Με ολονύχτιους πανηγυρισμούς γιόρτασαν τα μέλη και οι υποστηρικτές του Σοσιαλιστικού Κόμματος, την επιστροφή τους στη διακυβέρνηση της χώρας. Μια επιστροφή που επιβεβαίωσε τις προγνώσεις των δημοσκοπήσεων και επαλήθευσε τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των πρόωρων βουλευτικών εκλογών. Ο Λιονέλ Ζοσπέν είναι από την προηγούμενη Κυριακή ο νέος πρωθυπουργός της Γαλλίας υποχρεώνοντας σε κυβερνητική συγκατοίκηση τον Γάλλο Πρόεδρο Ζακ Σιράκ, του οποίου η επιλογή για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες αποδείχτηκε κάτι παραπάνω από ατυχής.

Οι Γάλλοι σοσιαλιστές καθώς και όλοι οι Ευρωπαίοι πολιτικοί "φίλοι" τους, και κυρίως οι σοσιαλδημοκράτες, δεν έκρυψαν τον ενθουσιασμό τους για την αλλαγή προσώπων στο πρωθυπουργικό μέγαρο Ματινιόν. Ακόμα και η Ουάσιγκτον με μήνυμά της, έστειλε τα θερμά της συγχαρητήρια στους Γάλλους σοσιαλιστές και στους "συμμάχους" τους. Οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες, και κυρίως οι Γερμανοί, έσπευσαν να μιλήσουν για αλλαγή του ευρωπαϊκού πολιτικού σκηνικού "προς τα αριστερά" και να ερμηνεύσουν τα αποτελέσματα των γαλλικών εκλογών ως οιωνό της δικιάς τους νίκης στις γερμανικές βουλευτικές εκλογές του 1998. Την ίδια στιγμή, η πλειοψηφία του ευρωπαϊκού Τύπου αναφερόταν στον "νέο αέρα που η διακυβέρνηση των σοσιαλιστών θα φέρει τόσο στη Γαλλία όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη" καθώς "θα ασκήσουν επιρροή στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και στις προϋποθέσεις της εφαρμογής της νομισματικής ενοποίησης".

Ο Λιονέλ Ζοσπέν, από την πλευρά του, δεν έχασε καθόλου χρόνο και μόλις δύο ημέρες μετά την παραλαβή της εντολής σχηματισμού κυβέρνησης, παρουσίασε το νέο υπουργικό συμβούλιο, που χαρακτηρίζεται από τη λογική του"ολιγομελούς και ευέλικτου" σχήματος. Δεκατέσσερις οι νέοι υπουργοί, εκ των οποίων οι οκτώ έχουν κυβερνητική πείρα. Στο νέο υπουργικό συμβούλιο συμπεριλαμβάνονται και εκπρόσωποι των κομμάτων που συμμετείχαν στην εκλογική πλατφόρμα των Σοσιαλιστών. Ετσι, το υπουργείο Εσωτερικών ανέλαβε ο Ζαν Πιερ Σεβενεμάν, επικεφαλής του κινήματος πολιτών κατά του Μάαστριχτ, το υπουργείο Περιβάλλοντος, η Ντομινίκ Βουανέ, εκπρόσωπος των Πρασίνων, το υπουργείο Νεολαίας και Αθλητισμού ο Μαρί Ζορζ Μπουφέ, του Γαλλικού Κομμουνιστικού κόμματος, και το "νευραλγικό" υπουργείο Μεταφορών - αξίζει να σημειωθεί ότι από τον εργασιακό τομέα των Μεταφορών ξεκίνησαν όλες οι απεργιακές κινητοποιήσεις των τελευταίων χρόνων συμπεριλαμβανομένου και του απεργιακού κύματος του Νοεμβρίου του '95 - ο Ζαν Κλοντ Γκισό, επίσης, από το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Απαντες δήλωσαν "έτοιμοι να αναλάβουν δράση".

Τον ενθουσιασμό των νέων κυβερνώντων δε συμμερίζεται, όπως αναμενόταν άλλωστε, ο Γάλλος Πρόεδρος. Ο Ζακ Σιράκ απέφυγε να κάνει την οποιαδήποτε δήλωση ή παρέμβαση και αρκέστηκε στα απολύτως τυπικά και απαραίτητα, που προβλέπει το Σύνταγμα σχετικά με τον ορισμό της νέας κυβέρνησης. Και ο Ζακ Σιράκ έχει κάθε λόγο να μην είναι καθόλου ευχαριστημένος. Η εκλογική κατάρρευση του πρώην κυβερνητικού δεξιού συνασπισμού καταχωρήθηκε, τόσο από τους πολιτικούς αναλυτές όσο και από τον Τύπο, ως προσωπική του ήττα τόσο επειδή ο ίδιος επέλεξε τη λύση των πρόωρων εκλογών όσο και επειδή στήριξε "με νύχια και με δόντια" τον καθόλου δημοφιλή πρώην πρωθυπουργό Αλέν Ζιπέ. Οπως χαρακτηριστικά έγραφε αρθρογράφος της εφημερίδας "Λε Μοντ", ο Γάλλος Πρόεδρος φαίνεται ότι "παγιδεύτηκε από τους τεχνοκράτες συνεργάτες του, που δεν τον ενημέρωσαν επαρκώς για τις διαθέσεις και τις τάσεις του εκλογικού σώματος".

Εκτός από την εκλογική απογοήτευση, όμως, ο Ζακ Σιράκ θα πρέπει να αντιμετωπίσει και την κρίση που ξέσπασε, την επόμενη μέρα, στους κόλπους του κόμματός του "Συναγερμός για τη Δημοκρατία" (RPR). Μέσα σε ελάχιστες ώρες, η "σθεναρή ενότητα" που επέδειξαν τα στελέχη του κόμματος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και οι "έπαινοι" για τη "θυσία" του Αλέν Ζιπέ, έδωσαν τη θέση τους στις αλληλοκατηγορίες και στις αντεγκλήσεις. Εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία, πολλοί έσπευσαν να αυτοπαρουσιαστούν ως, εν δυνάμει, ηγέτες του κόμματος στην προσπάθειά του για "ένα νέο ξεκίνημα" και οι περισσότεροι ζητούν "την κεφαλή του Ζιπέ επί πίνακι", με εξέχοντα όλων τον πρώην Πρόεδρο της Βουλής και χαρακτηριζόμενο ως "ευρωσκεπτικιστή" Φιλίπ Σεγκέν. Η όλη επίθεση έχει, χωρίς καμία αμφιβολία, ως αποδέκτη και τον ίδιο τον Γάλλο Πρόεδρο, ο οποίος εμπιστεύτηκε τις επιλογές του Ζιπέ και τον υποστήριξε σε όλες τις κρίσιμες στιγμές.

Παρά την πικρή γεύση της πρώτης στιγμής, τα περιθώρια δεν είναι τόσο στενά όσο φαίνονται για τον Γάλλο Πρόεδρο και αντίστροφα τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα για τον Λιονέλ Ζοσπέν. Οπωσδήποτε, η "συγκατοίκηση" με μια σοσιαλιστική κυβέρνηση, που επέβαλλε το εκλογικό σώμα στον Γάλλο Πρόεδρο, δεν του δίνει την ελευθερία των κινήσεων που είχε με πρωθυπουργό τον Αλέν Ζιπέ. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι ο Πρόεδρος μένει παραγκωνισμένος. Το Σύνταγμα της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας έχει προβλέψει τα σχετικά με τη "συγκατοίκηση" και ο Φρανσουά Μιτεράν "συγκατοικώντας" με τον Ζακ Σιράκ ανάμεσα στο 1986 - 1988 και με τον Εντουάρ Μπαλαντίρ ανάμεσα στο 1993 - 1995 έχει δημιουργήσει το αναγκαίο "προηγούμενο".

Το κυριότερο, ίσως, από τα προνόμια που το γαλλικό Σύνταγμα παραχωρεί στον Πρόεδρο, είναι ο πλήρης έλεγχος και καθορισμός της αμυντικής και της εξωτερικής πολιτικής (άρθρα 15 και 52). Επίσης, ο Ζακ Σιράκ, ως πρώτος άνδρας της γαλλικής δημοκρατίας, προεδρεύει όλων των υπουργικών συμβουλίων, των οποίων τον κατάλογο θεμάτων έχει, εκ των προτέρων, πληροφορηθεί και καταρτίσει σε συνεργασία με τον γενικό γραμματέα της εκάστοτε κυβέρνησης. Επιπλέον, διατηρεί το δικαίωμα της αρνησικυρίας τόσο όσον αφορά στους διορισμούς των υπουργών όσο και όσον αφορά την έγκριση διαταγμάτων και κυβερνητικών αποφάσεων,δικαίωμα που ο Φρανσουά Μιτεράν είχε χρησιμοποιήσει, τουλάχιστον, 3 φορές. Γίνεται, λοιπόν, σαφές ότι ο Ζακ Σιράκ διόλου δεν παροπλίζεται από την παρουσία ενός σοσιαλιστή υπουργού και της κυβέρνησής του καθώςέχει κατοχυρωμένη τη συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων όσο και το δικαίωμά του στο να εμποδίσει όσες αποφάσεις δεν τον βρίσκουν σύμφωνο.

Συνεπώς, το έργο του Λιονέλ Ζοσπέν γίνεται από δύσκολο, δυσκολότερο. Γιατί εκτός από τη συνεργασία του Ζακ Σιράκ ο νέος σοσιαλιστής πρωθυπουργός θα πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στις δεσμεύσεις που η Γαλλία έχει αναλάβει απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στις προεκλογικές του εξαγγελίες απέναντι στον γαλλικό λαό. Και στο σημείο αυτό το πρόγραμμα της εκλογικής πλατφόρμας που προώθησε το Σοσιαλιστικό Κόμμα δεν είναι ιδιαίτερα σαφές. Ο Ζοσπέν "στόχευσε" στο ευαίσθητο σημείο των Γάλλων ψηφοφόρων, που δεν είναι άλλο από την ανεργία του 12,8%. Υποσχέθηκε 350.000 νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα και άλλες τόσες στον δημόσιο, υποσχέθηκε "πάγωμα" των ιδιωτικοποιήσεων και των απολύσεων, υποσχέθηκε σεβασμό στα συστήματα συνταξιοδότησης, περίθαλψης και κοινωνικής ασφάλισης, "λιγότερο αυστηρή οικονομική πολιτική" μέσα από τη σχετική "χαλάρωση των δεικτών οικονομικής σύγκλισης" που προβλέπει η συνθήκη του Μάαστριχτ.

Τι από όλα αυτά θα μπορέσει και προτίθεται να υλοποιήσει, θα το δείξει ο χρόνος. Δεν είναι διόλου απίθανο να προσπαθήσει και να επιτύχει τη "χαλάρωση" του κριτηρίου της μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 3% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος και να ανεβάσει τον δείκτη αυτό στο 3,2% ή ακόμα και 3,3%. Στην προσπάθειά του αυτή, τουλάχιστον στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα βρει σίγουρα υποστηρικτές την Ιταλία και την Ισπανία που ευνοούνται, όσον αφορά την ένταξή τους στο κοινό νόμισμα, από μια τέτοια ρύθμιση. Πιθανότατα, όμως, δε θα βρει υποστηρικτή τη Γερμανία, η οποία έχει, επανειλημμένως, υπεραμυνθεί της εφαρμογής μιας αυστηρότατης οικονομικής λιτότητας και νιώθει να απειλείται η σταθερότητα του μάρκου.Εξίσου επισφαλής είναι η υλοποίηση και όλων των υπόλοιπων υποσχέσεων του νέου πρωθυπουργού καθώς αξίζει να αναρωτιέται κανείς πώς θα καταφέρει να συνδυάσει μία ουσιαστική κοινωνική και οικονομική πολιτική "που θα έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο" με τις δεσμεύσεις του απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τη νομισματική ενοποίηση, την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, τον άκρατο οικονομικό φιλελευθερισμό. Ο ίδιος, πάντως, δεν έκρυψε την αλήθεια, ή τουλάχιστον τη μισή αλήθεια, και τάχθηκε σαφώς υπέρ της νομισματικής ενοποίησης και των προϋποθέσεων που προκύπτουν από αυτήν, έστω και αν μίλησε για "αναπροσαρμογή" τους. Επιπλέον, αμέσως μετά την εκλογή του, αρκέστηκε να δηλώσει ότι όλες οι προεκλογικές του διακηρύξεις θα οριοθετηθούν στα πλαίσια ενός τριετούς χρονοδιαγράμματος, το οποίο θα τεθεί προς συζήτηση "σε όλους τους αρμόδιους κοινωνικούς φορείς και κοινωνικούς εταίρους".

Σαφέστερος όλων, όμως, για το "τι μέλλει γενέσθαι" στο εξής, ήταν τόσο πριν όσο και μετά την εκλογική αναμέτρηση, ο πρώην Πρόεδρος της Κομισιόν και νυν "εγγυητής της ευρωπαϊκής πολιτικής στη Γαλλία" Ζακ Ντελόρ. Ο ένας από τους βασικούς εμπνευστές της Συνθήκης του Μάαστριχτ εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η νέα κυβέρνηση θα μείνει πιστή στο δρόμο "της ευρωπαϊκής ενοποίησης" και παρότι άφησε το περιθώριο η επόμενη ευρωπαϊκή διακυβερνητική διάσκεψη να πάρει ορισμένες αποφάσεις "αναπροσαρμογής" της οικονομικής πολιτικής, δεν έδωσε ελπίδες για σημαντική "χαλάρωση" των μέτρων λιτότητας "όσο μεγάλη πίεση και αν δέχεται ο πρωθυπουργός από τους υπόλοιπους κυβερνητικούς του εταίρους".

Ο χρόνος θα καταγράψει τα "δείγματα γραφής" που θα δώσει η νέα σοσιαλιστική κυβέρνηση στη Γαλλία και οι Γάλλοι ψηφοφόροι είναι οι μόνοι που θα μπορέσουν να κρίνουν και να επικρίνουν με την ψήφο τους τα αποτελέσματα στις επόμενες εκλογές. Γιατί, όπως σημειώνει εύστοχα αρθρογράφος της εφημερίδας "Χέραλντ Τρίμπιουν", "ο γαλλικός λαός δεν είναι διόλου ευμετάβλητος, όπως πολλοί του καταμαρτυρούν εξαιτίας της εναλλάξ ανάδειξης σοσιαλιστικών και δεξιών κυβερνήσεων. Ο γαλλικός λαός ψηφίζει, εδώ και χρόνια, με χαρακτηριστική συνέπεια για τα ίδια ζητήματα: την ανεργία, την ανάπτυξη, την κοινωνική δικαιοσύνη και την κυβερνητική εντιμότητα". Για τους λόγους αυτούς ψήφισε τους Σοσιαλιστές το 1981, για τους λόγους αυτούς ψήφισε τον Ζακ Σιράκ για Πρόεδρο της Δημοκρατίας, για τους λόγους αυτούς ψήφισε, τώρα, τον Λιονέλ Ζοσπέν. Μόνο, που μέχρι σήμερα, κανείς δεν τήρησε τις προεκλογικές του υποσχέσεις απέναντι στον γαλλικό λαό.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

Η γλώσσα των αυτόματων πυροβόλων όπλων μίλησε και πάλι στη Σιέρα Λεόνε. Η πρωτεύουσα Φριτάουν "ξαναμετράει" τις τελευταίες 16 μέρες δεκάδες πτώματα ανήλικων ανταρτών, στρατιωτών, πολιτών και αλλοδαπών. Και μέσα στον πανικό του εμφυλίου, δεκάδες αμερικανικά στρατιωτικά ελικόπτερα και αεροσκάφη ξένων αεροπορικών εταιριών πραγματοποιούσαν απανωτές αποστολές απομάκρυνσης εκατοντάδων ξένων υπηκόων. Αφορμή για όλα αυτά; Το πραξικόπημα που έκαναν στις 24 Μαϊου οι δυνάμεις του άγνωστου μέχρι χτες ταγματάρχη, Τζόνι Πολ Κορόμα, με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης του Προέδρου Αχμάντ Τεχάχ Καμπάχ. Ωστόσο, αυτό ήταν μόνον η αρχή για να ξεκινήσει ο νέος φαύλος κύκλος βίας στη ρημαγμένη από τους εμφύλιους πολέμους δυτικοαφρικανική χώρα, κυρίως εξαιτίας της στρατιωτικής εισβολής που πραγματοποίησε την περασμένη Δευτέρα η χούντα του Νιγηριανού δικτάτορα, Σάνι Αμπάτσα.

"Η Νιγηρία ενεργεί εκ μέρους των "ειρηνευτικών" δυνάμεων της EKOWAS προκειμένου να διατηρήσει την ειρηνευτική διαδικασία στη Λιβερία... Η Λιβερία και η Σιέρα Λεόνε είναι αλληλένδετες περιπτώσεις. Για να επικρατήσει ειρήνη στη μία πρέπει να υπάρχει δημοκρατία στην άλλη", υποστήριξε ο Νιγηριανός στρατηγός Αμπάτσα, παρά τις αντιδράσεις που προκάλεσε στους εκτός των συνόρων της χώρας του "συμμάχους", η στρατιωτική εισβολή στη Σιέρα Λεόνε. Γιατί προέβη η Νιγηρία σ' αυτή την κραυγαλέα στρατιωτική εισβολή;

Δύο από τους σημαντικότερους λόγους φαίνεται να έχουν εφαλτήριο το πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Η απομονωμένη από τη διεθνή κοινότητα χούντα της Νιγηρίας αποφάσισε να εμπλακεί στην περιπέτεια της Σιέρα Λεόνε όχι, βέβαια, για να αποκαταστήσει τη δημοκρατία, αλλά για να αποσπάσει τη συμπάθεια της Ουάσιγκτον, με στόχο την ελαστικοποίηση των σε βάρος της διεθνών κυρώσεων. Γιατί η Ουάσιγκτον άρχισε ήδη να βλέπει θετικά την πραγματοποίηση της στρατιωτικής εισβολής της Νιγηρίας στη Φριτάουν; Ενδεχομένως, εν μέρει η απάντηση να βρίσκεται σε ένα σχετικό δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας "ΓΚΑΡΝΤΙΑΝ" (29 Μάη 1997).

Η εφημερίδα, επικαλούμενη μαρτυρίες ξένων διπλωματικών πηγών, υποστηρίζει ότι η θετική αντίδραση που επιφύλαξε την περασμένη βδομάδα το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην πραγματοποίηση της νιγηριανής στρατιωτικής εισβολής στη Σιέρα Λεόνε, οφείλεται στο γεγονός ότι τη "βοήθησε" να πετύχει - οικονομικά και πολιτικά... - ανέξοδα την απομάκρυνση δεκάδων Αμερικανών πολιτών από τη Φριτάουν. Με την αποστολή των εκατοντάδων Νιγηριανών στρατιωτών και το βομβαρδισμό της πρωτεύουσας της Σιέρα Λεόνε, οι στασιαστές του Τζόνι Πολ Κορόμα αδυνατούσαν για ευνόητους λόγους να βρουν χρόνο για να χρησιμοποιήσουν σαν "ατού" την παρουσία Αμερικανών πολιτών σε μία περιοχή, που ούτως ή άλλως, είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους. Από την άλλη, οι Αμερικανοί απέφυγαν την επιδείνωση των σχέσεών τους με τον ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, ο οποίος τον περασμένο Γενάρη είχε προτείνει τη συγκρότηση πολυεθνικής στρατιωτικής δύναμης ώστε να τηρηθεί με περισσότερη επιτυχία η εύθραυστη, όπως άλλωστε αποδείχτηκε, ειρηνευτική συμφωνία για τη λήξη του πενταετούς εμφυλίου πολέμου, που υπογράφηκε τον περασμένο Νοέμβρη ανάμεσα στην τότε κυβέρνηση της Σιέρα Λεόνε και το Ενωμένο Επαναστατικό Μέτωπο (RUF).

Από την άλλη πλευρά, η στυγνή στρατιωτική κυβέρνηση του στρατηγού Σάνι Αμπάτσα, επιχείρησε μέσω της στρατιωτικής εισβολής στη Σιέρα Λεόνε να επιτύχει περαιτέρω αποπροσανατολισμό, όχι μόνον της δημόσιας κοινής γνώμης στη Νιγηρία, αλλά και της διεθνούς κοινότητας. Οι καταγγελίες δεκάδων ανθρωπιστικών οργανώσεων για τα φρικτά βασανιστήρια δεκάδων χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων στις νιγηριανές φυλακές, οι περσινοί θάνατοι διανοούμενων και η εξολόθρευση δεκάδων αυτόχθονων πληθυσμών, όπως και η καταστροφή του περιβάλλοντος από τις ασύδοτες δραστηριότητες της αγγλοολλανδικής βρετανικής πετρελαίου "SHELL", δεν πρέπει να ξεχνιούνται. Ομως, ορισμένες ξένες δυνάμεις "έσπευσαν" εμμέσως πλην σαφώς να επικροτήσουν, είτε με δηλώσεις, είτε με τη σιωπή τους, τη στρατιωτική εισβολή "λησμονώντας" εσκεμμένα τα παραπάνω. Κάτι που δεν ακολούθησαν, για εντελώς διαφορετικούς λόγους, άλλες περιφερειακές αφρικανικές χώρες που αντέδρασαν στην αιφνιδιαστική στρατιωτική εισβολή της Νιγηρίας στη Σιέρα Λεόνε, φοβούμενες ότι ίσως αυτό να είναι το πρώτο βήμα για να χάσουν τον έλεγχο από τα χέρια τους...

Δ. ΟΡΦ.