρωτάνε κανέναν.

Θυμηδία προκάλεσε και η ρήση του πρωθυπουργού ότι η Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με την επιδρομή στη Γιουγκοσλαβία. "Ούτε βάση διοικητικής μέριμνας υπάρχει στην Ελλάδα, ούτε εκπαίδευση παρέχουμε, ούτε η Ελλάδα είναι βάση επιχειρήσεων κατά της Γιουγκοσλαβίας, ούτε παρέχουμε χερσαίες δυνάμεις". Προφανώς κατά τον Κ. Σημίτη τα πλήθη των ΝΑΤΟικών που εδρεύουν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης είναι εκεί για να βοηθήσουν τον χειμαζόμενο από τους βομβαρδισμούς τουρισμό της Βόρειας Ελλάδας.

Κινδυνολόγος και αποκαλυπτικός της πλήρους υποτέλειας προς τα κελεύσματα του ΝΑΤΟ ήταν ο πρωθυπουργός, όταν θέλησε να απαντήσει στην πρόταση της Αλ. Παπαρήγα για αντίσταση στους ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς. Κατά τον Κ. Σημίτη η πρόταση "να τα κάνουμε όλα άνω - κάτω" όπως είπε, δε θα ενισχύσει τη θέση της χώρας μας και δε θα "αποκτήσουμε κύρος" έναντι των λαών της Βαλκανικής που θέλουν να μπουν στο ΝΑΤΟ.

Μάλιστα, θέλοντας να κάνει και την απαραίτητη ιστορική αναδρομή, είπε ότι η Ελλάδα πάντα είχε συμμαχίες και αναφερόμενος στο 1940 είπε ότι πολεμήσαμε "με θάρρος το φασισμό, αλλά δεν ήμασταν μόνοι μας, ήταν και η Σοβιετική Ενωση, ήταν και το Στάλινγκραντ". Ξέχασε όμως ο πρωθυπουργός να πει ότι τότε στον πόλεμο κατά του φασισμού μαζί μας ήταν και η Σερβία, που σήμερα βομβαρδίζεται και με δική μας υπογραφή.

Απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω έδωσε η Αλ. Παπαρήγα,τονίζοντας ότι η επιχειρηματολογία του Κ. Σημίτη συνοψίζεται στο ότι "εμείς όχι απλώς πρέπει να είμαστε σήμερα στο ΝΑΤΟ, αλλά δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε, δεν μπορούμε να ψάξουμε για μία εναλλακτική λύση". Και υπογράμμισε:

"Ολα τα επιχειρήματα που φέρατε είναι φόβος. Δεν μπορούμε να σκεφθούμε κάτι άλλο. Εμείς δεν αλλάξαμε θέση: Είμαστε υπέρ της διάλυσης του ΝΑΤΟ και είμαστε υπέρ της αποδέσμευσης, της απαγκίστρωσης των χωρών από το ΝΑΤΟ. Αυτό όμως θα το αποφασίσουν οι λαοί. Αλλά εν πάση περιπτώσει τολμάμε να λέμε ο λαός να σκεφθεί και κάτι άλλο, να σκεφθεί και άλλες μορφές συνεργασίας και συμμαχίας. Ομως όλα τα επιχειρήματα που φέρατε εσείς ήταν επιχειρήματα φόβου".

Απαντώντας στα περί θέλησης ένταξης των χωρών της Βαλκανικής στο ΝΑΤΟ τόνισε:

"Οταν το Σύμφωνο της Βαρσοβίας έλεγε στο ΝΑΤΟ "ελάτε να διαλυθούμε ταυτόχρονα και οι δύο" γιατί δε γινόταν η διάλυση; Τώρα βέβαια θέλουν αυτές οι χώρες να μπουν. Για καλό σκοπό θέλουν; Αν η παλιά Βουλγαρία, η παλιά Ρουμανία ζητούσαν να μπουν στο ΝΑΤΟ θα τις έλεγαν μπείτε; Οχι. Εδώ λοιπόν είναι οι διαφορές μας. Και εμείς είμαστε με τους συνασπισμούς. Δεν είμαστε αιθεροβάμονες, καμία χώρα και κανένας λαός δεν μπορεί να ζήσει σε φρούριο και μόνος. Μιλάμε για ποιους συνασπισμούς έχουμε ανάγκη.

Αλλά μη λέτε ψέματα ότι όταν εμείς λέμε "αντίσταση στο ΝΑΤΟ, πάλη κατά του ΝΑΤΟ, διάλυση του ΝΑΤΟ, να φύγουν οι χώρες από το ΝΑΤΟ" μιλάμε για μεμονωμένες χώρες που δε θα έχουν πού την κεφαλήν κλίναι. Υπάρχουν και άλλοι δρόμοι συνεργασιών και συνασπισμών. Αυτούς έχει την υποχρέωση ο ελληνικός λαός τουλάχιστον να προβληματιστεί και να τους ψάξει".

Καταλήγοντας η Αλ. Παπαρήγα υπογράμμισε:

"Αυτή είναι η θέση μας. Και το ΝΑΤΟ άλλαξε ρόλο και δόγμα, άλλαξε και δομή. Τα πάντα άλλαξαν. Και επομένως μία λύση είναι να αλλάξουν και οι λαοί και να ανακαλύψουν τη δύναμή τους. Αλλάζει το ΝΑΤΟ, πρέπει να αλλάξουμε και εμείς".

Η "διπλωματία βρίσκεται στο προσκήνιο", διαπίστωσε χτες, προβάλλοντας τις αισιόδοξες εκτιμήσεις της Αθήνας, ο υπουργός Εξωτερικών μετά τη συνάντηση που είχε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον οποίο ενημέρωσε για τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από τη γιουγκοσλαβική κρίση. Η Αθήνα, προκειμένου να συμμετέχει σε αυτή την κινητικότητα, αποστέλλει σήμερα μήνυμα προς τον Πρόεδρο Σλ. Μιλόσεβιτς με τον πρώην υπουργό εξωτερικών Κ. Παπούλια, ο οποίος σπεύδει στο Βελιγράδι.

Η αισιοδοξία της Αθήνας στοιχειοθετείται από την προσέγγιση που, όπως υποστηρίζουν διπλωματικοί κύκλοι, έχει παρατηρηθεί μεταξύ Ουάσιγκτον και Βελιγραδίου, αναφορικά με τη Διεθνή Δύναμη που θα αναπτυχθεί στο Κόσσοβο.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που επικαλούνται παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας, οι αντιμαχόμενες πλευρές συμφωνούν ότι η δύναμη αυτή θα αναπτυχθεί στο Κόσσοβο μετά από απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Ο υπουργός Εξωτερικών επισήμανε τη διπλωματική κινητικότητα, ιδιαίτερα τη δραστηριότητα της ρωσικής διπλωματίας, καθώς και την επικείμενη άφιξη στην Ευρώπη του Αμερικανού Προέδρου Μπιλ Κλίντον. Ολη αυτή η δραστηριότητα, σύμφωνα με την εκτίμηση του Γ. Παπανδρέου, θα εκφραστεί με κάποιο ψήφισμα του ΟΗΕ, το οποίο θα προκύψει με τη συναίνεση όλων των μερών και θα περιγράφει τη διαδικασία απεμπλοκής.

Το ψήφισμα, που αναμένει η Αθήνα, θεωρείται η βάση επάνω στην οποία θα εξελιχθούν οι διαβουλεύσεις, πρώτον για κατάπαυση του πυρός και στη συνέχεια για μια συνολική αντιμετώπιση του προβλήματος. Η ελληνική κυβέρνηση σε έγγραφο που διένειμε στους εταίρους της Ε. Ε. κωδικοποιεί το διπλωματικό τοπίο, περίπου, ως εξής:

Στην πρώτη γραμμή της διαπραγμάτευσης, η οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, βρίσκονται αυτή την ώρα, η σύνθεση της ειρηνευτικής δύναμης και η "ποιότητά" της, από πλευράς επιχειρησιακών δυνατοτήτων. Ο τρόπος και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί για την κατάπαυση του πυρός, είναι επίσης θέματα που βρίσκονται στο στάδιο της διαβούλευσης. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, το Βελιγράδι έχει διαμηνύσει ότι είναι έτοιμο να αρχίσει τη σταδιακή μεταφορά δυνάμεών του από το Κόσσοβο, αν παράλληλα η κίνηση αυτή συνοδεύεται με"κυλιόμενη" κατάπαυση του πυρός των ΝΑΤΟικών βομβαρδιστικών. Το Βελιγράδι, σύμφωνα με τις πληροφορίες της ελληνικής κυβέρνησης, ζητά διαβεβαιώσεις και εγγυήσεις, πως τη στιγμή που θα αρχίσει η απόσυρση των γιουγκοσλαβικών δυνάμενων από το Κόσσοβο, τα ΝΑΤΟικά αεροσκάφη δε θα εκμεταλλευτούν αυτές τις κινήσεις.

Σύμφωνα, πάντα, με την εικόνα που διοχετεύει το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, οι δύο πλευρές έχουν μετακινηθεί προς το "τραπέζι" των συνομιλιών και η διπλωματία, καλείται πλέον να δώσει απαντήσεις σε μερικά κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν στην "επόμενη" μέρα.

Το πρώτο ερώτημα έχει να κάνει με το μέλλον του αποκαλούμενου Απελευθερωτικού Στρατού του Κόσσοβου, αν τελικά υπάρξει συμβιβασμός και διπλωματική διέξοδος. Θα αφοπλιστεί, από ποιον και με ποια διαδικασία; Η, αντίθετα, θα συνεχίσει να λειτουργεί τορπιλίζοντας κάθε ειρηνευτική προσπάθεια;

Το δεύτερο ερώτημα που τίθεται αφορά στον τεράστιο αριθμό προσφύγων που έχουν μετακινηθεί από τις εστίες τους. Είναι δυνατό να υπάρξει, για πρώτη φορά στην ιστορία, μαζική επιστροφή;

Το τρίτο και κρίσιμο ερώτημα έχει να κάνει με την πολιτική κατάσταση που θα οικοδομηθεί στο Κόσσοβο. Με άλλα λόγια, όπως σημειώνουν Ελληνες διπλωμάτες, "πρέπει" να εμφανιστεί ένα αποτέλεσμα που όχι μόνο θα δικαιολογεί τη "ΝΑΤΟική δράση", αλλά και θα τη "δικαιώνει".

Ολα αυτά, όπως βεβαιώνουν πηγές του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, βρίσκονται στην ατζέντα της διαβούλευσης που έχει ήδη ξεκινήσει. Σε κάποιες απ' αυτές τις ερωτήσεις οι δύο πλευρές βρίσκονται κοντά σε κοινές απαντήσεις, σε άλλες, οι συνθήκες δε θεωρούνται ακόμη "ώριμες". Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με την εκτίμηση του ελληνικού ΥΠΕΞ, βρισκόμαστε μπροστά σε μια επίπονη, εξαιρετικά ευαίσθητη και κυρίως χρονοβόρα διπλωματική προσπάθεια η οποία θα καταγράψει, τελικά, μια νέα κατάσταση στην περιοχή.

Ως "περιστέρι" της ειρήνης θέλησε να εμφανιστεί ο υπουργός Αμυνας, Α. Τσοχατζόπουλος,μιλώντας χτες στη συνεδρίαση της συμβουλευτικής επιτροπής του Κέντρου Μελέτης και Ανάπτυξης του Ελληνικού Πολιτισμού της Μαύρης Θάλασσας, ξεχνώντας το ΝΑΤΟικό γεράκι που υποδύεται εδώ και καιρό. "Δυνατότητες κλιμάκωσης της επίθεσης, είπε, κατά της Γιουγκοσλαβίας δεν υφίστανται, εκτός αν κάποιοι θέλουν την καταστροφή". Αναφερόμενος στη βάρβαρη επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας που φέρει και την υπογραφή της ελληνικής κυβέρνησης, ο υπουργός Αμυνας, διαψεύδοντας τον εαυτό του, ισχυρίστηκε ότι "η Ελλάς στάθηκε σε πλήρη διαφωνία για κάθε λύση πλην της διπλωματικής". Και συνέχισε: "Από την αρχή τονίσαμε το αδιέξοδο των στρατιωτικών λύσεων, γι' αυτό ήταν πλήρης η απουσία των ελληνικών δυνάμεων και γι' αυτό αρνηθήκαμε χερσαίες επιχειρήσεις".

Στη συνέχεια εξέφρασε την αισιοδοξία του για τερματισμό του πολέμου, αναφέροντας ότι "τώρα πάμε σ' ένα καλό σημείο". "Ημασταν έξω από το πρόβλημα και τώρα δικαιούμαστε να πρωτοστατούμε για εξεύρεση διπλωματικής λύσης". Βασικούς όρους, ισχυρίστηκε, για ένα καλύτερο μέλλον στην περιοχή, αποτελούν η κοινή ασφάλεια και η οικονομική ανασυγκρότηση μέσα από τη σύνδεση με την ΕΕ όλων των βαλκανικών χωρών, περιλαμβανομένης της Γιουγκοσλαβίας."Εφ' όσον η ΕΕ δεν ασχοληθεί με την περιοχή δε θα υπάρξει λύση. Χρήσιμοι οι Οργανισμοί Ασφάλειας, αλλά συγχρόνως αναντικατάστατος είναι ο ρόλος του ΟΗΕ", τόνισε.