Ο τελευταίος και πιο μακρόχρονος εμφύλιος πόλεμος στην Κεντρική Αμερική φαίνεται να έφτασε στο τέλος του, μετά από σχεδόν 40 χρόνια αιματηρών μαχών που στοίχισαν τη ζωή σε 150.000 ανθρώπους, που υποχρέωσαν πάνω από 1.000.000 να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς και που οδήγησαν τη χώρα στη χειρότερη υλική και ηθική καταστροφή που γνώρισε ποτέ. Η τελική συμφωνία ειρήνης υπογράφτηκε στις 29 Δεκέμβρη στην πρωτεύουσα της χώρας. "Δεν υπάρχει καλύτερο χριστουγεννιάτικο δώρο για τα παιδιά μας", είχε πει χαρακτηριστικά η Ριγκομπέρτα Μαντσού, βραβείο Νομπέλ Ειρήνης 1992, μερικές μέρες πριν την υπογραφή της τελικής συμφωνίας ειρήνης.

Στη Γουατεμάλα, μία χώρα με περίπου 10.000.000 κατοίκους, το 75% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, το 65% της γης ανήκει μόλις στο 2% των κατοίκων, το 60% του πληθυσμού που είναι Ινδιάνοι, με μέσο όρος ζωής 48 χρόνια, ήταν μέχρι τώρα αντικείμενο της πιο βάρβαρης εκμετάλλευσης, ενώ οι γυναίκες εργάζονται 16 ώρες τη μέρα.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης του δεξιού Αλβάρο Αρσού, που είχε εκλεγεί τον περασμένο Γενάρη στην προεδρία της χώρας, και της Επαναστατικής Εθνικής Ενότητας της Γουατεμάλα (URNG) πέρασαν από διάφορα στάδια: το Μάρτη του τρέχοντος έτους συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που τηρείται από τότε, το Σεπτέμβρη συμφωνία για τη μείωση των 45.000 μελών του στρατού σε 30.000 μέσα σε ένα χρόνο, καθώς και μείωση του προϋπολογισμού για την Αμυνα κατά 1/3 το 1999, στις 4 Δεκέμβρη στο Οσλο επικύρωση της κατάπαυσης του πυρός, στις 7 του ιδίου μήνα στη Στοκχόλμη υπογραφή συμφωνίας για αναθεώρηση άρθρων του Συντάγματος όσον αφορά το εκλογικό σύστημα και στις 12 Δεκέμβρη στη Μαδρίτη υπογράφτηκε ένα έγγραφο που αφορά την ένταξη των ανταρτών στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας.

Ας γυρίσουμε, όμως, λίγες δεκαετίες πίσω για να δούμε μερικά πολύ σημαντικά γεγονότα στην πιο πρόσφατη ιστορία της χώρας. Ας θυμηθούμε, κατ' αρχήν, το δημοκρατικό και επαναστατικό θρίαμβο, στις 20 Οκτώβρη του 1944, όταν ο λαός της Γουατεμάλα, παίρνοντας τα όπλα στο χέρι, πλάι στους νέους αξιωματικούς του στρατού, ανέτρεπε το αιματηρό δικτατορικό καθεστώς του στρατηγού Χόρχε Ουμπίκο. Μία νέα προοπτική ειρήνης και δημοκρατίας ανοιγόταν για την τόσο δοκιμασμένη αυτή χώρα της Κεντρικής Αμερικής. Ωστόσο, αυτή η ελπίδα χάθηκε δέκα χρόνια μετά την Επανάσταση, ως συνέπεια της αμερικανικής επέμβασης και ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος το 1954, που οργάνωσε η CIA και ο τότε Αμερικανός πρεσβευτής στη Γουατεμάλα.

Σε διακήρυξη του Πυρήνα της Εθνικής Διεύθυνσης του Κόμματος Εργασίας της Γουατεμάλα (FGT - NDN), στην 52η επέτειο της Επανάστασης του Οκτώβρη του 1944, αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι σήμερα η χώρα βρίσκεται σε μία διαδικασία επανάκτησης της ειρήνης και της δημοκρατίας, χάρη στο μακρόχρονο και ακούραστο αγώνα - σε όλες τις μορφές του, συμπεριλαμβανομένου και του ένοπλου αγώνα εδώ και 36 χρόνια - της πλειοψηφίας του λαού.

Αυτός ο αγώνας αναπτύχθηκε με ακόμα μεγαλύτερη ενέργεια, όταν, το 1979, άρχισε να σχηματίζεται η Επαναστατική Εθνική Ενότητα της Γουατεμάλα (URNG), η οποία, στην πορεία, όχι μόνο συνέβαλε ώστε οι λαϊκές μάζες της πόλης και της επαρχίας να γίνουν πρωταγωνιστές των αλλαγών που συντελούνται στη χώρα, αλλά κυρίως πέτυχε να ενταχθούν στον αγώνα ευρύτερα τμήματα του πληθυσμού των ιθαγενών που διεκδικούσαν και συνεχίζουν να διεκδικούν τα νόμιμα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά δικαιώματά τους.

Σχετικά με την κατάληξη των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων μεταξύ της Επαναστατικής Εθνικής Ενότητας της Γουατεμάλα (URNG) και της κυβέρνησης του Προέδρου Αρσού και των αρχηγών του στρατού, στην παραπάνω διακήρυξη εκτιμάται ότι η Συμφωνία Ειρήνης, χωρίς να είναι μία επανάσταση, είναι γενικά θετική για τη Γουατεμάλα και τους κατοίκους της, κυρίως για τα πιο περιθωριοποιημένα και καταπιεσμένα κοινωνικά στρώματα στην τόσο άδικη σημερινή κοινωνία. Στη συνέχεια στη διακήρυξη αναφέρεται ότι αυτή η Συμφωνία Ειρήνης συνιστά, στο σύνολό της, ένα γενικό πρόγραμμα αγώνα για μία νέα χώρα, στο κατώφλι του 21ου αιώνα, που θα είναι δημοκρατική, θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και στην οποία θα υπάρχει κοινωνική δικαιοσύνη.

Ωστόσο, στη διακήρυξη τονίζεται ότι η τήρηση της Συμφωνίας Ειρήνης δε θα πρέπει να είναι μόνο ευθύνη των δύο πλευρών που την υπέγραψαν, αλλά ολόκληρου του λαού της Γουατεμάλα. Γι' αυτό θα πρέπει όλοι να εντείνουν τις δυνάμεις τους και να είναι προετοιμασμένοι να αγωνιστούν για την τήρηση της Συμφωνίας. Θα πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν οι λαϊκές κινητοποιήσεις, να συμβάλουν όλοι, χωρίς σεκταρισμούς και διακρίσεις, ώστε να δημιουργηθεί ένα Πλατύ Εθνικό Μέτωπο για την τήρηση της Συμφωνίας Ειρήνης.

Και η διακήρυξη καταλήγει επισημαίνοντας ότι το Πλατύ Εθνικό Μέτωπο - που προτείνει ο Πυρήνας της Εθνικής Διεύθυνσης του Κόμματος Εργασίας της Γουατεμάλα - μπορεί να γίνει το κατάλληλο όργανο που θα συμβάλει ώστε να ενωθούν οι πιο πλατιές δυνάμεις για την τήρηση της Συμφωνίας Ειρήνης. Ακόμα, το Μέτωπο μπορεί να βοηθήσει στην εδραίωση και οριστικοποίηση της Συμφωνίας για το καλό της Γουατεμάλα.

Γιάννα ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΗ

Γιουγκοσλαβία

Ξένες δυνάμεις υποκινούν τις διαδηλώσεις

Συνέντευξη με τον Μ. Κιτάνοβιτς, ΓΓ του Νέου Κομμουνιστικού Κινήματος Γιουγκοσλαβίας

Στο Βελιγράδι οι διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης συνεχίζονται για πάνω από ένα μήνα. Το Zajedno ισχυρίζεται ότι έγινε νοθεία στο δεύτερο γύρο των εκλογών. Ο κ. Μιλόσεβιτς ισχυρίζεται ότι η νοθεία έγινε από το μέρος του Zajedno και καλώς επανέλαβε τις εκλογές. Οι φήμες ότι πίσω από τις διαδηλώσεις κρύβεται η CIA οργιάζουν στο Βελιγράδι. Τα αστικά ΜΜΕ συνειδητά παραπληροφορούν τον κόσμο. Μέχρι και για επέμβαση τανκ έκανε λόγο μια εφημερίδα. Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι ο μέχρι πρότινος πανίσχυρος άντρας της Γιουγκοσλαβίας αρχίζει να χάνει έδαφος. Τι πραγματικά λοιπόν συμβαίνει στην πολύπαθη αυτή χώρα; Απευθυνθήκαμε στον ΓΓ του Νέου Κομμουνιστικού κινήματος Μ. Κιτάνοβιτς για κάποιες απαντήσεις.

- Οι διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης συνεχίζονται ενάντια στη νόθευση των αποτελεσμάτων όπως ισχυρίζεται. Εσείς τι λέτε;

- Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν σοβαρές υποψίες για νοθεία. Το σωστό είναι, όμως, ότι και οι σοσιαλιστές και οι δεξιοί έκαναν νοθεία. Ο καθένας όπως μπορούσε και όπου μπορούσε συνέβαλε στη νόθευση των αποτελεσμάτων. Ομως ακούστηκε περισσότερο το Βελιγράδι ως πρωτεύουσα και έτσι το Zajedno σήκωσε και διατηρεί ολόκληρο κύμα διαδηλώσεων ενάντια στον Μιλόσεβιτς. Ποιος, όμως, έχει δίκαιο και ποιος άδικο; Αυτό δεν είναι καθαρό. Η αλήθεια είναι ότι βρέθηκαν περισσότεροι ψήφοι στις κάλπες από ό,τι ήταν γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Το Zajedno ισχυρίζεται ότι ήρθαν από το εξωτερικό να ψηφίσουν. Τίποτε, όμως, δεν μπορεί να αποδείξει και τίποτε δεν είναι σαφές.

-Ισχυρίζεστε, δηλαδή, ότι δίκαια ο κ. Μιλόσεβιτς διέταξε την επανάληψη των εκλογών;

- Η ακύρωση του δεύτερου γύρου των εκλογών ήταν γενικά σωστή. Αφού το Zajedno ήταν σίγουρο για την πλειοψηφία του, γιατί δεν κατέβηκε στον τρίτο γύρο; Στην επαρχία, όπου κατέβηκε, κέρδισε ορισμένες σημαντικές πόλεις. Επίσης υπάρχουν καταγγελίες ότι σε αρκετές πόλεις της επαρχίας έγινε νόθευση από πλευράς Zajedno. Εκεί δεν έπρεπε να ξαναγίνουν εκλογές; Εμείς, πάντως, δεν είμαστε σε θέση να αποδείξουμε τίποτε. Δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αυτός που νόθευσε λιγότερο είναι τίμιος και ο άλλος εγκληματίας. Ο μόνος πραγματικά χαμένος είναι το κόμμα μας το ΝΚΠΓ.

-Αυτή ήταν η επόμενη ερώτησή μου. Γιατί το κόμμα δεν κατέβηκε σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες;

- Το μόνο κόμμα που ζημιώθηκε πραγματικά ήταν το ΝΚΠΓ. Ούτε το Zajedno, ούτε το SPS, ούτε το JUL, ή η Nova Demokratija ζημιώθηκαν πραγματικά. Εμείς είχαμε πρόθεση να θέσουμε υποψηφιότητα σε 27 περιοχές. Ομως τα καταφέραμε μόνο σε έξι. Αυτό γιατί για κάθε υποψηφιότητα χρειάζονταν 1.000 υπογραφές στην κάθε περιφέρεια. Εμείς σε αρκετές περιοχές μαζέψαμε όχι 1.000, αλλά πολύ περισσότερους. Οταν καταθέσαμε τις υπογραφές μας αρνήθηκαν το χρίσμα.

- Με ποια δικαιολογία;

- Με τη δικαιολογία ότι αυτοί που υπέγραψαν για εμάς ταυτόχρονα υπέγραψαν για το SPS και το JUL. Ο νόμος εδώ δεν είναι διαυγής. Λογικά οι υπογραφές δε μετράν για κανένα κόμμα. Σε διάβημά μας αυτοί απάντησαν: "Εάν θέλετε μπορείτε να απευθυνθείτε στο συνταγματικό δικαστήριο". Κάτι τέτοιο όμως είναι πολύ χρονοβόρο και γραφειοκρατικό. Ετσι χάσαμε 21 περιφέρειες πριν ακόμα γίνουν οι εκλογές. Για παράδειγμα στο Παζάρεβατς που διαθέτουμε αρκετή επιρροή ξαναμαζέψαμε υπογραφές αλλά πάλι δεν τις δέχτηκαν. Επίσης, μας επέβαλαν ολοκληρωτικό αποκλεισμό από τα ΜΜΕ. Οταν αυτοί έπαιρναν ώρες ολόκληρες για μας διέθεταν 1-2 λεπτά. Οικονομική δυνατότητα να συντηρηθούμε δεν έχουμε. Η χρηματοδότηση για τις εκλογές ήταν περίπου 500.000 δραχμές. Εμείς δεν είμαστε όπως το SPS και το Zajedno που διαθέτουν πόρους. Πάντως, σκοπεύουμε ως το τέλος του χρόνου να εκδώσουμε την εφημερίδα μας. Ετσι, παρ' όλες τις δυσκολίες καταφέραμε να διπλασιάσουμε τη δύναμή μας, κάτι που μας γεμίζει αισιοδοξία για το μέλλον.

- Η κυβέρνηση και ορισμένες εφημερίδες ισχυρίζονται ότι

πίσω από τις διαδηλώσεις κρύβεται η CIA και η αλβανική μαφία. Εσείς τι λέτε;

-Πράγματι υπάρχει αυτό το σενάριο. Είναι αλήθεια ότι πίσω από τις διαδηλώσεις κρύβεται η Αμερική και η Γερμανία. Ειδικά οι Γερμανοί έχουν ως στόχο την πτώση του Μιλόσεβιτς. Αυτό κυρίως για λόγους ιστορικούς και εκδικητικούς. Μην ξεχνάμε ότι οι Τσέτνικ (συνεργάτες των Γερμανών στον πόλεμο) και τα παιδιά τους ανήκουν στο συνασπισμό Zajedno. Από την άλλη ο Μιλόσεβιτς προέρχεται από το ηρωικό εκείνο κόμμα το ΚΚ που πολέμησε λυσσαλέα τους Γερμανούς. Οι Αμερικανοί στιγμιαία δε θέλουν την πτώση του. Αυτό γιατί από τη μια εξυπηρετεί τα σχέδιά τους για αργή καισταθερή καπιταλιστικοποίηση, αλλά και γιατί είναι ο εγγυητής της συμφωνίας Ντέιτον. Από την άλλη νομίζουν ότι η αντιπολίτευση δεν είναι σε θέση να κυβερνήσει. Ηδη στις γραμμές της εμφανίστηκαν τα πρώτα ρήγματα. Οι Αμερικανοί πατρονάρουν τις κινητοποιήσεις με στόχο την αστάθεια στη χώρα. Ετσι μπορούν να παίζουν πιο άνετα το χαρτί του Κοσσυφοπεδίου που, αλήθεια είναι, δεν το ξέχασαν ποτέ, γιατί αποτελεί μέρος του γενικότερου σχεδίου τους στα Βαλκάνια. Πάντως, οι Αμερικανοί αν δουν ότι το κύμα διαμαρτυρίας γίνεται ανεξέλεγκτο και διογκωθεί, θα τον αλλάξουν όπως έκαναν και με τον Ιλιέσκου στη Ρουμανία. Τέλος, τόσο η Γερμανία όσο και η Αμερική τις υποκινούν, για να παγιωθεί το ήδη υπάρχον αντικομμουνιστικό κλίμα, αφού στο πρόσωπο του SPS και JUL ο απλός κόσμος βλέπει τους "πρώην κομμουνιστές".

- Στο παιχνίδι μπήκαν τελευταία και τα λεγόμενα "ανεξάρτητα συνδικάτα". Τι είναι αυτοί;

- Στη χώρα υπάρχει μόνο ένα συνδικάτο επίσημα. Τα "ανεξάρτητα συνδικάτα" είναι στην ουσία μια εφεύρεση του Zajedno. Μια μικρή ομάδα από μέλη των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουν μαζικότητα και είναι καθοδηγούμενα κατευθείαν από το Zajedno. Μάλιστα, ο πρόεδρός τους ήταν υποψήφιος της αντιπολίτευσης.

- Και η τόση

μαζικότητα στις κινητοποιήσεις από πού προέρχεται;

- Υπάρχει πράγματι ένα κλίμα αναβρασμού, σίγουρα δεν είναι ούτε 300.000 που λέει η αντιπολίτευση αλλά ούτε και 30.000 που ισχυρίζονται οι άλλοι. Πάνω από τους μισούς διαδηλωτές είναι πρόσφυγες από τη Βοσνία και την Κράινα. Αυτοί στην πλειοψηφία τους είναι αντιαμερικανοί. Ομως ο κ. Μιλόσεβιτς υπέγραψε τη συνθήκη του Ντέιτον. Ετσι πολλοί από αυτούς είναι απλά ενάντια στον Μιλόσεβιτς και δεν έχουν να προτείνουν κάτι. Κοιτάξτε στις διαδηλώσεις που έχουν σημαίες της Ferrari, της Νιρβάνα κλπ. Από την άλλη είναι οι σκληροί αντικομμουνιστές που κατεβαίνουν με σημαίες της Αμερικής και του Καναδά παρ' όλη τη ζημιά που μας έκανε η Δύση.

- Επίσης εμφανίστηκαν οι "ανεξάρτητοι φοιτητές"που

εναντιώνονται στις διαδηλώσεις.

- Στην ουσία αυτή είναι μια προσπάθεια του SPS και του JUL να συγκρατήσουν αρκετά από τα μέλη τους, που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις. Ετσι ενεργοποίησαν την "Ενωση Φοιτητών", που ήδη υπήρχε και την έλεγχαν (αφού τα μέλη της ένωσης δεν εκλέγονταν από τους φοιτητές, αλλά ήταν διορισμένα από την κυβέρνηση). Σύμφωνα, όμως, με πληροφορίες δεν έχουν μαζικότητα από φοιτητές. Κατά άλλους δεν έχουν σχέση με φοιτητές, αφού η ηγεσία τους κυκλοφορεί με κινητά και αυτοκίνητα, κάτι ασυμβίβαστο με την ιδιότητά τους. Η αλήθεια είναι ότι η νεολαία του SPS και του JUL δεν έχει σχέση με την Αριστερά. Αυτοί προάγουν τον αμερικανικό τρόπο ζωής. Τα φιλμ, τα τραγούδια, η μόδα και γενικότερα η κουλτούρα τους προσεγγίζει τη Δύση. Ο,τι έκανε κρυφά 50 χρόνια ο Τίτο αυτοί το κάνουν πλέον φανερά.

- Κάποιοι καταγγέλλουν ότι πίσω από τις διαδηλώσεις βρίσκονται οι 20 πιο πλούσιες οικογένειες της Γιουγκοσλαβίας.

- Η μπουρζουαζία στη χώρα μας είναι μοιρασμένη. Και οι μεν και οι δε έχουν πίσω τους αστούς. Π.χ., ο αντιπρόεδρος του JUL είναι από τους πιο πλούσιους στη χώρα όπως και αρκετοί άλλοι από την ηγεσία του. Αυτό φανερώνει και την ταυτότητα αυτού του κόμματος. Η κ. Μάρκοβιτς ισχυρίζεται ότι τελείωσε ο κομμουνισμός. Αλλά και πίσω από το Zajedno κρύβεται το κεφάλαιο, ντόπιο και ξένο. Μην ξεχνάμε ότι η εφημερίδα "Blic" που προπαγανδίζει τις διαδηλώσεις έχει Αυστριακό ιδιοκτήτη. Το κεφάλαιο είναι μοιρασμένο σε όλους.

-Τι πιστεύετε ότι θα γίνει στη συνέχεια; Φοβάστε για επέμβαση του στρατού ή για πραξικόπημα;

- Δεν υπάρχει περίπτωση πραξικοπήματος. Δε φοβάμαι επέμβαση στρατού γενικότερα. Αλλωστε μην ξεχνάτε ότι ο κ. Μιλόσεβιτς είναι ακόμη πολύ δυνατός. Σε όλη την επικράτεια της χώρας το κόμμα του πήρε πλειοψηφία. Γιουγκοσλαβία δεν είναι μόνο το Βελιγράδι και μερικές ακόμη πόλεις. Αλλωστε μην ξεχνάμε αυτό που προείπαμε για τους Αμερικανούς. Πιστεύω ότι όλα αυτά είναι ένα παιχνίδι της αντιπολίτευσης για να πάει με καλύτερες προϋποθέσεις στις ερχόμενες εκλογές.

Αγγελος ΜΠΕΛΕΡΗΣ - Φώτης ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ΜΑΚΗΣ

Συγκέντρωση υποστήριξης του Μιλόσεβιτς (πάνω) και διαδήλωση διαμαρτυρίας ενάντιά του (αριστερά)

Μια οικογένεια ανταρτών στη Γουατεμάλα στο δρόμο, να παρακολουθήσουν ...έναν αγώνα ποδοσφαίρου, μετά την υπογραφή της ειρήνης

Οι φήμες ότι πίσω από τις διαδηλώσεις κρύβεται η CIA οργιάζουν στο Βελιγράδι. Τα αστικά ΜΜΕ, συνειδητά, παραπληροφορούν τον κόσμο. Μέχρι και για επέμβαση τανκ έκανε λόγο μια εφημερίδα. Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι ο μέχρι πρότινος πανίσχυρος άντρας της Γιουγκοσλαβίας αρχίζει να χάνει έδαφος

"...Η τήρηση της Συμφωνίας Ειρήνης δε θα πρέπει να είναι μόνο ευθύνη των δύο πλευρών, που την υπέγραψαν, αλλά ολόκληρου του λαού της Γουατεμάλας. Γι' αυτό θα πρέπει όλοι να εντείνουν τις δυνάμεις τους και να είναι προετοιμασμένοι να αγωνιστούν για την τήρηση της Συμφωνίας..."