Από απεργιακές κινητοποιήσεις στη Γερμανία

«Αυτό το σύστημα επιδομάτων, όπως είναι σήμερα, δεν μπορούμε πλέον να το χρηματοδοτήσουμε με βάση όσα παράγουμε στη Γερμανία. Εδώ και χρόνια ζούμε πάνω από τις δυνατότητές μας».

Θα μπορούσε να είναι κουίζ για δυνατούς λύτες: Ποια από τις παραπάνω φράσεις ανήκει στον Χριστιανοδημοκράτη καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς και ποια στον Σοσιαλδημοκράτη αντικαγκελάριο και υπουργό Οικονομικών Λαρς Κλινγκμπάιλ;

Εξάλλου, μετά από τέσσερις συγκυβερνήσεις «μεγάλου συνασπισμού» στη Γερμανία τα τελευταία 20 χρόνια, Χριστιανοδημοκράτες / Χριστιανοκοινωνιστές (CDU/CSU) και Σοσιαλδημοκράτες (SPD) έχουν αποδείξει στην πράξη πόσα πολλά τους ενώνουν, εφαρμόζοντας την πολιτική υπέρ του γερμανικού κεφαλαίου και εναντίον των εργατικών - λαϊκών δικαιωμάτων, ώστε ακόμα και σε επίπεδο φρασεολογίας ταυτίζονται.

Πρόσφατα το υπουργικό συμβούλιο της συγκυβέρνησης κατέληξε σε νομοσχέδιο για την περικοπή προνοιακών επιδομάτων και επιδομάτων ανεργίας εν μέσω επίμονης στασιμότητας και ύφεσης της γερμανικής καπιταλιστικής οικονομίας, πίεσης από ανταγωνιστές όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, και στροφής στην πολεμική οικονομία, που δίνει κερδοφόρα επενδυτική διέξοδο σε λιμνάζοντα κεφάλαια και παράλληλα προετοιμάζει τη Γερμανία να διεκδικήσει τη γεωπολιτική της θέση στον κόσμο.

Σε αυτό το φόντο επιστρατεύτηκε το «φάντασμα» του Σοσιαλδημοκράτη πρώην καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ και της διαβόητης «Ατζέντας 2010», με σαρωτικές αντεργατικές - αντιασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις και περικοπές επιδομάτων με τους βάρβαρους νόμους «Χαρτζ».

Ως υμνητές του Σρέντερ εμφανίστηκαν κυρίως όχι οι Σοσιαλδημοκράτες, αλλά προεξέχοντα στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών, προτάσσοντας μια «Ατζέντα 2030» και «θεμελιώδεις αλλαγές στο ασφαλιστικό και προνοιακό σύστημα». Λίγο αργότερα ο Κλινγκμπάθιλ υπερθεμάτισε, περιγράφοντας την «Ατζέντα 2010» ως «θαρραλέες μεταρρυθμίσεις»...

Η «Ατζέντα 2010», που άρχισε να εφαρμόζεται στις αρχές του 2000, έχει μείνει στην Ιστορία επειδή μέσα στη δεκαετία εκείνη μετέτρεψε τη Γερμανία από «μεγάλο ασθενή» σε «ατμομηχανή» της καπιταλιστικής Ευρώπης:

Εκτόξευσε τον βαθμό εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης, μειώνοντας το μισθολογικό και μη μισθολογικό «κόστος» για επιχειρήσεις και κράτος, με περικοπές επιδομάτων και άλλων κοινωνικών δαπανών, ελαστικοποίηση της εργασίας (mini-jobs κ.ά.), αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, μείωση των συντάξεων κ.λπ. Σήμερα κανείς στη Γερμανία δεν αμφισβητεί ότι τα μέτρα της «Ατζέντας» Σρέντερ γιγάντωσαν την κατηγορία των χαμηλόμισθων και τις κοινωνικές ανισότητες στη χώρα, παρά τη μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, λόγω των νέων τεχνολογιών.

Παράλληλα όμως με τα αντεργατικά μέτρα, η Γερμανία εκείνη την περίοδο βίωσε μια έκρηξη εξαγωγών, μετατράπηκε στη μεγαλύτερη εξαγωγική δύναμη της Ευρώπης και σε μία από τις μεγαλύτερες του κόσμου, χάρη και στην αγορά της Κίνας μεταξύ άλλων, ενώ πολλαπλασιάστηκε και η εισαγωγή φτηνής Ενέργειας από τη Ρωσία.

Σήμερα και οι δύο αυτοί παράγοντες είτε φθίνουν είτε απουσιάζουν τελείως. Η Κίνα είναι πλέον βασικός ανταγωνιστής και εξαγωγέας στη Γερμανία, η ρωσική Ενέργεια μηδενίζεται σταδιακά λόγω της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης για τον γεωπολιτικό συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα η γερμανική καπιταλιστική οικονομία πλήττεται και από τους αμερικανικούς δασμούς.

Η εκμετάλλευση της γερμανικής εργατικής τάξης θα είναι ακόμα πιο βαθιά και άγρια, την ώρα μάλιστα που η Γερμανία προετοιμάζεται για πόλεμο, και η απόσταση μεταξύ παραγόμενου πλούτου και όρων διαβίωσης του λαού θα γίνεται ολοένα και πιο χαοτική, με «γεωμετρική πρόοδο».

Ο καγκελάριος Φρ. Μερτς προειδοποίησε ότι «η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις» θα συνεχίσει να μεγαλώνει. «Βλέπω την οικονομική κατάσταση, βλέπω τα δεδομένα της αγοράς εργασίας», δήλωσε, αναφερόμενος στον αριθμό των ανέργων, ο οποίος τον Αύγουστο ξεπέρασε τα 3 εκατ. για πρώτη φορά μετά από 15 χρόνια. «Μπορεί να χειροτερέψει ακόμα περισσότερο τις επόμενες βδομάδες και μήνες, επειδή ακούω από πολλές εταιρείες ότι επηρεάζονται πλέον σημαντικά από την αμερικανική δασμολογική πολιτική».

Σύμφωνα με τον ίδιο, το γερμανικό κράτος μπορεί να «εξοικονομήσει» 10% από τα επιδόματα ανεργίας, παρότι αυξάνεται ο αριθμός των ανέργων, ενώ οι κενές θέσεις εργασίας αναφέρεται ότι είναι περίπου 700.000.

«Προωθούμε την εργασία αντί για την ανεργία»... Αυτήν τη φράση - καραμέλα επέλεξε να χρησιμοποιήσει η σοσιαλδημοκράτισσα υπουργός Εργασίας και επικεφαλής του SPD, Μπέρμπελ Μπας (εκπρόσωπος της ...«αριστερής πτέρυγας»), για να δικαιολογήσει τα κυβερνητικά μέτρα.

Πώς προωθείται η εργασία, δηλαδή η διοχέτευση φτηνού εργατικού δυναμικού για να καλυφθούν ανάγκες των γερμανικών επιχειρηματικών ομίλων, ανάμεσά τους και της πολεμικής βιομηχανίας;

Αρχικά το «εισόδημα του πολίτη» (ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα) μετατρέπεται σε «επίδομα βασικής ασφάλισης» για «όσους αναζητούν εργασία».

Στην ουσία επανέρχεται - μετά από ένα διάλειμμα μιας τετραετίας - το διαβόητο σύστημα «Χαρτζ 4» και επιβάλλονται αυστηρότερες κυρώσεις στους ανέργους προκειμένου να εξαναγκαστούν να δεχτούν μια θέση εργασίας. Οι έλεγχοι της Υπηρεσίας Απασχόλησης έφταναν σε σημείο υπάλληλοι να επισκέπτονται αιφνιδιαστικά το σπίτι του ανέργου για να δουν πώς ζει...

«Προωθούμε την εργασία αντί της ανεργίας» σημαίνει ότι «η εύρεση εργασίας έχει προτεραιότητα έναντι της κατάρτισης και των προσόντων» του ανέργου, σημείωσε η Μπας.

Με δυο λόγια, ο άνεργος θα πιέζεται ακόμα πιο έντονα απ' ό,τι πριν για να δεχτεί οποιαδήποτε εργασία, ανεξάρτητα από τις σπουδές του ή τα προσόντα του, ακόμα και πολλά χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του, διαφορετικά θα μένει χωρίς επίδομα. Θα αναγκάζεται να καλύψει θέσεις και ανάγκες που έχουν οι επιχειρήσεις, με κάθε «τίμημα», ενώ ταυτόχρονα θα «ελαφρύνεται» και ο κρατικός προϋπολογισμός από δαπάνες που προορίζονται να καλύπτουν στοιχειωδώς λαϊκές ανάγκες.

Η Μπας επεσήμανε ότι για κάθε 100.000 επιπλέον ανέργους που πιάνουν δουλειά, οι κρατικές δαπάνες για το «εισόδημα πολιτών» μειώνονται κατά περίπου 1 δισ. ευρώ.

Το νομοσχέδιο αναφέρει ρητά ότι αν ένας άνεργος αρνηθεί να αναλάβει «εύλογη εργασία», δεν θα πρέπει πλέον να λαμβάνει επιδόματα.

Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο, ο άνεργος που θα χάσει δύο από τα τρία μηνιαία ραντεβού στο κέντρο εύρεσης εργασίας θα υποστεί μείωση των επιδομάτων του κατά 30%. Στο τρίτο χαμένο ραντεβού, το επίδομα κόβεται πλήρως.

Να σημειωθεί ότι παίζουν ρόλο και τα περιουσιακά στοιχεία του ανέργου - π.χ. ιδιόκτητο σπίτι, αυτοκίνητο κ.ά. - για το αν θα λάβει επίδομα και τι ποσό...

Στο ίδιο υπουργικό συμβούλιο η συγκυβέρνηση CDU/CSU - SPD αποφάσισε να δώσει «κίνητρα» στους ηλικιωμένους ώστε να εργάζονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, κατά τα ευρωενωσιακά πρότυπα της «ενεργού γήρανσης», για δουλειά μέχρι τον τάφο, στοχεύοντας επίσης στην αντιμετώπιση της έλλειψης ειδικευμένου εργατικού δυναμικού που συχνά αναφέρουν οι επιχειρήσεις στη Γερμανία.

Ετσι, όποιος εξακολουθεί να εργάζεται μετά το νόμιμο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης - τάση που ενισχύεται, γιατί όλο και περισσότεροι αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα μόνο με τη σύνταξή τους - δεν θα φορολογείται για μισθό έως και 2.000 ευρώ. Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο εξαιρούνται οι τεχνίτες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι στον τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας.

Το μέτρο της «ενεργού συνταξιοδότησης», κατά τα πρότυπα της ΕΕ, εντάσσεται σε ένα συνολικό πακέτο μεταρρυθμίσεων στη συνταξιοδότηση, το οποίο βρίσκεται υπό επεξεργασία και πρόκειται να αναθεωρήσει το επίπεδο των συντάξεων και το όριο ηλικίας.

Εξάλλου, το Βερολίνο έχει δώσει τα εύσημα στην ελληνική κυβέρνηση για την «ενεργό συνταξιοδότηση». Από τη στιγμή που στην Ελλάδα εφαρμόστηκε μειωμένη φορολόγηση 10% - και σε συνθήκες που επικρατούν συντάξεις «πείνας» - ο αριθμός των εργαζόμενων συνταξιούχων αυξήθηκε από 35.000 το 2023 σε πάνω από 250.000 το 2025, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας.

Ενα άλλο επιχείρημα του κυβερνητικού συνασπισμού είναι ότι το «κόστος» του λεγόμενου «κοινωνικού κράτους» στη Γερμανία έχει αυξηθεί και, όπως είπε ο καγκελάριος, «δεν μπορούμε πλέον να το χρηματοδοτήσουμε με βάση τα όσα παράγουμε στη Γερμανία».

Τα επίσημα στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας τον διαψεύδουν, καθώς ο παραγόμενος πλούτος έχει υπερδιπλασιαστεί. Σε σύγκριση με την οικονομική ισχύ της Γερμανίας, οι κρατικές «κοινωνικές δαπάνες» δεν είναι υψηλότερες σήμερα απ' ό,τι πριν 10 χρόνια.

Η κυβέρνηση δαπάνησε το 5,53% του ΑΕΠ για το λεγόμενο «κοινωνικό κράτος» το 2024, από 5,64% το 2015. Το 2000 η σχετική δαπάνη ήταν 5,63%.

Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι κρατικές «κοινωνικές δαπάνες» έχουν αυξηθεί σε απόλυτους αριθμούς - αλλά το ίδιο έχει συμβεί και με το ΑΕΠ, που υπερδιπλασιάστηκε μέσα σε μια 25ετία, από 2,13 τρισ. ευρώ το 2000 σε 4,33 τρισ. ευρώ πέρυσι.

Να διευκρινιστεί ότι ο όρος «κοινωνικό κράτος» (Sozialstaat) συχνά δεν αναφέρεται μόνο στα επιδόματα που καταβάλλονται από το κράτος, όπως το «επίδομα του πολίτη». Συνήθως περιλαμβάνει και την Κοινωνική Ασφάλιση για συντάξεις, Υγεία και Περίθαλψη, που σε μεγάλο βαθμό χρηματοδοτούνται είτε από ασφαλιστικές συνεισφορές εργαζομένων και εργοδοτών είτε με απευθείας πληρωμές από ασθενείς.

Παράλληλα, τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας αποκαλύπτουν πως και οι κρατικές δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη είναι περίπου στο ίδιο επίπεδο με το 2000, και μάλιστα στα ...τάρταρα:

Το 2000 αντιστοιχούσαν μόλις στο 0,21% του ΑΕΠ και το 2024 στο 0,20%. Μάλιστα, κατά τα έτη 2010 και 2015 έπεσαν ακόμα και κάτω από το 0,2% του ΑΕΠ. Τα «δημόσια» νοσοκομεία και η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στη Γερμανία είναι κατά κύριο λόγο αυτοχρηματοδοτούμενα και ιδιωτικοποιημένα, δηλαδή χρηματοδοτούνται κυρίως από έμμεσες και απευθείας πληρωμές από τους ασθενείς.

Οσο για τις κρατικές δαπάνες για την Εκπαίδευση, αυτές έχουν μεν διπλασιαστεί αλλά παραμένουν ψίχουλα: Από 0,25% το 2000, 0,52% το 2024.