«Η Ηπειρος τελειώνει. Μας ξεγελάνε ακόμα με τις επιδοτήσεις, όταν κοπούν και αυτές σβήνει η αγροτιά και η κτηνοτροφία». Ετσι άρχισε η κουβέντα μας με τους αγρότες στο καφενείο του χωριού Ελεούσα του καποδιστριακού Δήμου Πασσαρώνας. Τα στοιχεία και τα επιχειρήματα που «έπεσαν» στο τραπέζι ατράνταχτα. Οι ποσοστώσεις στο γάλα και στο κρέας μέγκενη που τους πνίγει. Κατά 1.000 μειώθηκαν τ' αγροτοκτηνοτροφικά νοικοκυριά μέσα σε μια τετραετία στον νομό Ιωαννίνων. Το εργοστάσιο της «Δωδώνης», σχεδιάζουν να το ρίξουν στο βάραθρο του χρηματιστηρίου, η ανησυχία των κτηνοτρόφων μεγάλη. Τα φίδια της ιδιωτικοποίησης ζώνουν τους συνεταιρισμούς.

Τα χωριά ζουν ακόμα ένα νέο κύμα αστυφιλίας και μετανάστευσης, τα αγροτόπαιδα «ρίχνουν μαύρη πέτρα πίσω τους». Αλλά και στην πόλη δεν υπάρχει διέξοδος. Η ανεργία στους νέους κάτω των 30 ετών έφτασε το 60%. Τι και αν γέμισαν οι τηλεοράσεις και οι εφημερίδες με τα σποτ για τα μεγάλα έργα, την Εγνατία, τη ζεύξη Ρίου-Αντίρριου. Τι και αν κάθε μέρα η κυβέρνηση ανακοινώνει και από ένα νέο πρόγραμμα επιμόρφωσης και εξειδίκευσης. Τα στοιχεία που έχει η Επιτροπή Ανέργων στα Γιάννενα απογοητευτικά: Τα τελευταία χρόνια δε δημιουργήθηκε ούτε μία νέα θέση σταθερής απασχόλησης. Αντίθετα και το δυναμικό που απασχολείται, ιδιαίτερα στον τομέα των υπηρεσιών, δε γνωρίζει τι πάει να πει ολόκληρο μεροκάματο, οχτάωρο και ασφάλιση. Οι παραγωγικές μονάδες μετριούνται στα δάχτυλα. Για καινούριες ούτε λόγος να γίνεται. Πού πήγαν όλα αυτά τα πακέτα; Το πρώτο, το δεύτερο, το λίντερ, το ιντερέγκ; Πού θα πάει το τρίτο; Αναρωτιέται ο κτηνοτρόφος. «Θα πάει στους λίγους και εκλεκτούς», είναι η απάντηση του Αποστόλη Τασούλα, βουλευτή του ΚΚΕ. Γιατί όσο η ΟΝΕ παραμένει το ευαγγέλιο της κυβέρνησης, αλλά και της αντιπολίτευσης, η κτηνοτροφία, ο υδάτινος και δασικός πλούτος που διαθέτει ο τόπος δεν έχουν μέλλον. Με την ΟΝΕ και τους πολιτικούς της υπηρέτες δεν έχουν μέλλον ούτε οι Ηπειρώτες.

Γι' αυτό και η διέξοδος που ψάχνει να βρει ο αγρότης Χρήστος Πανταζής από την Ελεούσα, ο άνεργος των Ιωαννίνων, ο απασχολήσιμος από τα Γραμμενοχώρια, ο συνεταιρισμένος κτηνοτρόφος της «Δωδώνης» βρίσκεται στον αγώνα. Βρίσκεται στη δράση της Επιτροπής Ανέργων, στην πρωτοβουλία του Δήμου Πασσαρώνας, όλων των φορέων να στηριχτεί η «Δωδώνη» και να μην ιδιωτικοποιηθεί, βρίσκεται στη συγκρότηση και ενίσχυση του «Λαϊκού Μετώπου» των εργαζομένων, των αγροτών κλπ., στην πολιτική πρόταση του ΚΚΕ.

Απ. Τασούλας: Μόνο με τη συσπείρωση και τον αγώνα θα δει η Ηπειρος άσπρη μέρα.

- Στα Γιάννενα μεταξύ 1995 - 1998, από τα 7.000 κτηνοτροφικά νοικοκυριά έμειναν 6.000. Εχουμε περιορισμό της παραγωγής γάλακτος και κρέατος. Δεν αφήνουν τον κόσμο να έχει παραπάνω ζώα από αυτά που είχε το 1991. Δεν αφήνουν την περιοχή να παράγει αγελαδινό γάλα όσο μπορεί. Την ίδια ώρα, η γαλακτοβιομηχανία ΔΩΔΩΝΗ, τον περασμένο χρόνο, είχε έλλειψη γάλακτος κατά 30%, με αποτέλεσμα να μην παράγει τα προϊόντα που θα μπορούσε. Ετσι, είχαμε και μειωμένο εισόδημα για τους κτηνοτρόφους και απασχολήθηκαν λιγότερα εργατικά χέρια και μειώθηκε το συνάλλαγμα από τις λιγότερες εξαγωγές. Οι εισαγωγές σε κρέας και πουλερικά θίγουν την οικονομία του νομού. Οι χοιροτρόφοι έχουν τσακιστεί. Η πτηνοτροφία πέρασε και περνάει δύσκολες ώρες. Να τι φταίει!

Υπάρχει το υδροηλεκτρικό έργο στο Πουρνάρι και είχε σχεδιαστεί και το Μετσοβίτικο. Εκεί, θα δούλευαν 200 εργαζόμενοι. Ομως, το έργο καρκινοβατεί. Φαίνεται ότι πρώτα θέλουν να πουλήσουν τη ΔΕΗ... Ο δασικός πλούτος, πέρα από την περιβαλλοντική αξία, είναι μια σημαντική πηγή απασχόλησης. Ενα εργοστάσιο ξυλείας είχαμε στα Γιάννενα, τη «Βιομηχανία Αξιοποίησης Δασικού Πλούτου Ηπείρου» και το έκλεισαν, για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των εισαγωγέων. Αποτέλεσμα; Το 60% - 70% των κατοίκων να μαζευτούν στα Γιάννενα.

Πληρωνόμαστε το γάλα με την τιμή που παίρναμε πριν 5 χρόνια. αλλά το κόστος έχει ανέβει κατακόρυφα, θα πει ο κτηνοτρόφος Αποστόλης Μπαρέκος.

- Τα προβλήματα στην ύδρευση και την αποχέτευση είναι τεράστια. Παρουσιάστηκε μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα. Οι βιομηχανίες ρυπαίνουν. Η επέκταση του βιολογικού καθαρισμού, αν και είναι αναγκαία, γίνεται χωρίς μελέτες. Ο Θεός και η ψυχή μας αν μολυνθεί ο υδροφόρος ορίζοντας. Μεγάλοι οικισμοί δεν έχουν συνδεθεί με το αποχετευτικό σύστημα. Προβλήματα υπάρχουν και στο κυκλοφοριακό. Βαριά αυτοκίνητα περνάνε μέσα από την πόλη. Η παράκαμψη που υποσχέθηκαν δεν έγινε ποτέ.

- Υπάρχουν όμως τα μεγάλα έργα που η κυβέρνηση διαφημίζει για την περιοχή σας...

- Λόγια μεγάλα, έργα λίγα και αμφίβολης αξίας. Μιλάνε για μεγάλα έργα. Αλλά ο δρόμος Ρίο - Αντίρριο - Κακαβιά γίνεται... στα λόγια. Το ίδιο και η ζεύξη Ρίου - Αντιρρίου. Δεν προβλέπεται η κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής και δίκτυο φυσικού αερίου. Η λειτουργία του αεροδρομίου της πόλης εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες, αφού δε διαθέτει την κατάλληλη υποδομή. Ο κόσμος ταλαιπωρείται. Πώς μπορεί λοιπόν να αναπτυχθεί η Ηπειρος;

- Και η Εγνατία;

- Η Εγνατία από μόνη της δεν είναι πανάκεια. Αυτό το έργο απορρόφησε όλα τα κονδύλια και από την Ευρωπαϊκή Ενωση και από εθνικούς πόρους, χωρίς να υποστηρίζεται συγχρόνως η παραγωγική βάση της περιοχής. Σήμερα, παρά τα λεγόμενα ότι το 2000 θα είναι έτοιμη, τα περισσότερα τμήματα στην περιοχή της Ηπείρου, και μάλιστα τα δυσκολότερα, δεν έχουν αρχίσει ακόμα. Ενώ και όταν γίνει, δεν αποκλείεται να μετατραπεί σε έναν δρόμο που οι Γιαννιώτες, απλώς, θα βλέπουν νταλίκες να περνούν! Ενας δρόμος που θα τους οδηγεί πιο γρήγορα, μακριά από τον τόπο τους.

- Μα η κυβέρνηση και η ΝΔ υπόσχονται χρήματα από τα ευρωπαϊκά πακέτα...

- Με αυτή την πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση και διεκδικεί να την εφαρμόσει και η ΝΔ, δεν πρόκειται να δουν προκοπή οι Ηπειρώτες. Με τα «ζήτω» στην «παγκοσμιοποίηση», στην ελεύθερη αγορά και στο λεγόμενο ανταγωνισμό, μια μικρή περιοχή και απομονωμένη δεν μπορεί να περιμένει τίποτα. Αν για την υπόλοιπη Ελλάδα δεν υπάρχει μια φορά μέλλον, η Ηπειρος δεν έχει μέλλον 100 φορές μ' αυτήν την πολιτική. Τη δεκαπενταετία που πέρασε είχαμε τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, το πρώτο Πακέτο, το δεύτερο. Τώρα έχουμε το τρίτο και τα ειδικά προγράμματα για τη μεθόριο. Αν κάποιος έπαιρνε στα σοβαρά τις υποσχέσεις για πολλά δισεκατομμύρια ΕΥΡΩ, τώρα θα έπρεπε να καθόμαστε και να τρώμε με χρυσά κουτάλια. Ο «εκσυγχρονισμός» πέρασε από την Ηπειρο, αλλά άφησε πίσω του το μαρασμό και την απόγνωση.

- Και οι κυβερνώντες που λένε «ΟΝΕ και ξερό ψωμί»;

- Εμείς λέμε ότι ο τόπος έχει ανάγκη από δημόσιες επενδύσεις, από συνεταιριστική οργάνωση της παραγωγής. Γι' αυτό χρειάζεται ο παραγωγικός συνεταιρισμός, που λύνει και τα προβλήματα του μικρού κλήρου, του κόστους παραγωγής, που δίνει δυνατότητα καλύτερης πρόσβασης στις αγορές. Εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συσπειρωθεί ο κόσμος και να παλέψει. Για όλα τα παραπάνω οι βουλευτές των άλλων κομμάτων και του νομού μας λίγο ασχολήθηκαν. Δείτε τη στάση βουλευτή του νομού για το νόμο των συνεταιρισμών. Εισηγητής είναι ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Αργύρης, ο οποίος εισηγείται να διαλυθούν οι συνεταιρισμοί και να γίνουν ανώνυμες εταιρίες!

- Το ΚΚΕ τι έκανε στη Βουλή;

- Οχι μόνο αναδείξαμε τα προβλήματα, αλλά είμαστε μαζί με τους αγροτοκτηνοτρόφους στους αγώνες τους. Στα μπλόκα είμαστε μαζί τους. Φέραμε τα προβλήματα στη Βουλή. Περίπου 1.000 είναι οι Ερωτήσεις, οι Επερωτήσεις και οι Αναφορές, που καταθέσαμε στη Βουλή. Σίγουρα δε φτάνει. Αλλά αναδείξαμε τα προβλήματα που απασχολούν τους κατοίκους και επιδρούν άμεσα και στο εισόδημά τους και στο επίπεδο και την ποιότητα ζωής. Αν θα έχουμε και στη Βουλή εκπροσώπηση και μαχητικό μαζικό κίνημα, τότε θα μπορούμε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα. Αλλιώς, η Ηπειρος θα φτωχαίνει. Θα φτωχαίνει και θα τραγουδάει «είμαστε κάποτε πρώτοι στ' άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα αλλά τώρα τελευταίοι...».

Κάθε οικογένεια και ένας άνεργος...

Αλλά και αυτοί που απασχολούνται δεν είναι σε καλύτερη μοίρα - συνεχίζει η Δήμητρα. Το 8ωρο έχει καταργηθεί, η ασφάλιση είναι είδος πολυτελείας. Δεν μπορούμε να μιλάμε για εργασιακές σχέσεις όπως τις γνώρισε η προηγούμενη γενιά. Πολλοί νέοι, αρχίζουν την εργατική τους μέρα, χωρίς να ξέρουν πόσες ώρες θα δουλέψουν. Πότε θα τελειώσουν το μεροκάματο. Πώς να κάνει κάποιος νέος οικογένεια κάτω από τέτοιες συνθήκες. Πώς να προγραμματίσει τη ζωή του;

Ειδικότερα στα σούπερ μάρκετ, οι κοπέλες 20-25 ετών δουλεύουν στην πλειοψηφία τους με τρίωρα και τετράωρα. Στου "Μαρινόπουλου" από τις 60 κοπέλες, μόνο οι 10 είναι αορίστου χρόνου. Οταν άνοιξε απασχολούσε 120 και ήταν όλοι πλήρους απασχόλησης. Η κυβέρνηση με κάποια προγράμματα κατάρτισης και απασχόλησης επιχειρεί να εκτονώσει τις αντιδράσεις. Γέμισε ο τόπος ΚΕΚ και ΙΕΚ. Το ίδιο συμβαίνει και με ανάλογα προγράμματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ομως τι γίνεται από κει και πέρα; Οι "εκπαιδευόμενοι", μετά από ένα εξάμηνο, ξαναγυρίζουν στην ανεργία. Προτείνουν στους νέους να γίνουν αργυροχρυσοχόοι, αλλά η ειδικότητα αυτή είναι κορεσμένη. `Η προτείνουν ειδικότητα σαν του σχεδιαστή ξυλοπαιχνιδιών, πού θα βρει όμως ο νέος αυτός δουλιά δε μας λένε. Μοιράζουν φρούδες ελπίδες...

Γι' αυτό σε συνεργασία με το ΠΑΜΕ και πλάι στα σωματεία μια ομάδα ανέργων αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε την Επιτροπή, αποφασίσαμε να παλέψουμε...».

«Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΟΑΕΔ για το νομό Ιωαννίνων από τους 18.000 που είναι το εργατικό δυναμικό, στις καταστάσεις του, οι 4.741 καταγράφονται άνεργοι, θα μας πει ο γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Ιωαννίνων Πέτρος Γιωτόπουλος. Οι παραγωγικές μονάδες μετριούνται στα δάχτυλα. Το εργοστάσιο που επεξεργάζονταν τα μάρμαρα και παλιά απασχολούσε περίπου 4.500 εργαζόμενους, σήμερα μετατράπηκε σε οικογενειακή επιχείρηση. Τίποτα καινούριο δε γίνεται, ούτε στη γεωργία, ούτε στην κτηνοτροφία, ούτε στο δασικό τομέα, όπου σαν νομός έχουμε πλεονέκτημα.

Υπολογίζουμε ότι σε κάθε οικογένεια αντιστοιχεί ένας άνεργος. Με περιστασιακές δουλιές προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα. Βέβαια, χρήμα υπάρχει. Μεγάλα κεφάλαια από το νομό παίζονται στο Χρηματιστήριο. Οι καταθέσεις στις τράπεζες μιας μικρής μειοψηφίας αυξάνονται. Αυτή είναι η άλλη πλευρά, αυτού που η κυβέρνηση λέει αναδιαρθρώσεις, ελαστικές μορφές απασχόλησης, ευρωπαϊκή πορεία - ΟΝΕ...

Δυστυχώς, και το συνδικαλιστικό κίνημα, οι γνωστές πλειοψηφίες δεν αντιδρούν, αφήνουν το πράγμα και "κλώθει". Πάνω σε αυτή τη σκληρή πραγματικότητα βρίσκει έδαφος ο ατομικισμός, δημιουργούνται νέες αντιθέσεις μεταξύ πλήρως αποσχολούμενου και μερικώς απασχολούμενου, διαρρηγνύεται ο κοινωνικός ιστός και αναδύονται ακόμα και φαινόμενα σήψης».

Δεν μπορούμε να παρακαλάμε αυτοί που έχουν τον πλούτο να μας τον δώσουν. Ο,τι "πακέτο" κι αν πέρασε από τα Ιωάννινα, δεν υπήρξε κανένα όφελος για τον εργαζόμενο. Πού πήγαν αυτά τα χρήματα; Εάν οι εργαζόμενοι απαντήσουν σ' αυτό, τότε δεν έχουν να περιμένουν τίποτα ούτε από το "δεύτερο κύμα εκσυγχρονισμού", αντίθετα τα πράγματα θα χειροτερέψουν.

Προεκλογικά, χρησιμοποιούνται τα πάντα. Το ρουσφέτι άρχισε πριν το τέλος του χρόνου. Ηδη συχνά ακούς παιδιά αγροτών να λένε ο "πατέρας μου του χρόνου θα δουλεύει στα Γιάννενα". Τους υπόσχονται όλους δουλιά στα συνεταιριστικά εργοστάσια, για να τους κλέψουν την ψήφο».

«Ματώνουμε για ένα κιλό γάλα», λέει ο κτηνοτρόφος Γιώργος Σαμαράς στο συντάκτη του «Ρ».

«Δεν υπάρχει δικαιοσύνη...», επαναλαμβάνει κοιτάζοντας προς το νότο. Και δεν ξέρεις, αν αυτό το «δεν υπάρχει δικαιοσύνη» το απευθύνει στους ανθρώπους ή ψηλά στα σύννεφα που έχουν σκοτεινιάσει και ρίχνουν βαριές βαριές τις στάλες της βροχής. Πώς να θρέψει το κοπάδι; «Ο,τι παίρνουμε από το γάλα το δίνουμε για ζωοτροφές». Πώς να θρέψει τα πέντε στόματα που περιμένουν απ' τα χέρια του; Και όμως, όταν πήγε στους «υπεύθυνους» για να τους μολογήσει το παράπονό του, πήρε τη θρασύδειλη απάντηση: «Και ποιος σου είπε να κάνεις πέντε παιδιά, με δέκα στρέμματα γης..;».

Οι έχοντες την εξουσία και οι ασκούντες πολιτική, με μικρό ή μεγάλο «Π», έχουν έτοιμες τις απαντήσεις. Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι πρέπει να μειωθούν, οι τελευταίες παραγωγικές μονάδες, όπως η συνεταιριστική βιομηχανία γάλακτος «Δωδώνη», να παραδοθούν στο χρηματιστήριο, τα αγροτόπαιδα ας πάρουν των ομματιών τους και ας γίνουν απασχολήσιμοι στα αστικά κέντρα. Στα Γιάννενα, στην Αθήνα, ακόμα και στο εξωτερικό. Αρκεί οι δείκτες να πηγαίνουν καλά. Ποιος είναι αυτός ο Γιώργος Σαμαράς από το Πετσάλι, που θα υπονομεύσει τους στόχους μας; Ποιος είναι αυτός που θα μας τινάξει στον αέρα την ιερή μας ΟΝΕ; «Ποιος του είπε να κάνει πέντε παιδιά με δέκα στρέμματα γης..;».