Ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ενέκρινε τη βδομάδα που μας πέρασε, το Προεδρικό διάταγμα «Για τη Στρατηγική εθνικής ασφάλειας της Ρωσικής Ομοσπονδίας μέχρι το 2020».

Στο ντοκουμέντο αυτό η ρωσική ηγεσία διατυπώνει ευθέως τις προκλήσεις και τους ανταγωνισμούς της με άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, ενώ σκιαγραφεί τις περιοχές και τις σφαίρες που αυτοί οι ανταγωνισμοί θα εκφραστούν. Διατυπώνει ακόμη ορισμένα βασικά «εργαλεία» που θα χρησιμοποιήσει η ίδια σ' αυτές τις αντιπαραθέσεις.

Εχει, λοιπόν, σημασία, αλλά και ένα ενδιαφέρον να δούμε ορισμένα στοιχεία που δίνονται στο ντοκουμέντο αυτό.

Στο κεφάλαιο «Ο σύγχρονος κόσμος και η Ρωσία: η κατάσταση και οι τάσεις ανάπτυξης» αναφέρεται πως: «Η εξέλιξη του κόσμου προχωράει στο δρόμο της παγκοσμιοποίησης όλων των σφαιρών της διεθνούς ζωής, που διακρίνεται από δυναμισμό καθώς και από την αλληλεξάρτηση των γεγονότων. Μεταξύ των κρατών οξύνθηκαν οι αντιθέσεις που συνδέονται με την ανισόμετρη ανάπτυξη, σαν αποτέλεσμα των εξελίξεων της παγκοσμιοποίησης, με την εμβάθυνση του ρήγματος μεταξύ των επιπέδων ευημερίας των χωρών. Οι αξίες και τα πρότυπα της ανάπτυξης έγιναν αντικείμενο του παγκόσμιου ανταγωνισμού». Στο ίδιο σημείο γίνεται η εκτίμηση πως: «Αυξήθηκε η τρωτότητα όλων των μελών της διεθνούς κοινότητας μπροστά σε καινούριες προκλήσεις και απειλές. Σαν αποτέλεσμα της ενίσχυσης των νέων κέντρων της οικονομικής ανάπτυξης καθώς και πολιτικής επιρροής, δημιουργείται ποιοτικά καινούρια γεωπολιτική κατάσταση. Διαμορφώνεται τάση για την αναζήτηση λύσης των υπαρχουσών προβλημάτων και το διακανονισμό των καταστάσεων κρίσης σε περιφερειακή βάση, χωρίς συμμετοχή των μη περιφερειακών δυνάμεων».

Στο σχετικό ντοκουμέντο ευθέως κατηγορείται το ΝΑΤΟ, αφού εκτιμάται πως η δράση του στην «υπάρχουσα παγκόσμια και περιφερειακή αρχιτεκτονική» συνιστά «απειλή για την εξασφάλιση της διεθνούς ασφάλειας».

Την ίδια ώρα, σημειώνεται πως ο ρόλος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, εξαιτίας του «αποθεματικού δυναμικού της», οδήγησε «στην ενίσχυση της επιρροής της στο διεθνή στίβο».

Στο ντοκουμέντο περιγράφονται οι εστίες σύγκρουσης μέχρι το 2020. Ετσι εκτιμάται πως: «Η προσοχή της διεθνούς πολιτικής στη μακρόχρονη προοπτική θα συγκεντρώνεται στην απόκτηση των ενεργειακών πηγών, μεταξύ των οποίων αυτών στη Μέση Ανατολή, στη Θάλασσα Μπάρεντς και στις άλλες περιοχές της Αρκτικής, στην περιοχή της Κασπίας θάλασσας και στην Κεντρική Ασία. Αρνητικά θα συνεχίζουν να επηρεάζουν τη διεθνή κατάσταση στη μεσοπρόθεσμη προοπτική η κατάσταση στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, σε μια σειρά χώρες της Νότιας Ασίας και της Αφρικής, στην Κορεατική χερσόνησο».

Ταυτόχρονα, εκτιμάται πως αυξάνουν οι κίνδυνοι και για αντιπαραθέσεις πολύ κοντά στα σύνορα της Ρωσίας, ενώ μεγαλώνει η πιθανότητα και νέες χώρες να γίνουν κάτοχοι πυρηνικών όπλων.

Ευθέως, επίσης, κατηγορούνται οι ΗΠΑ για τις προθέσεις τους να εγκαταστήσουν στοιχεία ενός παγκόσμιου συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας στην Ευρώπη κι εκτιμάται πως κάτι τέτοιο θα «περιορίσει σημαντικά τις δυνατότητες διασφάλισης της παγκόσμιας και περιφερειακής σταθερότητας».

Οι συνέπειες των παγκόσμιων οικονομικών κρίσεων, σημειώνεται στο ντοκουμέντο, μπορεί να είναι τέτοιες που τα μεγέθη τους να συγκρίνονται με τις συνέπειες μεγάλων πολεμικών συγκρούσεων.

Στο ντοκουμέντο σημειώνεται πως η συμμετοχή της Ρωσίας σε μια σειρά οργανώσεις πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη χάραξη μιας «πραγματιστικής εξωτερικής πολιτικής», που θα αποκλείει την υπερβολική αντιπαράθεση και το νέο «κυνήγι των εξοπλισμών». Τέτοια «εργαλεία» είναι η συμμετοχή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, στους G - 8 και στους G - 20, στο RIC (Ρωσία, Ινδία, Κίνα), και στο BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα). Σημειώνεται η προτεραιότητα που δείχνει το Κρεμλίνο στην περιοχή της ΚΑΚ, μέσω των στρατιωτικών και πολιτικο - οικονομικών ενώσεων, που προωθεί, όπως είναι η Οργάνωση του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ) και η Ευρασιατική οικονομική κοινότητα (ΕΟΚ). Ενώ, τέλος, σημειώνεται η σημασία, ιδιαίτερα για την περιοχή της Κεντρικής Ασίας, της «συμμαχίας», που έχει συνάψει η Ρωσία με την Κίνα και τις άλλες χώρες της περιοχής, μέσω της «Οργάνωσης Συνεργασίας της Σαγκάης» (ΟΣΣ).

Η Ρωσία δηλώνει έτοιμη για ανάπτυξη των σχέσεων και με την ΕΕ και προτείνει νέο σύστημα «ευρω-ατλαντικής ασφάλειας».

Στη «Στρατηγική εθνικής ασφάλειας», που αποτυπώνει τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου της χώρας, εκτιμάται πως η Ρωσία θα πρέπει να «ενσωματωθεί στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον» και καλεί στο να σταματήσει η χώρα να εξαρτάται από την εξαγωγή πρώτων υλών, αναπτύσσοντας άλλες σφαίρες της οικονομίας και των νέων τεχνολογιών. Ως εργαλεία αυτής της «αναπτυξιακής πολιτικής» προβάλλουν μέσα από το ντοκουμέντο η «ανταγωνιστικότητα της οικονομίας» και η ταξική συναίνεση, βασικά στοιχεία εκμετάλλευσης των εργαζομένων σε κάθε καπιταλιστική χώρα.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, το νέο αυτό ντοκουμέντο είναι χαρακτηριστικά αποκαλυπτικό για τις προθέσεις της ρωσικής άρχουσας τάξης, που επιδιώκει την παραπέρα ενσωμάτωση στις δομές της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής «πυραμίδας», αλλά από καλύτερες θέσεις απ' αυτές που διαθέτει σήμερα. Σ' αυτό το «εθνικό όνειρο» προσπαθεί να συμπαρασύρει τους εργαζόμενους της χώρας, ζητώντας τους νέες θυσίες και υποταγή στην αντιλαϊκή ταξική πολιτική που ακολουθούν οι κυβερνήσεις της.

Ωστόσο, όπως η ίδια μαρτυρά, τα σχέδια αυτά από μόνα τους προβλέπουν την παραπέρα όξυνση των αντιπαραθέσεων με τις άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, σε αρκετές περιοχές της Γης, μια εξέλιξη καθόλου ευχάριστη για τους λαούς, που θα δοκιμαστούν από τις συνέπειες της σύγκρουσης των μονοπωλίων με στόχο την αύξηση των κερδών τους.

«Οταν για να βρεις δεν υπάρχει πια καμιά δουλειά / πρέπει ν' αντισταθείς! / πρέπει ολάκερο το κράτος / τα πάνω κάτω ανάποδα να φέρεις / μέχρι να γίνεις ο ίδιος του εαυτού σου εργοδότης. / Και τότε πάντα διαθέσιμη δουλειά για σένα θα 'χει».

Με τους στίχους αυτούς του Μπέρτολτ Μπρεχτ ανοίγει το βίντεο που προσφέρει σήμερα στους αναγνώστες του ο «Ριζοσπάστης». Πρόκειται για μια παρουσίαση του ιστορικού των καπιταλιστικών κρίσεων και της παράλληλης πάλης της εργατικής τάξης όλο αυτό το διάστημα, που συνεχίζεται στις μέρες μας ως τον τελικό στόχο της, να γίνει η εργατική τάξη οριστικά ο νεκροθάφτης του καπιταλισμού. Το βίντεο είναι μία κοινή παραγωγή της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ και του «902».

Η επικαιρότητα του θέματος προκύπτει από το ίδιο το γεγονός της οικονομικής κρίσης στις καπιταλιστικές οικονομίες. Κρίση σημαίνει και καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, επομένως και ενός τμήματος του κεφαλαίου. Αλλά πάνω απ' όλα σημαίνει οδυνηρές συνέπειες για την εργατική τάξη, τα φτωχά λαϊκά στρώματα, στα οποία ρίχνουν τα βάρη της κρίσης οι αστικές κυβερνήσεις.

Ιστορικά η πρώτη οικονομική κρίση ξέσπασε το 1825 και χτύπησε μόνο την Αγγλία. Η δεύτερη οικονομική κρίση εμφανίστηκε το 1836 και έπληξε την Αγγλία και τις ΗΠΑ. Η τρίτη κάνει την εμφάνισή της το 1847 και αγκάλιασε την Αγγλία, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Το 1857 ξεσπά παγκόσμια οικονομική κρίση. Μετά την κρίση του 1857 ξεσπά η κρίση του 1866 και αργότερα οι κρίσεις του 1873, του 1882 και του 1890. Στον 20ό αιώνα, κρίση ξέσπασε στα 1900, στα 1905-1907, στα 1920-1921, στα 1929-1933, στα 1937-1938, στα 1948-1949, στα 1953-1954, στα 1957-1958. Το 1964 άρχισε κρίση στην Ιταλία, το 1965 στην Ιαπωνία και αργότερα στην κρίση έπεσαν και η Αγγλία, η Γερμανία, η Σουηδία, η Αυστρία. Στα 1969 εμφανίζονται σημάδια κρίσης που δυναμώνουν το 1973 (πετρελαϊκή βαφτίστηκε τότε), ενώ και στις μέρες μας εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του '80, το 1997 στη Νοτιοανατολική Ασία (τότε χαρακτηρίστηκε χρηματιστηριακή), στη Ρωσία, στη Βραζιλία, ενώ στα 2000-2001 εμφανίζεται στην Ιαπωνία, στις ΗΠΑ, στην Αργεντινή. Η σημερινή κρίση χτύπησε συγχρονισμένα όλες τις ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες.

Ο Μαρξ με τον Ενγκελς στο «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» πρωτοανέλυσαν την κρίση και το γεγονός ότι δείχνει τα περιορισμένα όρια του καπιταλισμού. Ο Μαρξ επίσης στο «Κεφάλαιο» απέδειξε ότι αντικειμενικά ο καπιταλισμός θα αντικατασταθεί από τον ανώτερο, κομμουνιστικό τρόπο παραγωγής. Με την ταξική και την πολιτική πάλη της εργατικής τάξης με επικεφαλής το Κομμουνιστικό Κόμμα. Και απέδειξε ότι αντικειμενικά και μέσω της δράσης των ίδιων των νόμων κίνησης του κεφαλαίου ο καπιταλισμός φτάνει στο τέλος του, καθώς η κεφαλαιοκρατική παραγωγή, φτάνοντας στο ανώτατο όριό της, κάνει περιττούς τους καπιταλιστές, αφού μετατρέπονται σε απλούς ιδιοκτήτες κεφαλαίου, μην έχοντας καμιά σχέση με την οργάνωση της παραγωγής.