Η φετινή Σύνοδος της Ομάδας των "Επτά" (G7), των πλουσιότερων κρατών του κόσμου, σημαδεύτηκε από δύο κυρίως γεγονότα, τα οποία εισάγουν νέα δεδομένα. Το πρώτο είναι η μετατροπή των "Επτά", σε "Οκτώ" με την ένταξη της Ρωσίας, που συμμετέχει σχεδόν ως ισότιμο μέλος. Το δεύτερο και το οποίο θα καθορίσει και το μέλλον του κόσμου, είναι μια βαθιά αντιπαλότητα που εμφανίστηκε ως στοιχείο συμπεριφοράς και μόνο, αλλά, μετά από μια προσεκτικότερη ανάγνωση της σημειολογίας της Συνόδου, σημαίνει την κατά βάθος ουσιαστική απόλυτη συμφωνία για την πορεία προς την παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου.

Στο επίκεντρο των συνομιλιών, όπως ήταν φυσικό και αναμενόμενο, επικράτησαν οι συζητήσεις για την οικονομική πορεία και κατάσταση των πλουσιοτέρων χωρών, αλλά και τα ερωτήματα και οι ανησυχίες για την κατάσταση στα "εύφλεκτα σημεία" του πλανήτη. Η πρώτη συνάντηση του G7 έγινε το 1975, με αφορμή την πετρελαϊκή κρίση και η ατζέντα περιλάμβανε κυρίως οικονομικά ζητήματα. Σταδιακά, διευρύνθηκε η θεματολογία της και περιέλαβε και τα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα.

Στη φετινή ετήσια συνάντηση των "8" πια, δηλαδή των Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας, Ιαπωνίας, Ιταλίας, ΗΠΑ, Καναδά και φυσικά και της Ρωσίας, κυριάρχησε μία ένταση που δεν είναι το χαρακτηριστικό κλίμα αυτών των Συνόδων.

Η ένταση που προκλήθηκε ήταν "εισαγωγική", πριν την επίσημη έναρξη των εργασιών της Συνόδου και την προκάλεσε το δίπολο των ζητημάτων, όπως η "ντε φάκτο" ένταξη της Ρωσίας στην οποία διαφώνησαν τόσο η Ιαπωνία, όσο και η Γαλλία για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά, και η πανηγυρική εναρκτήρια ομιλία του Μπιλ Κλίντον, ο οποίος με την εκθειαστική του αναφορά για την πορεία της αμερικανικής οικονομίας, τον έφερε σε οξεία αντιπαράθεση με τους υπόλοιπους ηγέτες, με εξαίρεση τον Βρετανό πρωθυπουργό, Τόνι Μπλερ.

Στις ανεπίσημες συζητήσεις που προηγήθηκαν, προκειμένου να καμφθούν οι αντιστάσεις και να γίνει αποδεκτή η Ρωσία, υπήρξαν τα αναγκαία ανταλλάγματα. Η Ιαπωνία, που έχει εδαφικές διαφορές με τη Ρωσία και αφορούν το καθεστώς των Κουρίλλων νήσων, δέχτηκε να συγκατατεθεί τελικά, αφού πρώτα ο Μπορίς Γιέλτσιν ανακοίνωσε ότι θα αποστρέψει τους πυρηνικούς πυραύλους που στοχεύουν την Ιαπωνία, αλλά κυρίως από τις οικονομικής φύσης συμφωνίες που επιτεύχθηκαν με τις ΗΠΑ και κινδύνευαν να αποδειχτούν το σημείο που θα τίναζε στον αέρα τη Σύνοδο. Μάλιστα, υπογράφτηκε σύμφωνο που ικανοποιούσε την Ιαπωνία και το εμπόδιο του πλεονάσματος του εμπορικού ισοζυγίου στις συναλλαγές, που "βασάνιζε" τις σχέσεις των δύο χωρών, αποτέλεσε, προς το παρόν, παρελθόν.

Η Γαλλία, από την άλλη πλευρά, ικανοποιήθηκε εν μέρει με τη μησυμμετοχή της Ρωσίας στο οικονομικό σκέλος της διάσκεψης, αφού η βασική της αντίρρηση ήταν ότι η Ρωσία δεν είναι ακόμα στο οικονομικό εκείνο επίπεδο που να της επιτρέπει να συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πλουσιότερες χώρες της υφηλίου.

Η νουθεσία του Προέδρου Κλίντον για να υιοθετηθεί, από τους Ευρωπαίους κυρίως, το "αμερικανικό οικονομικό μοντέλο", προκάλεσε την άμεση αντίδραση του προέδρου της ΕΕ, Ζακ Σαντέρ, που συμμετείχε και αυτός στη Σύνοδο ως εκπρόσωπος της ΕΕ, ο οποίος με έκδηλη τη δυσφορία του δήλωσε προς τους δημοσιογράφους: "Το αμερικανικό μοντέλο ίσως να είναι καλό για τους Αμερικανούς, όμως εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να καθορίσουμε το δικό μας μοντέλο". Και επεξηγώντας επαρκώς για να τεκμηριώσει την ευρωπαϊκή αντίληψη πρόσθεσε ότι το μοντέλο που ακολουθείται στηρίζεται "στην αλληλεγγύη, στην κοινωνική συνοχή και την απόρριψη του αποκλεισμού".

Ανάλογες απαντήσεις έλαβε και από τον Γάλλο Πρόεδρο, Ζακ Σιράκ, και από τον καγκελάριο της Γερμανίας, Χέλμουτ Κολ. Αυτή η οξύτατη αντιπαράθεση που παρουσιάστηκε και μεταφέρθηκε σε όλες τις γωνιές του πλανήτη από το "Ασοσιέτεντ Πρες", λίγο είχε να κάνει με την ουσία, αφού οι διαφορές ούτε αγεφύρωτες είναι και κοινός στόχος όλων είναι η αποκλειστικότητα στην κατανομή του κέρδους, που θα επιφέρει η παγκοσμιοποίηση της αγοράς. Η κοινή ανακοίνωση δεν εμπεριέχει το "ακανθώδες θέμα" του χάσματος μεταξύ του ευρωπαϊκού και αμερικανικού μοντέλου, γιατί απλούστατα δεν υφίσταται. Δεν υπάρχει ανταγωνιστικότητα σε σχέση με τον καταμερισμό του πλούτου, απλά περιφερειακή διαφωνία για τον τρόπο καταμερισμού του. Ασχέτως αν πολλοί, ηθελημένα ή όχι, προσπαθούν να εντοπίσουν τον τρόπο που οι ΗΠΑ επιδιώκουν να σύρουν στο παιχνίδι του ανταγωνισμού και την Ευρώπη.

Γεγονός παραμένει ότι υπήρξαν έντονες πιέσεις προς τους Ευρωπαίους ηγέτες να περιορίσουν δραστικά και σύντομα το κοινωνικό κράτος πρόνοιας και να εφαρμόσουν πιο ελαστική πολιτική στον τομέα απασχόλησης, ώστε να γίνει ευκολότερη η πρόσληψη και η απόλυση προσωπικού από τις επιχειρήσεις. Πιθανότατα, αυτό σημαίνει και το σημείο της ανακοίνωσης που αφορά τους οικονομικούς δείκτες των χωρών και παρουσιάζεται ως συμβουλή προς τη Γαλλία, την Ιταλία και τη Γερμανία, να παρθούν τα αναγκαία μέτρα και να γίνουν οι ανάλογες μεταρρυθμίσεις ώστε να αντιμετωπιστεί το οξύτατο πρόβλημα της ανεργίας.

Ενδιαφέρον, επίσης, είχαν για τους "Επτά" και τα αποτελέσματα της Διάσκεψης των 15 Ευρωπαίων ηγετών στο Αμστερνταμ και ζητούμενο είναι η άμεση διεύρυνση της ΟΝΕ και του ΕΥΡΩ. Τις τυχόν απορίες που υπήρξαν έλυσε ο καγκελάριος Κολ, ο οποίος, ενισχυμένος από την έγκριση του "Συμφώνου Σταθερότητας" και τη συμφωνία Βόννης - Μπούντεσμπανκ, διαβεβαίωσε τους "Επτά", ότι η ΟΝΕ θα εφαρμοστεί εγκαίρως και το ΕΥΡΩ θα είναι τόσο αξιόπιστο όσο και το μάρκο!

Πιέσεις δέχτηκε και ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, Ρουϊτάρο Χασιμότο, για να εντείνει τις προσπάθειές του στο να μετριαστεί το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο μέσα σε ένα χρόνο διπλασιάστηκε φτάνοντας τα 9.8 δισ. δολάρια. Το θέμα που έχει αποτελέσει σημείο τριβής μεταξύ των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας, μετριάστηκε φέτος με τις κατ' ιδίαν συμφωνίες και τη "χλιαρή" αναφορά στην τελική ανακοίνωση.

Σημαντικά βήματα για τις σχέσεις όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών έγιναν με τις διμερείς συμφωνίες που επεξεργάστηκαν στο περιθώριο της Διάσκεψης τα επιτελεία των χωρών και επικυρώθηκαν με τη μονογραφή τους από τα δύο μέρη που λαμβάνουν μέρος στις συμφωνίες.

Αυτό που κυρίως αφορά την Ευρώπη είναι οι συμφωνίες που υπογράφτηκαν από τις ΗΠΑ και την ΕΕ και αποδίδουν το πνεύμα που διέπει τη συνεργασία των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Αυτές προβλέπουν τη μείωση των εμπορικών δασμών, αμοιβαία επωφελείς ρυθμίσεις σε πολλούς εμπορικούς τομείς όπου η αξία των συναλλαγών ξεπερνά τα 50 δισ. δολάρια, όπως απλοποίηση των "διπλών ελέγχων" και οι επιθεωρήσεις για την εξαγωγή των εμπορικών αγαθών.

Στη φετινή ατζέντα τα πολιτικά ζητήματα που συζητήθηκαν έχουν μία σαφέστατη οικονομική χροιά και την ανάλογή τους σημασία. Η ιδιαιτερότητα του Μεσανατολικού και η προσπάθεια απεγκλωβισμού του από το τέλμα που έχει περιέλθει ήταν και φέτος στα πρωτεύοντα, με έκκληση - ως συνήθως - προς τα εμπλεκόμενα μέρη να προωθήσουν την "ειρηνευτική διαδικασία"...

Αναλυτικά και διεξοδικά συζητήθηκαν όλα σχεδόν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει άμεσα η Ευρώπη, με πρώτο την επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. "Εξαιρετικές υποψήφιες" για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ αποτελούν οι Ρουμανία και η Σλοβενία, στην περίπτωση "που οι χώρες τούτες παραμείνουν στην οδό των μεταρρυθμίσεων", δήλωσε κατά τη διάρκεια της Συνόδου ο Αμερικανός Πρόεδρος, ωστόσο οι "ΗΠΑ εξακολουθούν να αντιτίθενται στην άμεση ένταξή τους στη Συμμαχία". Δεν υπήρξε, λοιπόν, σχετική πρόοδος για το ζήτημα της διεύρυνσης, αφού η Ευρώπη εμμένει να συμπεριληφθούν αυτές οι δύο χώρες, μαζί με την Τσεχία, την Πολωνία και την Ουγγαρία, στη συζήτηση για την ένταξη νέων μελών στη Συμμαχία, που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη βδομάδα. Παρ' όλα αυτά ο Κλίντον έσπευσε να τονίσει πως δεν πρέπει να διαψευστούν οι ελπίδες των δύο αυτών χωρών, "που βρίσκονται σαφώς προσανατολισμένες στην ορθή κατεύθυνση και έχουν θέση στρατηγική στις ζώνες εκείνες στις οποίες η διατήρηση της σταθερότητας θα αποτελέσει πολύ σημαντικό στοιχείο για το ΝΑΤΟ, εντός των επομένων ετών".

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η συζήτηση για τη Βοσνία, αφού υπήρξε σχετική δυσφορία μετά την ανακοίνωση του Αμερικανού Προέδρου, ότι τα αμερικανικά στρατεύματα θα αποχωρήσουν τον Ιούνη του 1998. Αυτή τη φορά ήταν ο Βρετανός πρωθυπουργός, Τόνι Μπλερ, ο οποίος εξέφρασε την αγωνία του πως μία τέτοια αποχώρηση μπορεί να επαναδραστηριοποιήσει τις δυνάμεις εκείνες που οδήγησαν την κατάσταση στον εμφύλιο πόλεμο. Οπως ήταν φυσικό, η λύση δόθηκε με την εμμονή όλων των εταίρων της στρογγυλής τραπέζης του Ντένβερ στη "δέσμευση να ενταθούν οι προσπάθειες για την πιστή εφαρμογή της Συμφωνίας του Ντέιτον".

Το σημαντικότερο όμως ήταν η εκτενέστατη συζήτηση για το μέλλον της Αφρικής. Υπήρξαν κάποιες διαφωνίες σε σχέση με την άμεση πολιτική που θα πρέπει να ακολουθεί σε ό,τι αφορά τη "Μαύρη Ηπειρο". Η διαφωνία υπήρξε μεταξύ του Κλίντον και του Σιράκ, αφού είναι δεδομένη η ανάμειξη της Γαλλίας στα αφρικανικά τεκταινόμενα, λόγω της αποικιακής ιστορίας και της θέλησης των Αμερικανών να αποκτήσουν προσβάσεις και να πρωταγωνιστήσουν με οποιοδήποτε δυνατό τρόπο. Ο Σιράκ εκείνο που βασικά επιδίωκε ήταν η δέσμευση των "Επτά" για την παροχή βοήθειας, οικονομικής και ανθρωπιστικής, ώστε να ανακάμψουν οι φτωχότερες χώρες του πλανήτη. Ο Κλίντον, χωρίς να διαφωνεί, εκείνο που προσδοκούσε ήταν ναι μεν οικονομική βοήθεια, αλλά με το συγκεκριμένο σκεπτικό της ανάπτυξης ώστε να δημιουργηθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις για τη δημιουργία αγορών. Απλά, ο Σιράκ επιζητεί τη διευθέτηση των προβλημάτων που μαστίζουν τις αφρικανικές χώρες με τέτοιο τρόπο, ώστε η Γαλλία λόγω του παρελθόντος της να κρατά τον ηγεμονικό ρόλο. Κάτι που όπως ήταν φυσικό δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτό και από τους υπόλοιπους, όχι μόνο τον Κλίντον, οι οποίοι προσβλέπουν σε ένα ανθηρό για κέρδη μέλλον στη φτωχότερη ήπειρο. Τελικά, και αυτές οι διαφορές συγκεράστηκαν με την ανακοίνωση, όπου τονίζονται εξίσου και τα δύο σκέλη της τακτικής και πολιτικής που θα πρέπει να ακολουθηθούν.

Οι διαφωνίες όμως δε συγκεράστηκαν σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος, που αποτέλεσε και το μοναδικό σημείο πραγματικής και βαθιάς τριβής, δηλαδή στην πολιτική που θα πρέπει να ακολουθηθεί για την προστασία του περιβάλλοντος. Ναι μεν υπαρκτά τα προβλήματα, η υπερθέρμανση της γης, η μόλυνση της ατμόσφαιρας, αλλά όταν θα έπρεπε να ληφθούν συγκεκριμένες αποφάσεις για τα επίπεδα εκπομπής καυσαερίων, οι ΗΠΑ αρνήθηκαν κατηγορηματικά να δεσμευτούν ότι θα προχωρήσουν στη μείωσή τους παρά τη σκληρή κριτική που δέχτηκαν από τα υπόλοιπα μέλη, αλλά και από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Ο Κλίντον αρκέστηκε να δηλώσει: "Μη με πιέζετε, γιατί αρκετή εσωτερική κριτική έχω". Με το φάσμα της Παγκόσμιας Διάσκεψης για το Περιβάλλον υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, που άρχιζε την επομένη της λήξης των εργασιών της Συνόδου, άφησαν το ζήτημα να διευθετηθεί εκεί και αν χρειαζόταν σε ουδέτερο έδαφος να διασταύρωναν τα πυρά τους.

Σε όλα τα υπόλοιπα περιφερειακά ζητήματα υπήρξε αρμονία και πλήρης ταύτιση απόψεων, κάτι που δε δυσκόλεψε τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων...

...Μάλλον τα δικά μας προβλήματα τώρα αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται.

Δεν παραξένεψε τους γνωρίζοντες την αμερικανική νοοτροπία, ο τρόπος αυτοπροβολής και εκθειασμού της πιο πρόσφατης "οικονομικής ευημερίας της χώρας". Δε δίστασε ο Κλίντον να σπεύσει και να νουθετήσει τους υπόλοιπους ηγέτες να υιοθετήσουν το "αμερικανικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης", μια και αυτή τη στιγμή όλος ο κόσμος δείχνει να "φθονεί" την επιτυχία της οικονομίας της, καθώς η ανεργία στα χαρτιά έχει φτάσει στα χαμηλότερα επίπεδα εδώ και 24 χρόνια, ο δείκτης ανάπτυξης συνεχώς ανεβαίνει και οι ΗΠΑ με τον ισχυρό ιδιωτικό τομέα φαίνεται να αναπροσαρμόζονται και να προλαβαίνουν συνεχώς τις νέες παγκόσμιες προκλήσεις.

Πολλοί αντέδρασαν, ιδιαίτερα οι ηγέτες της Ιαπωνίας και του γαλλογερμανικού άξονα, που θυμούνται έντονα την οικονομική ύφεση που διερχόταν η χώρα τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ δεν παρέλειψαν να υπενθυμίσουν ότι στην τελευταία Σύνοδο, που πραγματοποιήθηκε στο έδαφος των ΗΠΑ, το 1990, η οικονομία ήταν σε ύφεση, υπήρχε σταθερή επιδείνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και συνεχής απώλεια θέσεων εργασίας. Μάλιστα, τότε οι ΗΠΑ ήταν παράδειγμα προς αποφυγή, παρά προς μίμηση.

Βέβαια, η ιδιαιτερότητα που παρουσιάζουν οι ΗΠΑ είναι δεδομένη, αφού οι κοινωνικές και οικονομικές δομές, όπως και οι παραδόσεις, διαφέρουν ριζικά από οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου. Αυτό ήταν και το επιχείρημα που αντέταξαν και οι διαφωνούντες με την προσέγγιση Κλίντον. Η ουσία όμως αυτού του εγχειρήματος, που πολλές φορές ούτε και οι ειδικοί οικονομικοί αναλυτές είναι σε θέση να προσδιορίσουν με ακρίβεια, βρίσκεται μάλλον κάπου αλλού. Το τι ακριβώς συνέβη και είναι αποδοτικές οι μακροοικονομικές μεταρρυθμίσεις που μπήκαν σε εφαρμογή με επιτυχία είναι σχετικά θολό. Πολλοί οικονομολόγοι μίλησαν για μία κυκλική άνοδο του συστήματος και σε λίγο θα επέλθει και πάλι μία κρίση, ανάλογη του παρελθόντος.

Γεγονός παραμένει ότι ορισμένοι ιδιωτικοί τομείς ευημερούν. Το αμερικανικό σύστημα, που δεν είναι τίποτα άλλο από ένα μοντέλο οικονομικού ατομικισμού, βασίζεται στην ευλυγισία της εργασίας, στην ελαστικότητα της αγοράς εργασίας και στο μικρό και περιορισμένο - στο ελάχιστο επιτρεπτό όριο - δημόσιο τομέα με μηδαμινές κοινωνικές παροχές.

Με υπερβολική υπερηφάνεια παρουσιάστηκαν οι δείκτες που αποδεικνύουν αυτό το "οικονομικό θαύμα". Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΣΑ, που έδωσε στη δημοσιότητα για το τρέχουν έτος, οι ΗΠΑ πρόκειται να έχουν ανεργία 5%, αναπτυξιακό ρυθμό 3,6% και δημοσιονομικό έλλειμμα επί του ΑΕΠ 1,1%. Το ποσοστό της ανεργίας της τάξης του 5%, βέβαια, καμία πραγματική αντανάκλαση δεν έχει, καθώς η ελαστικότητα στην εργασία που εφαρμόζεται αντικατοπτρίζει μία πλασματική ανεργία. Εργαζόμενοι, που μπορεί να δουλεύουν περιστασιακά ή ελάχιστες ώρες τη βδομάδα, συμπεριλαμβάνονται όχι στους πραγματικά ανέργους, αλλά στο εργαζόμενο δυναμικό με πλήρη απασχόληση. Αν η μέτρηση γινόταν με το σκεπτικό της πλήρους απασχόλησης, τότε σίγουρα το ποσοστό της ανεργίας θα ήταν υπερδιπλάσιο. Αλλά αυτές είναι "λεπτομέρειες" που δε βολεύουν για την παρουσίαση και μέτρηση του θαύματος! Επίσης, καμία αναφορά δεν έγινε για τις προοπτικές αυτού του θαύματος, που οι οικονομικοί αναλυτές υπολογίζουν ότι για το δεύτερο εξάμηνο του '97 θα υπάρξει σημαντική κάμψη της εμπορικής και οικονομικής δραστηριότητας.

Θα ήταν επίσης ανήκουστο να αναφερθεί το 17% των δικαιούχων Αμερικανών που παραμένουν ανασφάλιστοι, παρότι η ασφάλιση ανήκει σχεδόν εξ ολοκλήρου στον ιδιωτικό τομέα. Καμία κουβέντα ή αναφορά δεν έγινε για τα βασικά και ουσιαστικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αμερικανικός λαός. Χωρίς να πάει κανείς πολύ μακριά από τις υπέρλαμπρες και φωταγωγημένες αίθουσες που εξελισσόταν η τριήμερη Διάσκεψη, τα προβλήματα ήταν κάτι παραπάνω από ορατά. Στην πόλη του Ντένβερ, οι άστεγοι είναι παντού, η εγκληματικότητα είναι πάρα πολύ υψηλή, όπως και η χρήση παντός είδους παράνομων ναρκωτικών ουσιών. Δεν είναι τυχαία ούτε είναι η μοναδική πόλη της επικράτειας των ΗΠΑ που αντιμετωπίζει τα ίδια κοινωνικά προβλήματα. Συγκεκριμένα, στο Ντένβερ η ανεργία που μαστίζει τους νέους εξαιτίας της αναδιάρθρωσης της ντόπιας βιομηχανίας με την εισαγωγή της υψηλής τεχνολογίας και η ανάπτυξη όλων των επιχειρήσεων της "βιομηχανίας του ελεύθερου χρόνου" οδήγησαν πολλούς εκτός της παραγωγικής αλυσίδας.

Το φαινόμενο του Ντένβερ δεν είναι ούτε τυχαίο, ούτε το μοναδικό. Η επίθεση που δέχτηκε η μεσαία τάξη επί ημερών Ρήγκαν, και ολοκληρώθηκε επί Μπους, εδραιώθηκε με τα τωρινά μέτρα και το αποτέλεσμα είναι να έχει συγκλονιστεί συθέμελα το κοινωνικό μοντέλο και οι δομές της αμερικανικής κοινωνίας. Το χάσμα μεταξύ των λίγων πλουσίων και των πολλών φτωχών πια διευρύνθηκε, το κράτος πρόνοιας εξαφανίστηκε, οι ανισότητες είναι ορατές και με γυμνό μάτι στην εκπαίδευση, στην αγορά της εργασίας, στις υγειονομικές υπηρεσίες, παντού.

Οι προσβάσεις προς την επιστήμη και την εκπαίδευση, που σύμφωνα με τα νέα δεδομένα είναι αναγκαίες για την εξεύρεση εργασίας, είναι μηδαμινές για την πλειονότητα του μέσου Αμερικανού. Από την άλλη, οι επιλογές και τα περιθώρια ελάχιστα. Το πολυδιαφημισμένο αμερικανικό όνειρο έγινε καπνός ή καλύτερα μετανάστευσε στη νοτιοανατολική Ασία. Ο ρατσισμός, χαρακτηριστικό της κοινωνίας για τους δύο πρώτους αιώνες ζωής της, που κατάφερε να επιλυθεί μερικώς μετά από πολύχρονους και σκληρούς κοινωνικούς αγώνες, είναι πάλι σε έξαρση. Αιτία - όπως ήταν πάντα στην ουσία - η οικονομική δυστοκία έως και εξαθλίωση που μαστίζει πολλά στρώματα, τα οποία δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την κατάρτιση των πινάκων και των ποσοστών. Αυτή η πλευρά της πραγματικότητας δεν έγινε γνωστή και είναι αποτέλεσμα του "οικονομικού θαύματος" που επιτελείται.

Η έντονη προσπάθεια που κατέβαλε ο Πρόεδρος Κλίντον, για την αποδοχή και τη μελλοντική πλήρη ένταξη της Ρωσίας στον όμιλο των ισχυροτέρων οικονομικά κρατών του πλανήτη, δημιούργησε εύλογες απορίες, ιδιαίτερα με τις οξύτατες αντιθέσεις μεταξύ των μελών των "Επτά" και κυρίως της Ιαπωνίας και της Γαλλίας.

Θεωρήθηκε προσωπική νίκη του Μπιλ Κλίντον, κάτι που προέβαλλαν με περισσή θέρμη οι Αμερικανοί αξιωματούχοι σαν το πιο θεαματικό αποτέλεσμα της Συνόδου. Ο Κλίντον κατάφερε και κάτι ακόμα, την αποδοχή και ένταξη της Ρωσίας στο "Κλαμπ του Παρισιού". Αυτό ήταν και το σημαντικότερο βήμα που έκανε η Ρωσία και αποκαλύπτει ίσως τη ζέση του Αμερικανού Προέδρου για "να γίνει η Ρωσία ένας από εμάς". Το "Κλαμπ του Παρισιού" είναι αυτό που καθορίζει τις οικονομικές σχέσεις των πλουσιοτέρων κρατών με τις αναπτυσσόμενες χώρες και τις χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Τι σημαίνει πρακτικά για τη Ρωσία; Μια πρώτη απάντηση θέλησε να δώσει ο υπουργός Οικονομικών της χώρας, Ανατόλι Τσουμπάις, "έτσι η Ρωσία θα καταφέρει πολύ καλύτερα, να μαζέψει τις πληρωμές από χώρες που είχε δανειοδοτήσει ή βοηθήσει χρηματικά τον καιρό που υφίστατο ΕΣΣΔ". Χώρες όπως η Κούβα, το Ιράκ, το Ιράν, η Λιβύη και αρκετές αφρικανικές χώρες βρίσκονται στις πρώτες θέσεις του μακρύ καταλόγου των χωρών που είχαν επισυνάψει στενές εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με την ΕΣΣΔ και έχουν οφειλές από δάνεια. Τυχαίνει αυτές οι χώρες να είναι και οι πρώτες στην προτίμηση του Αμερικανού Προέδρου, ιδιαίτερα η Κούβα, που θέλει να πιέσει σημαντικά έως ασφυκτικά ώστε να ακολουθήσουν το δρόμο των μεταρρυθμίσεων που είναι απαραίτητες για να ενταχθούν στο υπάρχον οικονομικό σύστημα, αυτό της ελεύθερης αγοράς και της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας.

Ο Κλίντον χαιρέτησε με θέρμη "την ένταξη της Ρωσίας σαν έναν συνέταιρο που θα καθορίσει και θα προωθήσει μαζί με τους υπόλοιπους την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας". Αυτό που απομένει είναι και η ένταξή της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, που όμως, όπως και στην περίπτωση του Ομίλου των "Οκτώ", πρέπει να περιμένει και να εντείνει τις προσπάθειές της για την ικανοποίηση όλων των όρων, που είναι αναγκαίες προϋποθέσεις για την πλήρη ένταξή της.

Ο Μπορίς Γιέλτσιν φαινόταν πολύ ενθουσιασμένος και κυρίως έτοιμος να τα παραδώσει όλα. Αυτό έκανε και τη ρωσική αντιπολίτευση να τον κατηγορήσει για "εθνική μειοδοσία". Τι άλλο μπορεί να σημαίνει, η άρση του βέτο της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κατά τη διάρκεια της Συνόδου, για να εκδοθεί εκ νέου καταδικαστική απόφαση για το Ιράκ;

Είναι τυχαία η φιλική διάθεση, κυρίως των ΗΠΑ, όταν είναι δεδομένες ακόμα και τώρα οι διασυνδέσεις της Ρωσίας με αυτές τις χώρες που αποτελούν το αγκάθι στο πέλμα του γίγαντα; Μπορεί η φυσιογνωμία του Μπορίς Γιέλτσιν και οι αγώνες που έδωσε για την ανατροπή του σοσιαλισμού να είναι αρκετές για να του επιτρέψουν να είναι μέλος του κλαμπ; Η τα πετρέλαια της Κασπίας, οι δρόμοι του φυσικού αερίου και η γεωπολιτική ολόκληρης της περιοχής, είναι περισσότερο ελκυστικοί λόγοι, για να την ευκολότερη πρόσβαση και διείσδυση, με τη συγκατάθεση και τη συμμετοχή της Ρωσίας;

Τα κείμενα έγραψε η Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Τα κυριότερα σημεία της εννιασέλιδης ανακοίνωσης που εξέδωσαν οι "Επτά", αφού η Ρωσία δε συμμετείχε στο οικονομικό σκέλος της Διάσκεψης, μετά την ολοκλήρωση των τριήμερων εργασιών της Συνόδου, που έλαβε χώρα στο Ντένβερ της πολιτείας του Κολοράντο των ΗΠΑ:

• ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Υπεράσπιση του ανοίγματος και της ολοκλήρωσης της παγκοσμιοποίησης της αγοράς. Προσήλωση στις προσπάθειες για την ενίσχυση των οικονομιών και τις μεταρρυθμίσεις που θα επέλθουν.
• ΡΩΣΙΑ: Υπόσχεση για την ολοένα και μεγαλύτερη προσέγγιση και τελικής ενσωμάτωσης της Ρωσίας στον όμιλο των πλουσιοτέρων χωρών του κόσμου και την ενίσχυσή της για την είσοδό της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
• ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ: Πίεση προς τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες για την εξασφάλιση και τον περιορισμό των διαρροών από τα πυρηνικά εργοστάσια. Ενταση των προσπαθειών για τον περιορισμό του παράνομου εμπορίου πυρηνικών συστατικών και πρώτων υλών για την παρασκευή νέων και ανεξέλεγκτων όπλων.
• ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Συμφωνία για τα μέτρα της προστασίας του περιβάλλοντος, την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης, για την εκπομπή των καυσαερίων και την προστασία των δασών, των ωκεανών και των θαλασσών.
• ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ: Αναγνωρίζονται οι αλλαγές που έχουν επέλθει σε σχέση με τη σύνθεση του πληθυσμού και τις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να κάνουν τα οικονομικά επιτελεία των κρατών και τις αναγκαίες μεταβολές που πρέπει να γίνουν στο συνταξιοδοτικό.
• ΑΦΡΙΚΗ: Εκκληση για συντονισμένη δράση για την ενίσχυση της ανάπτυξης της Μαύρης Ηπείρου, με ταυτόχρονη υπεράσπιση των φτωχότερων πληθυσμών, ώστε να είναι σε θέση να συμμετάσχουν στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας.
• ΧΟΝΓΚ - ΚΟΝΓΚ: Σαφής προειδοποίηση προς την Κίνα, για το σεβασμό της "ελευθερίας και των βασικών δικαιωμάτων" που οι κάτοικοι της πόλη, απολάμβαναν υπό το καθεστώς της βρετανικής Κοινοπολιτείας.
• ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ: Πίεση και των δύο εμπλεκομένων μερών, του Ισραήλ και των Παλαιστινίων, για την επανέναρξη των συνομιλιών στα πλαίσια της "ειρηνευτικής διαδικασίας", αφού διαπιστώθηκε ότι η περιοχή αντιμετωπίζει μια βαθιά κρίση.
• ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ: Επαναβεβαίωση της κοινής θέσης για την καταπολέμηση οποιασδήποτε μορφή της τρομοκρατίας και έντονες διπλωματικές κινήσεις ώστε να επιβεβαιωθεί ότι όλα τα κράτη της υφηλίου θα συμμετάσχουν με ενεργό τρόπο στις αντιτρομοκρατικές συνόδους μέχρι το 2000.
• ΟΗΕ: Προώθηση της ανανέωσης και μεταρρύθμισης του Καταστατικού του Οργανισμού, σε σχέση με τις πηγές χρηματοδότησης και την κατάρτιση των προγραμμάτων.
• ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ: Δέσμευση για την προώθηση μέτρων που θα περιορίσουν σημαντικά την παραγωγή, εμπορία, διακίνηση και χρήση παράνομων ουσιών.
• ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ: Υποσχέσεις για την εντατικοποίηση των προσπαθειών στην εισαγωγή των 40 συστάσεων που είχαν αποφασιστεί στην προηγούμενη Σύνοδο των "Επτά", για την καταπολέμηση και εξάρθρωση του οργανωμένου εγκλήματος.
• ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ: Στενή διακρατική συνεργασία για την απαγόρευση κλωνοποιημένου εμβρύου και τη χρήση της κλωνοποίησης για την αναπαραγωγή ανθρώπου στα εργαστήρια των επιστημόνων.